IPPP2/443-420/09-2/AS - Opodatkowanie nieodpłatnego przekazania towarów oraz próbek towarów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 6 kwietnia 2009 r. (data wpływu 14 kwietnia 2009 r.) - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług

W dniu 14 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka jest producentem wyrobów medycznych używanych w dializoterapii. W ramach swojej działalności gospodarczej Spółka sprzedaje urządzenia używane w dializoterapii ("Urządzenia") wraz z dodatkowymi zużywalnymi wyrobami medycznymi ("Zestawy") niezbędnymi do zapewnienia odpowiedniego działania Urządzeń. Spółka dokonuje zakupu Urządzeń i Zestawów od podmiotu zagranicznego z Grupy Spółki.

W ramach prowadzonej działalności Spółka dostarcza Urządzenia oraz Zestawy publicznym i prywatnym instytucjom świadczącym usługi ochrony zdrowia ("Kontrahenci"). Spółka:

Spółka pragnie podkreślić, że warunkiem dokonania dostaw Urządzeń i Zestawów na rzecz jednostek sektora publicznego jest uczestnictwo w organizowanym przez te jednostki przetargu publicznym. Nierzadko zdarza się, że warunkiem koniecznym uczestnictwa w przetargu jest dostarczenie pewnej ilości Zestawów nieodpłatnie. Ilość Zestawów, do których przekazania zobowiązana jest Spółka, jest wyszczególniona każdorazowo w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia i jest wymogiem określonym przez zamawiającego Urządzenia i Zestawy. Niespełnienie tego wymogu uniemożliwia Spółce start w przetargu i tym samym dokonanie dostawy Urządzeń i Zestawów.

Jednocześnie w przypadku niektórych Kontrahentów Spółka dokonuje przekazania Zestawów poza procedurami przetargowymi. W takim przypadku Spółka przekazuje niewielkie ilości Zestawów okazjonalnie na rzecz Kontrahentów. Działania Spółki mają na celu umożliwienie Kontrahentom określenia, czy przedmiotowe Zestawy spełniają ich wymagania jakościowe i zachęcenie ich do zakupu produktów oferowanych przez Spółkę.

Spółka pragnie podkreślić, że jest zarejestrowana dla celów VAT w Polsce. Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup Urządzeń i Zestawów.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Pytanie 1

Przepisy ogólne

Zdaniem Spółki, przekazania Zestawów bez wynagrodzenia dokonywane w związku z procedurami przetargowymi nie powinny być opodatkowane VAT. Takie podejście Spółki jest wynikiem przyjęcia argumentacji przedstawionej poniżej.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega w szczególności odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jednocześnie przez odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, w szczególności:

W przypadku, gdy przekazanie towarów nie spełnia któregokolwiek z powyższych warunków, nie może być potraktowane jako odpłatna dostawa towarów na gruncie Ustawy o VAT. Konsekwentnie, takie przekazanie nie powinno być opodatkowane VAT.

Spółka pragnie wskazać, że w przedstawionym przez nią stanie faktycznym spełnione są tylko trzy z powyższych warunków tj. (i) Zestawy przekazane przez Spółkę należą do jej przedsiębiorstwa, (ii) Zestawy są przekazywane nieodpłatnie (bez wynagrodzenia) i (iii) Spółce przysługiwało w przypadku tych Zestawów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup tych towarów. Zdaniem Spółki, nie spełniony jest czwarty warunek - Zestawy ą bowiem przekazywane przez Spółkę na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, co wykazano poniżej.

Przekazanie na cel związany z przedsiębiorstwem - analiza

Przepisy Ustawy o VAT nie zawierają definicji "przedsiębiorstwa" - ponadto przepisy Ustawy o VAT nie zawierają wskazań, co do znaczenia wyrażenia "przekazanie na cel związany z prowadzonym przedsiębiorstwem", zawartego w art. 7 ust. 2 Ustawy o VAT.

