IPPP1/4512-614/16-2/MP

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 29 sierpnia 2016 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPP1/4512-614/16-2/MP

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 25 lipca 2016 r. (data wpływu 1 sierpnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie;

* opodatkowania kwot, którymi obciążona zostaje osoba na podstawie wydanego orzeczenia sądowego - jest prawidłowe;

* opodatkowania kwot, którymi obciążona zostaje osoba biorąca udział w procedurze nielegalnych doładowań kart miejskich, dobrowolnie zgłaszająca się do ZTM - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kwot, którymi obciążone zostają osoby biorące udział w procedurze nielegalnych doładowań kart miejskich.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca stosownie do treści ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta (Dz. U. z 2015 r. poz. 1438) jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu.

Biorąc pod uwagę powyższe realizuje zadania z zakresu administracji samorządowej należące do gminy i powiatu.

Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1515) zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

1.

ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;

2.

gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;

3.

wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;

3.

a) działalności w zakresie telekomunikacji;

4.

lokalnego transportu zbiorowego;

5.

ochrony zdrowia;

6.

pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych;

6.

a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;

7.

gminnego budownictwa mieszkaniowego;

8.

edukacji publicznej;

9.

kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;

10.

kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych;

11.

targowisk i hal targowych;

12.

zieleni gminnej i zadrzewień;

13.

cmentarzy gminnych;

14.

porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego;

15.

utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;

16.

polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej;

17.

wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej;

18.

promocji gminy;

19.

współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.);

20.

współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Wnioskodawca wraz z utworzonymi jednostkami organizacyjnymi do dnia 31 grudnia 2015 r. dokonywało odrębnego rozliczania podatku od towarów i usług. Z dniem 1 stycznia 2016 r. w związku z wydanym orzeczeniem przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej C-276/14 Gmina Wrocław, z dnia 29 września 2015 r. oraz uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie sygn. akt I FPS 4/15 z dnia 26 października 2015 r. nastąpiła centralizacja rozliczeń w zakresie podatku od towarów i usług.

W celu realizacji nałożonego na zadania zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty z zakresu zapewnienia lokalnego transportu zbiorowego, Rada uchwałą z dnia 19 grudnia 1991 r. utworzyła jednostkę budżetową pod nazwą Zarząd Transportu Miejskiego (dalej: "ZTM"). ZTM w imieniu Wnioskodawca wykonuje zadania w zakresie organizacji, zarządzania i nadzorowania lokalnego transportu zbiorowego na terenie Miasta, a także na obszarze innych gmin, jeżeli wynika to z zawartego porozumienia międzygminnego lub członkostwa w związku gminnym. Przedmiotem działania ZTM jest w szczególności koordynacja i nadzór nad bieżącym funkcjonowaniem transportu zbiorowego w obszarze ZTM, sprzedaż biletów uprawniających do korzystania z transportu drogowego w aglomeracji, kontrola posiadania przez pasażerów dokumentów uprawniających do korzystania z przejazdów środkami transportu zbiorowego oraz pobieranie opłat dodatkowych, jak również prowadzenie ewidencji dochodów realizowanych w imieniu Wnioskodawcy (należności, wpływów, zaległości) oraz windykacja należności.

W związku z ujawnionymi przypadkami nielegalnego doładowywania Kart Miejskich, na których kodowane są uprawnienia do przejazdów środkami komunikacji miejskiej (gdyż działania takie skutkują uszczupleniem wpływów należnych), ZTM podjął bardzo intensywne działania skierowane przeciwko osobom dokonującym nielegalnych kodowań biletów oraz tym, które korzystają z tych biletów. ZTM jest w stanie dokonać weryfikacji w zakresie legalności kontraktu zakodowanego na Karcie Miejskiej, Elektronicznej Legitymacji Studenckiej lub innej karcie dopuszczonej jako nośnik biletów długookresowych. Wszelkie podejrzenia popełnienia przestępstw w zakresie fałszowania biletów komunikacji miejskiej oraz korzystania z nich, są i będą zgłaszane do odpowiednich organów ścigania, zgodnie z przepisami kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego. W wyniku takich zgłoszeń, Sądy wydają wyroki, w których stosują sankcje karne wobec oskarżonych, a także zobowiązują ich, na podstawie art. 46 Kodeksu karnego do "naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz ZTM" określonej kwoty pieniędzy.

