IPPP1-443-747/08-6/MPe

W odpowiedzi na wezwanie Spółki z dnia 19 czerwca 2008 r. (data wpływu 23 czerwca 2008 r.) do usunięcia naruszenia prawa poprzez zmianę indywidualnej pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 23 maja 2008 r. znak IPPP1-443-747/08-2/AB, złożone na podstawie art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów wyjaśnia, co następuje.

W wyniku ponownej analizy sprawy, z uwzględnieniem zarzutów przytoczonych w wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, znaleziono podstawy do zmiany ww. interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Treść zarzutów zawartych w wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa.

Spółka zawarła umowę leasingu kompletnej kotłowni gazowej. Umowa ta została zabezpieczona poręczeniem innej firmy, w postaci hipotek na nieruchomościach. W umowie określono możliwość żądania odszkodowania (§ 7 ust. 7 umowy leasingu). Umowa została rozwiązana przez leasingodawcę, a przedmiot leasingu został Spółce odebrany. Nie doszło, zatem do zawarcia przedterminowej umowy sprzedaży przedmiotu leasingu, lub umowy o jakimkolwiek innym charakterze pomiędzy leasingodawcą a Spółką. Leasingodawca sprzedał przedmiot leasingu innemu podmiotowi gospodarczemu, a następnie wystąpił wobec Spółki z żądaniem odszkodowania - równego wartości wszystkich przyszłych rat. Żądanie odszkodowania, poza formą pisma miało też formę faktury VAT. Do wartości tego odszkodowania leasingodawca naliczył podatek VAT, wg stawki 22%. Żądanie zapłaty odszkodowania leasingodawca zgłosił także wobec poręczyciela - żądanie to było identyczne jak żądanie wobec leasingobiorcy - zawierało podatek VAT.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministra Finansów wyrażonym w interpretacji z dnia 23 maja 2008 r. znak IPPP1-443-747/08-2/AB odszkodowanie, zastrzeżone w umowie, obciążające Spółkę jest formą dodatkowego wynagrodzenia na rzecz leasingodawcy. Występująca w przedmiotowej sprawie sytuacja nosi znamiona odpłatnego świadczenia usług, podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w związku z art. 8 ust. 1 ustawy.

W wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa Spółka podnosi, iż stanowisko wyrażone w przedmiotowej interpretacji, jest sprzeczne z obowiązującym stanem prawnym. W szczególności Spółka wskazuje naruszenie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy poprzez niewłaściwe zastosowanie, co doprowadziło do wydania postanowienia naruszającego podstawowe zasady prawa. Jednocześnie, zdaniem Spółki, rolą organu podatkowego w sprawie udzielenia interpretacji podatkowych jest dokonanie właściwej interpretacji przepisów prawa podatkowego w oparciu o przedstawiony przez podatnika stan faktyczny. Skoro podatnik wskazuje, że określone kwoty otrzymywane przez niego od leasingobiorcy za niedotrzymanie przez niego warunków umowy leasingu stanowią odszkodowanie lub karę umowną, w zależności od zdarzenia powodującego rozwiązanie umowy, to organ podatkowy w ramach udzielania interpretacji prawa podatkowego nie może tego kwestionować. Kwestionując to podważa podany stan faktyczny przez podatnika i de facto zaczyna interpretować przepisy prawa cywilnego i postanowienia umów cywilnoprawnych. Kwalifikacji danego stanu faktycznego w zakresie prawa cywilnego a w konsekwencji i podatkowego organ może dokonywać w postępowaniu podatkowym a nie w przypadku udzielenia interpretacji podatkowej.

W przedmiotowym wezwaniu Spółka wskazuje, iż najlepszym uzasadnieniem niniejszego wezwania jest Wyrok WSA w Warszawie, sygn.: III SA/Wa 2166/07, z dnia 1 kwietnia 2008 r., które to Spółka cytuje w obszernych fragmentach.

W przytoczonym orzeczeniu sąd stwierdza, że w świetle przepisów art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług otrzymane odszkodowanie w postaci pieniądza nie może zostać w żadnym wypadku uznane za przekazany na rzecz podatnika towar czy świadczoną usługę. Opodatkowaniu podlegają dostawa towarów i świadczenie usług za wynagrodzeniem, które powinno mieć formę przysporzenia (zwiększenia aktywów po stronie beneficjenta) z tytułu konkretnego świadczenia. W sytuacji kar czy odszkodowań brak jest zachowania symetrii pomiędzy świadczeniem a wynagrodzeniem. W takich przypadkach mamy do czynienia jedynie z wynagrodzeniem, które zwykle stanowi formę zadośćuczynienia, zatem nie ma zwiększenia aktywów po stronie beneficjenta. Źródła takiego zadośćuczynienia mogą być zróżnicowane, począwszy od czynów niedozwolonych, wyrządzonych szkód czy niewypełnieniu obowiązków wynikających z umowy. Zasadniczo kwalifikacja taka powinna być dokonywana zgodnie z regułami ogólnymi kodeksu cywilnego. Jakkolwiek na gruncie przepisów prawa cywilnego kara umowna (art. 483 § 1 k.c.) pełni funkcję analogiczną do odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 i nast. k.c.), to jednak równocześnie zasadniczo różni się ona od odszkodowania z uwagi na fakt, że należy się ona wierzycielowi zawsze wtedy, gdy zaistnieją okoliczności uzasadniające postawienie zarzutu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania i to bez względu na wysokość poniesionej przez niego szkody (art. 484 § 1 k.c.). Tak więc w przypadku zapłaty kar umownych, nie ma mowy o ekwiwalentności w postaci świadczenia. Ze względu na fakt, że zarówno odszkodowania jak i kary umowne nie będą się bezpośrednio wiązać z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego do takiego zadośćuczynienia, tym samym nie jest możliwe ich opodatkowanie podatkiem VAT.

W przytoczonym wyroku sąd poparł prezentowane powyżej stanowisko licznym orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wydanych w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99, C-227/05, C-215/94, C-222/81.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy oraz argumenty podniesione przez Stronę w złożonym wezwaniu Organ podatkowy zmienia swoje stanowisko zawarte w interpretacji indywidualnej z dnia 23 maja 2008 r. znak IPPP1-443-747/08-2/AB i stwierdza, iż w przedmiotowej sprawie kara umowna zapłacona przez Stronę za nienależyte wywiązanie się z warunków umowy, pełniąca funkcję odszkodowawczą, nie stanowi zapłaty za świadczenie usługi i nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 14b § 1 i § 6 ustawy - Ordynacja podatkowa, Minister Finansów dokonuje interpretacji przepisów prawa podatkowego. W wydanej interpretacji z dnia 23 maja 2008 r. znak IPPP1-443-747/08-2/AB dokonano oceny stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

Należy podkreślić, iż oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie nie został spełniony jeden z wymienionych warunków, tzn. brak jest odbiorcy usługi, beneficjenta danej czynności.

Aby dana czynność (dostawa towarów czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wykonaną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Z opisanego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, że na mocy zawartej umowy (§ 7 ust. 7 umowy leasingu), leasingodawca ma prawo żądać od Wnioskodawcy odszkodowanie w przypadku niedotrzymania warunków umowy. Umowa została rozwiązana przez leasingodawcę, a przedmiot leasingu został Spółce odebrany. W związku z powyższym wypłata świadczenia na rzecz leasingodawcy po rozwiązaniu umowy leasingu i odebraniu Wnioskodawcy przedmiotu leasingu nie jest płatnością w zamian za wzajemne świadczenie usługi i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo wniesienia skargi na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie z dnia 23 maja 2008 r. znak IPPP1-443-747/08-2/AB z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenie niniejszej odpowiedzi (art. 53 § 2 ww. ustawy) za pośrednictwem organu, który wydał interpretację (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.