IPPP2/443-1189/14-4/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni-przedstawione we wniosku z 2 grudnia 2014 r. (data wpływu 4 grudnia 2014 r.) uzupełnionym w dniu 24 lutego 2015 r. (data wpływu 26 lutego 2015 r.) w odpowiedzi na wezwanie z 12 lutego 2015 r. nr IPPP2/443-1189/14-2/MM o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

* braku uznania Zainteresowanej za podatnika podatku VAT z tytułu świadczenia usług najmu - jest prawidłowe;

* braku obowiązku wystawienia faktur - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 grudnia 2014 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania Zainteresowanej za podatnika podatku VAT z tytułu świadczenia usług najmu oraz obowiązku wystawienia faktur. Wskazany wniosek zawierał braki w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym. W związku z tym tut. Organ podatkowy pismem z 12 lutego 2015 r. znak IPPP2/443-1189/14-2/MM wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku o powyższe braki (skutecznie doręczone w dniu 18 lutego 2015 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Spadkodawca prowadził jednoosobową działalność gospodarczą, w związku z którą był podatnikiem VAT. Jednocześnie spadkodawca był współużytkownikiem wieczystym do udziału części nieruchomości położonej w W. oraz współwłaścicielem udziału posadowionego na tej działce budynku stanowiącego odrębną nieruchomość. W budynku znajdują się lokale mieszkaniowe i lokale użytkowe. Wszystkie lokale były wynajmowane. Zważywszy na fakt, że spadkodawca był podatnikiem VAT, z tytułu działalności gospodarczej, automatycznie był podatnikiem VAT z tytułu wynajmu. W związku z powyższym musiał także wystawiać faktury VAT dokumentujące przychody z tytułu wynajmu.

Po śmierci spadkodawcy spadkobiercy wyrazili wolę kontynuowania działalności gospodarczej, którą prowadził Spadkodawca. Ze względów formalnych założyli spółkę cywilną, przejmując jednocześnie przedsiębiorstwo, które w rozumieniu Art. 55 Kodeksu cywilnego stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka została zarejestrowana jako podatnik VAT. Spadkobiercy nie są podatnikami VAT, gdyż działają tylko w ramach założonej spółki cywilnej, nie prowadząc jednocześnie żadnej innej indywidualnej działalności gospodarczej.

Po śmierci spadkodawcy, także prawa do lokali przeszły na spadkobierców, którzy wspólnie dalej wynajmują lokale i rozliczają przychody z tego tytułu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli nie prowadzą z tego tytułu działalności gospodarczej.

W uzupełnieniu do wniosku z dnia 24 lutego 2015 r. Zainteresowana wskazała, że stroną umów najmu budynku, w którym znajdują się lokale użytkowe i mieszkaniowe jest Zainteresowana oraz pozostali spadkobiercy jako osoby fizyczne, a nie spółka spadkobierców, która kontynuuje działalność gospodarczą spadkodawcy niezwiązaną z najmem.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w związku z zaistniałym faktami, skoro spadkodawca w zakresie wynajmu był podatnikiem VAT, również Zainteresowana z tytułu wynajmu powinna zostać podatnikiem VAT, nawet jeżeli jej roczne obroty z tytułu wynajmu nie przekraczają 150 000 PLN.

2. Czy jeżeli Zainteresowana nie będzie musiała być podatnikiem VAT z tytułu wynajmu, oraz wynajem nie będzie zaliczany do jej działalności gospodarczej, będzie jednocześnie zwolniona z obowiązku wystawiania faktur na podstawie ustawy o podatku VAT w zakresie wynajmu lokali.

Stanowisko Wnioskodawcy:

1. Zainteresowana uważa, że nie jest podatnikiem VAT, gdyż jej obroty z tytułu wynajmu nie przekraczają w skali roku 150 000 PLN.