Ponadto w związku z przeprowadzoną kampanią społeczną skierowaną przeciwko osobom korzystającym z biletów długookresowych zakodowanych nielegalnie, część osób, w stosunku do których nie zostało jeszcze wszczęte postępowanie sądowe, dokonuje dobrowolnego zgłoszenia się do ZTM z deklaracją dokonania wpłaty celem naprawienia szkody, powstałej w konsekwencji poczynionych nielegalnych doładowań. ZTM, na podstawie danych z Systemu Pobierania Opłat za Przejazd, szacuje poniesione straty odpowiadające wartości opłaty jaką wniosłaby osoba dokonując w odpowiednim czasie zakodowania właściwego biletu. Ustalona w ten sposób kwota uiszczana jest przez taką osobę tytułem odszkodowania. Zastrzec przy tym należy, iż pomimo uregulowania odszkodowania z tego tytułu wobec tych osób, do organów ścigania kierowane są zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa, w celu przeprowadzenia postępowania i zakończenia sprawy zgodnie z właściwością rzeczową i kompetencjami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

1. Czy miasto postępuje właściwie uznając kwotę, którą obciążona pozostaje osoba, na podstawie wydanego orzeczenia sądowego, za odszkodowanie niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ?

2. Czy postępuje właściwie uznając, iż oszacowana kwota, którą obciążona pozostaje osoba biorąca udział w procederze nielegalnych doładowań kart miejskich zgłaszająca się do ZTM, stanowi odszkodowanie niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zdaniem miasta zarówno wpłaty dokonywane na podstawie orzeczeń sądowych jak i opłaty pobierane przez ZTM na rzecz z tytułu popełnionych, nielegalnych czynów polegających na bezprawnym doładowaniu Kart Miejskich w wyniku wpłat niebędących wynikiem przeprowadzonego postępowania sądowego są opłatami o charakterze sankcyjnym odszkodowawczym i jako takie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wnoszona opłata rekompensuje jedynie poniesione straty.

Stosownie do treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm., dalej: "ustawa o VAT") opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (...) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie natomiast z treścią art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby dane świadczenie można było uznać za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą oraz w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Dana usługa podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub gdy dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Kwestia "odpłatności" była wielokrotnie przedmiotem orzeczeń TSUE (np. w sprawach C-16/93, C-213/99, C-404/99), który podkreślał, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

W rozpatrywanej sprawie taki przypadek nie występuje. Opłata wnoszona na rzecz Wnioskodawcy stanowi rekompensatę strat, jakie poniosło miato w wyniku uczestnictwa osoby ją wnoszącej w procederze nielegalnych doładowań kart miejskich. Opłata ta nie może być w żaden sposób powiązana ze świadczeniem usługi przez ZTM za wynagrodzeniem. ZTM w następstwie nielegalnego procederu nie był w żaden sposób zobowiązany do wykonania usługi, a kwota która została uiszczona za nielegalne doładowanie, nie była wynagrodzeniem ZTM za wyświadczoną usługę. Podkreślenia wymaga również, iż opłata wnoszona na rzecz ZTM, za nielegalne doładowania kart miejskich, nie jest wynikiem dobrowolnego tolerowania przez tę jednostkę budżetową czynów niedozwolonych i nie legalizuje wcześniejszego naruszenia prawa. Należy również zauważyć, iż proceder nielegalnych doładowań dokonywał się bez wiedzy i zgody ZTM, a w momencie powzięcia wiedzy o jego funkcjonowaniu podjęte zostały działania zmierzające do jego wyeliminowania. Na powyższe wskazują kierowane przez ZTM do organów ścigania zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa, jak również orzeczenia sądowe, wydane w wyniku podjętych kroków przez ZTM. Zatem stwierdzić należy, iż wnoszona opłata, która nie jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę, z uwagi na fakt, iż takowe świadczenie nie zaistniało nie spełnia również definicji odpłatnego świadczenia usług.

