IPPP2/443-194/13-3/DG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 1 marca 2013 r. (data wpływu 4 marca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania połączenia Spółki ze Spółkami Zależnymi za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT - jest prawidłowe.

W dniu 4 marca 2013 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania połączenia Spółki ze Spółkami Zależnymi za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: X.) jest 100% spółką zależną spółki P. S.A. (dalej: Udziałowiec). Udziałowiec jest jednocześnie jedynym udziałowcem w następujących spółkach dystrybucyjnych:

Spółki określone w pkt 1-6 będą łącznie zwane Spółkami Zależnymi.

W związku z planowaną konsolidacją działalności dystrybucyjnej Udziałowca w Polsce, X. zamierza połączyć się ze wszystkimi Spółkami Zależnymi jednocześnie, tj. zrealizować tzw. połączenie globalne (dalej: Połączenie Jednoczesne). Celem Połączenia Jednoczesnego będzie uzyskanie ekonomicznego efektu synergii tj. uproszczenie struktury organizacyjnej i obniżenie kosztów ogólnych/kosztów administracyjnych działalności dystrybucyjnej oraz zwiększenie potencjału połączonych spółek. W związku z tym, w przekonaniu X., planowane Połączenie Jednoczesne zostanie przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Dlatego też przedmiotowy wniosek jest składany przy założeniu, że połączenie nastąpi z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.

W zakresie tej transakcji znajdują się również udziały Wnioskodawcy tj. M. Spółka G. Sp. z o.o. (dalej: Spółka).

Połączenie spółek nastąpi w trybie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) przez przeniesienie całego majątku spółek przejmowanych (Spółek Zależnych) na Spółkę Przejmującą (X.) (łączenie się przez przejęcie). Zgodnie z art. 494 § 1 i 2 k.s.h., X. stanie się sukcesorem wszelkich praw i obowiązków Spółek Zależnych, w tym także, zgodnie z art. 93 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.; "Ordynacja podatkowa"), z zakresu prawa podatkowego. Oznacza to, że X. w wyniku połączenia ze Spółkami Zależnymi, jako następca prawny Spółek Zależnych, wstąpi we wszelkie prawa i obowiązki tych Spółek.

Udziałowiec posiada 100% udziałów w X. oraz w Spółkach Zależnych. Jeśli więc Udziałowiec wyrazi na to zgodę, Połączenie Jednoczesne może nastąpić bez jednej lub wszystkich, następujących czynności; (i) sporządzenie pisemnego sprawozdania, o którym mowa w art. 501 § 1 k.s.h., (ii) udzielenie informacji, o których mowa w art. 501 § 2 k.s.h., lub (iii) badania planu połączenia przez biegłego i jego opinia.

Planowane połączenie nie przewiduje dopłat w gotówce, o których mowa w art. 492 § 2 oraz § 3 k.s.h. Planowane połączenie nastąpi z podwyższeniem kapitału zakładowego X. oraz wydaniem nowo wyemitowanych udziałów X. na rzecz dotychczasowego udziałowca Spółek Zależnych. Spółki Przejmowane z chwilą rejestracji połączenia utracą byt prawny, a w konsekwencji tego udziały w tych Spółkach Zależnych przestaną istnieć. Podwyższenie kapitału zakładowego X. związane z przejęciem przez X. (spółkę przejmującą) majątku Spółek Zależnych (spółek przejmowanych) zostanie dokonane z respektowaniem zasady, zgodnie z którą wartość nominalna nowo wyemitowanych udziałów nie może przewyższać wartości przejętego majątku. Oznacza to również, że w zależności od decyzji Udziałowca oraz wartości majątku Spółek Zależnych, kwota podwyższenia kapitału zakładowego w X. może być wyższa od sumy kapitałów zakładowych Spółek Zależnych przed połączeniem.

W związku z Połączeniem Jednoczesnym, jedynemu wspólnikowi Spółek Zależnych ani osobom szczególnie uprawnionym w spółkach przejmowanych nie zostaną przyznane żadne szczególne prawa, o których mowa w art. 499 § 1 pkt 5 k.s.h. W związku z łączeniem się spółek nie zostają przyznane szczególne korzyści dla członków organów łączących się spółek, a także innych osób uczestniczących w połączeniu, o których mowa w art. 499 § 1 pkt 6 k.s.h.

Spółki Zależne prowadzą działalność operacyjną w zakresie dystrybucji gazem ziemnym.