2. Wnioskodawczyni uważa, że rozliczenia umów z najemcami może prowadzić bez wystawiania faktur na podstawie ustawy o podatku VAT, gdyż nie musi być podatnikiem VAT, oraz nie prowadzi działalności gospodarczej z tego tytułu. Fakt, że spadkodawca z tytułu najmu był podatnikiem VAT i wystawiał z tego tytułu faktury VAT nie mają żadnego znaczenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest:

* prawidłowe - w zakresie braku uznania Zainteresowanej za podatnika podatku VAT z tytułu świadczenia usług najmu;

* nieprawidłowe - w zakresie braku obowiązku wystawienia faktur.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o VAT", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ustawy o VAT. I tak, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Ustawodawca w ww. przepisach poza wskazaniem, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, wskazał ponadto, że za świadczenie usług uznawana jest każda transakcja, która nie stanowi dostawy towarów.

Przyjęcie podziału na dostawę towaru oraz świadczenie usług oznacza w praktyce, że wolą ustawodawcy było określenie maksymalnie szeroko przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług, jeżeli nawet wykazane zostałoby w konkretnym przypadku, że nie występuje dostawa towarów to i tak z reguły należy opodatkować czynność kwalifikowaną wówczas jako świadczenie usług.

Głównym celem wprowadzenia takiej konstrukcji jest zagwarantowanie, aby każda transakcja, która nie mogłaby zostać uznana za dostawę towarów była opodatkowana jako świadczenie usług, za wyjątkiem tych transakcji, które zostały wyłączone lub zwolnione z opodatkowania.

Realizację powyższych fundamentalnych cech podatku od towarów i usług, o których mowa wyżej, gwarantują nie tylko przepisy określające zakres przedmiotowy podatku VAT, tj. cyt. wyżej art. 5, 7 i 8 ustawy o VAT, lecz również przepisy regulujące zakres podmiotowy podatku od towarów i usług, czyli przepisy art. 15 ustawy o VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza (zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT) obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przedstawiony wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o VAT definiuje działalność gospodarczą znacznie szerzej, niż to wynika z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.). Powołana ustawa o swobodzie działalności gospodarczej za działalność gospodarczą uznaje bowiem zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły.

Dla uznania danego podmiotu za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Oznacza to, że aby uznać działalność podmiotu za działalność gospodarczą nie jest konieczne, aby przyniosła ona jakiekolwiek efekty. Podatnikiem jest zatem również podmiot prowadzący działalność generującą straty, a nawet podmiot, który w ogóle nie dokona żadnej sprzedaży. Podatnikiem podatku VAT jest każdy kto dokonuje czynności, które zmierzają do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Tym samym wykorzystywanie majątku prywatnego przez osobę fizyczną stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W tym miejscu należy zauważyć, że w myśl art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania jest świadczenie najemcy polegające na płaceniu umówionego czynszu.

W kontekście niniejszej sprawy należy zwrócić uwagę na treść zdania drugiego definicji pojęcia "działalność gospodarcza", w której mówi się o wykorzystywaniu m.in. towarów w sposób ciągły do celów zarobkowych.

Takie wykorzystywanie towarów ma miejsce przede wszystkim poprzez oddanie ich w stosunki obligacyjne (najem, dzierżawa, leasing, itp.). W tym przypadku ustawa wprowadza wymóg ciągłości wykorzystywania. Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania.

Sam charakter stosunku prawnego, jaki kształtuje umowa najmu wskazuje, że ma ona charakter długotrwały, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe. W konsekwencji najem wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na to, czy najem będzie prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji najem nieruchomości stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Z kolei przepis art. 113 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Na podstawie art. 113 ust. 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) wynika, że spadkodawca prowadził jednoosobową działalność gospodarczą, w związku z którą był podatnikiem VAT. Jednocześnie spadkodawca był współużytkownikiem wieczystym do udziału części nieruchomości oraz współwłaścicielem udziału posadowionego na tej działce budynku stanowiącego odrębną nieruchomość. W budynku znajdują się lokale mieszkaniowe i lokale użytkowe. Wszystkie lokale były wynajmowane. Zważywszy na fakt, że spadkodawca był podatnikiem VAT, z tytułu działalności gospodarczej, automatycznie był podatnikiem VAT z tytułu wynajmu.

