IPPP1/4512-684/15-2/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 3 lipca 2015 r. (data wpływu 6 lipca 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT świadczonych usług pośrednictwa kredytowego - jest prawidłowe.

W dniu 6 lipca 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT świadczonych usług pośrednictwa kredytowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie pośrednictwa kredytowego na rzecz banków lub klientów banków, a także działa w charakterze podwykonawcy usług pośrednictwa kredytowego świadczonych przez podmioty zajmujące się pośrednictwem kredytowym (dalej: Podmioty lub pojedynczo: Podmiot) na rzecz banków lub klientów banków.

Zgodnie z zawartymi umowami o współpracy z Podmiotami (dalej: Umowy) Wnioskodawca m.in.:

* wyszukuje dla Podmiotów klientów, którzy są zainteresowani, aby dany Podmiot pośredniczył w przyznaniu przez banki kredytu danemu klientowi (dalej: Klient) na sfinansowanie określonej inwestycji lub refinansowaniu kredytu, a następnie Wnioskodawca podejmuje czynności (dalej: Obsługa Klienta) mające na celu zrealizowanie umowy o pośrednictwo kredytowe między danym Podmiotem a danym Klientem; lub

* podejmuje Obsługę Klienta skierowanego do niego przez Podmiot w celu zrealizowania umowy o pośrednictwo kredytowe między Podmiotem a danym Klientem; oraz

* stosuje się do zaleceń, wytycznych i procedur przygotowywania dokumentacji przekazanych przez banki współpracujące z Podmiotami, a dotyczących Obsługi Klienta.

W związku z realizacją Umowy Wnioskodawca nie jest uprawniony do zawierania umów lub dokonywania jakichkolwiek innych czynności prawnych w imieniu i na rzecz Podmiotów.

W ramach Obsługi Klienta Wnioskodawca jest zobowiązany, jako podwykonawca wobec Podmiotów, do wykonywania świadczeń objętych zakresem umowy o pośrednictwo kredytowe między Podmiotem a Klientem, tj.

W rezultacie, Wnioskodawca nie zawiera z Klientem umowy o pośrednictwo kredytowe, jak również podobnej umowy z bankami. Poza tym, Wnioskodawca nie pozostaje stroną umowy kredytowej, a także nie ma żadnego interesu w zakresie treści tej umowy.

Wskazane świadczenia Wnioskodawcy na rzecz Podmiotów (w tym z zakresu Obsługi Klienta), a w konsekwencji świadczenia Podmiotów w ramach poszczególnych umów z Klientami nie stanowią usług doradztwa finansowego - czynności Wnioskodawcy realizowane w ramach Umowy, a objęte zakresem doradztwa kredytowego (tekst jedn.: ocena przez Wnioskodawcę sytuacji majątkowej Klienta, na podstawie której Wnioskodawca w imieniu Podmiotu przygotowuje dla Klienta biznes plan, niezbędny przy składaniu wniosku o kredyt dla Klienta) stanowią odrębny od wynagrodzenia za świadczenia pośrednictwa kredytowego tytuł wynagrodzenia dla Wnioskodawcy na podstawie wystawionej na rzecz Podmiotu faktury z podstawową stawką VAT - jednocześnie świadczenia te nie są przedmiotem niniejszego wniosku.

Wnioskodawcy, wykonując usługi pośrednictwa kredytowego zgodnie z Umowami, nie gwarantuje zarówno Podmiotom, jak i Klientom osiągnięcia rezultatu w postaci udzielenia przez wybrany bank kredytu/refinansowania kredytu dla Klientów. Przy czym, Wnioskodawca jest zobowiązany do naprawienia szkody w pełnej wysokości wyrządzonej Podmiotom w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem Umowy, a w razie skierowania przez Klientów roszczeń przeciwko tym Podmiotom, będących następstwem działań Wnioskodawcy, Wnioskodawca jest zobowiązany zaspokoić te roszczenia we własnym zakresie.

Z tytułu wykonania powyższych czynności z zakresu pośrednictwa kredytowego między Klientem a danym bankiem Wnioskodawcy przysługuje, zgodnie z Umową, wynagrodzenie od Podmiotu w postaci określonej prowizji od faktycznie udzielonego przez bank kredytu dla Klienta. Wynagrodzenie to staje się należne Wnioskodawcy pod warunkiem, że kredyt zostanie udzielony Klientowi, a Klient lub bank zapłacą Podmiotowi prowizję z tytułu usług pośrednictwa kredytowego. Wnioskodawcy nie przysługuje od Klientów żadne wynagrodzenie, czy zwrot opłat z tytułu wykonania świadczeń z zakresu pośrednictwa kredytowego na podstawie Umowy.

Dodatkowo, należy zaznaczyć, że wykonując usługi na podstawie Umów z Klientami Podmioty podejmują kontakty: a) z bankami, z którymi Podmioty stale współpracują w zakresie pośrednictwa kredytowego na podstawie zawartych wcześniej umów; lub b) z bankami, z którymi Podmioty nie zawarły tego rodzaju umów o współpracę.