Udziałowiec, X. oraz Spółki Zależne są rezydentami podatkowymi w Polsce oraz mają miejsce zarządzania w Polsce; są one również spółkami utworzonymi w Polsce, zgodnie z polskim prawem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku Połączenia Jednoczesnego, w ramach którego następuje wydanie majątku Spółki w ramach połączenia na rzecz X., transakcja taka jest wyłączona z zakresu opodatkowania VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Stanowisko Spółki:

W przypadku Połączenia Jednoczesnego, w ramach którego następuje wydanie majątku Spółki w ramach połączenia na rzecz X., transakcja taka jest wyłączona z zakresu opodatkowania VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlegają;

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym towary zdefiniowane zostały jako rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT). Natomiast przez świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów art. 8 ust. 1 ustawy/.

Jak wynika z powyższego, ustawa o VAT wyraźnie określa zakres opodatkowania podatkiem VAT. Aby daną czynność można było uznać za dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju podlegające opodatkowaniu VAT, w jej wykonaniu musiałoby dochodzić do przeniesienia przez podatnika prawa do rozporządzania towarami jak właściciel lub wykonania przez niego innego świadczenia.

W przypadku łączenia się osób prawnych przez przejęcie nie mamy do czynienia z żadną transakcją, którą można by zakwalifikować jako dostawę towarów lub świadczenie usług. Połączenie spółek stanowi jedynie formę przekształcenia właścicielskiego polegającą na przeniesieniu całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą. Jako takie nie stanowi żadnej z czynności wskazanych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Oznacza to, że transakcja taka jest wyłączona z zakresu opodatkowania ustawy o VAT.

Stanowisko o braku opodatkowania VAT w przypadku połączeń spółek kapitałowych z uwagi na nieuwzględnienie takich transakcji w katalogu czynności opodatkowanych VAT potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach Indywidualnych z dnia 29 września 2008 r. (znak IPPP1/443-1245/08-2/IG), z dnia 26 lutego 2009 r. (znak IPPP3/443-277/08-4/RK) oraz z dnia 19 listopada 2009 r. (znak IPPP3/443-820/09-4/MPe).

Za prawidłowością stanowiska Spółki przemawia również szczególny sposób przejścia własności składników majątkowych w ramach planowanego połączenia. Mianowicie, zgodnie z odpowiednimi przepisami k.s.h., podstawową konsekwencją połączenia jest tzw. sukcesja generalna, polegająca na tym, że spółka przejmująca (X.) wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółek przejmowanych (w tym Spółki). Na gruncie prawa podatkowego zasada sukcesji generalnej została określona w art. 93 § 1 i 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym osoba prawna powstała w wyniku łączenia się osób prawnych wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się spółek. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie innych osób prawnych. Skoro zatem w okolicznościach będących przedmiotem niniejszej sprawy planowane połączenie będzie skutkowało automatycznym (ex lege) wstąpieniem spółki przejmującej (X.) we wszelkie prawa i obowiązki, w tym te wynikające z przepisów prawa podatkowego, należące poprzednio do spółek przejmowanych (w tym Spółki), to nie jest to czynność dostawy w rozumieniu ustawy o VAT, a tym bardziej nie można w takim wypadku mówić o świadczeniu usług.

Nawet jednak jeżeli nie uznać powyższych argumentów za wystarczające, należałoby uznać, że w niniejszej sprawie dojdzie do transakcji zbycia przedsiębiorstwa Spółki na rzecz X. W takiej sytuacji, kluczowe byłoby brzmienie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Oznacza to zatem, iż w razie połączenia, które skutkuje przeniesieniem całego przedsiębiorstwa Spółki do innej spółki (X.), transakcja zbycia przedsiębiorstwa w wyniku połączenia przez przejęcie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT ani przez spółkę przejmującą ani przez spółkę przejmowaną.

Powyższe oznacza, że transakcja taka byłaby wyłączona z zakresu opodatkowania ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013 r., przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013 r., za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Na mocy art. 6 ustawy, z zakresu opodatkowania wyłączono pewne określone czynności. Do czynności tych - z uwagi na treść pkt 1 powołanego przepisu - należą transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pojęcie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawa towarów", w ujęciu art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

W tym miejscu wskazać należy na instytucję łączenia spółek, wynikającą z przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 491 § 1 ww. ustawy, Spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną.

W myśl art. 492 § 1 pkt 1 tej ustawy, połączenie może być dokonane przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie).

Z kolei, zagadnienie sukcesji podatkowej w polskim prawie podatkowym regulują przepisy zawarte w art. 93-93e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.). W przepisach tych ustawodawca przedstawił katalog sytuacji, w których zachodzi sukcesja podatkowa, tj. sukcesja praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształcanych.

W myśl art. 93 § 1 pkt 1 powołanej ustawy, osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się osób prawnych wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek.

Stosownie do treści art. 93 § 2 pkt 1 omawianej ustawy, przepis § 1 stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych).

