IPPP1/4512-91/15-2/AS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 249, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 2 lutego 2015 r. (data wpływu 3 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi obsługi wierzytelności powierzanych - jest prawidłowe.

W dniu 3 lutego 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi obsługi wierzytelności powierzanych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej Spółka A) będzie przyjmować od Spółki z Grupy Kapitałowej (GK) (Spółka) za wynagrodzeniem ryczałtowym zlecenie wykonania kompleksowej obsługi wierzytelności powierzanych. Wykonanie tej usługi będzie odbywać się według reguł ustalonych w Procedurze Zarządzania Windykacją w Spółce. Szczegółowe określenie zakresu oraz terminów, w jakich podejmowane będą przez Spółkę A poszczególne czynności windykacyjne niezależnie od etapu windykacji, określa szczegółowo Procedura Zarządzania Windykacją w Spółce lub inny dokument uzgodniony między Stronami do czasu wdrożenia odpowiedniej procedury.

W szczególności do zadań Spółki A należy: definiowanie strategii zarządzania windykacją oraz wyznaczania jednolitych standardów praktyk w tym zakresie, przepływ informacji niezbędnych do monitorowania i analizy portfela należności przeterminowanych poszczególnych Spółek GK, przeprowadzanie windykacji miękkiej i twardej w stosunku do Kontrahentów poszczególnych Spółek GK. W miarę możliwości technicznych prowadzone będą również procesy pre-windykacji; wczesna identyfikacja zagrożeń mogących mieć wpływ na zdolność kontrahenta do obsługi zadłużenia poprzez monitorowanie portfela należności, prowadzenie działań mających na celu restrukturyzację zadłużenia, prowadzenie działań zmierzających do odzyskania należności w drodze postępowania windykacyjnego, tj. zarówno postępowania sądowego jak i pozasądowego.

Spółka A zobowiązuje się do prowadzenia na rzecz Spółki, jako wyłącznego i ostatecznego beneficjenta wierzytelności powierzanych usług zarządzania oraz czynności windykacyjnych na zasadach określonych w niżej opisanej Umowie oraz według zasad określonych w Polityce Zarządzania Kredytem Kupieckim i Windykacją w Spółce oraz Procedurze Zarządzania Windykacją w Spółce, z tym że w zakresie wierzytelności istniejących przyjęcie konkretnych wierzytelności istniejących do obsługi przez Spółkę A wymaga odrębnego porozumienia stron, na zasadach przewidzianych w niżej opisanej Umowie.

Spółka A zobowiązuje się do wykonywania czynności zarządzania wierzytelnościami powierzanymi na zasadach określonych w niżej opisanej Umowie w imieniu własnym, lecz na rzecz Spółki, działając w jak najlepszym interesie Spółki jako wierzyciel powierniczy w odniesieniu do wierzytelności powierzanych.

Spółka w celu umożliwienia wykonywania przez Spółkę A ww. usług będzie dokonywała powierniczego przelewu wierzytelności powierzanych, na podstawie umowy powierniczego przelewu wierzytelności przyszłych lub na podstawie umowy powierniczego przelewu wierzytelności istniejących. Spółka, po zawarciu umowy powierniczego przelewu wierzytelności przyszłych lub umowy powierniczego przelewu wierzytelności istniejących, będzie ostatecznym beneficjentem wierzytelności powierzanych włącznie z wszelkimi świadczeniami ubocznymi i będzie ponosiła pełne ryzyko wypłacalności kontrahenta. Spółka A z chwilą powstania wierzytelności powierzanych, nabędzie tę wierzytelność i w stosunku do kontrahenta stanie się wierzycielem wierzytelności powierzanych. W związku z tym, wszelkie skutki powierniczego przelewu wierzytelności będą wiążące dla Spółki i Spółki A, na warunkach określonych w umowie powierniczego przelewu wierzytelności przyszłych, lub umowie powierniczego przelewu wierzytelności istniejących.

Spółka A może wykonywać ww. czynności bezpośrednio lub poprzez osoby trzecie, a w szczególności za pośrednictwem call center, firm windykacyjnych czy doradców prawnych.

Spółka A może rozporządzać wierzytelnościami powierzanymi oraz wykonywać prawa głosu bez zgody Spółki do określonego progów określonych w umowie, działania w zakresie powyżej tych progów wymagają zgody Spółki.

