IPPP1-443-569/09-2/BS - Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług odszkodowania przyznanego za pozbawienie prawa użytkowania wieczystego gruntu z nakazu władzy publicznej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 8 czerwca 2009 r. (data wpływu 10 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 czerwca 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka (dalej "Spółka" lub "Spółka A") nabyła w 2002 r. prawo wieczystego użytkowania nieruchomości gruntowej położonej w W. Nieruchomość ta, w 2008 r. została wynajęta przez Spółkę A Spółce B. W tym też roku najemca dokonał nakładów na nieruchomości w postaci nawierzchni betonowej pod parking. W dniu 25 lipca 2008 r. Prezydent miasta wydał decyzję (...) o ustaleniu lokalizacji drogi, na mocy której m.in. zatwierdził podział nieruchomości na dwie działki. Jedna z nich z mocy prawa wydanej decyzji przeszła na własność miasta i tym samym wygasło prawo użytkowania wieczystego przysługującego Spółce.

Decyzji tej nadany został rygor natychmiastowej wykonalności. Powyższej decyzji nie doręczono Spółce, jedynie w dniu 15 sierpnia 2008 r. powiadomiono Spółkę o jej wydaniu oraz wywieszono w siedzibie Urzędu Miasta, umieszczono na stronach internetowych i wydrukowano ogłoszenie w prasie. W związku z powyższym Spółka oraz Najemca nieruchomości zawarli porozumienie w sprawie rozwiązania umowy najmu z dniem 28 lutego 2009 r. Na mocy powyższego porozumienia Spółka A zatrzymała nakłady poczynione na nieruchomości za zapłatą sumy pieniężnej. Z tytułu przeniesienia nakładów Spółka B wystawiła fakturę na kwotę 24.000,00 zł + VAT. Spółka A dokonała odliczenia podatku naliczonego wynikającego z powyższej faktury. Zwrot nieruchomości przez Spółkę B nastąpił na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego. Decyzją z dnia 18 maja 2009 r. (...), Prezydent Miasta ustalił na rzecz Spółki A odszkodowanie w kwocie 1.690.233,00 zł za prawo użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z naniesieniami nawierzchni betonowej przejmowanego przez miasto. Kwota odszkodowania ustalona została na podstawie operatu szacunkowego, w wysokości wartości nieruchomości określonej w tym operacie. Do dnia sporządzenia niniejszego wniosku nieruchomość nie została przez Spółkę A wydana na rzecz miasta.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie w kwocie 1.690.233,00 zł ustalone decyzją z dnia 18 maja 2009 r. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jeżeli tak, to czy jest to kwota brutto czy netto, w rozumieniu przepisów ustawy...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Powołując się na art. 12 ust. 3 oraz art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, czynność przejęcia użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej przez miasto nie stanowi przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ w jej wyniku nie następuje przeniesienie prawa użytkowania wieczystego gruntu lecz jego wygaśnięcie.

Zgodnie z powyższymi artykułami ustawy (w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji) z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi staje się ostateczna, nieruchomości wydzielone liniami rozgraniczającymi teren stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych albo odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych, natomiast prawo użytkowania wieczystego tych nieruchomości (gruntów) wygasa za odszkodowaniem. Odnosząc powyższe przepisy do omawianego stanu faktycznego należy zauważyć, że ścisła, gramatyczna wykładnia przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. prowadzi do wniosku, że wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi, z punktu widzenia użytkownika wieczystego, nie stanowi opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie ma przeniesienia własności jedynie wygaśnięcie. Brak jest też odbiorcy "świadczenia" dokonywanego przez Spółkę A. Skoro bowiem prawo użytkowania wieczystego wygasa na mocy decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi nie można stwierdzić, aby jakikolwiek podmiot mógł być nabywcą dostawy realizowanej w ten sposób przez Spółkę A. Nabywcą tym nie jest z pewnością podmiot zobowiązany do wypłaty odszkodowania za utracone prawo, nie uzyskuje on bowiem żadnego przysporzenia z majątku Spółki A.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary w świetle art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, rozumie się rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Z powołanej wyżej regulacji wynika, że w tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem.

W świetle art. 233 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.), w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Zacytowane powyżej unormowanie, jak również następne przepisy Kodeksu Cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237) kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i 2) przemawiają za uznaniem, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel.

W myśl art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca w 2002 r. nabył prawo wieczystego użytkowania nieruchomości gruntowej. W dniu 25 lipca 2008 r. Prezydent Miasta wydał decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi, na mocy której, m.in. zatwierdził podział nieruchomości na dwie działki. Jedna z nich z mocy prawa wydanej decyzji przeszła na własność Miasta i tym samym wygasło prawo użytkowania wieczystego przysługującego Wnioskodawcy. Decyzją z dnia 18 maja 2009 r. Prezydent Miasta ustalił na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie w kwocie 1.690.233,00 zł.

Wobec powyższego, mając na uwadze szerokie ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, należy uznać, że pozbawienie prawa wieczystego użytkowania gruntu z nakazu władzy publicznej (w drodze decyzji) w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z powołanym wyżej art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, jest kwota odszkodowania pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.