IPPP1/4512-512/15-2/AS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 maja 2015 r. (data wpływu 25 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi administrowania zastawem rejestrowym oraz usługi administrowania hipoteką - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 maja 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi administrowania zastawem rejestrowym oraz usługi administrowania hipoteką.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka z o.o. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) ma zamiar, w ramach prowadzonej przez siebie działalności, podejmować czynności polegające na administrowaniu zastawem rejestrowym lub administrowaniu hipoteką za wynagrodzeniem. Tym samym Wnioskodawca zamierza występować w roli administratora zastawu rejestrowego lub administratora hipoteki. Zastaw rejestrowy lub hipoteka mają zabezpieczać roszczenia obligatariuszy powstałe w wyniku emisji obligacji dokonanej przez emitenta. Emisje obligacji będzie za każdym razem przeprowadzał podmiot trzeci. Wnioskodawca będzie jedynie wykonywał czynności administrowania zastawem rejestrowym lub hipoteką.

Zastaw rejestrowy regulowany jest przepisami ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. z 2009 r. Nr 67, poz, 569 z późn. zm. - t.j. dalej: ustawa o zastawie rejestrowym). W myśl art. 4 ust. 3 ustawy o zastawie rejestrowym, zastaw rejestrowy zabezpieczający wierzytelności z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii może być ustanowiony na rzecz wszystkich wierzycieli bez imiennego ich wskazania. W myśl ust. 4 wyżej wymienionego artykułu w przypadku zastawu, o którym mowa w ust. 3, obowiązkowe jest ustanowienie administratora zastawu, na podstawie umowy między emitentem i administratorem zastawu. Przy czym administrator zastawu nie musi być wierzycielem z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii.

W niniejszej sprawie przedmiotem zastawów rejestrowych mają być rzeczy ruchome oraz zbywalne prawa majątkowe dopuszczone przez ustawę o zastawie rejestrowym z wyłączeniami tam wskazanymi, w szczególności będą to przedmioty materialne, papiery wartościowe oraz wierzytelności. Zastawcami będą mogli być zarówno emitenci obligacji jak i podmioty trzecie, w przeważającej części powiązane z emitentem.

Podstawą dla działania administratora zastawu będzie umowa zlecenia zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a emitentem, w której zostaną dokładnie określone prawa i obowiązki stron.

W tym miejscu podkreślić należy, że ani przepisy zawarte w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U. z 2014 r. poz. 730 z późn. zm. - t.j., dalej: ustawa o obligacjach) ani przepisy ustawy o zastawie rejestrowym nie regulują treści umowy o ustanowienie administratora zastawu rejestrowego. Wnioskodawca przewiduje, że przedmiotem umowy zlecenia administrowania zastawem będzie wykonywanie względem zastawu praw i obowiązków we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Umowa będzie określać zakres obowiązków i praw administratora zastawu rejestrowego, zasady wykonywania tych obowiązków i praw oraz zasady wynagradzania administratora zastawu rejestrowego. W ramach umowy Wnioskodawca będzie zobowiązany w szczególności do podejmowania wszelkich czynności faktycznych i prawnych koniecznych do zaspokojenia z przedmiotu zastawu, a nie zaspokojonych przez emitenta w inny sposób wierzytelności obligatariuszy z tytułu obligacji.

Umowa zlecenia administrowania zastawem rejestrowym będzie regulowała także kwestie związane z wynagrodzeniem należnym administratorowi zastawu. Wnioskodawca ma zamiar ukształtować wynagrodzenie administratora zastawu w sposób następujący:

Odnośnie do administrowania hipoteką stanowiącą zabezpieczenie roszczeń obligatariuszy wynikających z tytułu emisji obligacji zastosowanie znajdują przepisy ustawy o obligacjach. Art. 7 ust. 1 i ust. 1a ustawy o obligacjach, które wskazują, że do ustanowienia hipoteki stanowiącej zabezpieczenie roszczeń obligatariuszy wystarcza oświadczenie woli właściciela nieruchomości. Wpis w księdze wieczystej powinien wskazywać w szczególności:

Obligatariuszy imiennie się nie oznacza.

Przed rozpoczęciem emisji obligacji emitent jest obowiązany zawrzeć w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowę z administratorem hipoteki, który wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy.

Przedmiot umowy zlecenia administrowania hipoteką będzie określał wykonywanie względem hipoteki praw i obowiązków wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Umowa będzie ustalała zakres obowiązków i praw administratora hipoteki, zasady wykonywania tych obowiązków i praw oraz zasady wynagradzania administratora hipoteki. W ramach umowy Wnioskodawca będzie zobowiązany w szczególności do podejmowania wszelkich czynności faktycznych i prawnych koniecznych do zaspokojenia z przedmiotu hipoteki, a nie zaspokojonych przez emitenta w inny sposób, wierzytelności obligatariuszy z tytułu obligacji.

Umowa zlecenia administrowania hipoteką będzie regulowała także kwestie związane z wynagrodzeniem należnym administratorowi hipoteki.

Wnioskodawca ma zamiar ukształtować wynagrodzenie administratora hipoteki w sposób następujący:

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy usługi wykonywania czynności administratora zastawu rejestrowego ustanowionego w celu zabezpieczenia roszczeń obligatariuszy wynikających z emisji obligacji będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

2. Czy usługi wykonywania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu zastawu rejestrowego, w wysokości stanowiącej iloczyn czasu pracy poświęconego przez wspólników, pracowników lub zleceniobiorców Wnioskodawcy jako administratora zastawu, na ich wykonanie i stawki godzinowej w określonej wysokości będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

3. Czy usługi wykonywania czynności administratora hipoteki ustanowionego w celu zabezpieczenia roszczeń obligatariuszy wynikających z emisji obligacji będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

4. Czy usługi kwartalnego sprawdzania treści wpisów w księdze wieczystej, obejmującej przedmiot hipoteki dla której Wnioskodawca będzie pełnił funkcję administratora hipoteki będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

5. Czy usługi wykonywania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu hipoteki, w wysokości stanowiącej iloczyn czasu pracy poświęconego przez wspólników, pracowników lub zleceniobiorców Wnioskodawcy jako administratora hipoteki, na ich wykonanie i stawki godzinowej w określonej wysokości będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wykonywania czynności administratora zastawu rejestrowego ustanowionego w celu zabezpieczenia roszczeń obligatariuszy wynikających z emisji obligacji będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wykonywania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu zastawu rejestrowego, w wysokości stanowiącej iloczyn czasu pracy poświęconego przez wspólników, pracowników lub zleceniobiorców Wnioskodawcy jako administratora zastawu, na ich wykonanie i stawki godzinowej w określonej wysokości będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

Ad. 3

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wykonywania czynności administratora hipoteki ustanowionego w celu zabezpieczenia roszczeń obligatariuszy wynikających z emisji obligacji będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

Ad. 4

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi kwartalnego sprawdzania treści wpisów w księdze wieczystej, obejmującej przedmiot hipoteki dla której Wnioskodawca będzie pełnił funkcję administratora hipoteki będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

Ad. 5

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wykonywania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu hipoteki, w wysokości stanowiącej iloczyn czasu pracy poświęconego przez wspólników, pracowników lub zleceniobiorców Wnioskodawcy jako administratora hipoteki, na ich wykonanie i stawki godzinowej w określonej wysokości będą opodatkowane obowiązującą stawką podstawową podatku VAT w wysokości 23%.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. - dalej: ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów - stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT - należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczenie usług, to w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT lub świadczenie usług (art. 8 ustawy o VAT), podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje z kolei wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego jednoznacznie wynika, iż opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, jak też przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny stwierdzić należy, iż transakcja świadczenia usług zarówno administratora zastawu, jak i administratora hipoteki, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W art. 41 ust. 1 ustawy o VAT postanowiono, że stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust; 1. Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno jednak w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Stosownie zatem do art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Z uwagi na to, że Wnioskodawca nie udziela poręczeń, gwarancji a także nie dokonuje innych zabezpieczeń usługi administrowania zastawem rejestrowym oraz usługi administrowania hipoteką dla wierzytelności z obligacji nie spełniają przesłanek aby móc korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT.

