IPPP1/4512-1293/15-2/KR - Opodatkowanie i sposób dokumentowania powstałego zdarzenia.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 11 lutego 2016 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPP1/4512-1293/15-2/KR Opodatkowanie i sposób dokumentowania powstałego zdarzenia.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2015 r. (data wpływu 22 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i sposobu dokumentowania powstałego zdarzenia - jest prawidłowe

UZASADNIENIE

W dniu 22 grudnia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i sposobu dokumentowania powstałego zdarzenia.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej zwana Spółką) jest czynnym podatnikiem i wykonuje czynności związane wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną.Głównym typem działalności jest świadczenie usług przewozu pasażerów metrem.Zgodnie z wewnętrznymi przepisami, jeśli awaria, wypadek lub uszkodzenie mienia Spółki jest wynikiem działania osób trzecich, niebędących pracownikami Spółki, to konsekwencje finansowe związane z usunięciem skutków tych zdarzeń ponoszą te osoby, zgodnie z dokonaną przez Spółkę kalkulacją kosztów likwidacji skutków awarii, wypadku, uszkodzenia lub aktu wandalizmu (dalej: zniszczenia).

Spółka jest właścicielem składników majątkowych, albo użytkuje je na mocy innych umów.

W przypadku zniszczenia mienia Spółki, pracownik Spółki sporządza protokół zgłoszenia zniszczenia mienia zawierający opis zniszczenia, okoliczności, zeznania świadków. Jako załącznik dołączana jest dokumentacja fotograficzna.

Na podstawie otrzymanego protokołu zgłoszenia zniszczenia mienia, Spółka zleca wykonanie naprawy. Naprawa wykonywana jest zazwyczaj przy wykorzystaniu własnych pracowników oraz materiałów pobranych z magazynu. Od zakupionych materiałów Spółka odlicza podatek VAT naliczony wynikający z faktury zakupu.

Do kosztów wyceny naprawy zalicza się następujące elementy:

* wartość robocizny z narzutami (koszt roboczogodziny pracownika wraz ze składkami ZUS razy ilość godzin zaangażowanych w proces naprawy),

* wartość zużytych podczas naprawy materiałów według cen ewidencyjnych magazynowych,

* narzut kosztów wydziałowych i ogólnozakładowych w stosunku do wartości robocizny z narzutami, wyliczany według wskaźnika: koszty wydziałowe/koszty bezpośrednie oraz koszty ogólnozakładowe/koszty bezpośrednie.

Następnie Spółka wystawia na sprawcę zniszczenia fakturę ze stawką 23%, rozpoznając obowiązek podatkowy w dacie wykonania usługi. Za datę wykonania usługi Spółka przyjmuje datę sporządzenia zestawienia poniesionych kosztów. Zestawienie jest sporządzane już po fizycznym dokonaniu naprawy.

Zdarza się, że wystawienie faktury następuje w innym miesiącu (późniejszym), niż faktycznie wykonane prace (np. pobranie materiałów z magazynu, rozpisanie czasu pracy pracowników bezpośrednio zaangażowanych w naprawę).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Spółka postępuje prawidłowo wystawiając dla sprawcy zniszczenia fakturę ze stawką podstawową VAT 23% za naprawę zniszczonego mienia Spółki.

2. Jeśli odpowiedź na pytanie nr 1 jest twierdząca, to czy Spółka prawidłowo rozpoznaje obowiązek podatkowy w dacie wykonania usługi tj. w dacie sporządzenia zestawienia poniesionych kosztów naprawy, a nie w momencie faktycznego wykonania naprawy zniszczenia.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Spółka ma wątpliwość czy prawidłowe jest wystawianie faktur z tytułu pokrycia kosztów naprawy zniszczonego składnika majątkowego.

Spółka stoi na stanowisku, że dokumentowanie faktu pokrycia kosztów naprawy przez sprawcę zniszczenia winno nastąpić za pomocą not obciążeniowych.

Stanowisko Spółki bierze się z tego, że obciążenie sprawcy zniszczenia mienia ma charakter opłaty sankcyjnej, która nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Podmiot (osoba fizyczna) obciążany przez Spółkę nie jest beneficjentem naprawy - beneficjentem tej usługi jest Spółka, zaś sprawca uszkodzenia pokrywa koszty poniesione przez Spółkę, których Spółka nie musiałaby ponosić, gdyby nie doszło do zniszczenia lub aktu wandalizmu.

Otrzymana opłata nie jest wynagrodzeniem za wykonaną usługę na rzecz podmiotu (osoby fizycznej), a jedynie stanowi rekompensatę za konieczność poniesienia przez Spółkę wydatków związanych z odtworzeniem pierwotnych cech lub funkcji danego składnika majątkowego.

Uzyskane w ten sposób środki winny być klasyfikowane jako odzyskanie pieniędzy, które pozostaje poza zakresem podatku VAT na podstawie art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawy o VAT).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zatem, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi ona stanowić odpłatną dostawę towarów albo odpłatne świadczenie usług.

Według art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej:

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Pojęcie świadczenia zostało również utrwalone na gruncie prawa cywilnego. Jest ono definiowane jako element konstrukcyjny stosunku zobowiązaniowego, polegający na zachowaniu (działaniu lub zaniechaniu - art. 353) jednej ze stron (dłużnika) wobec drugiej (wierzyciela), przewidziane treścią wiążącego ich stosunku zobowiązaniowego.

Z powyższych rozważań wynika, że warunkiem opodatkowania usług jest ich odpłatność, z pewnymi wyjątkami.

Stąd podlegają one opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między stronami, w ramach którego następuje świadczenie dwustronne, wzajemne. Wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wówczas wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.

Spółka obecnie stosuje podejście bezpieczniejsze pod względem podatkowym i wystawia faktury, niemniej jednak nie ma pewności co do słuszności takiego postępowania.

Ad. 2.

Spółka prawidłowo rozpoznaje obowiązek podatkowy w dacie sporządzenia zestawienia poniesionych kosztów, a nie w momencie faktycznego wykonania naprawy szkody.

Powstanie obowiązku podatkowego oznacza obowiązek ujawnienia czynności w deklaracji VAT za okres w którym powstał obowiązek podatkowy.

Prawidłowe ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego VAT w znacznej mierze zależy od terminów wykonywanych transakcji, które z kolei mają wpływ na datę wystawienia faktury.

Obowiązek wystawienia faktury nakładają na podatników przepisy art. 106i ustawy. W niektórych przypadkach ustawodawca wprost określił terminy wystawienia faktury. Zgodnie z postanowieniami, fakturę należy wystawić nie później niż:

1.

30. dnia od dnia wykonania usług - w przypadku usług budowlanych i budowlano-montażowych,

2.

60. dnia od dnia wydania towarów - w przypadku dostawy m.in. książek drukowanych,

3.

90. dnia od dnia wykonania czynności - w przypadku dokonywania czynności polegających na drukowaniu m.in. książek,

4.

z upływem terminu płatności - w przypadku dostawy m.in. energii elektrycznej i cieplnej oraz świadczenia usług telekomunikacyjnych, najmu czy stałej obsługi prawnej, wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4.

Pozostałe faktury wystawia się nie później niż do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę lub transakcję (art. 106i ust. 1 ust. o VAT).

Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, z chwilą wykonania usługi. Moment wykonania ma również znaczenie w przypadku niektórych usług, dla których obowiązek podatkowy powstaje według reguł szczególnych.

Spółka stosuje zasady ogólne, stwierdzając, że nie ma zastosowania któryś z przepisów szczególnych odnośnie rozpoznania obowiązku podatkowego przy de facto refakturowaniu kosztów poniesionych na wykonanie naprawy zniszczenia.

Spółka po sporządzeniu protokołu zgłoszenia zniszczenia mienia niezwłocznie przygotowuje zlecenie robocze, aby odpowiednie służby mogły przystąpić do wykonywania czynności naprawczych.

Zestawienie kosztów dotyczące wykonanych prac sporządzane jest po dokonaniu naprawy uszkodzonego mienia, gdy znane są wszystkie poniesione koszty dotyczące naprawy zniszczenia.

Dlatego też Spółka uznaje moment wykonania usługi w dacie sporządzenia zestawienia poniesionych kosztów podczas dokonywania naprawy, który momentem późniejszym niż fizyczna naprawa zniszczenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast, towarami zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (dostawa towarów czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem i wykonuje czynności związane wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną. Głównym typem działalności Wnioskodawcy jest świadczenie usług przewozu pasażerów metrem.

Zgodnie z wewnętrznymi przepisami, jeśli awaria, wypadek lub uszkodzenie mienia Spółki jest wynikiem działania osób trzecich, niebędących pracownikami Spółki, to konsekwencje finansowe związane z usunięciem skutków tych zdarzeń ponoszą te osoby, zgodnie z dokonaną przez Spółkę kalkulacją kosztów likwidacji skutków awarii, wypadku, uszkodzenia lub aktu wandalizmu (dalej: zniszczenia).

Spółka jest właścicielem składników majątkowych, albo użytkuje je na mocy innych umów.

W przypadku zniszczenia mienia Spółki, pracownik Spółki sporządza protokół zgłoszenia zniszczenia mienia zawierający opis zniszczenia, okoliczności, zeznania świadków. Jako załącznik dołączana jest dokumentacja fotograficzna.

Na podstawie otrzymanego protokołu zgłoszenia zniszczenia mienia, Spółka zleca wykonanie naprawy. Naprawa wykonywana jest zazwyczaj przy wykorzystaniu własnych pracowników oraz materiałów pobranych z magazynu. Od zakupionych materiałów Spółka odlicza podatek VAT naliczony wynikający z faktury zakupu.

Do kosztów wyceny naprawy zalicza się wartość robocizny z narzutami (koszt roboczogodziny pracownika wraz ze składkami ZUS razy ilość godzin zaangażowanych w proces naprawy), wartość zużytych podczas naprawy materiałów według cen ewidencyjnych magazynowych, narzut kosztów wydziałowych i ogólnozakładowych w stosunku do wartości robocizny z narzutami, wyliczany według wskaźnika: koszty wydziałowe/koszty bezpośrednie oraz koszty ogólnozakładowe/koszty bezpośrednie.

Następnie Spółka wystawia na sprawcę zniszczenia fakturę ze stawką 23%, rozpoznając obowiązek podatkowy w dacie wykonania usługi. Za datę wykonania usługi Spółka przyjmuje datę sporządzenia zestawienia poniesionych kosztów. Zestawienie jest sporządzane już po fizycznym dokonaniu naprawy.

Zdarza się, że wystawienie faktury następuje w innym miesiącu (późniejszym), niż faktycznie wykonane prace (np. pobranie materiałów z magazynu, rozpisanie czasu pracy pracowników bezpośrednio zaangażowanych w naprawę).

W związku z tak przedstawionym opisem sprawy Wnioskodawca powziął wątpliwość w kwestii opodatkowania i dokumentowania zniszczenia składnika majątkowego.

W tym miejscu należy wskazać, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Kwestie powstania i naprawy szkody regulują przepisy art. 361-363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 § 1 k.c.). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 k.c.).

Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu (art. 363 § 1 k.c.).

Z uwagi na ustawową definicję dostawy towarów i świadczenia usług nie można zatem uznać, że uregulowanie przez sprawcę na rzecz Wnioskodawcy kosztów naprawy zniszczonego mienia stanowi wynagrodzenie za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę. Płatność otrzymana przez Wnioskodawcę winna być natomiast traktowana jako odszkodowanie za zniszczenie mienia.

Przez pojęcie odszkodowania należy bowiem rozumieć rekompensatę, zadośćuczynienie. Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie. A zatem uregulowanie przez sprawcę kosztów naprawy zniszczonego mienia nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

Z uwagi na przedstawiony zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz przepisy regulujące kwestię odszkodowań stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie (rekompensata) wykracza poza zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Gdyby bowiem sprawca uszkodzenia należycie dbał o użytkowane mienie i nie doprowadziłby do jego zniszczenia nie byłoby potrzeby naprawy uszkodzonego składnika majątku.

W odniesieniu do kwestii dokumentowania opisanych we wniosku zdarzeń należy stwierdzić, że w myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W konsekwencji wcześniejszych rozważań i uznania, że czynności których dotyczy zapytanie Wnioskodawcy nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie może dokumentować powyższych czynności fakturami VAT.

Brak jest natomiast, zdaniem tut. Organu, przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku VAT dla dokumentowania tych czynności poprzez wystawienie innych niż faktura VAT dokumentów np. not obciążeniowych, niemniej należy zauważyć, iż inne niż faktura VAT dokumenty nie są przewidziane przez przepisy o podatku od towarów i usług i jako takie nie są objęte regulacją tych przepisów.

W związku z tym, za prawidłowe należało uznać stanowisko Wnioskodawcy, że fakt pokrycia kosztów naprawy przez sprawcę zniszczenia nie powinien być dokumentowany poprzez wystawienie faktury VAT, tylko innym dokumentem, np. notą obciążeniową.

W związku z uznaniem otrzymywanych od sprawców należności za niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (pytanie nr 1), analiza momentu powstania obowiązku podatkowego stała się bezprzedmiotowa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym. W przypadku zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl