IPPP2/443-181/11-2/JW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 lutego 2011 r. (data wpływu 14 lutego 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania gruntów - jest prawidłowe.

W dniu 14 lutego 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania gruntów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Użytkowanie wieczyste gruntów to oddanie osobom fizycznym lub osobom prawnym w użytkowanie gruntów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków, a także gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa. Ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów, począwszy od 1 maja 2004 r. należy do kategorii czynności objętych podatkiem VAT. Z tą bowiem dopiero datą grunty zaczęły należeć do kategorii towarów, a to w konsekwencji oznacza, że objęte obowiązkiem podatkowym w zakresie VAT są należne opłaty roczne od użytkowania wieczystego gruntów ustanowionego wyłącznie po tej dacie. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 8 stycznia 2007 r. (sygn. akt. I FPS 1/06) uznał, że opłata roczna z tytułu wieczystego użytkowania gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług, ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o ten podatek. W związku z powyższym w przypadku umów ustanawiających prawo wieczystego użytkowania gruntów zawartych przed dniem 1 maja 2004 r. nie nalicza się podatku VAT od opłat rocznych należnych Gminie z tytułu tego użytkowania. W wyniku ustanowienia prawa wieczystego użytkowania gruntów dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem (tj. towarem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług) na rzecz użytkownika wieczystego, co w konsekwencji sprawia, że może on nim rozporządzać jak właściciel. Użytkowanie wieczyste jest prawem zbywalnym i może być przenoszone w formie aktu notarialnego na następnego i kolejnego użytkownika wieczystego. W przypadku ustanowionego prawa wieczystego użytkowania gruntu przed 1 maja 2004 r., a następnie dokonanie przeniesienia tegoż prawa wieczystego użytkowania przez użytkownika wieczystego na kolejnego użytkownika po 1 maja 2004 r. w formie aktu notarialnego np. umowy sprzedaży nie powodującej zmiany daty ustanowienia wieczystego użytkowania gruntu powoduje, że nowy użytkownik wieczysty opłaca opłaty roczne w wysokości identycznej jak dotychczasowy użytkownik wieczysty (opłaty roczne nie zawierające w sobie należnego podatku VAT ani nie podlegające powiększeniu o taki podatek).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opłaty roczne z tytułu wieczystego użytkowania gruntów wnoszone przez użytkowników wieczystych, którzy nabyli prawo użytkowania wieczystego w drodze aktu notarialnego od pierwotnego lub kolejnego użytkownika wieczystego po 1 maja 2004 r., a oddanie tegoż gruntu w użytkowanie wieczyste przez Gminę nastąpiło przed 1 maja 2004 r. są opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, oddanie przez Gminę w użytkowanie wieczyste gruntów nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., a więc w okresie kiedy ww. czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wobec tego wnoszone po tej dacie opłaty przez użytkowników wieczystych nie powinny ani zawierać w sobie podatku VAT, ani nie powinny być o ten podatek powiększone. Zatem, skoro brak podstaw prawnych do pobierania podatku VAT od pierwotnego użytkownika, to podatek nie powinien być również pobierany od kolejnego użytkownika wieczystego, na którego pierwotny użytkownik przekazał aktem notarialnym to prawo. Podatek VAT nie jest należny bez względu na wysokość opłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Zgodnie natomiast z definicją zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, pod pojęciem towarów rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Punkty 6 oraz 7 zostały dodane do przytoczonego przepisu ustawą z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1320) i obowiązują od dnia 1 grudnia 2008 r. Należy jednak zaznaczyć, że wspomniana zmiana miała charakter wyłącznie techniczny potwierdzający dotychczas stosowaną praktykę.

W poprzednim stanie prawnym Naczelny Sąd Administracyjny, uwzględniając szerokie, ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a także uwzględniając fakt, że definicja towaru zawarta w art. 2 pkt 6 ustawy obejmuje grunty, opowiedział się za stanowiskiem, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów (uchwała z dnia 8 stycznia 2007 r., sygn. akt I FPS 1/06).

Zgodnie z art. 232 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze z.), grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.

Użytkowanie wieczyste jest prawem na rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela. W myśl art. 233 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), użytkownik wieczysty może w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać. Przytoczony przepis oraz następne przepisy Kodeksu cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237), kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, oraz długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego) pozwalały - mimo braku wyraźnych uregulowań w ustawie o podatku od towarów i usług - uznać oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste za przeniesienie prawa do rozporządzania gruntem jak właściciel.

