IPPP1/443-641/10-5/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 22 czerwca 2010 r. (data wpływu 23 czerwca 2010 r.), uzupełnione pismem z dnia 26 sierpnia 2010 r. (data wpływu 30 sierpnia 2010 r.) nadesłanym w odpowiedzi na wezwanie z dnia 13 sierpnia 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania realizacji wspólnego przedsięwzięcia - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 czerwca 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania realizacji wspólnego przedsięwzięcia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: Uczelnia lub Wnioskodawca). Zgodnie ze statutem Uczelni, do jej podstawowych zadań należy:

* prowadzenie działalności edukacyjnej na poziomie wyższym;

* organizacja szkoleń i konferencji;

* prowadzenie badań naukowych;

* prowadzenie działalności wydawniczej.

Uczelnia jest jedynym udziałowcem Spółki (dalej: Spółka), która została utworzona w celu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej m.in. na:

* zarządzaniu i administrowaniu nieruchomościami na własny rachunek w tym:

- odpłatnym wynajmie pomieszczeń, bieżącej obsłudze najemców;

- dzierżawie lokali biurowych, magazynowych, obiektów sportowych, pokoi gościnnych, sal konferencyjnych) pracowni specjalistycznych (pracowni komputerowych, studio Tv i radiowego), laboratoriów (CATI, studio fokusowego, laboratorium psychologicznego);

- odpłatnym udostępnianiu miejsc parkingowych znajdujących się przy wynajmowanych pomieszczeniach;

* wynajmie sprzętu audiowizualnego i nagłośnienia;

* organizowaniu szkoleń, konferencji, sympozjów;

* prowadzeniu badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych;

* prowadzeniu pozaszkolnych form edukacji;

* nauce języków obcych;

* świadczeniu usług sprzątania, utrzymania zieleni;

* świadczeniu usług dozoru;

* prowadzeniu stołówki (gastronomia);

* świadczeniu usług cateringu

* wydawaniu książek i czasopism naukowych;

* małej poligrafii (ksero, oprawa prac dyplomowych itp.);

* handlu (księgarnia, kiosk);

* świadczeniu usług technicznych (np. konserwacje, naprawy).

Uczelnia planuje zakup nieruchomości składającej się z gruntu oraz kompleksu budynków (dalej: Nieruchomość). Planowany zakup Nieruchomości może być poprzedzony szeregiem działań przedwstępnych, obejmujących przykładowo - przygotowanie przez Uczelnię listu intencyjnego w zakresie dzierżawy pomieszczeń z opcją wykupu, bądź złożenie oferty kupna (na obecnym etapie trudno jest precyzyjnie określić jakie jeszcze działania mogą być podjęte). Zgodnie z zamierzeniami Uczelni, Nieruchomość będzie przeznaczona do prowadzenia działalności edukacyjnej, tj. prowadzenia zajęć dydaktycznych, szkoleń i konferencji. W celu sfinansowania nabycia Nieruchomości, Uczelnia zamierza skorzystać z kredytu bankowego i/lub pożyczki od podmiotów zewnętrznych, w międzyczasie Uczelnia może wystąpić z wnioskiem kredytowym do instytucji finansowych.

W chwili obecnej Nieruchomość nie jest przystosowana do prowadzenia w niej działań edukacyjnych (Nieruchomość ma inny cel przeznaczenia), w związku z czym jej wykorzystanie zgodnie z planami Uczelni wymagałoby gruntownego remontu, co z kolei wiązałoby się z koniecznością poniesienia znacznych nakładów inwestycyjnych. W związku z tym, iż Uczelnia zamierza zaciągnąć kredyt na nabycie Nieruchomości, zdobycie dodatkowych środków na jej modernizację wiązałoby się ze znacznymi trudnościami.

W celu lepszej realizacji założeń gospodarczych, w tym zarządzania i administrowania Nieruchomością oraz osiągnięcia wspólnych korzyści, Uczelnia i Spółka postanowiły podjąć długoterminową współpracę w ramach wspólnego przedsięwzięcia. Wspólne przedsięwzięcie będzie polegało na przeprowadzeniu przez Spółkę prac remontowych na Nieruchomości w celu przystosowania jej do działalności dydaktycznej oraz późniejszym wspólnym korzystaniu z Nieruchomości przez Uczelnię (do prowadzenia zajęć dydaktycznych) i przez Spółkę (do prowadzenia działalności gospodarczej).

