IPPP1/443-711/10-2/ISz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 1 lipca 2010 r. (data wpływu 7 lipca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania należnego wynagrodzenia z tytułu niemożności wykonania dzieła - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 lipca 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania należnego wynagrodzenia z tytułu niemożności wykonania dzieła.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

W ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę jako radcę prawnego kancelarii prawnej zawarta została umowa z jednym z klientów na wykonanie określonej dokumentacji. Do wykonania umowy będącej w świetle prawa umową o wykonanie określonego dzieła niezbędne było współdziałanie ze strony klienta, który obowiązany był dostarczyć odpowiednie dokumenty. Umowa o wykonanie dzieła została zawarta w dniu 12 maja 2008 r. Ponieważ pomimo kilkukrotnych monitów klient nie przedstawił wymaganych danych, w dniu 2 lipca 2009 r. wystosowane zostało do klienta wezwanie do ich przedstawienia pod rygorem odstąpienia od umowy. Klient do końca grudnia przedstawił jedynie część dokumentacji, co pozwoliło na częściową realizację umowy i częściowe zafakturowanie wynagrodzenia. Wobec dalszej bezczynności klienta w dniu 23 grudnia 2009 r. złożone zostało oświadczenie o odstąpieniu od umowy w trybie art. 640 Kodeksu cywilnego.

Obecnie kancelaria zamierza wystosować do klienta wezwanie do zapłaty wynagrodzenia należnego jej w takiej sytuacji w oparciu o przepis art. 639 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota należna w oparciu o art. 639 Kodeksu cywilnego stanowi wynagrodzenie za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, czy też ma ona charakter odszkodowawczy i stanowi rekompensatę z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania umownego (zobowiązania do współpracy przy wykonywaniu umowy) przez drugą stronę transakcji, a co za tym idzie nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Jednakże wynagrodzenie uzyskane w oparciu o art. 639 Kodeksu cywilnego nie może być traktowane jako usługa w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług ponieważ:

W świetle powyższego należy uznać, że przedmiotowe kwoty nie będą stanowić wynagrodzenia za usługę, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu tym podatkiem podlega:

Czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa (art. 5 ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie do art. 7 ust. 1, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z opisu sprawy wynika, iż w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę, jako radcę prawnego kancelarii prawnej, zawarta została umowa o dzieło z jednym z klientów na wykonanie określonej dokumentacji. Umowę zawarto w dniu 12 maja 2008 r. Do wykonania umowy niezbędne było współdziałanie ze strony klienta, polegające na dostarczeniu wymaganych danych i dokumentów. Klient do końca grudnia przedstawił jedynie część dokumentacji, co pozwoliło na częściową realizację umowy i częściowe zafakturowanie wynagrodzenia. Obecnie kancelaria zamierza wystosować do klienta wezwanie do zapłaty wynagrodzenia należnego jej w takiej sytuacji w oparciu o przepis art. 639 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego.

Wnioskodawca wskazuje, iż przedmiotowa realizacja umowy o dzieło podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Poza tym zakres umowy jest przedmiotem wykonywanej przez niego działalności gospodarczej.

Wątpliwości Pana A. W. budzi fakt, czy uzyskanie przedmiotowego wynagrodzenia, zgodnie z art. 639 Kodeksu cywilnego, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 627 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Natomiast stosownie do art. 639 ww. ustawy, zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku VAT, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Z treści cytowanego przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów". Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, iż w przepisach powołanej ustawy określeniem "usługa" objęto obszerny krąg czynności obejmujący swoim zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń nie ujętych w tych klasyfikacjach.

W związku z powyższym uznać należy, iż pojęcie świadczenia - składającego się na istotę usługi - należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zatem przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, również pozostawanie w gotowości do wykonania tegoż świadczenia. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, jeżeli samo pozostawanie w gotowości do ich wykonania za odpłatnością przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno ono być - na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług - uznane za usługę.

Jednocześnie należy podkreślić, iż czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Sytuacja, w której po zawarciu umowy okazuje się, że spełnienie świadczenia jest z niemożliwe, jest zazwyczaj niekorzystna dla obu stron: strona zainteresowana tym świadczeniem nie może otrzymać tego co chciała, natomiast strona przeciwna nie może wywiązać się z umownego obowiązku. Stąd też sytuacja taka została uregulowana w ustawie - Kodeks cywilny.

W analizowanej sprawie klient Wnioskodawcy zobowiązany był do dostarczenia wymaganych dokumentów i danych. Jednakże czynności tej dokonał tylko częściowo. Zainteresowany, jak sam wskazuje był gotów do wykonania ww. dzieła w całości, lecz doznał przeszkody ze strony zamawiającego. W związku z powyższym Panu A. W., zgodnie z art. 639 Kodeksu cywilnego przysługuje wynagrodzenie mimo niewykonania dzieła określonego w umowie.

Mając na uwadze przytoczoną wyżej bardzo szeroką definicję świadczenia usług dla potrzeb podatku VAT, jak również przedstawione we wniosku okoliczności zdarzenia przyszłego - wyodrębnienie w Kodeksie cywilnym prawa wykonawcy dzieła do wynagrodzenia w przypadku jego niewykonania z przyczyn dotyczących zamawiającego - należy uznać, iż opisana czynność stanowi świadczenie usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W analizowanej sprawie klient Wnioskodawcy zobowiązany był do dostarczenia wymaganych dokumentów i danych. Jednakże czynności tej dokonał tylko częściowo. Zainteresowany, jak sam wskazuje był gotów do wykonania ww. dzieła w całości, lecz doznał przeszkody ze strony zamawiającego. W związku z powyższym Panu A. W., zgodnie z art. 639 Kodeksu cywilnego przysługuje należne wynagrodzenie za pozostanie w gotowości do wykonania dzieła.

Z przepisu art. 639 Kodeksu cywilnego wynika, że za niewykonanie dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego, przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie pomniejszone jedynie o kwotę, którą oszczędził z powodu niewykonania dzieła, mimo że był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Ustawodawca umyślnie posługuje się wyrażeniem "wynagrodzenie", a nie "odszkodowanie". Wiąże się to z uznaniem należnego świadczenia jako wynagrodzenie za realizację dzieła.

Należy zatem uznać, że przedmiotowe wynagrodzenie uiszczane na rzecz Wnioskodawcy przez kontrahenta, jest wynagrodzeniem za zamówioną usługę i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg stawki właściwej dla świadczenia głównego.

Mając na uwadze powyższe stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.