Przechodząc do regulacji kwestii odszkodowań należy zauważyć, iż jest to pojęcie niezdefiniowane w ustawie o VAT. W świetle przepisów zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm., dalej: "k.c.") odszkodowanie to zapłata za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty. Na mocy art. 361 § 1 i § 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Opłata ta jest wynikiem popełnienia przez osobę ją wnoszącą czynu nielegalnego wypełniającą dyspozycję wskazaną w art. 415 k.c, zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 k.c., naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. W przypadku gdy naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być określona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili. W rozpatrywanej sprawie, ZTM na podstawie danych z Systemu Pobierania Opłat za Przejazd szacuje poniesione straty odpowiadające wartości opłat jakie pasażer wniósłby, gdyby zakupił w odpowiednim czasie właściwy bilet.

Reasumując, w analizowanym przypadku kwota zobowiązania wynikająca z orzeczenia sądowego, a także oszacowana kwota, którą obciążona pozostaje osoba biorąca udział w procederze nielegalnych doładowań kart miejskich zgłaszająca się do ZTM, w celu uregulowania ciążącego na niej zobowiązana, stanowią odszkodowanie, które pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

* prawidłowe - w zakresie opodatkowania kwot którymi obciążona zostaje osoba na podstawie wydanego orzeczenia sądowego;

* nieprawidłowe - w zakresie opodatkowania kwot, którymi obciążona zostaje osoba biorąca udział w procedurze nielegalnych doładowań kart miejskich, dobrowolnie zgłaszająca się do ZTM.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z treści cytowanego wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, że definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów". Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług.

Jak już wcześniej wskazano, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, za usługę może być uznane każde niebędące dostawą towarów świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, to jednak z cywilistycznej istoty pojęcia "świadczenia" wynika, że musi ono polegać na działaniu albo na zaniechaniu podmiotu zobowiązanego do spełnienia świadczenia.

Ponadto, aby możliwe było uznanie jakiegoś zdarzenia za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ww. przepisu, musi występować stosunek zobowiązaniowy pomiędzy podmiotami biorącymi udział w tym zdarzeniu, czyli obie strony muszą się zobowiązać do określonego działania bądź powstrzymania się od dokonania określonej czynności. Zdarzenie nie może być również uznane za świadczenie usług dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w przypadku niemożliwości ustalenia konsumenta usługi, czyli podmiotu będącego jej beneficjentem.

Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Określony w cytowanej ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Z opisu sprawy wynika, że celu realizacji nałożonego na miasto zadania zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty z zakresu zapewnienia lokalnego transportu zbiorowego, Rada utworzyła jednostkę budżetową pod nazwą Zarząd Transportu Miejskiego (dalej: "ZTM"). ZTM w imieniu Miasto wykonuje zadania w zakresie organizacji, zarządzania i nadzorowania lokalnego transportu zbiorowego na terenie Miasta, a także na obszarze innych gmin, jeżeli wynika to z zawartego porozumienia międzygminnego lub członkostwa w związku gminnym. Przedmiotem działania ZTM jest w szczególności koordynacja i nadzór nad bieżącym funkcjonowaniem transportu zbiorowego w obszarze ZTM, sprzedaż biletów uprawniających do korzystania z transportu drogowego w aglomeracji, kontrola posiadania przez pasażerów dokumentów uprawniających do korzystania z przejazdów środkami transportu zbiorowego oraz pobieranie opłat dodatkowych, jak również prowadzenie ewidencji dochodów realizowanych w imieniu miata (należności, wpływów, zaległości) oraz windykacja należności.

W związku z ujawnionymi przypadkami nielegalnego doładowywania Kart Miejskich, na których kodowane są uprawnienia do przejazdów środkami komunikacji miejskiej, ZTM podjął bardzo intensywne działania skierowane przeciwko osobom dokonującym nielegalnych kodowań biletów oraz tym, które korzystają z tych biletów.

