IPPP1-443-679/09-5/JB - Moment powstania obowiązku podatkowego i obowiązku wystawienia faktury z tytułu wydania towarów na podstawie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 6 lipca 2009 r. (data wpływu 13 lipca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego oraz obowiązku wystawienia faktury VAT z tytułu wydania przewłaszczonego towaru - jest prawidłowe.

W dniu 13 lipca 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego oraz obowiązku wystawienia faktury VAT z tytułu wydania przewłaszczonego towaru. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 15 września 2009 r. (data wpływu 18 września 2009 r.), będące odpowiedzią na wezwanie Organu znak IPPP1-443-679/09-3/JB z dnia 3 września 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka E w dniu 18 lipca 2008 r. zawarła z T spółka z o.o. umowę przewłaszczenia, która zawierała ugodę określającą spłatę zobowiązania wynikającego z tytułu zabezpieczenia spłaty należności przysługującej wierzycielowi wobec Spółki E, z tytułu sprzedanej przez wierzyciela folii kolorowej. Zgodnie z ww. umową w dniu 18 lipca 2008 r. Wnioskodawca ustanowił prawne zabezpieczenie m.in. podpisał z T Sp. z o.o. umowę przewłaszczenia rzeczy ruchomej - maszyny do produkcji regrenulacji oraz wytłaczarka do folii z zastrzeżeniem warunku, że jeżeli zobowiązanie zostanie spłacone w terminie, przeniesienie własności straci moc, a przewłaszczający stanie się automatycznie ponownie właścicielem tej rzeczy. Spółka E nie dotrzymała warunków umowy, tj. nie spłaciła zobowiązania stosownie do § 1 umowy przewłaszczenia. T spółka z o.o. przejął fizycznie ww. maszyny od Wnioskodawcy na podstawie protokołów przekazania w dniu 7 i 8 października 2008 r. E, wydając maszynę spółce T, nie wystawił faktur na wydane maszyny w wysokości istniejącego zadłużenia.

W piśmie z dnia 15 września 2009 r. Spółka wyjaśniła, iż przedmiotem zabezpieczenia były maszyny (towary), na które zgodnie z umową obie strony zobowiązane były poszukiwać nabywców zabezpieczonych rzeczy. W dniu 8 października 2008 r. T Sp. z o.o. (wierzyciel) protokolarnie przejęła od firmy E Sp. z o.o. zabezpieczone maszyny. Sprzedała je odpowiednio w dniu 14 stycznia 2009 r. i 4 lutego 2009 r.

W związku z powyższym we wniosku zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca postąpił nieprawidłowo nie wystawiając faktury dla T spółka z o.o. z dniem wydania przewłaszczonego towaru - maszyny do produkcji na podstawie protokołów przekazania.

W piśmie z dnia 15 września 2009 r. Spółka doprecyzowała treść pytania: Kiedy powstał obowiązek podatkowy w podatku VAT oraz obowiązek wystawienia faktury VAT:

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in.: 1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Za dostawę towarów - stosownie do art. 7 ust. 1 cyt. Ustawy - uważa się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Według art. 2 pkt 6 ww. ustawy, towarami są rzeczy ruchome, wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Według Wnioskodawcy, czynności przeniesienia prawa musi jednak towarzyszyć wydanie przedmiotowego towaru, tylko wówczas bowiem powstanie obowiązek podatkowy z tytułu tej czynności, ponieważ w myśl art. 19 ust. 1 powołanej ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Zgodnie z art. 19 ust. 4 cyt. ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Strona zaznacza, iż faktury wystawiane przez podatnika pełnią fundamentalną rolę na gruncie podatku VAT: nie stanowią tylko zwykłych dokumentów służących dokumentacji transakcji. Wystawienie faktury przez podatnika ma bowiem wpływ m.in. na powstanie obowiązku podatkowego.

Stosownie do art. 106 ust. 1 powołanej ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, ust. 4 i ust. 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Według art. 2 pkt 22 cyt. ustawy przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. W myśl § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.) fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 14, § 15.

