IPPP2/443-213/14-2/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 4 marca 2014 r. (data wpływu 5 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT czynności przekazania przedsiębiorstwa żonie oraz braku powstania zobowiązania podatkowego w podatku VAT po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej - jest prawidłowe.

W dniu 5 marca 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności przekazania przedsiębiorstwa żonie oraz powstania zobowiązania podatkowego w podatku VAT po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi od maja 2007 r. działalność gospodarczą polegającą głównie na pośrednictwie w zakresie obrotu i wynajmie nieruchomości. Zainteresowany jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Obecnie planuje przekazanie swojego przedsiębiorstwa żonie, z którą pozostaje we wspólnocie małżeńskiej - oboje małżonkowie nie posiadają też majątków odrębnych.

W ramach działalności gospodarczej Wnioskodawca zakupił w dniu 21 grudnia 2007 r. - na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej - lokal użytkowy z trzema miejscami parkingowymi łącznie za kwotę brutto 1.501.203,90 PLN (netto 1.230.495 PLN + VAT 22%) i z tego tytułu rozliczył podatek VAT. Na tej samej zasadzie Zainteresowany nabył pozostałe składniki majątku przynależne do swojego przedsiębiorstwa, w tym m.in. 2 samochody (ciężarowe), czy wyposażenie biura. W chwili obecnej Zainteresowany nie zatrudnia pracowników.

Po dokonaniu przekazania przedsiębiorstwa żonie, Wnioskodawca zakończy prowadzenie działalności gospodarczej. W momencie otrzymania przedsiębiorstwa, żona przyjmie do ewidencji cały przekazany z firmy Zainteresowanego majątek: wyposażenie - poprzez spis z natury, majątek trwały przez ujęcie go w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Amortyzacja będzie się odbywała na zasadzie kontynuacji pozostawiając tą samą wartość początkową i te same odpisy. Żona przejmie również umowy z podnajemcami, prawa i obowiązki w stosunku do klientów i kontrahentów, należności i zobowiązania.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Jak należy opodatkować transakcję przekazania całości przedsiębiorstwa żonie.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zgodnie z przepisem art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pojęcie "Przedsiębiorstwo"

Wobec braku definicji pojęcia "Przedsiębiorstwo" w ustawie o podatku od towarów i usług, w celu ustalenia czym jest przekazywany podmiot gospodarczy, należy, zdaniem Wnioskodawcy, posłużyć się przepisem art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Według tego przepisu, przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

Zgodnie najlepszą wiedzą Zainteresowanego przedsiębiorstwo jego spełnia powyższy przepis. Ponadto, zgodnie z art. 552 Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo - przekazanie żonie - obejmie wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z przepisów szczególnych.

Zatem, składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, pozostają ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. W zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostaną funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu dotychczasowej działalności gospodarczej (podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpelacji indywidualnej Nr IPPP1/443-544/12-2/ISz z dnia 6 sierpnia 2012 r.).

Czynność zbycia przedsiębiorstwa na rzecz żony

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Wnioskodawca zdaje sobie sprawę, że obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Zdaniem Wnioskodawcy czynność przekazania nieodpłatnie przedsiębiorstwa żonie jest "transakcją zbycia", którą należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawa towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, nieodpłatne przekazanie, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Odrębność podmiotów

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności zdefiniowany został odpowiednio w art. 7 i art. 8 ww. ustawy. I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Na podstawie ust. 2 ww. artykułu, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Ponieważ ustawa o VAT zawiera szczególne przepisy regulujące pojęcie odpłatnej dostawy to w świetle przepisów podatku VAT małżonkowie są dwoma odrębnymi podatnikami podatku VAT, a więc pomimo, że łączy ich wspólność majątkowa na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, autonomiczność przepisów podatkowych pozwala na dokonanie transakcji pomiędzy małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej.

Skoro można dokonać czynności opodatkowanej pomiędzy małżonkami, to do tych czynności może mieć zastosowanie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, a więc czynność przekazania żonie całości przedsiębiorstwa męża na mocy tego przepisu nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dot. zakończenia działalności

W sytuacji zaprzestania działalności przez osobę fizyczną, zgodnie z art. 14 ust. 1 i ust. 4 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Na dzień likwidacji działalności przedsiębiorca powinien sporządzić remanent likwidacyjny, czyli spis z natury składników majątku. W związku z tym, że przed dokonaniem likwidacji firmy całość przedsiębiorstwa została przekazana żonie, remanent likwidacyjny nie będzie zawierał żadnych elementów. Wartość remanentu będzie równa 0, a podatek należny nie wystąpi.

