IPPP1/4512-202/15-2/EK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2015 r. (data wpływu 5 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług - jest prawidłowe.

W dniu 5 marca 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą na terytorium Polski. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zawarł umowę (dalej: "Umowa") ze spółką będącą emitentem obligacji korporacyjnych (dalej: "Emitent"), na podstawie której świadczy dla Emitenta usługi pośrednictwa w zakresie obligacji emitowanych przez Emitenta, w szczególności pośrednictwa w zawieraniu porozumień pomiędzy Emitentem a obligatariuszem dotyczących przedłużenia terminu wykupu obligacji przez emitenta. Obligacje korporacyjne emitowane przez Emitenta są instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 94, dalej: ustawa o obrocie instrumentami finansowymi).

Wnioskodawca nie jest emitentem papierów wartościowych ani nie świadczy działalności maklerskiej, o której mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.

W umowie zawartej przez Wnioskodawcę z Emitentem określono następujący zakres czynności, do których obowiązany jest Wnioskodawca:

* poszukiwanie i wskazywanie potencjalnych klientów zainteresowanych ofertą Emitenta,

* informowanie potencjalnych klientów o charakterze prowadzonej przez Emitenta działalności,

* informowanie potencjalnych klientów o ofercie Emitenta,

* doprowadzenie do zawarcia porozumień pomiędzy klientami a Emitentem (w tym negocjowanie warunków tych porozumień) mających na celu przedłużenie terminu wykupu obligacji przez Emitenta.

Działania podejmowane w ramach realizacji Umowy przez Wnioskodawcę mają na celu w szczególności do zawarcia umów (porozumień) pomiędzy klientem a Emitentem dotyczących przedłużenia terminu wykupu obligacji przez Emitenta.

Przy wykonywaniu usług Wnioskodawca może posługiwać się również osobami trzecimi. Za świadczenie powyższych usług Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż świadczone przez niego usługi nie obejmują przechowywania, zarządzania instrumentami finansowymi, usług doradztwa oraz nie dotyczą praw i udziałów odzwierciedlających:

Wnioskodawca zamierza świadczyć opisane powyżej usługi pośrednictwa również w przyszłości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Emitenta usługi na podstawie Umowy w zakresie przedstawionym w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego podlega zwolnieniu z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie przez Wnioskodawcę na rzecz Emitenta usług na podstawie Umowy w zakresie przedstawionym w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego podlega zwolnieniu z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy

Zwolnienie z VAT dla usług pośrednictwa w obrocie instrumentami finansowymi

Zakres czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT został określony w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Opodatkowaniu podlegają między innymi odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast przepisy art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz ust. 13 ustawy o VAT wprowadzają zwolnienie z opodatkowania VAT dla szerokiej grupy usług, które można zbiorczo określić mianem "usług finansowych".

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, zwolnione z opodatkowania są:

Co istotne, przywołane przepisy ustawy o VAT nie wprowadzają żadnych ograniczeń podmiotowych dla zwolnienia z VAT usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, jak również usług pośrednictwa w tym zakresie. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny, "sam zakres usług jest szeroki-ustawodawca odnosi się po prostu do usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe (a także usługi pośrednictwa w tym zakresie), co jest jedynym elementem determinującym zakres przedmiotowy zwolnienia, innymi słowy, wszelkie usługi, których przedmiotem są owe instrumenty finansowe, będą objęte zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 (T. Michalik, "VAT Komentarz", Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, 2012 r.)

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT wynika, iż zwolnienie z VAT nie dotyczy usług przechowywania instrumentów finansowych i zarządzania nimi. Dodatkowo, w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT wskazano, że zwolnienie dotyczące usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe oraz usług pośrednictwa w tym zakresie, nie ma zastosowania m.in. do usług doradztwa.

Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, zwolnienie dla usług których przedmiotem są instrumenty finansowe, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

Obligacje jako instrument finansowy w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi

W celu określenia zakresu stosowania art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, należy odwołać się do definicji "instrumentów finansowych" określonej w art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Zgodnie z przywołaną definicją, instrumentami finansowymi są m.in. papiery wartościowe. Zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przez papiery wartościowe rozumie się natomiast "akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego".

