IPPP1/443-819/09-2/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 14 sierpnia 2009 r. (data wpływu 24 sierpnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat za odbieranie odpadów wnoszonych przez właścicieli nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 24 sierpnia 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat za odbieranie odpadów wnoszonych przez właścicieli nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Uchwałą z 18 czerwca 2009 r. Rada Gminy przejęła od właścicieli nieruchomości obowiązki w zakresie wyposażenia nieruchomości w urządzenia do zbierania odpadów oraz obowiązki w zakresie pozbywania się odpadów, oraz ustaliła zryczałtowaną opłatę miesięczną za ich odbiór. Uchwała została podjęta na podstawie art. 6a i art. 6b ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) po przeprowadzeniu referendum gminnego.

Uchwała wejdzie w życie po upływie 14 dni od daty opublikowania jej w Dzienniku Urzędowym Województwa - prawdopodobnie we wrześniu bieżącego roku. Przedmiotowa uchwała jako przepis prawa miejscowego stanie się podstawą do wykonywania przez Gminę przejętych na jej podstawie obowiązków oraz podstawą do wnoszenia opłat przez właścicieli nieruchomości na rzecz gminy. Umowa w sprawie odbierania odpadów oraz wyposażenia nieruchomości w urządzenia do zbierania odpadów nie będzie zawierana.

Obowiązki przejęte ww. uchwałą Gmina będzie wykonywać za pośrednictwem przedsiębiorstwa komunalnego P.P.H. Sp. z o.o., w której posiada 100% udziałów. Przedmiotem działalności spółki zgodnie z aktem założycielskim jest między innymi wywóz śmieci i odpadów. Czynności w tym zakresie spółka podejmie na polecenie Gminy bez zawierania cywilnoprawnej umowy zlecenia.

Taką formę zlecania zadań własnych podmiotom komunalnym przewiduje orzecznictwo sądów administracyjnych np. wyrok WSA w Warszawie z 10 listopada 2005 r. III SA/Wa 2445/05 stanowi między innymi:

"Gmina wykonując swe zadania własne poprzez spółkę prawa handlowego, którą utworzyła stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej, mogłaby, co jest prawnie niewykluczone, regulować stosunki prawne ze spółką uchwałami organów samorządowych i uchwałami zgromadzeń wspólników spółki, uchwałami które nakazują organowi wykonawczemu spółki podjęcie określonych działań".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od opłat za odbieranie odpadów wnoszonych przez właścicieli nieruchomości zgodnie z uchwałą Rady Gminy z 18 czerwca 2009 r. w sprawie przejęcia od właścicieli nieruchomości niektórych obowiązków w zakresie utrzymania czystości i porządku, Gmina jest zobowiązana odprowadzać podatek VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy

W przedmiotowym zakresie Gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, zaś opłata pobierana od właścicieli nieruchomości nie zawiera tego podatku. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terenie kraju. Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ww. ustawy).

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 ww. ustawy). Z kolei zgodnie z § 8 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 97, poz. 970) zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) utrzymanie czystości i porządku należy do zadań własnych gmin. Na podstawie art. 6a i 6b ustawy z 20 grudnia 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gminy mogą przejmować również od właścicieli nieruchomości zadania związane z utrzymaniem czystości i porządku na nieruchomościach. Przejęte w tym zakresie zadania stają się zadaniami publicznymi, a Gmina wykonuje je w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. W celu wykonywania tych zadań Gmina może tworzyć jednostki organizacyjne określone w ustawie o gospodarce komunalnej, tj. zakłady budżetowe i spółki prawa handlowego.

Odbiór odpadów od właścicieli nieruchomości organizowany przez Gminę zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz zgodnie z uchwałą Rady Gminy z dnia 18 czerwca 2009 r. należeć będzie do kategorii spraw z zakresu administracji publicznej, za wykonywanie którego nie będzie pobierane wynagrodzenie jak za wykonywaną usługę, lecz opłaty ryczałtowe wynikające z przepisu prawa miejscowego. Ponadto wykonywanie tych czynności i pobieranie opłaty stanowiącej dochód publiczny też nie będą wynikały z umów cywilnoprawnych, lecz wprost z przepisów prawa miejscowego.