Podsumowanie

Reasumując, ponieważ przedsiębiorstwo Zainteresowanego spełnia, jego zdaniem, wymogi art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), oraz ponieważ przekazanie nieodpłatne przedsiębiorstwa żonie jest zbyciem przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, i ponieważ taka czynność cywilnoprawna między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej w świetle ustawy o VAT jest możliwa, to na mocy art. 6 pkt 1 cyt. ustawy o VAT czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o VAT", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez towary - w świetle art. 2 pkt 6 ustawy o VAT - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jak stanowi art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

A zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawa towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Wyłączenie stosowania ustawy o podatku od towarów i usług przewidziane w przepisie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT obejmuje jednakże tylko te czynności zrównane z pojęciem dostawy towarów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Należy zaznaczyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji "przedsiębiorstwa". Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

Należy zauważyć, że użyte w ww. artykule określenie "w szczególności" wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Z kolei, o tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik jest obowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Zatem, składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy tu wskazać również art. 552 Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą głównie na pośrednictwie w zakresie obrotu i wynajmie nieruchomości. Zainteresowany jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Obecnie planuje nieodpłatne przekazanie swojego przedsiębiorstwa żonie, z którą pozostaje we wspólnocie małżeńskiej - oboje małżonkowie nie posiadają też majątków odrębnych. W ramach działalności gospodarczej Wnioskodawca zakupił na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej - lokal użytkowy z trzema miejscami parkingowymi. Na tej samej zasadzie Zainteresowany nabył pozostałe składniki majątku przynależne do swojego przedsiębiorstwa, w tym m.in. dwa samochody, czy wyposażenie biura. W chwili obecnej Zainteresowany nie zatrudnia pracowników. Po dokonaniu przekazania przedsiębiorstwa żonie Wnioskodawca zakończy prowadzenie działalności gospodarczej. W momencie otrzymania przedsiębiorstwa, żona przyjmie do ewidencji cały przekazany z firmy Zainteresowanego majątek. Żona przejmie również umowy z podnajemcami, prawa i obowiązki w stosunku do klientów i kontrahentów, należności i zobowiązania.

Z uwagi na opis przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT czynność przekazania w formie darowizny całego swojego przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego przez Wnioskodawcę na rzecz swojej żony - będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tym samym czynność ta wyłączona będzie spod działania ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie zaś z art. 96 ust. 6 ustawy o VAT jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku:

Przepisu ust. 1 nie stosuje się do podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 (art. 14 ust. 2 ustawy o VAT).

Na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy o VAT przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w art. 15, będący osobą fizyczną nie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu co najmniej przez 10 miesięcy. Nie dotyczy to podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

W myśl art. 14 ust. 4 ustawy o VAT przepisy ust. 1 i 3 stosuje się do towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, zwany dalej "spisem z natury". Podatnicy są obowiązani załączyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu (art. 14 ust. 5 ustawy o VAT).

We wskazanej sprawie całość przedsiębiorstwa Wnioskodawcy przed zakończeniem działalności gospodarczej zostanie przekazana żonie, co oznacza, że na dzień zaprzestania działalności Wnioskodawca nie będzie posiadał żadnych towarów ani składników majątkowych, a zatem na dzień zaprzestania działalności nie wystąpią towary podlegające opodatkowaniu. Tym samym wartość remanentu likwidacyjnego wyniesie "0". Ww. przepis art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT odnosi się do towarów, będących w posiadaniu podatnika w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. U Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek, o którym mowa w art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, a zatem nie będzie on zobowiązany do sporządzenia spisu z natury, o którym mowa w art. 14 ust. 5 ustawy o VAT.

Zatem za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, że przekazanie przedsiębiorstwa na rzecz żony zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług oraz, że zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę, po przekazaniu przedsiębiorstwa, nie będzie skutkowało powstaniem po stronie Wnioskodawcy zobowiązania podatkowego w podatku VAT.

Końcowo tut. Organ podatkowy informuje, że w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.