Ustanowienie użytkowania wieczystego oraz ustalenie opłat z tytułu ustanowienia użytkowania wieczystego odbywa się na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.). Zgodnie z art. 27 ustawy o gospodarce nieruchomościami, sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa w drodze umowy wymaga wpisu w księdze wieczystej. Wpis użytkowania wieczystego w księdze wieczystej ma charakter konstytutywny, co oznacza, że ustanowienie użytkowania wieczystego oraz jego przejście na nabywcę jest uzależnione od dokonania wpisu w księdze wieczystej. Przytoczony przepis mówiący o konieczności uzyskania wpisu w księdze wieczystej nie wyłącza stosowania przepisu art. 29 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.), z którego wynika, że wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu.

Z art. 71 ust. 1-4 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne. Pierwsza opłata za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste w drodze przetargu podlega zapłacie jednorazowo, nie później niż do dnia zawarcia umowy o oddanie tej nieruchomości w użytkowanie wieczyste. Natomiast w przypadku oddania nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste w drodze bezprzetargowej pierwszą opłatę można rozłożyć na oprocentowane raty. Opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego.

Przedstawione przez Wnioskodawcę zagadnienie zostało rozstrzygnięte przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, który w powołanej wyżej uchwale z dnia 8 stycznia 2007 r., sygn. akt I FPS 1/06 stwierdził, że: "Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług, po wejściu w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek na podstawie przepisów tej ustawy".

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Gmina ustanowiła prawo wieczystego użytkowania gruntów przed 1 maja 2004 r. Użytkowanie wieczyste gruntów to oddanie osobom fizycznym lub osobom prawnym w użytkowanie gruntów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków, a także gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa. Ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów, począwszy od dnia 1 maja 2004 r. należy do kategorii czynności objętych podatkiem VAT. Z tą bowiem dopiero datą grunty zaczęły należeć do kategorii towarów, a to w konsekwencji oznacza, że objęte obowiązkiem podatkowym w zakresie VAT są należne opłaty roczne od użytkowania wieczystego gruntów ustanowionego wyłącznie po tej dacie. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 8 stycznia 2007 r. (sygn. akt. I FPS 1/06) uznał, że opłata roczna z tytułu wieczystego użytkowania gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług, ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o ten podatek. W związku z powyższym w przypadku umów ustanawiających prawo wieczystego użytkowania gruntów zawartych przed dniem 1 maja 2004 r. nie nalicza się podatku VAT od opłat rocznych należnych Gminie z tytułu tego użytkowania. W wyniku ustanowienia prawa wieczystego użytkowania gruntów dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem (tj. towarem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług) na rzecz użytkownika wieczystego, co w konsekwencji sprawia, że może on nim rozporządzać jak właściciel. Użytkowanie wieczyste jest prawem zbywalnym i może być przenoszone w formie aktu notarialnego na następnego i kolejnego użytkownika wieczystego. W przypadku ustanowionego prawa wieczystego użytkowania gruntu przed 1 maja 2004 r., a następnie dokonanie przeniesienia tegoż prawa wieczystego użytkowania przez użytkownika wieczystego na kolejnego użytkownika po 1 maja 2004 r. w formie aktu notarialnego np. umowy sprzedaży nie powodującej zmiany daty ustanowienia wieczystego użytkowania gruntu skutkuje tym, że nowy użytkownik wieczysty opłaca opłaty roczne w wysokości identycznej jak dotychczasowy użytkownik wieczysty (opłaty roczne nie zawierające w sobie należnego podatku VAT ani nie podlegające powiększeniu o taki podatek).

Zatem, w ocenie tutejszego organu opłata roczna należna Gminie z tytułu użytkowania wieczystego gruntów ustanowionego na ten grunt przed dniem 1 maja 2004 r. nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, pomimo przeniesienia prawa z pierwotnego użytkownika wieczystego użytkowania gruntów na następnego i kolejnego przekazanego w formie aktu notarialnego po dniu 1 maja 2004 r.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy stwierdzić należy, iż opłata roczna z tytułu wieczystego użytkowania gruntów wnoszona przez użytkowników wieczystych, którzy nabyli prawo użytkowania wieczystego w drodze aktu notarialnego od pierwotnego lub kolejnego użytkownika po dniu 1 maja 2004 r., a w sytuacji gdy oddanie tegoż gruntu w użytkowanie wieczyste przez Gminę nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M. C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock