IPPP1/443-94/09-5/IG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 28 stycznia 2009 r. (data wpływu 2 lutego 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług cesji wierzytelności - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 lutego 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług cesji wierzytelności

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W październiku 2007 r. Przedsiębiorstwo Państwowe "P" (zwane dalej P) odstąpiło od kontraktu na Rozbudowę M P L im. F C realizowanego przez konsorcjum F S.A., B S.A., E L S.L. (zwane konsorcjum F lub F).

W związku z koniecznością pilnego otwarcia Terminala i spełnienia dodatkowych obowiązków, wynikających z układu z Schengen, P rozpoczęło proces negocjacji i podpisywania umów na dokończenie robót przy Terminalu 2 z dotychczasowymi podwykonawcami Konsorcjum F. W wyniku przeprowadzonych negocjacji ustalono, że warunkiem kontynuowania przez część firm prac (ale już w wykonaniu umowy pomiędzy nimi a P a nie F) lub prowadzenia napraw gwarancyjnych w ramach podpisanych przez nich umów z konsorcjum F (które były ujęte również w umowie pomiędzy P a F) jest przejęcie i zaspokojenie przez P roszczeń, jakie posiadały względem konsorcjum F z tytułu:

* nie uiszczonych przez Konsorcjum F, przeterminowanych należności zafakturowanych za prace dotychczas wykonane przy budowie Terminala 2 na podstawie umów zawartych z konsorcjum F,

* kwot należnych od Konsorcjum F z tytułu prac faktycznie wykonanych do dnia ww. odstąpienia, które ze względów formalnych związanych z zapisami umownymi pomiędzy stronami (zgodnie z oświadczeniami podwykonawców) po odstąpieniu przez F nie mogły zostać zafakturowane,

* zwrotu kwot zatrzymanych przez Konsorcjum F, z płatności dokonywanych na podstawie faktur podwykonawców, stanowiące zabezpieczenie dobrego wykonania umów przez podwykonawców.

W zamian za przejęte przez P wierzytelności wobec Konsorcjum F, na podstawie umów cesji firmy te otrzymały 100% płatności kwot cedowanych. Wartości te P zamierza wyegzekwować od konsorcjum F w sądzie, część z nich zostało już ujęte w złożonym pozwie. Podstawą cesji były oświadczenia podwykonawców o posiadaniu ww. wierzytelności Umowy te były zawierane z kilkoma podwykonawcami a ich treść była w istotnym stopniu narzucona przez te firmy. Niektóre z firm, wg przekazanych P informacji, odstąpiło od umów z konsorcjum, część natomiast nadal jest z nimi w stosunku umownym. W części wykonane przez podwykonawców prace, zgodnie z ich oświadczeniami, nie zostały nigdy przyjęte przez konsorcjum i potwierdzone podpisanym protokołem odbioru, mimo wysyłanych wezwań, zostały jednak zaakceptowane przez P, jako odbiorcę finalnego prac.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy usługi te, jako "usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe gdzie indziej niesklasyfikowane" (PKWiU 65.23.10-00.00) na mocy załącznika 4 do tej ustawy, są zwolnione z VAT.

Zdaniem wnioskodawcy Obrót wierzytelnościami prowadzony we własnym imieniu i na własny rachunek, nabywanie wierzytelności z zaangażowaniem własnych środków oraz przejęciem ryzyka wypłacalności dłużnika mieści się w PKWiU 65.23.10-00.00 Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe gdzie indziej niesklasyfikowane, które są zwolnione z opodatkowania na mocy załącznika 4 poz. 3, a zatem usługa nabycia wierzytelności jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Stanowisko to potwierdza następujący dokument:

* wyrok WSA z dnia 21 września 2007 (sygn. akt III SA/Wa 501/2007), wskazujący, że nabywanie wierzytelności "... należy zakwalifikować jako usługę pośrednictwa finansowego mieszczącą się w grupowaniu Usługi pośrednictwa finansowego gdzie indziej niesklasyfikowane z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych (PKWiU 65.23.10), a świadczoną na rzecz sprzedawcy wierzytelności własnej, której istotą jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania (...). Tego rodzaju usługa korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 3 załącznika 4 do VAT-u".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zakup wierzytelności w celu ich odzyskania we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży, mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego - sklasyfikowanych według PKWiU w sekcji J ex (65-67). W tak ujmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji), polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej, na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem).

W takim przypadku, nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie pierwotnego wierzyciela od ciężaru jej egzekwowania.

Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy (Sekcja J ex 65-67), z wyłączaniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tej pozycji. W katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku, wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu (poz. 3 pkt 5 załącznika nr 4 do ustawy), przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Powyższe wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku VAT zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U. UE L Nr 145 poz. 1 z późn. zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. oraz art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347 poz. 1 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r.

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując factoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie. Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W pojęciu tym mieszczą się też usługi windykacji, które, co do zasady, zmierzają wprost do odzyskania długu. Usługi te swoim zakresem mogą objąć też zorganizowanie porozumień kompensacyjnych, w wyniku których zleceniodawca odzyskuje dług. Ogół czynności, które wykonał zleceniobiorca powoduje bowiem wpływ środków pieniężnych na konto klienta bądź uregulowania długów. Usługi (j.w.) stanowią usługi ściągania długów, które wyłączone są ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy w związku z poz. 3 załącznika Nr 4 do ustawy.

W każdym przypadku, gdy celem działania usługodawcy jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować, także wówczas gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego. Zatem, usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" pierwotnego wierzyciela z czynności zmierzających do odzyskania długu, bez względu na to czy dług ten jest przed terminem wymagalności czy termin ten już upłynął, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bez możliwości skorzystania ze zwolnienia i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według podstawowej stawki 22%, na mocy art. 41 ust. 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10 09-402 Płock.