IPPP1/4512-1072/15-4/JL

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 11 stycznia 2016 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPP1/4512-1072/15-4/JL

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2015 r. (data wpływu 19 października 2015 r.) - uzupełnionym w dniu 22 grudnia 2015 r. pismem z dnia 22 grudnia 2015 r. (data wpływu 28 grudnia 2015 r.) na wezwanie Organu z dnia 14 grudnia 2015 r. - o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 października 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności.

Wniosek został uzupełniony w dniu 22 grudnia 2015 r. pismem z dnia 22 grudnia 2015 r. (data wpływu 28 grudnia 2015 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z dnia 14 grudnia 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest polską spółką komandytowo-akcyjną (dalej: "Wnioskodawca", "Spółka"), która w ramach prowadzonej działalności nabywa od innych podmiotów (dalej: "Kontrahent") wierzytelności (dalej: "Wierzytelności", "Prawa Majątkowe"). Zawierane przez Wnioskodawcę umowy ("Umowa", "Transakcja") będą stanowiły umowy przelewu (cesji) Wierzytelności regulowane przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm., dalej "k.c.", "kodeks cywilny"). Podstawą umów będzie umowa sprzedaży.

W zawieranych Umowach, Spółka i Kontrahent będą określały m.in. cenę, która będzie odpowiadała wartości rynkowej Wierzytelności z chwili ich przelewu. Cena nie będzie zależała od jakichkolwiek czynników przyszłych, w szczególności wysokości ewentualnego przychodu uzyskanego z Wierzytelności przez Spółkę. Przelew Praw Majątkowych będzie dokonywany z chwilą zawarcia umowy, będzie bezwarunkowy, a Wierzytelności nie będą podlegały zwrotnemu przeniesieniu. Wnioskodawca będzie nabywał Wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko. Prawa Majątkowe będą następnie: (i) wykorzystywane do dalszej odprzedaży podmiotom krajowym i zagranicznym lub (ii) windykowane od dłużników, lub (iii) wykorzystywane przez Spółkę do rozliczeń kompensacyjnych.

W przypadku odprzedaży Wierzytelności podmiotom zagranicznym, Transakcja zawierana będzie poza terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Ponadto w uzupełnieniu do wniosku wskazano, że w odniesieniu do nabywanych wierzytelności istnieją wątpliwe perspektywy ich spłaty oraz występuje zwiększone ryzyko niewypłacalności dłużników. Cena sprzedaży wierzytelności jest niższa od ich wartości nominalnej. Różnica między wartością nominalną wierzytelności, a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży. Umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie ustanawiać upoważnienia dla Spółki do występowania wobec dłużnika, po to by egzekwować wierzytelności na rachunek zbywcy wierzytelności. W żadnych umowach nie zostaną zawarte postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (sformułowane w uzupełnieniu do wniosku).

Czy opisana w stanie faktycznym Transakcja będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Instytucja przelewu wierzytelności jest uregulowana przepisami kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Paragraf 2 cytowanego przepisu stanowi, że wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. W doktrynie prawa cywilnego (W. Czachórski, A. Brzozowski, M. Safjan, E. Skowrońska-Bocian, Zobowiązania. Zarys wykładu, Lexis Nexis, Warszawa 2002, s. 361.) wskazuje się, że skutkiem przelewu wierzytelności jest jej przejście ze zbywcy na nabywcę. Dotychczasowy wierzyciel zostaje więc wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, który wiązał go z dłużnikiem, a na jego miejsce wchodzi do tego stosunku nabywca. Poza zmianą osób stosunek zobowiązaniowy pozostaje nadal tym samym stosunkiem, jaki istniał poprzednio. Istotnym z punktu widzenia opodatkowania umowy cesji wierzytelności jest art. 510 k.c. Na mocy tego przepisu, przelew wierzytelności następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Oznacza to, że sam przelew (cesja) nie stanowi odrębnej umowy, na podstawie której następuje przeniesienie praw i obowiązków. Konieczna do jego skuteczności jest inna umowa będąca jego podstawą (causą).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W omawianym stanie faktycznym, nie mamy do czynienia z cesją praw do jakichkolwiek towarów. Cesja dotyczy przelewu wierzytelności, a w konsekwencji nie znajdą - zdaniem Spółki - zastosowania przepisy odnoszące się do opodatkowania VAT dostawy towarów.

Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Opodatkowaniu, na mocy art. 8 ust. 2 Ustawy o VAT, podlega również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z opisanej powyżej definicji świadczenia usług, można wyprowadzić następujące wnioski: (i) świadczenie usług zakłada istnienie dwóch podmiotów - usługodawcę i usługobiorcę; (ii) opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług dla celów prowadzonej działalności gospodarczej; (iii) między odpłatną czynnością podlegającą opodatkowaniu, a otrzymywanym z tego tytuły wynagrodzeniem, musi istnieć bezpośredni związek.

Wnioskodawca we wniosku wskazał, że będzie nabywał Wierzytelności za cenę niższą od ich wartości nominalnej, jednakże odpowiadającą ich wartości rynkowej z chwili nabycia.

W analogicznym stanie faktycznym wydany został wyrok (Wyrok z dnia 27 października 2011 r., sygn. C-93/10) przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej "TSUE", "Trybunał"). Trybunał orzekł, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347 z 11 grudnia 2006 r., z późn. zm., dalej "Dyrektywa VAT"). Jednakże, jak wskazał TSUE, cena w wysokości różnicy między wartością nominalną tych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży musi odzwierciedlać rzeczywistą ekonomiczną wierzytelność w chwili sprzedaży (punkt 26 uzasadnienia). Co istotne, TSUE podkreślił, że różnica ta nie stanowi wynagrodzenia z tytułu usługi świadczonej przez nabywcę cedowanych wierzytelności (pkt 24 uzasadnienia).

Przywołany wyżej wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na gruncie polskich przepisów podatkowych oznacza, że umowa cesji wierzytelności przy spełnieniu warunków opisanych powyżej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. TSUE w uzasadnieniu wyroku badał bowiem, czy transakcja cesji wierzytelności stanowi usługę w rozumieniu Dyrektywy VAT, a w konsekwencji, czy w ogóle podlega opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej. Zostały w związku z tym sformułowane przesłanki, których spełnienie kwalifikuje czynność jako świadczenie usług w VAT.

Trybunał wskazał, że czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT są transakcje:

I.

które przewidują wystąpienie wynagrodzenia za świadczoną usługę, a więc są odpłatne;

II.

w których wynagrodzenie musi mieć bezpośredni związek ze stosunkiem zobowiązaniowym łączącym strony umowy. Jednocześnie, jak zostało to już wskazane wcześniej, TSUE zaznaczył, że wynagrodzenia należnego cedentowi (w przypadku cesji wierzytelności) nie stanowi różnica między wartością nominalną wierzytelności, a ceną ich nabycia.

W przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym, Umowa określająca cenę Wierzytelności nie będzie zależała od żadnych czynników przyszłych. W szczególności cena ta nie będzie zależała od wysokości ewentualnego przychodu uzyskanego z zakupionych wierzytelności przez Spółkę. Oznacza to, że cena określona w Umowie będzie przedstawiała jedynie wartość rynkową Wierzytelności z chwili jej nabycia. W konsekwencji, przy zawieraniu Transakcji, będzie następował przepływ środków pieniężnych od Spółki do Kontrahenta. Umowa nie będzie przewidywała natomiast obowiązku zapłaty jakiejkolwiek sumy w odwrotną stronę, tj. od Kontrahenta do Spółki. Strony nie będą zawierały również odrębnych stosunków prawnych, na mocy których Kontrahentowi przysługiwałoby dodatkowe świadczenie cywilnoprawne. W związku z powyższym, Wnioskodawca uważa, że w przedstawionym przez niego zdarzeniu przyszłym, nie będzie występowało wynagrodzenie, które byłoby należne od Spółki jej Kontrahentowi, a w konsekwencji nie zaktualizuje się obowiązek podatkowy w VAT z tytułu odpłatnie świadczonej usługi. Stanowisko takie potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny (dalej "NSA"). W wyroku 7 sędziów Izby Finansowej z dnia 19 marca 2012 r. (Sygn. I FPS 5/11), odwołując się do utrwalonej linii orzeczniczej TSUE, wskazano, że podstawą opodatkowania świadczenia, usług jest świadczenie wzajemne, rzeczywiście otrzymane z tego tytułu, które musi być wyrażalne w pieniądzu. Skład orzekający wskazał, że "podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzyma kupujący - cesjonariusz, jako świadczenie za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę. (...) W omawianej sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi."

Powyższe wskazuje, że w przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym nie ma podstaw do identyfikowania jakiegokolwiek świadczenia cywilnoprawnego ze strony Wnioskodawcy, z wyjątkiem ceny nabycia Wierzytelności.

Tożsame wnioski wynikają z ekonomicznej analizy Transakcji. Nie pojawia się bowiem inny przepływ środków pieniężnych niż zapłata ceny określonej w Umowie, która odzwierciedla wartość rynkową Wierzytelności z chwili jej zawarcia. Transakcja sprowadza się jedynie do przeniesienia przez Kontrahenta jego praw związanych z Wierzytelnościami oraz zapłaty umówionej ceny przez Spółkę.

Wnioskodawca we wniosku wskazał, że przelew Wierzytelności będzie bezwarunkowy i Wierzytelności nie będą podlegały przeniesieniu zwrotnemu na Kontrahenta. Oznacza to, że Kontrahent z chwilą dokonania cesji straci wszelkie prawa do wierzytelności i nie uzyska żadnych praw do ewentualnych korzyści, które Spółka będzie mogła ewentualnie uzyskać w przyszłości poprzez rozporządzenie Wierzytelnościami. Wnioskodawca będzie więc nabywał Wierzytelności na własny rachunek i ryzyko. Od chwili zawarcia Transakcji będą przysługiwały mu wszelkie uprawnienia właścicielskie. Wnioskodawca będzie mógł z wyłączeniem innych osób, korzystać z Praw Majątkowych, pobierać z nich pożytki i inne dochody, a także nimi rozporządzać. Kontrahent nie będzie miał wpływu na dalszy byt Wierzytelności i nie będzie zainteresowany dalszym postępowaniem Wnioskodawcy w tym względzie. Podjęcie przez Spółkę działań dalszej odsprzedaży czy też windykacji Wierzytelności nie będzie wynikało z zawieranych Umów. W związku z powyższym, Wnioskodawca uważa, że opisana we wniosku transakcja nabycia Wierzytelności, nie będzie konstytuowała usługi w rozumieniu Ustawy o VAT. Stanowisko to potwierdza również Naczelny Sąd Administracyjny w przywoływanym już wyroku 7 sędziów Izby Finansowej, w którym stwierdzono, że należy dojść do wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej (...) nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.".

Wnioskodawca we wniosku wskazał, że cena określona w Umowie będzie odpowiadała wartości rynkowej Wierzytelności z chwili ich przelewu. Wysokość ceny w chwili zawierania Transakcji będzie zależała od perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników. Parametry te, w obrocie gospodarczym ulegają ciągłej zmianie, w związku z czym, wartość rynkowa nabywanych wierzytelności może być różna w zależności od bieżącej sytuacji ekonomicznej. W związku z tym, zdaniem Spółki, późniejsze rozporządzenie Wierzytelnościami, po wartości niższej lub wyższej od ich wartości określonej w Umowie, będzie uwarunkowane zmianami na rynku obrotu wierzytelnościami. Wnioskodawca nabywając Wierzytelności podejmie ryzyko, iż wartość nabywanych przez niego Praw Majątkowych może być w chwili rozporządzenia nimi niższa niż w momencie ich nabycia. Stanowisko prezentowane przez Spółkę potwierdził w przywoływanym już wyroku w sprawie C-93/10 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazując, że różnica między wartością nominalną wierzytelności, a ceną ich sprzedaży musi odzwierciedlać rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności "w chwili sprzedaży". Analizę powyższego stwierdzenia Trybunału przeprowadził Naczelny Sąd Administracyjny w przywoływanym wyroku z 19 marca 2012 r. Skład orzekający podkreślił, że "ten sposób sformułowania wypowiedzi może sugerować, że nie mamy do czynienia z odpłatną usługą (...) jeżeli, inaczej rzecz ujmując, wartość wierzytelności w chwili sprzedaży odzwierciedla ich rzeczywistą wartość ekonomiczną.". Innymi słowy, zarówno TSUE jak i NSA dopuszczają możliwość zróżnicowania ceny wierzytelności w zależności od sytuacji gospodarczej. Istotna jest bowiem cena nabywanych wierzytelności w chwili sprzedaży, która w danym momencie odzwierciedla ich rzeczywistą wartość rynkową.

Zdaniem Wnioskodawcy, transakcja nabycia przez niego Wierzytelności, jak argumentowano już wyżej, nie stanowi świadczenia usług. Prezentowane przez Spółkę stanowisko znajduje również potwierdzenie w rozstrzygnięciach wydawanych przez organy podatkowe. Przykładowo wymienić można interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 3 kwietnia 2013 r., sygn. ILPP2/443-1634/11/13-S/EN, lub interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14 marca 2013 r., sygn. IBPP2/443-1191/12/WN.

Podsumowując powyższe rozważania, Wnioskodawca wskazuje, że:

I.

cena określona w Umowie będzie kalkulowana w taki sposób, że nie będzie zawierała dodatkowego wynagrodzenia należnego Kontrahentowi,

II.

umowa zawarta z Kontrahentem będzie określała cenę odzwierciedlającą rzeczywistą wartość rynkową (ekonomiczną) Wierzytelności w chwili jej przelewu,

III.

pomiędzy Spółką a Kontrahentem nie będzie istniał odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek wypłaty na rzecz Kontrahenta jakichkolwiek dodatkowych świadczeń,

IV. Umowa nie będzie przewidywała możliwości zwrotnego przeniesienia Praw Majątkowych,

V. Wnioskodawca będzie nabywał Wierzytelności na własny rachunek i ryzyko.

Biorąc pod uwagę powyższe, Spółka uważa, że zawarcie umowy cesji nie będzie stanowić ani dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT. Należy zauważyć, że świadczenie usługi następuje "odpłatnie" w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 tej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc, ustalona przez strony umowy, cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy jednak zaznaczyć, że TSUE w ww. wyroku z dnia 27 października 2011 r. już w punkcie wyjścia zastrzegł, że opodatkowaniu w ramach systemu VAT podlegają tylko takie transakcje, które przewidują zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie (pkt 17 ww. wyroku). Natomiast NSA w wyroku z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt I FPS 5/11 rozważał okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę, ustalając, czy po stronie kupującego-cesjonariusza wystąpiło wynagrodzenie bezpośrednio związane z nabyciem wierzytelności, rzeczywiście otrzymane (bądź należne), jako świadczenie wzajemne za wykonaną na rzecz zbywcy-cedenta usługę, stającą się tym samym usługą odpłatną czyli czynnością opodatkowaną. Wyraził w tym zakresie pogląd, że "poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy-cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy". Stwierdził zarazem, że trzeba odpowiedzieć na pytanie, "czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę". W jego ocenie przy tym w "sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi".

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności nabywa od innych podmiotów wierzytelności. Zawierane przez Wnioskodawcę umowy będą stanowiły umowy przelewu (cesji) Wierzytelności regulowane przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny. Podstawą umów będzie umowa sprzedaży. W zawieranych Umowach, Spółka i Kontrahent będą określały m.in. cenę, która będzie odpowiadała wartości rynkowej Wierzytelności z chwili ich przelewu. Cena nie będzie zależała od jakichkolwiek czynników przyszłych, w szczególności wysokości ewentualnego przychodu uzyskanego z Wierzytelności przez Spółkę. Przelew Praw Majątkowych będzie dokonywany z chwilą zawarcia umowy, będzie bezwarunkowy, a Wierzytelności nie będą podlegały zwrotnemu przeniesieniu. Wnioskodawca będzie nabywał Wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko. W odniesieniu do nabywanych wierzytelności istnieją wątpliwe perspektywy ich spłaty oraz występuje zwiększone ryzyko niewypłacalności dłużników. Cena sprzedaży wierzytelności jest niższa od ich wartości nominalnej. Różnica między wartością nominalną wierzytelności, a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży. Umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie ustanawiać upoważnienia dla Spółki do występowania wobec dłużnika, po to by egzekwować wierzytelności na rachunek zbywcy wierzytelności. W żadnych umowach nie zostaną zawarte postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności.

W tym miejscu wskazać należy, że w przypadku zbycia wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności.

W świetle powołanych wcześniej przepisów należy stwierdzić, że z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności. Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności, a jej nabywcą. Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Jednakże jak wynika z powołanego wyżej orzecznictwa, nabywanie trudnych wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, a obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności nie występuje świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym przez nabywcę - nie stanowi świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o VAT i nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych, orzecznictwa oraz opisu sprawy należy stwierdzić, że nabycie przez Wnioskodawcę na własne ryzyko i bez możliwości zwrotu - trudnych wierzytelności, po cenie niższej od ich wartości nominalnej, gdzie różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, a Spółka poza nabyciem wierzytelności nie wykonuje żadnego świadczenia dla Zbywcy, nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie podatku VAT należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl