IPPP1/443-49/13-2/PR - Podatek od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu opłat skarbowych i sądowych wnoszonych przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz kontrahentów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 11 stycznia 2013 r. (data wpływu 17 stycznia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu opłat skarbowych i sądowych wnoszonych przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz kontrahentów - jest prawidłowe.

W dniu 17 stycznia 2013 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu opłat skarbowych i sądowych wnoszonych przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz kontrahentów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Jednym z podstawowych przedmiotów działalności Spółki jest świadczenie usług prawnych. Spółka w ramach prowadzonej działalności zawarła umowę na obsługę prawną z innym podmiotem i jako Zleceniobiorca będzie otrzymywała wynagrodzenie za świadczone usługi prawne powiększone o stawkę podatku VAT obowiązującą w dniu wystawienia faktury. Oprócz tego Zleceniobiorca zobowiązuje się ponosić opłaty notarialne, sądowe, skarbowe i inne podobne opłaty niezbędne do właściwego świadczenia usługi prawnej na rzecz Zleceniodawcy, przy czym Zleceniodawca zobowiązuje się zwrócić Zleceniobiorcy wspomniane opłaty. Rozliczenie tego typu opłat pomiędzy stronami dokonywane będzie na podstawie not obciążeniowych wystawionych w terminie 14 dni od zakończenia świadczenia usług obsługi prawnej dotyczącej poszczególnych spraw. Z umowy zawartej z klientem wynika, że wynagrodzenie za usługi prawne nie obejmuje wyżej wymienionych opłat, ani nie jest doliczana do nich jakakolwiek marża.

Kalkulacja wynagrodzenia obejmuje natomiast poza typowymi kosztami (takimi jak: wynagrodzenia pracowników, tłumaczenia dokumentów; materiały biurowe i eksploatacja sprzętu) również zwrot poniesionych przez Zleceniobiorcę kosztów delegacji powstałych w związku z uczestnictwem w rozprawie, posiedzeniu, negocjacjach poza siedzibą Zleceniobiorcy. Spółka w ramach umowy posiada niezbędne pełnomocnictwa do reprezentowania swojego klienta przed instytucjami państwowymi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opłaty sądowe, skarbowe i inne powinny być opodatkowane VAT i uwzględnione na fakturze ze stawką 23% jako usługa inna, czy jednak mogą być rozliczane za pomocą not obciążeniowych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów. o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1. rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o VAT w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

W myśl art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak stanowi art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Należy podkreślić, że między otrzymaną zapłatą a wykonanym świadczeniem powinien istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Oznacza to, że zapłata powinna być otrzymana za wykonanie określonej czynności. Otrzymane kwoty, które nie są konsekwencją wykonania świadczenia, nie są zapłatą z tego tytułu. Potwierdza to również orzecznictwo ETS. Sąd w wyroku w sprawie C-16/93 (R.J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden) uznał, że " (...) świadczenie usług następuje "za wynagrodzeniem" w rozumieniu art. 2 pkt 1 Szóstej Dyrektywy VAT i w związku z tym podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie wtedy, gdy istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, w ramach którego świadczący usługę uzyskuje świadczenie wzajemne, przy czym otrzymane przez niego wynagrodzenie stanowi wartość przekazywaną w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy."

Jeżeli zatem Spółka ponosi konieczne opłaty, działając w imieniu i na rzecz kontrahenta, i nie korzysta w żaden sposób z usług, za które te opłaty są uiszczane, to działa w tym wypadku w charakterze pełnomocnika. Ponosi jedynie finansowy ciężar tych wydatków w momencie ich uiszczenia, pomimo faktu, że na jej rzecz nie są świadczone żadne usługi i nie jest w żadnym wypadku ich konsumentem.

Ponadto zgodnie z art. 30 ust. 3 ustawy o VAT, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku.

Natomiast stosownie do art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:

Dodatkowo podatnik musi przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę kosztów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. c, i nie może odliczyć VAT, który w danym przypadku mógł zostać naliczony.

Wydatki związane z dokonywaniem opłat skarbowych i sądowych oraz innych opłat administracyjnych zostały na mocy ustawy o podatku od towarów i usług zwolnione z opodatkowania. Wynika to z faktu, że czynność polegająca na uiszczeniu na rachunek właściwej instytucji (lub bezpośrednio do jej kasy) wskazanych opłat w wartości nominalnej nie stanowi w rozumieniu ustawy ani sprzedaży, ani wynagrodzenia za świadczenie usługi, gdyż są to czynności urzędowe, za które właściwe organy nie mogą pobierać wynagrodzenia od podmiotów dokonujących wpłat. Zamysłem ustawodawcy było zatem, aby dokonywanie przedmiotowych opłat nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jeżeli w dalszej kolejności wydatki z tytułu dokonywania opłat, ponoszone pierwotnie przez Spółkę w imieniu i na rzecz klienta, są refakturowane w wartości nominalnej na klienta, będącego właściwym beneficjentem, to zwrot tych wydatków nie powinien podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów usług. Czynność refakturowania ma bowiem na celu przeniesienie ciężaru poniesionych kosztów przez podmiot refakturujący na podmiot, który faktycznie z poniesionych kosztów odniósł korzyść. Skoro zatem Spółka refakturuje wydatki związane z dokonywaniem opłat skarbowych i sądowych, które pierwotnie nie podlegają opodatkowaniu, nie naliczając przy tym marży dla siebie, to ich refakturowanie na klienta również nie powinno podlegać opodatkowaniu.

Na mocy powołanych przepisów należy uznać, że w przypadku, gdy wartość nominalna opłat sądowych i skarbowych nie jest uwzględniona w cenie usługi obsługi prawnej świadczonej przez Spółkę na rzecz klienta, a wydatki z tytułu wskazanych opłat zostały poniesione w imieniu i na rzecz klienta, obciążenie go tymi opłatami pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. W szczególności art. 79 cytowanej Dyrektywy wyłącza z podstawy opodatkowania kwoty otrzymywane przez Spółkę od klientów tytułem zwrotu wydatków na opłaty sądowe i skarbowe ponoszone w imieniu i na rzecz kontrahentów.

Stanowisko Spółki potwierdzają liczne interpretacje indywidualne, w szczególności interpretacja indywidualna: Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14 kwietnia 2010 r. nr ITPP2/443-81/10/MD, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 maja 2011 r. nr IPPP1-443-268/11-2/JL, Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 lutego 2009 r. nr IBPP2/443-1117/08/ICz.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

W myśl art. 29 ust. 1 ww. ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Stosownie do treści art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Stosownie do brzmienia art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 347/1 z późn. zm.), podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów: obniżek cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty:

Z przytoczonej wyżej regulacji art. 79 pkt c Dyrektywy Rady wynika, iż wyłączeniu z podstawy opodatkowania podlegają kwoty otrzymane przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rachunek nabywcy lub usługobiorcy. Należy jednak zaznaczyć, iż otrzymany przez podatnika zwrot wydatków poniesionych na rzecz zleceniodawcy nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem VAT wówczas, gdy podatnik dysponuje dowodami dokumentującymi rzeczywiste kwoty poniesionych kosztów oraz ww. dowody zostały wystawione na nabywcę (usługobiorcę), w którego imieniu i na rzecz którego poniesione zostały te wydatki.

Z zawartego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności zajmuje się świadczeniem usług prawnych. Spółka zawarła umowę na obsługę prawną z innym podmiotem i jako Zleceniobiorca będzie otrzymywała wynagrodzenie za świadczone usługi prawne powiększone o stawkę podatku VAT. Oprócz tego Zleceniobiorca zobowiązuje się ponosić opłaty notarialne, sądowe, skarbowe i inne podobne opłaty niezbędne do właściwego świadczenia usługi prawnej na rzecz Zleceniodawcy, przy czym Zleceniodawca zobowiązuje się zwrócić Zleceniobiorcy wspomniane opłaty. Rozliczenie tego typu opłat pomiędzy stronami dokonywane będzie na podstawie not obciążeniowych. Z umowy zawartej z klientem wynika, że wynagrodzenie za usługi prawne nie obejmuje wyżej wymienionych opłat, ani nie jest doliczana do nich jakakolwiek marża. Spółka w ramach umowy posiada niezbędne pełnomocnictwa do reprezentowania swojego klienta przed instytucjami państwowymi.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, iż z uwagi na fakt, że czynności opisane przez Wnioskodawcę wykonywane są przez niego na rzecz i w imieniu kontrahenta, stosownie do treści art. 29 ust. 1 ustawy nie stanowią obrotu podlegającego podatkowi VAT. Wnioskodawca w analizowanej sprawie występuje de facto w roli pośrednika i otrzymany zwrot wydatków poniesionych na rzecz zleceniodawcy nie stanowi podstawy opodatkowania VAT, gdyż nie jest on w istocie wynagrodzeniem Wnioskodawcy za świadczenie usług (nie jest kwotą należną z tytułu sprzedaży). W konsekwencji ww. wydatki poniesione w imieniu i na rzecz klienta nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, zwrot kosztów za poniesione przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz kontrahentów opłaty skarbowe i sądowe nie stanowi podstawy opodatkowania, a co za tym idzie, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Brak takiego elementu zwalnia zatem z obowiązku podatkowego i umożliwia Wnioskodawcy w tym zakresie stosowanie na potrzeby rozliczeń finansowych z klientami not księgowych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.