Zdaniem Spółki, w celu określenia, czy dane przekazanie towarów powinno być traktowane jako przekazanie "na cel związany z prowadzonym przedsiębiorstwem" należy posłużyć się definicją "przedsiębiorstwa" zawartą w innych przepisach, w szczególności w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93).

Zgodnie z tą definicją "przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

Zdaniem Spółki, wszelkie operacje gospodarcze, które mają na celu zwiększenie składników majątkowych przedsiębiorstwa prowadzonego przez Spółkę (a w szczególności należności i środków pieniężnych), powinny być traktowane jako dokonane na cele związane z prowadzonym przez Spółkę przedsiębiorstwem.

Spółka pragnie wskazać, że jest dostawcą Urządzeń przeznaczonych w większości do użytku w szpitalach. Tym samym, aby móc wykonywać swoją działalność gospodarczą polegającą na dokonywaniu sprzedaży do szpitali, Spółka musi uczestniczyć w przetargach organizowanych przez szpitale. Zwycięstwo w przetargu jest jedynym sposobem na dokonanie dostaw Urządzeń i Zestawów do szpitali.

Jak wspomniano powyżej, warunkiem koniecznym uczestnictwa w przetargu jest dostarczenie pewnej ilości Zestawów nieodpłatnie. Jeżeli Spółka nie dokonałaby przekazania Zestawów nieodpłatnie, nie mogłaby uczestniczyć w przetargu i tym samym nie mogłaby wykonywać swojej działalności gospodarczej. Dlatego też, zdaniem Spółki, nieodpłatne przekazania Zestawów prowadzą do zwiększenia sprzedaży Urządzeń i Zestawów i w związku z tym przekazania są nierozerwalnie związane z prowadzonym przez Spółkę przedsiębiorstwem.

Tym samym, zdaniem Spółki, nie jest spełniony warunek braku związku przekazań z prowadzanym przez Spółkę przedsiębiorstwem i takie przekazania nie powinny być opodatkowane VAT.

Stanowisko Spółki odnajduje potwierdzenie w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 3 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/Wr 152/07) stwierdził, iż "obecnie zestawiając brzmienie art. 7 ust. 2 ustawy z ust. 3 nie powinno ulegać wątpliwości, że opodatkowaniu podlega wyłącznie nieodpłatne przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa na cel inny niż związany z prowadzoną działalnością".

Podobne stanowisko zajęły sądy administracyjne w wyrokach: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ("WSA") we Wrocławiu z 3 kwietnia 2007 r. - sygn. akt I SA/Wr 152/07, WSA w Warszawie z 17 sierpnia 2007 r. - sygn. akt III SA/Wa 984/07 oraz WSA w Warszawie z 5 października 2007 r. - sygn. akt III SA/Wa 1255/07.

Podejście przyjęte przez Spółkę znalazło również potwierdzenie w niedawnym wyroku 7-sobowego składu sędziowskiego NSA z 23 marca 2009 r. (sygn. I FPS 6/08).

Pytanie 2

Zdaniem Spółki, nieodpłatne przekazania niewielkiej ilości Zestawów na rzecz Kontrahentów nie powinny być opodatkowane VAT. Takie podejście Spółki jest wynikiem przyjęcia argumentacji przedstawionej poniżej.

Jak wskazano w opisanym stanie faktycznym zdarzają się sytuacje, gdy Spółka przekazuje niewielkie ilości Zestawów na rzecz swoich Kontrahentów. W takim przypadku, z umów zawartych z Kontrahentami nie wynika zobowiązanie Spółki do dostarczenia Zestawów. Niemniej jednak Spółka uważa, że takie przekazania stanowią formę zachęty oferowanej Kontrahentom. Dzięki otrzymaniu przekazanych przez Spółkę Zestawów, Kontrahenci są w stanie ocenić właściwości towarów oferowanych przez Spółkę i chętniej decydują się na zakup towarów od Spółki. Tym samym, przekazania te są, zdaniem Spółki, formą wsparcia sprzedaży oferowanych przez nią produktów.