Spółka A jest zobowiązana do wydania Spółce wszelkich korzyści, które jako wierzyciel uzyskała z tytułu spełnienia lub dochodzenia świadczenia po jego wyegzekwowaniu lub w drodze rozporządzenia wierzytelnościami powierzanymi, w szczególności (poprzez ich sprzedaż) lub potrącenie, niezwłocznie po ich otrzymaniu, nie rzadziej niż w tygodniowych okresach rozliczeniowych.

Do dnia dokonania powiadomienia o sposobie spełniania świadczenia przez kontrahenta, kontrahent mimo dokonania przelewu wierzytelności powierzanych przez Spółkę na rzecz Spółki A, będzie dokonywał wpłat na rachunek Spółki wskazany w handlowej umowie pomiędzy kontrahentem a Spółką lub wskazany na fakturze, a Spółka będzie uprawniona i zobowiązana do przyjmowania tych wpłat ze skutkiem umorzenia wierzytelności powierzanej do wysokości wpłaty. Wpłaty te będą zwalniały Wnioskodawcę z obowiązków względem Spółki.

Podstawą opisanego wyżej zlecenia będzie Umowa Współpracy w zakresie Centralizacji wybranych ryzyk finansowych w Grupie Kapitałowej ("Umowa"). Spółka jest podmiotem zależnym od Wnioskodawcy i jako taka uczestniczy w Grupie Kapitałowej. Na podstawie Umowy Spółka A na zlecenie poszczególnych Spółek z Grupy Kapitałowej podlegających Centralizacji będzie w zakresie i na zasadach szczegółowo określonych w tej Umowie wykonywać czynności dotyczące Obszaru Kredytu Kupieckiego i Windykacji. Celem tego zlecenia jest zwiększenie efektywności i obniżenie kosztów działalności zarówno Spółki A, jak i samej Spółki, której Spółka A jest. Jego realizacja przyniesie korzyści zarówno Spółce, jak i Spółce A, w którego interesie oraz interesie Spółki jest możliwie najefektywniejsza harmonizacja Obszaru Kredytu Kupieckiego i Windykacji Spółki. Celem centralizacji jest ograniczenie ryzyka skonsolidowanego Grupy oraz ryzyka samej Spółki, dzięki skonsolidowaniu i zarządzaniu w sposób skonsolidowany Obszarem Kredytu Kupieckiego i Windykacji całej Grupy w stosunku do Kontrahenta. Spółka uzyskuje w ten sposób ograniczenie kosztów, wzmocnienie jej pozycji wobec dłużników oraz, w pewnych przypadkach, możliwość zastąpienia ryzyka kredytowego Kontrahenta wiarygodnością Spółki A jako dłużnika.

Spółka oraz Spółka A oczekują, że w wyniku stosowania postanowień niniejszej Umowy Spółka realizować będzie swój interes poprzez uzyskanie możliwości rozszerzenia prowadzonej przez nią działalności, obniżenie kosztów jej funkcjonowania w perspektywie długookresowej oraz poprawienie pozycji negocjacyjnej wobec osób trzecich, wynikające z udziału w Grupie Kapitałowej. Wspólnym celem Stron, dla którego zawierają niniejszą Umowę jest uzyskanie efektu synergii kosztowej i kapitałowej poprzez harmonizację działań Spółki i Spółki w pewnych, objętych Umową obszarach ryzyka finansowego, co spowodować powinno optymalizację procesów w Spółce A i Spółce oraz redukcję ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz kosztów zabezpieczenia przed tym ryzykiem, dzięki zwiększeniu siły negocjacyjnej tak Spółki jak i Spółki A, jak i zmniejszenia kosztów prowadzonej działalności zarówno w układzie jednostkowym dla Spółki jak i skonsolidowanym dla Spółki A.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko, zgodnie z którym wykonanie zlecenia o zakresie wskazanym w stanie faktycznym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki 22% VAT na mocy art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - dalej: ustawa o VAT) a na mocy art. 146a pkt 1 ustawy VAT wg stawki 23% w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2016 r.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wymienione w stanie faktycznym odpowiadają czynnościom ściągania długów, o których mowa w art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy VAT. W konsekwencji z uwagi na wykluczenie zastosowania zwolnienia w art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy VAT w odniesieniu czynności ściągania długów (usług wymienionych w stanie faktycznym) są one opodatkowane według stawki 22% VAT na mocy art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług a na mocy art. 146a pkt 1 ustawy VAT wg stawki 23% w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2016 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na mocy art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, przewidziane zostały zwolnienia od podatku oraz obniżone stawki.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 131, poz. 763), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy).

