IPPP1-443-758/09-4/JB - Czy sprzedaż lokalu mieszkalnego dłużnika dokonana przez komornika sądowego podlega opodatkowaniu VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku nadanym w dniu 31 lipca 2009 r. (data wpływu 3 sierpnia 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 września 2009 r. (data wpływu 21 września 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku uiszczenia podatku przez komornika sądowego od dokonanej sprzedaży lokalu mieszkalnego w trybie licytacji publicznej - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 sierpnia 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku uiszczenia podatku przez komornika sądowego od dokonanej sprzedaży lokalu mieszkalnego w trybie licytacji publicznej. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 15 września 2009 r. (data wpływu 21 września 2009 r.), stanowiącym odpowiedź na wezwanie Organu z dnia 9 września 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Dorota K. dokonała sprzedaży na licytacji publicznej nieruchomości objętej KW położonej w O., przy ul. F., należącej do dłużnika - Leszek M. Sprzedana nieruchomość stanowi lokal mieszkalny o powierzchni 85,9 m² - jest to prawo własności do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

Dłużnik prowadzi działalność gospodarczą. Nieruchomość nie jest związana z działalnością gospodarczą dłużnika, w tym z działalnością rolniczą.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od dokonanej sprzedaży w trybie licytacji publicznej ww. nieruchomości winien zostać obliczony i odprowadzony podatek od towarów i usług (podatek VAT).

Zdaniem wnioskodawcy, z dotychczasowego orzecznictwa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz przedstawionej przez sędziego wizytatora do spraw egzekucyjnych opinii wynika, iż nie jest możliwe w obowiązującym stanie prawnym ustalenie i odprowadzenie przez Komornika Sądowego podatku od towarów i usług od sprzedanych w drodze egzekucji nieruchomości. W ocenie Komornika Sądowego nie jest on płatnikiem podatku VAT od czynności dostarczenia w drodze licytacji nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Do obowiązków płatnika, zgodnie z treścią art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), należy natomiast obliczenie i pobranie od podatnika podatku i wpłacenie go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

W myśl § 22 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337) organy egzekucyjne, określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.), oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), w przypadku sprzedaży towarów, wystawiają w imieniu dłużnika i na jego rachunek faktury potwierdzające dokonanie sprzedaży tych towarów. Fakturę wystawia się, jeżeli na dłużniku spoczywa obowiązek podatkowy związany ze sprzedażą towarów.

Z powyższych przepisów wynika, iż komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik, tzn. w przypadku gdy dłużnik - właściciel towarów, występował będzie jako podatnik podatku od towarów i usług, wówczas komornik będzie płatnikiem VAT z tytułu dostawy tego towaru. W przypadku natomiast gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

A zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wówczas, jeżeli spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu w oparciu o przepisy art. 5 ustawy o VAT, i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest dokonywana przez osobę (lub jednostkę organizacyjną) będącą podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ww. ustawy, działającą w takim charakterze.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W myśl art. 2 pkt 6 ww. ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ww. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W świetle art. 15 ust. 2 działalnością gospodarczą jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych.

Z powyższej definicji wynika, że za działalność gospodarczą dla potrzeb ustawy o podatku od towarów i usług należy uznać profesjonalny obrót gospodarczy, realizowany w sposób zorganizowany, a co za tym idzie ciągły, ale również czynności z zakresu działalności produkcyjnej, handlowej lub usługowej wykonywane sporadycznie, a nawet jednorazowo - jednak jedynie wtedy, gdy okoliczności wykonywania tych czynności wskazują na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy. Prowadzenie działalności gospodarczej i posiadanie statusu podatnika podatku VAT nie przesądza jednak o tym, że każda czynność dokonana przez tę osobę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Należy rozróżnić transakcje realizowane przez podatnika jako osobę prywatną i jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca - komornik sądowy, dokona sprzedaży w trybie licytacji publicznej prawa własności do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Dłużnik prowadzi działalność gospodarczą, jednak lokal będący przedmiotem ww. sprzedaży w trybie licytacji nie jest związany z prowadzoną przez dłużnika działalnością gospodarczą ani działalnością rolniczą. Przyjąć zatem należy, że sprzedawany lokal mieszkalny jest składnikiem majątku osobistego dłużnika.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności oraz przytoczone przepisy prawa należy stwierdzić, że dostawa przedmiotowego lokalu mieszkalnego realizowana przez dłużnika nosiłaby znamion działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, ponieważ dotyczyłaby majątku niezwiązanego z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą ani rolniczą, a zatem realizowana byłaby poza sferą działalności gospodarczej. Dłużnik nie zostałby uznany za podatnika podatku VAT z tytułu tej sprzedaży, wykonującego samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu powołanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o VAT i transakcja powyższa nie podlegałaby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Skoro dłużnik nie byłby podatnikiem podatku VAT z tytułu sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego (nie miałby obowiązku opodatkowania przedmiotowej transakcji podatkiem od towarów i usług), również dostawa dokonana przez komornika sądowego nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem, komornik nie wystąpi z tytułu opisanej we wniosku transakcji jako płatnik VAT.

Reasumując, w okolicznościach przedmiotowej sprawy Wnioskodawca - komornik sądowy - nie wystąpi w charakterze płatnika podatku VAT zobowiązanego do obliczenia, pobrania i uiszczenia należnego podatku VAT z tytułu dostawy przedmiotowego lokalu mieszkalnego dłużnika.

Biorąc powyższe pod uwagę, za nieprawidłowe należało uznać stanowisko Strony, iż nie jest możliwe w obowiązującym stanie prawnym ustalenie i odprowadzenie przez komornika sądowego podatku VAT od sprzedanych w drodze egzekucji nieruchomości.

Komornik sądowy w świetle przepisów ustawy o VAT jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy nieruchomości w imieniu dłużnika, jeśli dłużnik występowałby w charakterze podatnika VAT obowiązanego do rozliczenia podatku z tytułu tej czynności. Natomiast w okolicznościach niniejszej sprawy, z uwagi na fakt, że dłużnik nie występuje jako podatnik VAT dla przedmiotowej czynności, komornik sądowy - Pani Dorota K. - nie będzie zobowiązana do obliczenia, pobrania i uiszczenia należnego podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.