IPPP2/443-1177/11-4/KG - Sprzedaż w drodze egzekucji nieruchomości zabudowanej w przypadku, gdy jej uprzednia sprzedaż została uznana przez sąd za bezskuteczną a skutki w zakresie VAT.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 3 października 2011 r. (data wpływu 10 października 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 27 grudnia 2011 r. (data wpływu 30 grudnia 2011 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie tut. Organu z dnia 15 grudnia 2011 r. nr IPPP2/443-1177/11-2/KG (doręczonym w dniu 20 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie udokumentowania i rozliczenia podatku z tytułu sprzedaży w drodze egzekucji nieruchomości zabudowanej w przypadku, gdy jej uprzednia sprzedaż została uznana przez sąd za bezskuteczną - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 października 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie udokumentowania i rozliczenia podatku z tytułu sprzedaży w drodze egzekucji nieruchomości zabudowanej w przypadku, gdy jej uprzednia sprzedaż została uznana przez sąd za bezskuteczną.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 27 grudnia 2011 r. (data wpływu 30 grudnia 2011 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie tut. Organu z dnia 15 grudnia 2011 r. nr IPPP2/443-1177/11-2/KG (doręczonym w dniu 20 grudnia 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 26 października 2001 r. spółka O. dokonała sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego Nabywcy spółki W. W dniu 8 sierpnia 2002 r. spółka O. na mocy postanowienia Sądu Rejonowego została postawiona w stan upadłości. Pozwem z dnia 5 sierpnia 2004 r. Syndyk wystąpił przeciwko pozwanemu z powództwem o uznanie bezskuteczności w stosunku do niego ww. umowy sprzedaży.

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2007 r. Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo Syndyka, zaś w dniu 9 czerwca 2008 r. orzeczeniu temu nadał klauzulę prawomocności. Wyrok ten dał Syndykowi uprawnienia do przeprowadzenia egzekucji do majątku usuniętego spod egzekucji (sprzedaży nieruchomości) w stosunku do aktualnego właściciela tego majątku, który go nabył na mocy czynności uznanej za bezskuteczną. Właściciel nieruchomości, tj. spółka W. nie wykonała wezwania Syndyka do dobrowolnego wydania nieruchomości, stąd Syndyk masy upadłości wniósł o nakazanie eksmisji spółki W. Wyrokiem z dnia 23 grudnia 2009 r. Sąd Okręgowy orzekł eksmisję pozwanego spółki W. Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2011 r. Sąd Apelacyjny nadał klauzulę wykonalności ww. wyrokowi.

Egzekucja nieruchomości, prowadzona bezpośrednio przez syndyka, na podstawie ww. wyroków, polegała na sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w drodze przetargu. W dniu 14 września 2011 r. Syndyk podpisał umowę z kupującym. Skutkiem dokonanej przez Syndyka sprzedaży, prawo własności nieruchomości przeszło bezpośrednio z właściciela, tj. spółki W. na nowego nabywcę. Syndyk poinformował spółkę W. o dokonanej sprzedaży.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Syndyk dokonując sprzedaży może ograniczyć swoje działania do pobrania od kupującego ceny netto i powiadomienia o sprzedaży właściciela nieruchomości, który to powinien wystawić fakturę VAT, pobrać od kupującego podatek VAT i odprowadzić ten podatek. Tym samym, kto jest uprawniony do wystawienia i podpisania faktury VAT dokumentującej tę sprzedaż.

Zdaniem Wnioskodawcy, syndyk nie jest uprawniony do wystawienia i podpisania faktury VAT dokumentującej tę sprzedaż. Przepisy § 24 Rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od towarów i usług, nie mają zastosowania do egzekucji prowadzonej przez syndyka.

Wyrok uznający sprzedaż za bezskuteczną nie przywraca prawa własności upadłemu. Umowa zawarta przez upadłego pozostaje ważna, a jedynie jest bezskuteczna i to tylko w stosunku do masy upadłości. Upadły nie jest więc właścicielem rzeczy, które zbył bezskutecznie, zatem nie może być ich sprzedawcą, w rozumieniu przepisów podatkowych. Stąd w ww. sytuacji, syndyk nie jest odpowiedzialny za rozliczenia podatku od towarów i usług od dokonanej sprzedaży nieruchomości stanowiącej własność osoby trzeciej. Podatnikiem tego podatku jest właściciel nieruchomości i to on powinien wystawić fakturę VAT, pobrać od nabywcy nieruchomości podatek i rozliczyć ów podatek z urzędem skarbowym. Rola syndyka ogranicza się zdaniem Wnioskodawcy jedynie do zawiadomienia właściciela nieruchomości o dokonanej sprzedaży.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast przez świadczenie usług o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy).

W myśl art. 103 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 33 i 33b.

Z kolei jak stanowi art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w dniu 26 października 2001 r. spółka O. dokonała sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego na rzecz spółki W. W dniu 8 sierpnia 2002 r. spółka O. na mocy postanowienia Sądu Rejonowego została postawiona w stan upadłości. Pozwem z dnia 5 sierpnia 2004 r. Syndyk wystąpił przeciwko pozwanemu z powództwem o uznanie bezskuteczności w stosunku do niego ww. umowy sprzedaży.