Nie zachodzą więc przesłanki do stosowania art. 5 ust. 1 i art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Gmina w tym przypadku nie jest uznawana za podatnika, ponieważ realizować będzie zadania nałożone przepisem prawa miejscowego bez zawierania umów cywilnoprawnych, co wyczerpuje przesłanki określone art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Odbiór odpadów, który realizować będzie w imieniu Gminy P.P.H. Sp. z o.o. stanowić będzie wykonywanie zadania publicznego określonego przepisem prawa miejscowego, czynności te nie będą stanowić usługi na rzecz Gminy i nie są objęte zakresem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W związku z tym nie ma również zastosowania art. 106 ust. 2 ww. ustawy, regulujący obowiązek wystawiania faktur VAT. Wobec powyższego rozliczenia pomiędzy P.P.H. Sp. z o.o. a Gminą mogą odbywać się na podstawie innych dokumentów niż faktury VAT np. not obciążeniowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają między innymi odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany odpowiednio w art. 7 i art. 8 ustawy. W myśl zatem art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast przez świadczenie usług, na mocy art. 8 ust. 1 tej ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W niniejszej sprawie istotne jest ustalenie istnienia lub nieistnienia podstaw do zastosowania ww. przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Przystępując do rozstrzygnięcia przedmiotowej kwestii na wstępie należy wskazać, iż w rozumieniu ww. przepisu przez świadczenie usługi należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Zauważyć tutaj jednakże należy, iż jak wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, dla uznania, iż świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem VAT bezwzględnym warunkiem jest odpłatność za daną czynność.

Odpłatność oznacza w tym przypadku wykonanie czynności (świadczenia usług) za wynagrodzeniem. Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Należy stwierdzić, iż czynności podlegają opodatkowaniu, gdy zostały wykonane odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługi.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionego w złożonym wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż uchwałą z 18 czerwca 2009 r. Rada Gminy przejęła od właścicieli nieruchomości obowiązki w zakresie wyposażenia nieruchomości w urządzenia do zbierania odpadów oraz obowiązki w zakresie pozbywania się odpadów, oraz ustaliła zryczałtowaną opłatę miesięczną za ich odbiór. Uchwała ta, jako przepis prawa miejscowego stanie się podstawą do wykonywania przez Gminę przejętych na jej podstawie obowiązków oraz podstawą do wnoszenia opłat przez właścicieli nieruchomości na rzecz gminy. Umowa w sprawie odbierania odpadów oraz wyposażenia nieruchomości w urządzenia do zbierania odpadów nie będzie zawierana. Obowiązki przejęte ww. uchwałą Wnioskodawca będzie wykonywać za pośrednictwem przedsiębiorstwa komunalnego P.P.H. Sp. z o.o., w którym posiada 100% udziałów. Przedmiotem działalności spółki zgodnie z aktem założycielskim jest między innymi wywóz śmieci i odpadów. Czynności w tym zakresie spółka podejmie na polecenie Gminy bez zawierania cywilnoprawnej umowy zlecenia.

Odnosząc powyższe do powołanych przepisów należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie podmiotem świadczącym usługę jest P.P.H. Sp. z o.o., a nie Wnioskodawca. Gmina jedynie, działając w oparciu o przepisy ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.), uchwałą z 18 czerwca 2009 r., przejęła od właścicieli nieruchomości obowiązki w zakresie wyposażenia nieruchomości w urządzenia do zbierania odpadów oraz w zakresie pozbywania się odpadów. W tym miejscu przywołać należy treść art. 3 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych (art. 3 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy). Stosownie zaś do art. 6a ust. 1 tej ustawy, rada gminy może w drodze uchwały, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym, przejąć od właścicieli nieruchomości wszystkie lub wskazane obowiązki, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, 3b i 4. Przejmując obowiązki, rada gminy ustala opłatę ponoszoną przez właścicieli nieruchomości za wykonywanie przejętych obowiązków (art. 6a ust. 2). Opłata, o której mowa w ust. 2, jest ustalana w sposób zryczałtowany za okresowe pozbywanie się określonej ilości wskazanego rodzaju odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych. Wysokość opłaty jest uzależniona od faktycznych kosztów ponoszonych przez gminę z tytułu zorganizowania i funkcjonowania systemu zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych. Przy ustalaniu stawki opłat stosuje się art. 6 ust. 4 (art. 6a ust. 3 cyt. ustawy).

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy, iż pobierane opłaty za odbieranie odpadów wnoszone przez właścicieli nieruchomości (wynikające z przepisu prawa miejscowego a nie z umowy cywilnoprawnej), mające charakter administracyjny, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W zakresie drugiego pytania zawartego w złożonym wniosku, tj. opodatkowania podatkiem VAT czynności wykonywanych przez P.P.H. Sp. z o.o. oraz sposobu dokumentacji rozliczeń, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie znak IPPP1/443-819/09-3/AP.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. Marii Curie-Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.