W kontekście powyższego Spółka uważa, że opisane przekazania są dokonywane na cele związane z prowadzonym przez Spółkę przedsiębiorstwem i jako takie nie powinny być opodatkowane VAT. Spółka uważa, że dokonywane przez nią przekazania mają na celu wsparcie sprzedaży Urządzeń i Zestawów poprzez umożliwienie Kontrahentowi lepszego zapoznania się z ofertą Spółki. Ponadto, jeżeli Spółka nie mogła liczyć na uzyskanie efektu o który zabiega (tj. wsparcia sprzedaży Urządzeń i Zestawów), nie dokonywałaby nieodpłatnych przekazań na rzecz Kontrahentów. Dlatego też, zdaniem Spółki, przekazania te są dokonane na cele związane z przedsiębiorstwem i jako takie nie powinny podlegać opodatkowaniu VAT.

Dodatkowo Spółka stoi na stanowisku, że jej towary spełniają warunki przewidziane przez art. 7 ust. 7 Ustawy o VAT i powinny być traktowane jako próbki. Stanowi to dodatkowy argument aby takie przekazania, zgodnie z art. 7 ust. 3 Ustawy o VAT, nie były opodatkowane VAT.

Zgodnie z art. 7 ust. 3 w związku z art. 7 ust. 7 Ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT nie podlega m.in. przekazanie towarów spełniających definicję próbki. Na gruncie Ustawy o VAT przez próbkę rozumie się niewielką ilość towaru reprezentującą określony rodzaj lub kategorię towarów, która zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, przy czym ilość lub wartość przekazywanych (wręczanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie mające charakter handlowy.

Spółka pragnie wskazać, że przekazywane przez nią Zestawy zachowują wszelkie właściwości towarów handlowych. Jednocześnie przekazania towarów na rzecz Kontrahentów mają charakter jednostkowy, a wolumen przekazywanych towarów jest niewielki. Spółka uważa, że jej działanie polegające na przekazaniu niewielkiej ilości Zestawów, nie może być uznane za działanie mające charakter handlowy i są przekazywane Kontrahentom jedynie w celu zachęcenia ich do zakupu Urządzeń i Zestawów.

Tym samym, zdaniem Spółki przekazania niewielkiej ilości towarów na rzecz Kontrahentów nie powinny być opodatkowane VAT, gdyż są przekazywane na cele wiązane z przedsiębiorstwem a ponadto spełniają definicję próbki na gruncie przepisów Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Do czynności traktowanych na równi z dostawą towarów, w myśl art. 7 ust. 2 ww. ustawy, ustawodawca zaliczył również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

- jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności w całości lub części.

Jednocześnie z treści art. 7 ust. 3 ww. ustawy wynika, iż nie uznaje się za dostawę towarów (tj. nie podlegają opodatkowaniu) przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek. Ust. 4 tego przepisu definiuje prezenty o małej wartości, przez które rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

Z kolei przez próbki, w rozumieniu art. 7 ust. 7 ww. ustawy, rozumie się niewielką ilość towaru reprezentującą określony rodzaj lub kategorię towarów, która zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, przy czym ilość lub wartość przekazywanych (wręczanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie mające charakter handlowy. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega zatem przekazanie klientom towarów, których jednostkowa cena nabycia lub jednostkowy koszt wytworzenia nie przekracza 10 zł, nie jest również opodatkowane przekazanie prezentów, których wartość mieści się w przedziale od 10,01 zł do 100 zł, jednak pod warunkiem prowadzenia dodatkowej ewidencji osób obdarowanych. Jeżeli wartość przekazanego towaru przekracza 100 zł, to podatnik ma obowiązek opodatkować wartość nieodpłatnego świadczenia.