Egzekucja nieruchomości, prowadzona bezpośrednio przez syndyka polegała na sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w drodze przetargu. W dniu 14 września 2011 r. Syndyk podpisał umowę z kupującym. Skutkiem dokonanej przez Syndyka sprzedaży, prawo własności nieruchomości przeszło bezpośrednio z właściciela, tj. spółki W. na nowego nabywcę. Syndyk poinformował spółkę W. o dokonanej sprzedaży.

Dokonując analizy okoliczności przedstawionych w złożonym wniosku przez pryzmat art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wskazać należy, iż nie ma znaczenia, czy podmiot dokonujący dostawy jest właścicielem rzeczy w rozumieniu prawa cywilnego. Z punktu widzenia przepisów ustawy o podatku od towarów i usług istotne jest, aby dany podmiot przenosił ekonomiczne władztwo nad rzeczą i mógł nią rozporządzić jak właściciel. Użycie w przepisie sformułowania "jak właściciel" potwierdza, że do dokonania czynności opodatkowanej podatkiem VAT nie jest konieczne bycie właścicielem rzeczy, lecz jedynie możliwość rozporządzenia rzeczą tak jakby się było właścicielem.

Wobec przedstawionego stanu prawnego zwrócić uwagę należało, że dla rozpoznanej sprawy nie może mieć decydującego znaczenia, jaki podmiot był z punktu widzenia prawa cywilnego właścicielem Nieruchomości, tudzież z jakiego podmiotu ta własność miała przejść na nabywcę. Istotne było, kto mógł zadysponować Nieruchomością w ten sposób, aby przenieść na inny podmiot prawo do rozporządzania nią jak właściciel, a więc dokonać dostawy tej Nieruchomości. Podkreślić przy tym należy, że jeśli w wyniku działań danego podmiotu będącego zbywcą dochodzi także do przeniesienia własności towaru, to transakcja taka jest dostawą (mieści się w jej zakresie pojęciowym), a podmiot ją realizujący podatnikiem z tego tytułu.

Wskazać w tym miejscu należy, iż w przedmiotowym przypadku na skutek orzeczenia sądowego Syndyk uzyskał prawo do rozporządzania nieruchomością, w szczególności dokonać może jej zbycia a co za tym idzie na spółce W. ciąży zakaz zbycia tej nieruchomości, mimo iż w sensie prawa cywilnego jest ona nadal jej właścicielem. Odniesienie takiego stanu faktycznego do zaprezentowanej wykładni art. 7 ust. 1 ustawy o VAT prowadzi do wniosku, iż skoro podmiotem uprawnionym do zadysponowania Nieruchomością był Syndyk, to tym samym ten podmiot mógł dokonać dostawy Nieruchomości w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie, czynności tej nie mogła dokonać spółka W. pomimo posiadania uprawnień właścicielskich do tej nieruchomości.

Uwzględniając przywołane regulacje prawne, stwierdzić należy, iż do rozliczenia podatku od towarów i usług zobowiązany jest podmiot dokonujący dostawy towarów bądź świadczenia usług. W przedmiotowej sprawie, z uwagi na to, iż jak wynika z przedłożonego wniosku, Syndyk masy upadłości spółki O. może przedmiotową nieruchomością rozporządzać, w szczególności dokonać jej zbycia, to stwierdzić należy iż to właśnie ten podmiot zobowiązany jest zarówno do prawidłowego udokumentowania dokonanej dostawy nieruchomości, jak również dokonania rozliczenia tej transakcji. A zatem w przedmiotowej sprawie, Syndyk jest podmiotem zobowiązanym, jak również odpowiedzialnym za rozliczenie podatku od towarów i usług od dokonanej sprzedaży nieruchomości.

Jednocześnie tut. organ podatkowy informuje, iż zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Z uwagi na to, iż prawo upadłościowe uregulowane przepisami ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.) nie wchodzi w zakres tego pojęcia, tut. organ nie jest właściwy do rozstrzygnięcia pozostałych kwestii opisanych we wniosku, mających związek z tym zagadnieniem, w tym w szczególności dotyczących obowiązków syndyka odnośnie powiadomienia właściciela nieruchomości o dokonanej sprzedaży egzekucyjnej nieruchomości, czy też pobrania od kupującego ceny netto.

Jednocześnie mając na uwadze fakt, że stroną wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest Spółka w upadłości reprezentowana przez Syndyka, zaznacza się, iż interpretacja nie ma mocy wiążącej dla obecnego właściciela nieruchomości, który chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie. W konsekwencji regulacje zawarte w art. 14k-14n ustawy - Ordynacja podatkowa nie będą miały zastosowania dla tego podmiotu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W niniejszej interpretacji odpowiedziano na wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Rozstrzygnięcie dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych zostanie ujęte w odrębnej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.