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie należy do umów nienazwanych i jest zawierana na podstawie przepisów art. 155, art. 156 oraz art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Przewłaszczenie na zabezpieczenie polega na zabezpieczeniu wierzytelności przez przeniesienie na wierzyciela własności oznaczonej rzeczy (oznaczonych rzeczy) z równoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do korzystania z rzeczy w sposób oznaczony w umowie i do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika po zaspokojeniu zabezpieczonej wierzytelności. Przeniesienie własności następuje causa cavendi (w celu zabezpieczenia), a między zbywcą (dłużnikiem) i nabywcą (wierzycielem) rzeczy nawiązuje się szczególny stosunek powiernictwa. W przypadku niespełnienia świadczenia przez dłużnika wierzyciel może zaspokoić się z rzeczy - według wcześniejszego umownego uzgodnienia - przez definitywne zachowanie własności rzeczy, jej sprzedaż, wynajęcie itp.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka E zawarła z wierzycielem umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie maszyny do produkcji, a następnie wobec niezaspokojenia zabezpieczonej wierzytelności wydała mu wspomniane maszyny. Po zawarciu umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie nabywca towaru (wierzyciel) nie mógł swobodnie nim rozporządzać. Dopiero wydanie towaru skutkowało powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT i przesądziło o uznaniu czynności za odpłatną dostawę towaru podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując, spółka z o.o. E miała obowiązek wystawienia faktury stwierdzającej dokonanie odpłatnej dostawy towaru w postaci maszyny do produkcji, czyli uzyskania przez wierzyciela prawa do swobodnego rozporządzania przedmiotowym towarem, nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru - maszyn na przewłaszczenie, zgodnie z § 13 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

Za dostawę towarów - stosownie do art. 7 ust. 1 cyt. ustawy - uważa się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Według art. 2 pkt 6 ww. ustawy, towarami są rzeczy ruchome, wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z powyższego wynika, że istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Mowa jest tu o tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym zaznaczyć, że chodzi tu o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu "prawo do rozporządzania jak właściciel" nie można interpretować jako "prawa własności".

Czynności przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel musi zatem towarzyszyć wydanie przedmiotowych towarów. Tylko wówczas powstanie obowiązek podatkowy z tytułu tej czynności, ponieważ w myśl art. 19 ust. 1 powołanej ustawy, obowiązek podatkowy postaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Zgodnie z art. 19 ust. 4 cyt. ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Stosownie do art. 106 ust. 1 powołanej ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, ust. 4 i ust. 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Według art. 2 pkt 22 ustawy przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur, dane, które powinny zawierać oraz sposób i okres ich przechowywania zostały określone w rozdziale 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.). W myśl § 13 ust. 1 ww. rozporządzenia fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 14, § 15.

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie należy do umów nienazwanych i jest zawierana na podstawie przepisów art. 155, art. 156 oraz art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Jej istotą jest zabezpieczenie wierzytelności przez przeniesienie przez dłużnika własności jego oznaczonej rzeczy (oznaczonych rzeczy) na wierzyciela z równoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do korzystania z rzeczy w sposób oznaczony w umowie i do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika po zaspokojeniu zabezpieczonej wierzytelności. W przypadku niespełnienia świadczenia przez dłużnika wierzyciel może zaspokoić się z rzeczy - według wcześniejszego umownego uzgodnienia - przez definitywne zachowanie własności rzeczy, jej sprzedaż, wynajęcie itp.

W związku z powyższym uznać należy, iż samo zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie wierzytelności nie jest czynnością skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT i obowiązku wystawienia faktury. Dopiero wydanie towarów będących przedmiotem przewłaszczenia, w związku z zawartą umową, przesądza o uznaniu tej czynności za odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł z wierzycielem umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie wierzytelności. Przedmiotem umowy były maszyny do produkcji regrenulacji oraz wytłaczarki do folii, które wobec niezaspokojenia zabezpieczonej wierzytelności Wnioskodawca wydał wierzycielowi. Na podstawie protokołów przekazania z dnia 8 października 2009 r. T Sp. z o.o. (wierzyciel) przejął od Wnioskodawcy zabezpieczone maszyny. Wnioskodawca nie wystawił faktur VAT w związku z wydaniem maszyn.

Biorąc pod uwagę stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz wskazane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż Wnioskodawca zobowiązany był do wystawienia faktur VAT stwierdzających dokonanie odpłatnej dostawy towarów w postaci maszyn, będących przedmiotem umowy przewłaszczenia, czyli stwierdzających uzyskanie przez wierzyciela prawa do swobodnego rozporządzania przedmiotowymi maszynami. Faktura VAT winna być wystawiona nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru, zgodnie z § 13 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. Obowiązek podatkowy w takim przypadku powstaje, zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy, z chwilą wystawienia faktury VAT, potwierdzającej dokonanie dostawy towarów, nie później jednak niż w siódmym dniu od dnia wydania towarów. Jeśli zatem Spółka nie wystawiła faktur VAT z tytułu wydania maszyn na przewłaszczenie w terminie 7 dni od dnia ich wydania, obowiązek podatkowy z tytułu dokonania przedmiotowej czynności powstał w siódmym dniu od dnia wydania maszyn.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie tut. Organ podatkowy informuje, iż w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.