Zgodnie z przedstawionym opisem sprawy Wnioskodawca (spółka X.) wraz z innymi spółkami z o.o. są Spółkami Zależnymi Spółki Akcyjnej. Udziałowiec posiada 100% udziałów w X. oraz w Spółkach Zależnych. Planowane jest jednoczesne połączenie tych spółek (tzw. połączenie globalne), a Spółka X. będzie spółką przejmującą. Połączenie spółek nastąpi w trybie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych przez przeniesienie całego majątku spółek przejmowanych (Spółek Zależnych) na Spółkę Przejmującą (X.) (łączenie się przez przejęcie). Zgodnie z art. 494 § 1 i 2 k.s.h., X. stanie się sukcesorem wszelkich praw i obowiązków Spółek Zależnych. Planowane połączenie nie przewiduje dopłat w gotówce, o których mowa w art. 492 § 2 oraz § 3 k.s.h. Planowane połączenie nastąpi z podwyższeniem kapitału zakładowego X. oraz wydaniem nowo wyemitowanych udziałów X. na rzecz dotychczasowego udziałowca Spółek Zależnych. Spółki Przejmowane z chwilą rejestracji połączenia utracą byt prawny, a w konsekwencji tego udziały w tych Spółkach Zależnych przestaną istnieć.

Mając zatem na względzie zdarzenie przyszłe będące przedmiotem wniosku oraz przedstawione przepisy prawa nie można się zgodzić z Wnioskodawcą, iż w przypadku łączenia się osób prawnych nie mamy do czynienia z żadną transakcją, którą można by zakwalifikować do dostawy towarów lub świadczenia usług. Ze względu na treść powołanych wyżej przepisów stwierdzić bowiem należy, iż przeniesienie majątku spółek przejmowanych na spółkę przejmującą może stanowić dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 (w zakresie przeniesienia prawa do rozporządzania towarami) lub świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 (w zakresie przeniesienia praw do wartości niematerialnych i prawnych) ustawy o podatku od towarów i usług. W wyniku przejęcia dokonane zostanie przeniesienie przez Spółki prawa do rozporządzania towarem jak właściciel lub przeniesienie prawa do wartości niematerialnych lub prawnych. Czynność ta dla Spółek przejmowanych jest nieodpłatna, nie otrzymują one bowiem od spółki przejmującej żadnego ekwiwalentu. Z powyższego wynika, iż przeniesienie majątku do spółki przejmującej, jako czynność nieodpłatna, zrównana jednakże z czynnościami odpłatnymi (zgodnie z art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ww. ustawy), podlega opodatkowaniu, na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem za nieprawidłową należy uznać argumentację Wnioskodawcy, w myśl której w przypadku łączenia się osób prawnych przez przejęcie nie występuje żadna transakcja, którą można by zakwalifikować do dostawy towarów lub świadczenia usług.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku należy jednakże mieć na uwadze, iż na mocy ww. art. 6 ustawy, z zakresu opodatkowania wyłączono pewne określone czynności. Do czynności tych - z uwagi na treść pkt 1 powołanego przepisu - należą transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Jak już wyżej wspomniano, pojęcie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawa towarów", w ujęciu art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

W przypadku łączenia się osób prawnych (o czym mowa powyżej) mamy zatem do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Należy jednak zauważyć, iż transakcje, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo, z uwagi na wyłączenie przewidziane w art. 6 pkt 1 cyt. ustawy, nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują terminu "przedsiębiorstwo". Z tej przyczyny dla celów określenia zakresu pojęcia "przedsiębiorstwo" wykorzystuje się regulację zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który to przepis stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

Zgodnie z art. 55² ww. ustawy - Kodeks cywilny, czynność prawna, mająca za przedmiot przedsiębiorstwo, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Jak wynika więc z przywołanych powyżej przepisów prawa, jeżeli zostaną spełnione warunki określone w art. 55¹ ustawy - Kodeks cywilny, dotyczące definicji przedsiębiorstwa, to zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, połączenie spółek zależnych ze spółką X., będzie czynnością, która nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z okoliczności przedstawionych w niniejszym wniosku wynika zatem, iż zamierzona czynność globalnego połączenia spółek zależnych, skutkująca przeniesieniem całego majątku tych spółek na spółkę Wnioskodawcy, dokonana na podstawie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem będzie mieściła się w pojęciu "zbycia przedsiębiorstwa", do której zastosowanie będzie miał przepis art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa.

Mając na uwadze powyższe tut. organ zgadza się ze stanowiskiem Wnioskodawcy w kwestii zastosowania art. 6 pkt 1 ustawy do czynności wydania majątku w ramach połączenia spółek.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że transakcja jest wyłączona z zakresu opodatkowania VAT jest prawidłowe. Prawidłowość tego stanowiska organ wywiódł wyłącznie z przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W zakresie interpretacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.