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania czynności, które co do zasady są ściśle związane z prowadzonym przedsiębiorstwem - drukowane materiały reklamowe i informacyjne, próbki towarów, prezenty. Jeżeli art. 7 ust. 3 ww. ustawy o podatku od towarów i usług zawiera wyłączenia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to należy uznać, że ust. 2 dotyczy nieodpłatnego przekazania towarów bez wynagrodzenia zarówno na cele związane, jak i na cele niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem. Przeciwne twierdzenie oznaczałoby bowiem, że ustawodawca wbrew zasadzie racjonalności w powołanym przepisie art. 7 ust. 3 ww. ustawy wyłączył z opodatkowania czynności, które i tak nie podlegają opodatkowaniu.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru, z wyjątkiem przekazania towaru stanowiącego drukowane materiały reklamowe i informacyjne, bądź spełniającego warunki do uznania go za prezent o małej wartości lub próbkę. Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie tego towaru pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać jego opodatkowania).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka w ramach prowadzonej działalności dostarcza Urządzenia oraz Zestawy publicznym i prywatnym instytucjom świadczącym usługi ochrony zdrowia. Warunkiem dokonania dostaw Urządzeń i Zestawów na rzecz jednostek sektora publicznego jest uczestnictwo w organizowanym przez te jednostki przetargu publicznym. Nierzadko zdarza się, że warunkiem koniecznym uczestnictwa w przetargu jest dostarczenie pewnej ilości Zestawów nieodpłatnie. Ilość Zestawów, do których przekazania zobowiązana jest Spółka, jest wyszczególniona każdorazowo w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia i jest wymogiem określonym przez zamawiającego Urządzenia i Zestawy. Niespełnienie tego wymogu uniemożliwia Spółce start w przetargu i tym samym dokonanie dostawy Urządzeń i Zestawów.

Jednocześnie w przypadku niektórych Kontrahentów Spółka dokonuje przekazania Zestawów poza procedurami przetargowymi. W takim przypadku Spółka przekazuje niewielkie ilości Zestawów okazjonalnie na rzecz Kontrahentów. Działania Spółki mają na celu umożliwienie Kontrahentom określenia, czy przedmiotowe Zestawy spełniają ich wymagania jakościowe i zachęcenie ich do zakupu produktów oferowanych przez Spółkę.

Przenosząc przytoczone przepisy na grunt stanu faktycznego przedstawionego we wniosku należy stwierdzić, że nieodpłatne przekazanie Zestawów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli Spółce przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części. Jednocześnie należy zaznaczyć, że obowiązek naliczenia podatku należnego nie powstanie wyłącznie w sytuacji, gdy przekazane nieodpłatnie towary spełniają warunki, aby uznać je za prezenty o małej wartości lub próbki.

Reasumując należy uznać, że w przedmiotowym wniosku, nieodpłatne przekazanie towarów bez wynagrodzenia stanowią dla Spółki dostawę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast w sytuacji, gdy nieodpłatne przekazanie niewielkiej ilości towarów bez wynagrodzenia na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, które spełniają definicję prezentów o małej wartości, wskazaną w art. 7 ust. 4 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, wówczas czynności te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z uwagi na art. 7 ust. 3 ww. ustawy.

Nieprawidłowe jest więc stanowisko Spółki, jakoby opodatkowaniem nie było objęte przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli przekazanie następuje na cele związane z działalnością przedsiębiorstwa, ponieważ prowadziłoby to do naruszenia zasad powszechności i neutralności opodatkowania z uwagi na to, że żaden z uczestników obrotu gospodarczego nie poniósłby ekonomicznego ciężaru podatku. Przyjęcie stanowiska Spółki skutkowałoby tym, że podatnik realizując prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów, przekazywałby je następnie nieodpłatnie, nie rozpoznając w tym zakresie obowiązku podatkowego.

Unormowanie zawarte w art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług nawiązuje bezpośrednio do treści art. 16 Dyrektywy 2006/112/WE Rady Unii Europejskiej z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE serii L Nr 371 str. 1 z późn. zm.), z którego wynika, że wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy podatek od wartości dodanej od powyższych towarów lub ich części podlegał odliczeniu w całości lub części, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów.

Ponadto należy stwierdzić, że powołane przez Spółkę wyroki sądów administracyjnych oraz wyrok naczelnego sądu administracyjnego są rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i do nich się zawężają, w związku z tym, nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.