W świetle powyższego należy podkreślić, iż obligacje są instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. W konsekwencji, świadczenie usług, których przedmiotem są obligacje emitowane przez Emitenta, jak również usług pośrednictwa w tym zakresie, powinno być objęte zwolnieniem z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Definiowanie usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe

Przepisy ustawy o VAT nie precyzują jak rozumieć pojęcie "usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe". Podobne pojęcie zostało jednak zdefiniowane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał lub TSUE) na gruncie przepisów Dyrektywy VAT (Art. 135 ust. 1. lit. f). Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz.UE.L Nr 347, str. 1, dalej: Dyrektywa VAT), które posługują się zwrotem "usług, których przedmiotem są akcje (...) i inne papiery wartościowe".

W wyroku w sprawie C-29/08 Skatteverket TSUE wskazał, iż "transakcje, których przedmiotem są akcje i inne papiery wartościowe" należy rozumieć jako transakcje dokonywane na rynku papierów wartościowych i zmieniające sytuację prawną i finansową pomiędzy stronami. Pojęcie "transakcje dotyczące papierów wartościowych" dotyczy w ocenie Trybunału transakcji mogących stworzyć, zmienić lub spowodować wygaśnięcie praw i obowiązków z tytułu papierów wartościowych. Podobne konkluzje wynikają z wyroków TSUE w sprawach C-2/95 Sparekassernes Datacenter oraz C-235/00 CSC Financial Services.

W powyższym kontekście należy również zauważyć, iż czynności polegające na negocjowaniu z klientami warunków porozumień przedłużenia terminu wykupu obligacji prowadzą do zmiany warunków korzystania z instrumentów finansowych. Opcja przedłużenia terminu wykupu obligacji jest jedną z typowych klauzul zawieranych w treści obligacji (Janusz Kudła: instrumenty finansowe i ich zastosowania. Warszawa:Wydawnictwo Key Text, 2009, s. 53-73), która daje emitentowi prawo do podjęcia określonych działań, w tym np. za zgodą inwestora możliwość przedłużenia stosunku obligacyjnego ponad termin wymagalności. W takim przypadku niewątpliwie dochodzi do zmiany praw i obowiązków obu stron transakcji z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych.

Przepisy Dyrektywy VAT, jak i ustawy o VAT, wyodrębniają w ramach zwolnienia czynności, których przedmiotem są instrumenty finansowe oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. Wskazuje to na odrębność tych zwolnień. Znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie TSUE. W wyroku w sprawie C-259/11 DTZ Zadelhoff Trybunał podkreślił, iż "słowo "pośrednictwo" nie definiuje zasadniczej treści zwolnienia, ale ma na celu rozszerzenie zakresu jego stosowania do działalności pośrednictwa.

Definiowanie pojęcia pośrednictwa

Pojęcie pośrednictwa nie zostało zdefiniowane na gruncie ustawy o VAT. Pojęciem tym nie posługuje się również Dyrektywa VAT.

Zgodnie z internetowym słownikiem języka polskiego Wydawnictwa PWN (sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo rozumie się "działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy". Należy więc stwierdzić, że pośrednictwo obejmuje czynności dokonywane na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim.

Pojęcie pośrednictwa było ponadto wielokrotnie definiowane w orzecznictwie TSUE, m.in. w wyroku w sprawie C-235/00 CSC Financial Services. W wydanym rozstrzygnięciu Trybunał wskazał, że pośrednictwo stanowi odrębną usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta polega między innymi na wskazaniu stronie umowy okazji do zawarcia umowy, kontaktowaniu się z drugą stroną oraz negocjowaniu w imieniu i na rachunek klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Podobne rozumienie pośrednictwa Trybunał przedstawił m.in. w wyrokach w sprawie C-259/11 DTZ Zadelhoff, jak również C-453/05 Volker Ludwig.

Z powyższego wynika, że celem pośrednictwa jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Usługa pośrednictwa powinna być zatem definiowana przez cel działań, jakim jest doprowadzenie stron do zawarcia umowy.

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę w ramach zawartej Umowy na rzecz Emitenta jako usługi pośrednictwa do usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe

Zakres czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach Umowy zawartej z Emitentem wskazuje, że działalność Wnioskodawcy w powyższym zakresie stanowi usługę pośrednictwa do usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

Po pierwsze, jak wykazano powyżej, obligacje emitowane przez Emitenta są instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Po drugie, zakres usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz Emitenta w ramach Umowy obejmuje takie czynności, jak:

* poszukiwanie i wskazywanie potencjalnych klientów zainteresowanych ofertą Emitenta,

* informowanie potencjalnych klientów o charakterze prowadzonej przez Emitenta działalności,

* informowanie potencjalnych klientów o ofercie Emitenta,

* doprowadzenie do zawarcia porozumień pomiędzy klientami a Emitentem (w tym negocjowanie warunków tych porozumień) mających na celu przedłużenie terminu wykupu obligacji przez Emitenta.

Działania podejmowane w ramach realizacji Umowy przez Wnioskodawcę mają na celu w szczególności doprowadzenie do zawarcia umów (porozumień) pomiędzy klientem a Emitentem dotyczących przedłużenia terminu wykupu obligacji przez Emitenta.

Nie ulega wątpliwości, iż objęcie przez potencjalnych klientów obligacji emitowanych przez Emitenta zmienia sytuację prawną i finansową pomiędzy stronami tej transakcji, tj. w szczególności powoduje powstanie praw i obowiązków z tytułu praw majątkowych. Również w przypadku czynności polegających na negocjowaniu z klientami warunków porozumień przedłużenia terminu wykupu obligacji należy uznać, iż są one związane ze zmianą warunków korzystania z instrumentów finansowych, a w konsekwencji ze zmianą praw i obowiązków związanych z papierami wartościowymi. Tym samym, transakcje te spełniają definicję "usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe", na którą wskazywał TSUE m.in. w wyroku w sprawie C-29/08 Skatteverket.

Zakres czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach Umowy nie pozostawia również wątpliwości, że całokształt obowiązków Wnioskodawcy jest ukierunkowany na kojarzenie stron umowy i doprowadzenie do zawarcia umowy (porozumienia) pomiędzy Emitentem a klientem. Obowiązki wchodzące w zakres działań Wnioskodawcy mają na celu uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę w zakresie przedłużenia terminu wykupu obligacji.

Mając na uwadze powyższe, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę należy zaliczyć do usług pośrednictwa do usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie obejmują przechowywania, zarządzania instrumentami finansowymi oraz usług doradztwa, jak również kategorii czynności wymienionych w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT. W związku z tym, w analizowanym stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) nie znajdą zastosowania wyłączenia ze zwolnienia dla usług pośrednictwa w obrocie instrumentami finansowymi.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy należy uznać, iż usługi świadczone przez Wnioskodawcę podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Stanowisko organów podatkowych

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych w imieniu Ministra Finansów w zbliżonych stanach faktycznych.

Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 25 czerwca 2013 r. (sygn. ITPP2/443-351/13/AK) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy potwierdził prawo do zwolnienia od opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT w przypadku usług polegających na podejmowaniu czynności mających na celu znalezienie podmiotów zainteresowanych zawarciem transakcji nabycia finansowych w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, tj. kojarzeniu dwóch lub więcej podmiotów w celu doprowadzenia do zawarcia umowy.

W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 24 października 2013 r. (sygn. IPTPP2/443-681/13-2/JN), organ stwierdził natomiast, że: "Mając na uwadze powyższy opis sprawy, powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi na rzecz Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, których przedmiotem będą instrumenty finansowe, a celem ich będzie dążenie do zawarcia umowy pomiędzy stronami, to jest pomiędzy Towarzystwem a podmiotami zainteresowanymi nabyciem lub objęciem Certyfikatów Inwestycyjnych, mieszczą się w zakresie pojęcia "pośrednictwa"."

W związku z powyższym, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości zaprezentowanego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.