Środki finansowe przeznaczone na modernizację Spółka zamierza pozyskać od podmiotów zewnętrznych na podstawie przygotowanego biznes planu (Spółka jako spółka celowa ma większą niż Wnioskodawca szansę na uzyskanie takiego finansowania). Po dokonaniu odpowiednich prac, zmodernizowana Nieruchomość będzie wykorzystywana przez Uczelnię do prowadzenia zajęć dydaktycznych. Jednocześnie, Spółka będzie uprawniona do wykorzystywania zmodernizowanych pomieszczeń w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Świadczone przez Spółkę usługi będą polegały w szczególności na zarządzaniu i administrowaniu Nieruchomością na własny rachunek, tj. odpłatnym wynajmie pomieszczeń oraz bieżącej obsłudze najemców, dzierżawie lokali biurowych, magazynowych, obiektów sportowych, pokoi gościnnych, odpłatnym udostępnianiu miejsc parkingowych znajdujących się przy wynajmowanych pomieszczeniach i innych czynnościach opisanych powyżej. Dodatkowo, Spółka uzyska prawo do wyłącznego korzystania z niektórych budynków zlokalizowanych na Nieruchomości. W ramach współpracy, strony nie będą dokonywały między sobą żadnych płatności, w szczególności nie będą obciążały się wzajemnie żadnymi kosztami ani nie będą dokonywały żadnych rozliczeń.

Planowana współpraca Uczelni i Spółki w ramach wspólnego przedsięwzięcia przyniesie wymierne korzyści dla obu stron transakcji. Dla Uczelni współpraca ze Spółką będzie oznaczać możliwość korzystania ze zmodernizowanych, nowoczesnych budynków do prowadzenia działalności edukacyjnej. Z uwagi na to, iż Wnioskodawca zamierza zaciągnąć kredyt na nabycie Nieruchomości, zdobycie dodatkowych środków na jej modernizację byłoby znacznie utrudnione. Z drugiej strony, dla Spółki współpraca z Uczelnią będzie oznaczać możliwość wykorzystywania budynków i parkingów zlokalizowanych na Nieruchomości w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy współpraca Uczelni i Spółki w ramach wspólnego przedsięwzięcia nie spowoduje dla Uczelni powstania obowiązku podatkowego w świetle regulacji ustawy o podatku od towarów i usług.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy realizacja opisanego w zdarzeniu przyszłym wspólnego przedsięwzięcia nie spowoduje dla Uczelni powstania obowiązku podatkowego w świetle regulacji ustawy o podatku od towarów usług, gdyż Uczelnia nie będzie dokonywała na rzecz Spółki żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają tylko czynności enumeratywnie wymienione w ustawie o VAT. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy opodatkowaniu tym podatkiem podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Czynności dokonywane przez Uczelnię w ramach wspólnego przedsięwzięcia nie mieszczą się w powyższym katalogu. W szczególności czynności te nie będą stanowiły odpłatnej dostawy towarów, gdyż Uczelnia w trakcie prowadzonej działalności gospodarczej nie będzie przenosiła na Spółkę żadnych praw do rozporządzania towarami.

Nie ulega także wątpliwości, iż czynności dokonywane przez Uczelnię w ramach wspólnego przedsięwzięcia nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług na gruncie ustawy o VAT. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

Zgodnie z powyższą regulacją świadczenie usług jako czynność opodatkowana podatkiem VAT występuje gdy można wskazać osobę fizyczną osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej na rzecz której dana usługa jest świadczona. Brak świadczenia na rzecz innego podmiotu oznacza brak czynności opodatkowanej.

W opisanym zdarzeniu przyszłym Uczelnia nie będzie świadczyła na rzecz Spółki żadnych usług. Aktywność Wnioskodawcy będzie polegała na prowadzeniu działalności edukacyjnej.

Usługą świadczoną na rzecz Spółki nie będzie również możliwość wykorzystywania przez Spółkę zmodernizowanych pomieszczeń w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Możliwość korzystania przez Spółkę z Nieruchomości po zakończeniu jej modernizacji wynika bowiem z jej wkładu do wspólnego przedsięwzięcia w postaci przeprowadzenia prac remontowych na Nieruchomości.