Ponadto zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy o VAT).

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 powołanej ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

W przedmiotowym stanie faktycznym żadne z wymienionych zwolnień nie będzie miało zastosowania.

Aby dana usługa mogła korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług musi spełniać następujące wymogi: musi być elementem usługi właściwej, stanowić odrębną całość, być właściwa i niezbędna do świadczenia usługi podstawowej, w przedmiotowym stanie faktycznym usługi z art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług nie znajduje swojego bezpośredniego odpowiednika w treści Dyrektywy 2006/112/WE Rady (WE).

Według Słownika języka polskiego "właściwy" to "taki, jaki być powinien, spełniający konieczne warunki, odpowiedni, stosowny, należyty (Mały słownik języka polskiego, red, E. Sobol, Warszawa, s. 1028). Sformułowanie "właściwe do świadczenia" użyte w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT należy więc interpretować w ten sposób, że zwolnione z VAT są takie części usługi zwolnionej, które są charakterystyczne, typowe i zarazem niezbędne do jej świadczenia, a niekoniecznie muszą posiadać istotne i specyficzne cechy usługi zwolnionej, której są częścią (por. S. Majerowski, Komentarz do art. 131, art. 132, art. 133, art. 134, art. 135, art. 136, art. 137 dyrektywy 2006/112/WE Rady (WE) w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, LEX 2012). (tak: wyrok NSA z dnia 1 października 2013 r., sygn. I FSK1513/12, LEX nr 1556024).

Ponadto należy stwierdzić, że żadna z usług wymienionych w punktach od 1 do 5, co do których zadano poszczególne pytania w niniejszym wniosku niewątpliwie nie stanowi elementu składowego usługi, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT, ponieważ taka usługa, co do zasady, nie występuje w transakcji emisji obligacji. Wynika to z faktu, że zabezpieczeń dla roszczeń z obligacji udziela emitent lub osoba trzecia najczęściej powiązana z emitentem, przy czym dany podmiot udziela tych zabezpieczeń incydentalnie. A zatem czynności administratora zastawu rejestrowego oraz administratora hipoteki nie są ani charakterystyczne ani typowe ani niezbędne, czyli nie są właściwe dla usług wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 39. Nie wolno zapominać także, że obligacje występują w formie zabezpieczonej lub niezabezpieczonej. W sytuacji emisji obligacji zabezpieczonych rodzaj ustanowionych zabezpieczeń jest dowolny i wynika z ustaleń pomiędzy stronami. A zatem ani ustanowienie zastawu rejestrowego ani ustanowienie hipoteki nie jest warunkiem koniecznym przy każdej emisji obligacji. Potwierdza to słuszność stanowiska Wnioskodawcy, że obie te usługi: administrowanie zastawem rejestrowym oraz administrowanie hipoteką, powinny być opodatkowane stawką podstawową VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wykonywania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu zastawu rejestrowego lub przedmiotu hipoteki, w wysokości stanowiącej iloczyn czasu pracy poświęconego przez wspólników, pracowników lub zleceniobiorców Wnioskodawcy jako administratora zastawu lub jako administratora hipoteki, na ich wykonanie i stawki godzinowej w określonej wysokości a także usługi kwartalnego sprawdzania treści wpisów w księdze wieczystej, obejmującej przedmiot hipoteki, dla której Wnioskodawca będzie pełnił funkcję administratora hipoteki stanowią odrębne całości, jednocześnie w żadnym wypadku nie stanowią elementu usługi wskazanej w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT, ponieważ taka usługa nie występuje przy emisji obligacji. Tym samym nie ma podstaw do zastosowania art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług. A zatem usługi te będą opodatkowanie stawką podstawową VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy. I tak, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W art. 41 ust. 1 cyt. ustawy postanowiono, że stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno jednak w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Stosownie zatem do art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Ponadto zgodnie z art. 43 ust. 13 cyt. ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (ust. 14 ww. artykułu).

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 powołanej ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

W tym miejscu należy wskazać - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie VAT nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione od VAT zgodnie z Dyrektywą VAT stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z okoliczności sprawy przedstawionych w złożonym wniosku wynika, że Wnioskodawca ma zamiar w ramach prowadzonej działalności podejmować czynności polegające na administrowaniu zastawem rejestrowym lub administrowaniem hipoteką za wynagrodzeniem. Zastaw rejestrowy lub hipoteka mają zabezpieczać roszczenia obligatariuszy powstałe w wyniku emisji obligacji dokonanej przez emitenta. Emisje obligacji będzie za każdym razem przeprowadzał podmiot trzeci.

Wnioskodawca przewiduje, że przedmiotem umowy zlecenia administrowania zastawem będzie wykonywanie względem zastawu praw i obowiązków we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. W ramach umowy Wnioskodawca będzie zobowiązany w szczególności do podejmowania wszelkich czynności faktycznych i prawnych koniecznych do zaspokojenia z przedmiotu zastawu, a nie zaspokojonych przez emitenta w inny sposób wierzytelności obligatariuszy z tytułu obligacji. Wnioskodawca ma zamiar ukształtować wynagrodzenie administratora zastawu w następujący sposób:

Przedmiot umowy zlecenia administrowania hipoteką będzie określał wykonywanie względem hipoteki praw i obowiązków wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Umowa będzie ustalała zakres obowiązków i praw administratora hipoteki, zasady wykonywania tych obowiązków i praw oraz zasady wynagradzania administratora hipoteki. W ramach umowy Wnioskodawca będzie zobowiązany w szczególności do podejmowania wszelkich czynności faktycznych i prawnych koniecznych do zaspokojenia z przedmiotu hipoteki, a nie zaspokojonych przez emitenta w inny sposób, wierzytelności obligatariuszy z tytułu obligacji. Wnioskodawca ma zamiar ukształtować wynagrodzenie administratora hipoteki w sposób następujący:

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą opodatkowania usługi wykonywania czynności administratora zastawu rejestrowego, usługi wykonywania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu zastawu rejestrowego, usługi wykonywania czynności administratora hipoteki, usługi kwartalnego sprawdzania treści wpisów w księdze wieczystej, obejmującej przedmiot hipoteki dla której Wnioskodawca będzie pełnił funkcję administratora hipoteki, usługi wykonywania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu hipoteki.

W odniesieniu do powyższego zauważyć należy, że sformułowane przez Wnioskodawcę pytania oparte zostały o założenie, że każda z wyżej wymienionych czynności stanowi samodzielną usługę i powinna być opodatkowana odpowiednią dla niej stawką VAT.

Wskazać należy, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Aby móc wskazać, że dana usługa jest usługą złożoną (kompleksową), winna składać się ona z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności prowadzących do realizacji określonego celu, na które składają się różnego rodzaju świadczenia.

W celu rozstrzygnięcia zagadnienia czy w danej sprawie mamy do czynienia ze świadczeniami o jednolitym charakterze, czy z szeregiem niezależnych usług warto odwołać się do orzecznictwa TSUE:

* w wyroku z dnia 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen, ECLI:EU:C:2005:649, pkt 20 i 22 wyroku, TSUE wskazał, że po pierwsze z art. 2 ust. 1 szóstej dyrektywy wynika, iż każda transakcja powinna być uznawana za odrębną i niezależną, a po drugie, że czynność złożona z jednego świadczenia w sensie ekonomicznym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie zakłócać funkcjonowania podatku VAT. W ocenie TSUE, aby określić, czy mamy do czynienia z jednym świadczeniem, należy przede wszystkim poszukać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem ustalenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie. Podobnie jest w przypadku, jeśli dwa lub więcej świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, rozumianego jako przeciętny konsument, są tak ściśle związane, że stanowią one obiektywnie jedno tylko nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny,

* w ww. wyroku C-392/11 Field Fisher Waterhouse LLP, pkt 18 i 19 wyroku, TSUE wskazał, iż uwzględniając dwie okoliczności, po pierwsze, że każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne oraz, po drugie, że transakcja złożona z jednego świadczenia w aspekcie gospodarczym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie pogarszać funkcjonalności systemu podatku VAT, należy poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy dane świadczenia stanowią kilka odrębnych świadczeń głównych, czy jednolite świadczenie, jednocześnie wskazując, że brak jest bezwzględnej zasady dotyczącej ustalania zakresu danego świadczenia z punktu widzenia podatku VAT, a co za tym idzie, w celu ustalenia zakresu danego świadczenia należy wziąć pod uwagę ogół okoliczności (zob. ww. wyrok w sprawie CPP, pkt 27).

Zatem charakter danego świadczenia należy oceniać biorąc pod uwagę cel zawieranej umowy, punkt widzenia nabywcy oraz cechy charakterystyczne tego świadczenia.

W omawianym przypadku, zdaniem tut. Organu, z punktu widzenia nabywcy usługi nabywa on dwa świadczenia: czynności polegające na administrowaniu zastawem rejestrowym oraz administrowaniu hipoteką. Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca jako administrator zastawem rejestrowym, zobowiązany będzie w szczególności do podejmowania wszelkich czynności faktycznych i prawnych koniecznych do zaspokojenia z przedmiotu zastawu, a niezaspokojonych przez emitenta w inny sposób, wierzytelności obligatariuszy z tytułu obligacji także jako administrator hipoteki - zobowiązany będzie w szczególności do podejmowania wszelkich czynności faktycznych i prawnych koniecznych do zaspokojenia z przedmiotu hipoteki, a nie zaspokojonych przez emitenta w inny sposób, wierzytelności obligatariuszy z tytułu obligacji. Zatem usługi administrowania zastawem rejestrowym i usługi administrowania hipoteką wymagają podejmowania szeregu czynności, które jednak podejmowane są w ramach ww. usług głównych i mają charakter składowych elementów tej usługi. W rezultacie poszczególne czynności wymienione przez Wnioskodawcę w pyt. 2, 4 i 5, tj. usługi wykonywania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu zastawu rejestrowego, usługi kwartalnego sprawdzania treści wpisów w księdze wieczystej, obejmującej przedmiot hipoteki, czynności związane z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu hipoteki - nie stanowią celu samego w sobie, lecz są środkami służącymi do wykonania usługi administratora zastawu rejestrowego oraz usługi administratora hipoteki. Wskazać również należy, że przyjęty przez Wnioskodawcę sposób kalkulacji wynagrodzenia za ww. usługi, nie przeczy potraktowaniu poszczególnych usług za złożone, bowiem przepisy cywilnoprawne pozostawiają swobodę w tym zakresie i nie może to przekładać się na skutki na gruncie prawa podatkowego, w tym identyfikacji usług złożonych.

W konsekwencji należy uznać, że w opisanym we wniosku zdarzeniu przyszłym mamy do czynienia z usługą administrowania zastawem rejestrowym oraz usługą administrowania hipoteką, natomiast wszystkie czynności podejmowane przez Wnioskodawcę w ramach ich wykonywania - wymienione przez Wnioskodawcę we wniosku - mają charakter elementów składowych tych usług i powinny być opodatkowane na takich samych zasadach jak usługi główne.

W odniesieniu do kwestii opodatkowania usługi administrowania zastawem rejestrowym oraz usługi administrowania hipoteką, wskazać należy, że powołany wyżej przepis art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy obejmuje zwolnieniem od podatku VAT czynności udzielania poręczeń, gwarancji i innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych, rozumianych jako zgoda poręczyciela, gwaranta lub udzielającego zabezpieczenia do spłacenia długu lub każdego innego zobowiązania finansowego w imieniu dłużnika, w przypadku niewywiązywania się przez niego ze spłaty długu. Zaznaczyć należy ponadto, że warunkiem objęcia zwolnieniem gwarancji, poręczeń i zabezpieczeń jest ich finansowy (pieniężny) charakter.

Z uwagi na to, że możliwość stosowania zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, zaś możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna, uznać należy, że zwolnienia takie winny mieć zastosowanie do towarów i usług wskazanych wprost przez ustawodawcę w ustawie o podatku od towarów i usług lub w przepisach wykonawczych do tej ustawy. Zwrócić należy w tym miejscu uwagę, że zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy ma zastosowanie jedynie do czynności wskazanych w tym przepisie.

Z treści wniosku wynika, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę pełniącego funkcję administratora zastawu bądź administratora hipoteki nie wypełniają przesłanek wynikających z cyt. art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT, gdyż Spółka nie udziela poręczeń, gwarancji bądź nie dokonuje innych zabezpieczeń nabycia obligacji. Zatem usługi administratora zastawu dla wierzytelności z obligacji, bądź usługi administratora hipoteki dla wierzytelności z obligacji nie korzystają ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 39 ww. ustawy.

W celu określenia, czy usługa polegająca na pełnieniu funkcji administratora zastawu bądź administratora hipoteki może korzystać ze zwolnienia konieczna jest zatem jej ocena pod kątem spełnienia dyspozycji wynikających z art. 43 ust. 13 cyt. ustawy, przewidującego zwolnienie od podatku dla usług stanowiących element usług wymienionych m.in. w ust. 1 pkt 39 tego artykułu. Aby usługa mogła być zwolniona na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy, musi stanowić odrębną całość i być właściwa oraz niezbędna do świadczenia usług zwolnionych.

Zauważyć należy, że Słownik Języka Polskiego (http://sjp.pwn.pl) definiując termin "odrębny" wskazuje na znaczenie «stanowiący samodzielną całość». Za całość uznaje «wszystkie części czegoś wzięte razem». Pojęcie "niezbędny" - według ww. słownika - oznacza z kolei «koniecznie potrzebny». Natomiast "właściwy" oznacza tyle co: «taki, jaki być powinien», «charakterystyczny dla kogoś lub czegoś», «zgodny z prawdą», «stanowiący najważniejszą część czegoś», «mający typowe cechy danego gatunku, grupy przedmiotów czy zjawisk», «uprawniony do działania».

W trakcie oceny, czy dane usługi można uznać za pomocnicze dla usługi zwolnionej również nie sposób pominąć wniosków płynących z orzecznictwa TSUE. W wyroku z dnia 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) przeciwko Skatteministeriet, Trybunał podkreślił, że aby usługi pomocnicze dla usług finansowych mogły korzystać ze zwolnienia "muszą, w szerokim ujęciu, tworzyć odrębną całość, spełniając w efekcie szczególne, zasadnicze funkcje opisanej usługi (...). Usługę zwolnioną z podatku na podstawie przepisów dyrektywy należy odróżnić od zwykłej fizycznej lub technicznej dostawy, takiej jak udostępnienie bankowi systemu obsługi danych". Warunek wypełniania specyficznych i istotnych funkcji usługi głównej przez usługę pomocniczą, uprawniający tą ostatnią do zwolnienia od podatku, był wielokrotnie przywoływany w innych wyrokach TSUE, np. w orzeczeniu z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. (pkt 25), czy w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National plc, Inscape Investment Fund przeciwko Commissioners of Customs Excise (pkt 70 i 71).

Ponadto, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U. z 2014 r. poz. 730), obligacja powinna zawierać w szczególności zakres i formę zabezpieczenia albo informację o jego braku. Na podstawie art. 7 ust. 1a tej ustawy, przed rozpoczęciem emisji obligacji emitent jest obowiązany zawrzeć w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowę z administratorem hipoteki, który wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Administratorem hipoteki może być także bank pełniący funkcję banku reprezentanta. Do administratora hipoteki przepisy art. 31 ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.

Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 z późn. zm.), do ustanowienia zastawu rejestrowego są wymagane: umowa o ustanowienie tego zastawu (umowa zastawnicza) między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów. W myśl art. 3 ust. 1 ww. ustawy, umowa zastawnicza powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie. Do umów o ustanowienie zastawu rejestrowego na wierzytelnościach i prawach nie stosuje się przepisów o formie pisemnej szczególnej określonej w odrębnych przepisach. Na podstawie art. 4 ust. 3 cyt. ustawy, zastaw rejestrowy zabezpieczający wierzytelności z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii może być ustanowiony na rzecz wszystkich wierzycieli bez imiennego ich wskazania. W przypadku zastawu, o którym mowa w ust. 3, obowiązkowe jest ustanowienie administratora zastawu, na podstawie umowy między emitentem i administratorem zastawu. Administrator zastawu nie musi być wierzycielem z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii (ust. 4 ww. artykułu).

Uwzględniając wskazania określone w art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług oraz wnioski płynące z przytoczonego orzecznictwa TSUE należy uznać, że aby opisane przez Spółkę usługi mogły zostać uznane za czynności korzystające ze zwolnienia od podatku, czynności te muszą stanowić element usługi wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy, muszą mieć odrębny od tej usługi charakter, jak również muszą być niezbędne do wykonania tej usługi oraz dla niej właściwe, czyli specyficzne.

W ocenie tut. Organu, opisana w złożonym wniosku usługa polegająca na pełnieniu funkcji administratora zastawu bądź administratora hipoteki niewątpliwe stanowi element składowy usługi, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy, gdyż jest ściśle związana z zabezpieczeniem transakcji finansowych. Podkreślić należy, że czynność ustanowienia zastawu jak również czynność ustanowienia hipoteki wymaga, zgodnie z cytowanymi wyżej przepisami ustawy o obligacjach i ustawy o zastawie, zawarcia umowy z administratorem. W konsekwencji, usługi wykonywane przez administratora stanowią usługi nierozerwalnie związane (niezbędne) z ustanowieniem zabezpieczenia dla emitowanych obligacji. Ponadto czynności wymienione przez Wnioskodawcę, tj. zobowiązanie do podejmowania wszelkich czynności faktycznych i prawnych koniecznych do zaspokojenia z przedmiotu zastawu, a nie zaspokojonych przez emitenta w inny sposób wierzytelności obligatariuszy z tytułu obligacji, sprawdzania treści wpisów w księdze wieczystej, obejmującej przedmiot hipoteki dla której Wnioskodawca będzie pełnił funkcję administratora hipoteki, podejmowania wszelkich czynności związanych z dochodzeniem na rzecz obligatariuszy zaspokojenia z przedmiotu hipoteki, są "właściwe" dla usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT. Zaznaczyć trzeba, że Wnioskodawca jako administrator zastawu, bądź administrator hipoteki, działa we własnym imieniu, ale na rzecz obligatariuszy, reprezentując ich interesy. Zatem usługa polegająca na pełnieniu funkcji administratora zastawu, bądź administratora hipoteki, z uwagi na fakt, że jest częścią procesu związanego z ustanowieniem zabezpieczeń emitowanych obligacji, stanowi niezbędny i właściwy element usług w zakresie wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych. Ponadto usługa ta może być potraktowana jako odrębna całość, o czym świadczy fakt, że może być świadczona przez odrębny podmiot.

Zatem usługi administratora zastawu dla wierzytelności z obligacji jak również usługi administratora hipoteki dla wierzytelności z obligacji (pyt. 1 i 3), świadczone przez Spółkę, jako usługi pomocnicze do usług w zakresie wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych, jak również czynności dodatkowe, stanowiące element kalkulacyjny ww. usług (pyt. 2, 4 i 5), korzystają ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.