Po śmierci spadkodawcy spadkobiercy, w tym Zainteresowana, wyrazili wolę kontynuowania działalności gospodarczej, którą prowadził spadkodawca. Ze względów formalnych założyli spółkę cywilną, przejmując jednocześnie przedsiębiorstwo spadkodawcy. Spółka została zarejestrowana jako podatnik VAT. Po śmierci spadkodawcy, także prawa do lokali przeszły na spadkobierców, którzy wspólnie dalej wynajmują lokale i rozliczają przychody z tego tytułu. Stroną umów najmu budynku, w którym znajdują się lokale użytkowe i mieszkaniowe jest Zainteresowana oraz pozostali spadkobiercy jako osoby fizyczne, a nie spółka spadkobierców, która kontynuuje działalność gospodarczą spadkodawcy niezwiązaną z najmem.

Jak wskazano wyżej co do zasady podatnikiem podatku od towarów i usług jest każdy kto działa w obrocie gospodarczym jako handlowiec, producent lub usługodawca prowadząc działalność gospodarczą w jakimkolwiek zakresie. Jednakże z uwagi na opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) tut. Organ podatkowy stwierdza, że Zainteresowana nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu odpłatnego świadczenia usług najmu lokali mieszkaniowych i użytkowych, ponieważ wartość sprzedaży Zainteresowanej z tytułu świadczenia tych usług nie przekracza rocznie 150 000 zł. Wnioskodawczyni korzysta ze zwolnienia podmiotowego od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem stanowisko Zainteresowanej w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Ad. 2

Stosownie do treści art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Jak wynika z art. 106b ust. 2 ustawy o VAT podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

W myśl art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118.

Podkreślenia wymaga, że przepis art. 106b posługuje się pojęciem "podatnika", nie zaś pojęciem "podatnika VAT czynnego". Konsekwencją tego jest powstanie, co do zasady, obowiązku dla podmiotu niezarejestrowanego jako podatnik VAT czynny (w tym również dla podatników zwolnionych od podatku od towarów i usług) do wystawienia faktury VAT dokumentującej wykonywaną przez niego czynność podlegającą opodatkowaniu, o ile nabywca wystąpi z takim żądaniem.

Zatem w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. podatnicy zwolnieni powinni wystawiać faktury tylko na żądanie nabywcy towaru lub usługi.

Z okoliczności sprawy wynika, że Zainteresowana jako spadkobierczyni jest stroną umów najmu lokali mieszkaniowych i użytkowych, które wynajmował spadkodawca. Wartość sprzedaży Zainteresowanej z tytułu świadczenia usług najmu lokali mieszkalnych i użytkowych nie przekracza rocznie 150 000 zł.

Wątpliwości Zainteresowanej sprowadzają się do ustalenia czy jest zobowiązana do wystawienia faktury VAT z tytułu świadczenia usług najmu lokali.

Jak stwierdzono w odpowiedzi na pytanie nr 1 Zainteresowana z tytułu świadczenia usług najmu lokali mieszkalnych i użytkowych nie jest podatnikiem podatku VAT, ponieważ z uwagi na wysokość sprzedaży korzysta ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT. W związku z tym generalnie na podstawie art. 106b ust. 2 ustawy o VAT jest zwolniona z wystawiania faktur dokumentujących te usługi. Aczkolwiek w sytuacji, gdy kontrahent zażąda takiego dokumentu potwierdzającego świadczenie usług wówczas Zainteresowana jest zobowiązana do wystawienia faktury.

Z uwagi na opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego tut. Organ podatkowy stoi na stanowisku, że Zainteresowana jest zobowiązana na żądanie najemców do wystawienia faktury dokumentującej świadczenie usług najmu lokali mieszkalnych i użytkowych na podstawie art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT.

Zatem stanowisko Zainteresowanej w zakresie pytania nr 2 należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.