Wnioskodawca pragnie również zwrócić uwagę na fakt, iż brak opodatkowania czynności świadczonych przez strony w ramach wspólnego przedsięwzięcia został potwierdzony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 października 2008 r. (sygn. I FSK 291/08). Zdaniem NSA jeżeli współdziałanie dwóch podmiotów dotyczy wspólnego przedsięwzięcia, pomiędzy jego uczestnikami nie dochodzi do wzajemnego świadczenia usług o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż po pierwsze nie da się ich racjonalnie wycenić a po drugie przedsięwzięcie takie nie polega na wzajemnym świadczeniu usług pomiędzy uczestnikami działań kooperacyjnych lecz na osiągnięciu wspólnego celu podjętej współpracy. Jak bowiem stwierdził NSA w powyższym wyroku: "Celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie przez oddzielne lecz skoordynowane i wspólne działania partnerów określonego rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich dla celów podatku od towarów i usług nie można oceniać jednostkowo lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość."

W świetle powyższego Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż realizacja opisanego w zdarzeniu przyszłym wspólnego przedsięwzięcia nie spowoduje dla Uczelni powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 cyt. ustawy. Przez dostawę towarów, jak wskazują przepisy art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Przytoczony powyżej przepis art. 8 ust. 1 ustawy zawiera sformułowanie, że przez świadczenie należy rozumieć "każde świadczenie". Szerzej świadczenie usług jest zdefiniowane w art. 24 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. (Dz. U. UE L06.347.1), w którym mowa jest o "każdej transakcji", która nie stanowi dostawy towarów. Tak szeroki zakres świadczenia usług wynika z założeń, które wiążą się ze wspólnym systemem podatku od wartości dodanej. Opodatkowaniu powinny podlegać wszystkie transakcje, które są wykonywane w ramach działalności gospodarczej, z wyjątkiem tych przypadków które są wprost zwolnione (wyłączone) z opodatkowania na podstawie innych przepisów. Jednocześnie pojecie "transakcja" powinno oznaczać każdą czynność lub zachowanie, w którym biorą udział przynajmniej dwie strony biorące udział w tej czynności lub zachowaniu.

Zaistnienie świadczenia wymaga zaangażowania przynajmniej dwóch stron połączonych określoną relacją - sprzedawcy i nabywcy, darczyńcy i obdarowanego, dłużnika i wierzyciela.

Ważne jest również istnienie zidentyfikowanego odbiorcy świadczenia (konsumenta), rozumianego jako podmiot, który uzyskuje określoną korzyść z tytułu wykonania danego świadczenia. Brak zidentyfikowanego podmiotu, który konsumowałby usługę, oznacza, że wykonanie takiej usługi za wynagrodzeniem przez podatnika nie może podlegać opodatkowaniu. Należy podkreślić, że gdyby nie świadczenie wzajemne, czynności w ogóle nie byłyby wykonywane. Ich bezpośrednim celem jest usługa wzajemna na rzecz konkretnego podmiotu, w wyniku której ma zwiększyć się obrót, dokonywana za wynagrodzeniem - świadczenie wzajemne. Celem czynności ma być przysporzenie korzyści konkretnemu adresatowi.

Jedną z najważniejszych cech czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest odpłatność. Przez "odpłatność" należy rozumieć prawo podmiotu świadczącego do żądania od kontrahenta lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub jej ekwiwalentu np. w postaci świadczenia wzajemnego z tytułu wykonania danego świadczenia. Zobowiązanie świadczeniobiorcy może mieć postać przekazania korzyści materialnych lub niematerialnych w zamian za świadczoną usługę. O formie odpłatności za wykonane świadczenie decydują strony umowy.

Odpłatność musi mieć bezpośredni związek z danym świadczeniem, tzn. musi być efektem tego świadczenia, rozumianym jako wynagrodzenie o charakterze trwałym, które jest należne za wykonanie świadczenia. Z wynagrodzeniem (odpłatnością) będziemy mieli do czynienia wówczas gdy ma ono bezpośredni i trwały związek z określonym świadczeniem na rzecz danego podmiotu, wynikającym z wykonanej czynności podlegającej opodatkowaniu.

Należy również zwrócić uwagę, że nie wszystkie świadczenia wzajemne między kontrahentami będą stanowiły odrębne czynności podlegające opodatkowaniu. Dotyczy to sytuacji gdy w celu wykonania danego świadczenia usługobiorca musi udostępnić swój majątek usługodawcy bądź w innych sposób ułatwić świadczenie usługi na swoją rzecz.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, iż Wnioskodawca zamierza podjąć współpracę ze Spółką, której jest jedynym udziałowcem, w celu lepszej realizacji założeń gospodarczych, w tym zarządzania i administrowania nieruchomością oraz osiągnięcia wspólnych korzyści. Wspólne przedsięwzięcie będzie polegało na przeprowadzeniu przez Spółkę prac remontowych na nieruchomości będącej własnością Uczelni, w celu przystosowania jej do działalności dydaktycznej oraz późniejszym wspólnym korzystaniu z nieruchomości przez Uczelnię (do prowadzenia zajęć dydaktycznych) i przez Spółkę (do prowadzenia działalności gospodarczej).

W związku z podjęciem wspólnego przedsięwzięcia nie będą dokonywane żadne rozliczenia finansowe pomiędzy Uczelnią a Spółką. Wnioskodawca wskazał, iż po zakończeniu prac remontowych Spółka będzie uprawniona do wykorzystywania zmodernizowanych pomieszczeń w ramach prowadzonej działalności gospodarczej tj. odpłatnym wynajmie pomieszczeń oraz bieżącej obsłudze najemców, dzierżawie lokali biurowych, magazynowych, obiektów sportowych, pokoi gościnnych, odpłatnym udostępnianiu miejsc parkingowych znajdujących się przy wynajmowanych pomieszczeniach i innych czynnościach opisanych powyżej. Dodatkowo, Spółka uzyska prawo do wyłącznego korzystania z niektórych budynków zlokalizowanych na nieruchomości.

Planowana współpraca Uczelni i Spółki w ramach wspólnego przedsięwzięcia przyniesie wymierne korzyści dla obu stron transakcji. Dla Uczelni współpraca ze Spółką będzie oznaczać możliwość korzystania ze zmodernizowanych, nowoczesnych budynków do prowadzenia działalności edukacyjnej. Dla Spółki współpraca z Uczelnią będzie oznaczać możliwość wykorzystywania budynków i parkingów zlokalizowanych na nieruchomości w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego, stwierdzić należy, iż relacja pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką winna być traktowana jako świadczenie usług za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W rozpatrywanym przypadku Uczelnia oraz Spółka dokonują na swoją rzecz świadczeń o określonej treści, a łącząca ich umowa nie przewiduje żadnych wzajemnych opłat z tytułu rozliczenia kosztów, bowiem strony umowy uznają swoje świadczenia za ekwiwalentne. Spółka będzie miała prawo w przyszłości do nieodpłatnego korzystania z nieruchomości będącej własnością Uczelni, natomiast dla Wnioskodawcy korzyścią będą prace remontowe przeprowadzone nieodpłatnie w nieruchomości będącej jej własnością. Należy zatem uznać za bezsporne, iż w omawianej sytuacji wynagrodzeniem za świadczone przez strony umowy usługi będą świadczenia wzajemne.

Reasumując należy wskazać, iż w opisanym zdarzeniu przyszłym dochodzi do transakcji polegającej na wzajemnym świadczeniu usług. Transakcja dokonywana jest pomiędzy podmiotami będącymi podatnikami podatku VAT i jest wykonywana w ramach prowadzonych działalności gospodarczych. Celem świadczonych usług będzie przyszłe przysporzenie korzyści-dla Uczelni - będzie to remont nieruchomości, natomiast dla Spółki - korzystanie z pomieszczeń nieruchomości należącej do Uczelni. Zatem można bez trudu zidentyfikować podmiot będący konsumentem danego świadczenia. Ponadto - co zostało wyżej wyjaśnione - wzajemne świadczenie usług ma bezpośredni związek z wynagrodzeniem należnym stronom umowy z tego tytułu, które w omawianej sytuacji jest ekwiwalentne.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, iż współpraca Uczelni oraz Spółki stanowi odpłatne świadczenie usług za wynagrodzeniem i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku NSA z dnia 9 października 2008 r. sygn. akt I FSK 291/08 należy zauważyć, iż w przedmiotowym orzeczeniu NSA uznał, iż wspólne działania marketingowe dwóch podmiotów gospodarczych, których celem jest zachęcenie ich klientów do dokonania zakupów towarów u jednego z nich przy wykorzystaniu produktu drugiego, nie stanowi wzajemnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Należy uznać, że przytoczone orzeczenie dotyczy odmiennej kwestii podatkowej - dotyczy opodatkowania wspólnej akcji promocyjnej (marketingowej) mającej na celu zwiększenie efektywności sprzedaży produktów - zatem zawiera rozstrzygnięcie dotyczące odmiennego stanu faktycznego, nieuwzględnienie zaś tego faktu skutkowałoby naruszeniem przez organ podatkowy zasady rzetelności.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W zakresie podatku dochodowego osób prawnych zostanie wydana odrębna interpretacja.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.