Jeżeli Klient we własnym imieniu samodzielnie lub poprzez podmiot z nim powiązany, lub działającym z nim w porozumieniu wystąpi bez zgody Podmiotu z wnioskiem kredytowym do banku, Podmiot zachowuje prawo żądania zapłaty kary umownej w wysokości określonego% od wartości kredytu, o który będzie występował Klient.

W pierwszym przypadku kontaktów z bankami, tj. w punkcie a), usługi pośrednictwa kredytowego świadczone przez Podmioty na podstawie Umów z Klientami stanowią jednocześnie świadczenie w ramach usług pośrednictwa kredytowego realizowanych na rzecz tych banków, tj. pozyskiwanie potencjalnych klientów kredytów znajdujących się aktualnie w ofercie banków poprzez przedstawianie i objaśnianie oferty banku, dokonywanie wstępnej kwalifikacji klientów, dokonywanie wstępnej weryfikacji dokumentów dostarczanych przez klientów, przyjmowanie tych dokumentów oraz przekazywanie wniosków z kompletem dokumentacji do danego banku - z tego tytułu Podmioty (zleceniodawcy dla Wnioskodawcy) otrzymują wynagrodzenie prowizyjne również od banków.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy usługi Wnioskodawcy w zakresie pośrednictwa kredytowego świadczone na rzecz Podmiotów na podstawie Umów w związku z Obsługą Klientów podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów w związku z brzmieniem art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Usługi Wnioskodawcy w zakresie pośrednictwa kredytowego świadczone na rzecz Podmiotów na podstawie Umów w związku z Obsługą Klientów podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że wskazany w stanie faktycznym zakres świadczeń realizowanych na podstawie Umowy przez Wnioskodawcę w imieniu Podmiotów na rzecz Klientów odpowiada definicji pośrednictwa sformułowanej m.in. w wyroku ETS w sprawie C-235/00, CSC Financial Services, z której wynika, że pojęcie to obejmuje działalność polegającą na m.in. wskazywaniu stronie umowy okazji do zawarcia umowy, kontakt i negocjowanie z drugą stroną, gdzie pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy - przy czym celem takiej działalności ma być doprowadzenie do zawarcia umowy. Ponadto, zakres czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę nie ogranicza się tylko do wykonania czynności faktycznych związanych z umową kredytową między Klientem a bankiem.

Jednocześnie, usługi Wnioskodawcy w imieniu Podmiotu na rzecz Klienta, o których traktuje niniejszy wniosek, nie stanowią usług doradztwa kredytowego choćby z tego względu, że wynagrodzenie za usługi Wnioskodawcy jest uzależnione od faktu przyznania kredytu Klientowi i zapłaty prowizji przez bank lub Klienta, z którymi Podmioty zawarty umowy o pośrednictwo kredytowe (na tę istotną okoliczność odróżniającą pośrednictwo od doradztwa wskazał m.in. TSUE w sprawie C-435/05, Volker Ludwig) - w przeciwieństwie do świadczenia Wnioskodawcy wynikającego również z Umów, które polega na ocenie sytuacji majątkowej Klienta realizowanej w imieniu Podmiotów i przygotowaniu biznes planu dla niego. W tym ostatnim przypadku Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenia niezależnie od przyznania Klientowi kredytu i traktuje tę usługę jako doradztwo kredytowe opodatkowane stawką podstawową VAT.

Jednocześnie, warto szerzej zwrócić uwagę na ww. wyrok TSUE, gdyż przedmiotem jego rozstrzygnięcia był podobny stan faktyczny do opisanego w niniejszym wniosku. Otóż, Volker Ludwig na podstawie umowy agencyjnej ze spółką pośrednictwa kredytowego DVAG wyszukiwał klientów zainteresowanych uzyskaniem kredytu w bankach, z którymi współpracowała spółka DVAG. Volker Ludwig jako subagent w imieniu DVAG dokonywał czynności pośrednictwa kredytowego na rzecz klientów. W podobnym tonie TSUE wyraził swoje stanowisko w zakresie kwalifikacji usług podwykonawców dla usług pośrednictwa kredytowego w wyroku J.C.M. Beheer (C-124/07). Wyrażony w wyroku pogląd TSUE można bezpośrednio odnieść do sytuacji Wnioskodawcy: okoliczność, że Wnioskodawca nie jest związany umownie z żadną ze stron umowy kredytowej, do której zawarcia się przyczynił, nie stanowi przeszkody dla tego, aby Wnioskodawca świadczył usługę pośrednictwa kredytowego jako podwykonawca dla Podmiotów.

W tym miejscu należy przenieść rozważania na grunt polskich regulacji - zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2011 r. art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT, zwolnione od podatku VAT są usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Warto zwrócić uwagę, że art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, poz. 1 z późn. zm.), na podstawie którego zwalnia się z VAT usługi udzielania kredytów i pośrednictwa kredytowego, a także usługi zarządzania kredytami przez kredytodawcę.