Wszelkie podejrzenia popełnienia przestępstw w zakresie fałszowania biletów komunikacji miejskiej oraz korzystania z nich, są zgłaszane do odpowiednich organów ścigania, zgodnie z przepisami kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego. W wyniku takich zgłoszeń, Sądy wydają wyroki, w których stosują sankcje karne wobec oskarżonych, a także zobowiązują ich, na podstawie art. 46 Kodeksu karnego do "naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz ZTM" określonej kwoty pieniędzy.

Ponadto w związku z przeprowadzoną kampanią społeczną skierowaną przeciwko osobom korzystającym z biletów długookresowych zakodowanych nielegalnie, część osób, w stosunku do których nie zostało jeszcze wszczęte postępowanie sądowe, dokonuje dobrowolnego zgłoszenia się do ZTM z deklaracją dokonania wpłaty celem naprawienia szkody, powstałej w konsekwencji poczynionych nielegalnych doładowań.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy:

1.

kwoty, którymi obciążona pozostaje osoba na podstawie wydanego orzeczenia sądowego oraz

2.

oszacowane kwoty, którymi obciążona zostaje osoba zgłaszająca się do ZTM podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też stanowią odszkodowanie niepodlegające temu podatkowi.

Zauważyć należy, że "odszkodowanie" jest pojęciem niezdefiniowanym w ustawie o podatku od towarów i usług. Zagadnienie to regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380).

I tak, z postanowień art. 361 § 1 ww. ustawy wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2 ww. artykułu).

A zatem, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

W myśl postanowień art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej powołanych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Ad. 1.

Z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy oraz przytoczone przepisy prawa należy stwierdzić, że określone wyrokiem sądu wpłaty tytułem naprawienia szkody powstałej w konsekwencji nielegalnych doładowań kart miejskich, nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług lub dostawę towarów, lecz swoistego rodzaju odszkodowanie. Otrzymywane przez Wnioskodawcę kwoty nie stanowią wynagrodzenia za usługi transportu, lecz są związane z niewywiązaniem się klienta z obowiązków przewidzianych w regulaminie przewozu środkami lokalnego transportu zbiorowego, ustalonego zarządzeniem Prezydenta. Z uwagi na powyższe, świadczenie uzyskane przez Wnioskodawcę jest karą mającą charakter sankcyjny oraz odszkodowawczy, podmiot zobowiązany do zapłaty tej kary nie jest uprawniony do otrzymania w zamian jakiegokolwiek świadczenia ze strony Wnioskodawcy. Nie jest więc spełniona w tym przypadku przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłaceniem kwoty z tytułu naprawienia wyrządzonej nielegalnym doładowaniem szkody, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego.

Otrzymywane przez Wnioskodawcę kwoty, którymi obciążona zostaje osoba na podstawie wydanego orzeczenia sądowego, nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym, nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Ad. 2

Otrzymywane przez Wnioskodawcę kwoty, którymi obciążona zostaje osoba biorąca udział w procederze nielegalnych doładowań kart miejskich zgłaszająca się do ZTM, stanowi odpłatność za świadczone przez Wnioskodawcę usługi w zakresie lokalnego transportu zbiorowego

Zgodnie ze wskazaniem Wnioskodawcy, ZTM, na podstawie danych z Systemu Pobierania Opłat za Przejazd, szacuje poniesione straty odpowiadające wartości opłaty jaką wniosłaby osoba dokonując w odpowiednim czasie zakodowania właściwego biletu.

W analizowanym przypadku zostanie spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy należną opłatą (naliczaną jak wskazano w opisie sprawy) a otrzymaniem świadczenia wzajemnego. Zatem w tej sytuacji występuje konieczny element wzajemności wystarczający do uznania, że płatność jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Ponoszona przez osoby zgłaszające się do ZTM opłata stanowi zaległe wynagrodzenie za świadczone przez Wnioskodawcę usługi i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nieopodatkowanie tych czynności skutkowałoby naruszeniem zasad konkurencji, gdyż analogiczne świadczenia realizowane na podstawie legalnych doładowań kart miejskich podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Ponadto uznanie, że wskazane wyżej opłaty nie podlegają opodatkowaniu stanowiłoby swoistą promocję nielegalnego korzystania z procedury nielegalnych doładowań.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl