IPPP2/443-1714/08-7/PW - Podatek VAT w zakresie rozliczeń przy umowie pożyczki pieniężnej udzielonej w walucie obcej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 19 listopada 2008 r. (data wpływu 20 listopada 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 grudnia 2008 r. (data wpływu 22 listopada 2008 r.) oraz pismem z dnia 4 lutego 2009 r. (data wpływu 9 lutego 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie rozliczeń przy umowie pożyczki - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 listopada 2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie rozliczeń przy umowie pożyczki. Wezwaniem z dnia 14 listopada 2008 r., doręczonym w dniu 18 listopada 2008 r., wezwano Wnioskodawcę do dołączenia dokumentu potwierdzającego prawo do podpisu. Wniosek uzupełniono dnia 21 listopada 2008 r. (data wpływu 24 listopada 2008 r.). Wezwaniem z dnia 20 stycznia 2009 r., doręczonym w dniu 28 stycznia 2009 r., wezwano Wnioskodawcę do uszczegółowienia opisu stanu faktycznego. Wniosek uzupełniono dnia 4 lutego 2009 r. (data wpływu 9 lutego 2009 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe).

R B Sp. z o.o. (dalej: Spółka) zawiera umowy pożyczki z podmiotami mającymi siedzibę poza terytorium Polski (dalej: pożyczkodawcy), na mocy której Spółce zostaje udzielona pożyczka pieniężna w walucie obcej. Pożyczkodawca oraz Spółka należą do grupy B Przedmiotem działalności Pożyczkodawcy jest obsługa finansowa podmiotów z tej grupy. Pożyczkodawca nie był i nie jest udziałowcem Spółki.

Każdorazowo w przypadku powyższych umów pożyczek:

Udzielona Spółce pożyczka pieniężna w walucie obcej przeznaczona jest na finansowanie działalności operacyjnej (bieżącej) Spółki. Pożyczka udzielona jest na okres r., a jej oprocentowanie ustalone jest według stałej rocznej stopy oprocentowania. Wartość pożyczki wraz z odsetkami zostanie spłacona jednorazowo na rachunek bankowy Pożyczkodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z zwarciem umowy pożyczki Spółka nie jest zobowiązana do dokonywania jakichkolwiek rozliczeń w zakresie podatki towarów i usług (dalej: VAT), a jeżeli tak, to w jaki sposób powinna ustalić podstawę opodatkowania, moment powstania obowiązku podatkowego oraz kurs walutowy...

Zdaniem wnioskodawcy w związku z zwarciem umowy pożyczki nie jest ona zobowiązana do dokonywania jakichkolwiek rozliczeń w zakresie VAT. Spółka ma świadomość, iż pożyczka może być uznawana za zwolnioną z VAT usługę finansową, dla której miejscem świadczenia jest państwo nabywcy usługi (w przedmiotowej sprawie byłaby to Polska), a zatem powodowałoby to po stronie Spółki obowiązek rozliczania importu usług zwolnionych, niemniej jednak wskazuje również na orzecznictwo ETS w zakresie pożyczek.

Zgodnie z orzecznictwem ETS nie każde udzielenie pożyczki podlega opodatkowaniu VAT. Dla stwierdzenia czy czynność udzielenia pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezbędne jest bowiem ustalenie, czy podmiot udzielający pożyczki prowadzi działalność gospodarczą w zakresie obejmującym udzielanie pożyczek.

Zgodnie z orzeczeniem w sprawie C-142/99 pomiędzy F S.A. i B S.A. a

Państwem Belgijskim, "ze względu na to, że art. 2 (1) VI Dyrektywy wyłącza z zakresu stosowania podatku VAT transakcje, w których podatnik nie występuje w takim charakterze, transakcje dotyczące pożyczek (...) podlegają VAT jedynie w sytuacji, gdy stanowią działalność gospodarczą podmiotu w rozumieniu artykułu 4 (2) VI Dyrektywy, bądź stanowią bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności opodatkowanej, niewynikające jednakże bezpośrednio z tej działalności w rozumieniu artykułu 19 (2) Dyrektywy".

Powyższe oznacza, iż w przypadku, gdy przedmiotem dzielności pożyczkodawcy nie jest udzielanie pożyczek, a transakcje dotyczące pożyczek nie stanowią bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności opodatkowanej, transakcja udzielenia pożyczki nie powinna podlegać VAT, co z kolei powoduje, iż Spółka nie jest zobowiązana do rozliczania importu usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

W analizowanej sprawie Spółka stoi na stanowisku, że udzielona jej pożyczka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce i nie stanowi usługi finansowej. Spółka opiera się tu na założeniu, że czynnikiem przesądzającym o powyższym, jest profil działalności gospodarczej Pożyczkodawcy. Tym samym, jeśli według Spółki, przedmiotem działalności pożyczkodawcy nie jest udzielanie pożyczek, a transakcje dotyczące pożyczek nie stanowią bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności opodatkowanej, transakcja udzielenia pożyczki nie powinna podlegać VAT, co z kolei powoduje, iż Spółka nie jest zobowiązana do rozliczania importu usług.

Jednocześnie Spółka, uzupełniając przedmiotowy wniosek, zaznaczyła, że zarówno Pożyczkodawca jak i Spółka należą do jednej grupy producenckiej, a przedmiotem działalności gospodarczej Pożyczkodawcy jest obsługa finansowa podmiotów z tej grupy - do czego niewątpliwie zaliczyć można czynność udzielania pożyczek pieniężnych.

W związku z powyższymi rozbieżnościami należy w tym miejscu podkreślić, że kluczowym elementem pozwalającym jednoznacznie rozstrzygnąć czy czynności udzielania pożyczek podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce jest dokonanie prawidłowej klasyfikacji usługi według Polskiej Klasyfikacji Towarów i Usług. W przedmiotowej sprawie podstawowe znaczenie ma zakwalifikowanie opisanej wyżej działalności do odpowiedniego grupowania PKWiU.

W myśl § 3 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 89, poz. 844 z późn. zm.) dla celów podatku od towarów i usług (do dnia 31 grudnia 2009 r.) stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 42, poz. 264 z późn. zm.).

Tutejszy organ podatkowy (jako niewłaściwy rzeczowo) nie jest uprawniony do zaklasyfikowania wskazanych przez Wnioskodawcę usług do odpowiednich ugrupowań PKWiU. Każdy podatnik jest obowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z poprawnym zdefiniowaniem dokonywanej czynności, również w zakresie opodatkowania. Podkreślić należy, iż to podatnik posiada niezbędne informacje do właściwego zaliczenia świadczonych przez siebie usług. W przypadku trudności w ustaleniu właściwego grupowania, w tym także dla usług według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług zainteresowany podmiot może zwrócić się z wnioskiem do Urzędu Statystycznego w Łodzi, ul. Suwalska 29, 93-176 Łódź, który udziela informacji w zakresie stosowania wyżej powołanych standardów klasyfikacyjnych. Tylko w przypadku prawidłowego zaklasyfikowania do właściwego grupowania PKWiU możliwie jest rozstrzygnięcie o zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług danego towaru lub usługi.

Podkreślić także należy, iż kwestie dotyczące klasyfikacji statystycznych nie mieszczą się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy - Ordynacja podatkowa oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770).

W świetle art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 tej ustawy.

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania albo pobytu na terytorium kraju.

Zgodnie natomiast z art. 17 ust. 3 ustawy o VAT, przepis ust. 1 pkt 4 stosuje się, jeżeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju, z zastrzeżeniem ust. 4.

Dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług w przypadku świadczenia usług bardzo istotne znaczenie ma określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy o VAT przy określaniu miejsca świadczenia usług, o których mowa w art. 27 i 28, usługi są identyfikowane za pomocą klasyfikacji statystycznych, jeżeli dla tych usług przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Podstawowa zasada dotycząca miejsca świadczenia usług została wyrażona w art. 27 ust. 1 ustawy, który stanowi, iż w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28.

Odstępstwo od powyższej zasady przewidziane zostało m.in. w art. 27 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym w przypadku gdy usługi, o których mowa w ust. 4, są świadczone na rzecz:

Zgodnie z art. 27 ust. 4 pkt 4 ustawy, przepis ust. 3 stosuje się m.in. do usług bankowych, finansowych i ubezpieczeniowych łącznie z reasekuracją, z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca zaciąga pożyczki od podmiotu zagranicznego z grupy, który zajmuje się obsługą finansową podmiotów z grupy. W opinii tutejszego organu, jeśli w powstałej sytuacji udzielona pożyczka będzie stanowiła usługę finansową - co, jak zaznaczono zależy od klasyfikacji statystycznej - w sprawie znajdują zastosowanie przepisy art. 27 ust. 3 i ust. 4 ustawy, a to oznacza, że miejscem opodatkowania przedmiotowych usług będzie terytorium kraju. Tym samym zaciągnięcie przedmiotowej pożyczki stanowić będzie dla Spółki import usług podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w kraju.

Na podstawie regulacji art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku Nr 4 do ustawy. W poz. 3 tego załącznika ujęto usługi mieszczące się w PKWiU w Sekcji J ex (65-67), tj. usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek świadczone poza systemem bankowym zaliczane są do grupy usług pośrednictwa finansowego, sklasyfikowanego w sekcji J dział 65 PKWiU i podlegają regulacjom zawartym w ustawie o podatku od towarów i usług. Usługa ta jednak zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy korzysta ze zwolnienia od tego podatku.

Reasumując, udzielenie przedmiotowej pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i stanowi czynność zwolnioną od tego podatku, zaś jej rozliczenie spoczywa na Wnioskodawcy - jeśli zgodnie z klasyfikacją statystyczną przedmiotem zapytania są faktycznie świadczone przez kontrahenta zagranicznego usługi pośrednictwa finansowego na rzecz Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W przypadku usług polegających na udzielaniu pożyczek obrotem, w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, są odsetki od udzielonej pożyczki (otrzymane jak również niezapłacone, których termin zapłaty upłynął). Odsetki te winny być udokumentowane fakturą VAT i zaewidencjonowane w rejestrze sprzedaży w miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Jak stanowi ust. 7 powołanego przepisu w przypadku czynności wymienionych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz importu usług wystawiane są faktury wewnętrzne; za dany okres rozliczeniowy podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą te czynności dokonane w tym okresie. Faktury wewnętrzne są wystawiane także dla udokumentowania zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.

Jak stanowi art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jeżeli zatem wykonanie usługi - w świetle przepisu ustawy powołanego powyżej art. 106 - powinno być potwierdzone fakturą, to w myśl art. 19 ust. 4 cyt. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Zgodnie natomiast z art. 19 ust. 19 ustawy, przepisy ust. 1, 4, 5, 11, 13 pkt 1 lit. b i c, pkt 2, 4 i 7-9 oraz ust. 14-16 stosuje się odpowiednio do importu usług.

Uwzględniając treść przytoczonych przepisów, stwierdzić należy, iż obowiązek podatkowy przy usługach pośrednictwa finansowego (pożyczki pieniężne) powstaje z momentem wykonania usługi tzn. zapłaty należnych odsetek lub z upływem terminu zapłaty należnych odsetek. Obowiązek ten będzie powstawał częściowo z momentem zapłaty każdej kwoty odsetek lub z upływem każdego terminu zapłaty odsetek. Jeżeli natomiast wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu licząc od dnia wykonania usługi (zapłaty odsetek lub upływu terminu zapłaty odsetek).

Zgodnie z art. 31a ust. 1 ustawy o VAT w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Ustęp 2 powołanego przepisu przewiduje, że w przypadku gdy zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami wykonawczymi do ustawy podatnik może wystawić fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego i wystawi ją w przewidzianym przepisami terminie, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej na tej fakturze, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

W sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania pożyczek pieniężnych zostanie wydana odrębna interpretacja indywidualna.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.