Mając na względzie dyrektywę wykładni polskich przepisów podatkowych w zgodzie z regulacjami Unii Europejskiej (tak np.: "Dyrektywa VAT 2006/112/WE. Komentarz 2009" pod red. J. Martini, Wrocław 2009, wydanie 1, str. 26; "VAT 2010" J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, Warszawa 2010, wydanie 2, str. 22 lub "Dyrektywa VAT. Komentarz" pod red. K. Sachsa i Romana Namysłowskiego, Warszawa 2008, str. 62) należałoby stwierdzić, że zakres usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów powinien być definiowany ze względu na charakter usługi pośrednictwa kredytowego, tj. doprowadzenia do zawarcia umowy kredytowej miedzy bankiem a kredytobiorcą, a nie ze względu na osobę ją świadczącą lub jej odbiorcę. Ponieważ w art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT w odniesieniu do usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów nie wskazuje się na ich odbiorcę, tym samym, przy identyfikowaniu tego rodzaju pośrednictwa nie powinno mieć znaczenia, czy odbiorcą usługi Wnioskodawcy są Podmioty jako zleceniodawcy, Klienci, czy banki - istotne jest, że usługa pośrednictwa dotyczy sytuacji zawarcia umowy kredytowej.

Na ten aspekt charakteru usługi pośrednictwa kredytowego zwraca uwagę również TSUE w przywoływanym już powyżej wyroku w sprawie C-435/05, Volker Ludwig, gdzie stwierdza się, że uznanie aktywności za działalność pośrednictwa kredytowego zwolnioną z VAT nie zależy od istnienia stosunku umownego między kredytodawcą a pośrednikiem, ale od charakteru działalności tego ostatniego. W związku z tym, pośrednictwo kredytowe obejmuje również sytuacje, gdy pośrednik kontaktuje się w imieniu klienta z kredytodawcą, co zachodzi również w przypadku usług Wnioskodawcy w imieniu Podmiotów na rzecz Klientów.

Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy, usługi pośrednictwa kredytowego świadczone przez Partnera w przedstawionym stanie faktycznym nie stanowią usług pomocniczych w rozumieniu art. 43 ust. 13 Ustawy o VAT, tj. nie stanowią elementu usług udzielania kredytów, a tym bardziej usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów (gdyż to właśnie usługi pośrednictwa są podstawowym przedmiotem działalności Partnera), który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy i niezbędny do świadczenia usług udzielania kredytów lub usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów.

Wnioskodawca chce zwrócić uwagę, że w podobnych stanach faktycznych, tj. gdy pośrednicy kredytowi działali na rzecz klientów w celu zawarcia umowy kredytowej z bankami, Dyrektorzy Izb Skarbowych w dotychczas wydanych indywidualnych interpretacjach podatkowych przychyli się do stanowiska prezentowanego również w niniejszym wniosku, tj. że tego rodzaju usługi są zwolnione z VAT na gruncie Ustawy o VAT obowiązującej od 1 stycznia 2011 r. jako pośrednictwo w świadczeniu usług udzielania kredytów; dotyczy to m.in.:

* interpretacji podatkowej Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 17 lutego 2014 r., nr IPPP1/443-89/14-2/EK; z dnia 17 kwietnia 2014 r., nr IPPP1/443-163/14-4/PR;

* interpretacji podatkowej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 maja 2011 r., nr ILPP2/443-353/11-4/MN; z dnia 12 maja 2014 r., nr ILPP2/443-142/14-4/AD;

* interpretacji podatkowej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 1 kwietnia 2011 r., nr IBPP3/443-964/10/IK;

* interpretacji podatkowej Dyrektora izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 10 marca 2011 r. nr ITPP1/443-1257/10/AT; z dnia 28 maja 2014 r., nr ITPP1/443-281/14/BS; z dnia 20 lutego 2014 r., nr ITPP1/443-281/14/BS; z dnia 10 grudnia 2014 r., nr ITPP2/443-976/13/AW.

Takie stanowisko znalazło potwierdzenie również w następujących wyrokach sądów administracyjnych:

* WSA w Warszawie z dnia 24 września 2014 r., sygn. III SA/Wa 285/14: "pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy; aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową";

* WSA w Warszawie z dnia 13 czerwca 2013 r., sygn. III SA/Wa 860/12: "dla możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego, bez znaczenia jest na rzecz jakich podmiotów Skarżący świadczył swoje usługi, bowiem kluczowy jest cel usługi świadczonej przez Skarżącego. Świadczenie przez Skarżącego usług pośrednictwa finansowego na rzecz innych pośredników, a nie bezpośrednio na rzecz banku (jako strony umowy kredytu), pozostaje bez wpływu na rodzaj świadczonej przez Skarżącego usługi i zwolnienie z opodatkowania takich usług".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.