Natomiast w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca będzie świadczył usługę kompleksowej obsługi wierzytelności powierzanych na rzecz innej spółki z Grupy Kapitałowej. W szczególności do zadań Wnioskodawcy należy: definiowanie strategii zarządzania windykacją oraz wyznaczania jednolitych standardów praktyk w tym zakresie, przepływ informacji niezbędnych do monitorowania i analizy portfela należności przeterminowanych poszczególnych spółek GK, przeprowadzanie windykacji miękkiej i twardej w stosunku do kontrahentów poszczególnych spółek GK. W miarę możliwości technicznych prowadzone będą również procesy pre-windykacji: wczesna identyfikacja zagrożeń mogących mieć wpływ na zdolność kontrahenta do obsługi zadłużenia poprzez monitorowanie portfela należności, prowadzenie działań mających na celu restrukturyzację zadłużenia poprzez monitorowanie portfela należności, prowadzenie działań mających na celu restrukturyzację zadłużenia, prowadzenie działań zmierzających do odzyskania należności w drodze postępowania windykacyjnego, tj. zarówno postępowania sądowego jak i pozasądowego.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą opodatkowania ww. usług obsługi wierzytelności powierzanych.

Przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają regulacji prawnej instytucji powiernictwa. Nie ma jednak przeszkód do zawierania tego typu umów - pozwala na to zasada swobody umów wyrażona w art. 353 (1) ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Podstawą dla dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 k.c. Zgodnie z wymienionym przepisem, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Najistotniejsze postanowienia umowy przelewu powierniczego wierzytelności są następujące:

* nabywca wierzytelności posiada uprawnienie do zwrotu wierzytelności w przypadku nieskuteczności windykacji,

* ryzyko nieściągalności wierzytelności obciąża cedenta, czyli podmiot, który dokonał powierniczego przelewu,

* ustala się czas obowiązywania umowy, po upływie którego, przy braku skuteczności działań windykacyjnych, wierzytelność "wraca" do pierwotnego wierzyciela,

* nie dokonuje się zapłaty cedentowi aż do czasu ściągnięcia długu lub zbycia wierzytelności,

* wynagrodzenie firmy windykacyjnej ustalane jest najczęściej w określonym procencie odzyskanej kwoty i jest ono potrącane ze ściągniętego długu.

Zatem firma windykacyjna, "nabywająca" wierzytelności na podstawie umowy określanej potocznie mianem "przelewu powierniczego", nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika, chociaż działa w imieniu własnym. Dlatego istotą omawianej czynności prawnej nie jest sprzedaż wierzytelności, lecz odpłatne świadczenie usługi ściągania długów oraz ewentualnie pośrednictwo w obrocie wierzytelnościami.

Powierniczy przelew wierzytelności dokonywany jest na podstawie umowy, która nie została uregulowana wprost w przepisach prawa cywilnego (tzw. umowa nienazwana). W praktyce przelew powierniczy nie jest niczym innym, jak zleceniem windykacji należności, z przeniesieniem na windykatora praw przysługujących wierzycielowi.

Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca będzie świadczył odpłatnie usługę obsługi wierzytelności powierzanych, w ramach której będzie dokonywał szeregu czynności zmierzających do odzyskania należności należności w imieniu własnym, lecz na rzecz spółki, działając w jak najlepszym interesie spółki jako wierzyciel powierniczy w odniesieniu do wierzytelności powierzanych. Wykonanie tej usługi będzie odbywać się według reguł ustalonych w Procedurze Zarządzania Windykacją. Spółka w celu umożliwienia wykonywania przez Wnioskodawcę ww. usług będzie dokonywała powierniczego przelewu wierzytelności powierzanych. Po zawarciu umowy powierniczego przelewu wierzytelności ostatecznym beneficjentem wierzytelności powierzanych włącznie z wszelkimi świadczeniami ubocznymi będzie spółka, nie Wnioskodawca i to spółka będzie ponosiła ryzyko wypłacalności kontrahenta.

Opis przedstawionych okoliczności sprawy w kontekście powyższych wyjaśnień prowadzi do wniosku, że Wnioskodawca jako wierzyciel powierniczy będzie świadczył de facto usługi ściągania długów w odniesieniu do powierzanych wierzytelności. Usługi ściągania długów na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, wyłączone zostały ze zwolnienia od podatku, a przepisy ustawy ani przepisy wykonawcze do niej nie przewidują w stosunku do tych usług preferencyjnej stawki podatku.

W konsekwencji opisane usługi będą podlegały opodatkowaniu według stawki 23%, na podstawie art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.