IPPP1-443-4/11-2/PR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2010 r. (data wpływu 3 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczeń pieniężnych wypłacanych Spółce przez organizację zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi oraz obowiązku ich dokumentowania - jest prawidłowe.

W dniu 3 stycznia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczeń pieniężnych wypłacanych Spółce przez organizację zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi oraz obowiązku ich dokumentowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest producentem fonogramów i wideogramów zawierających utrwalenia artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych dokonanych przez artystów wykonawców na podstawie zawieranych z nimi umów.

Zgodnie z treścią art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (u.p.a.p.p.) fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych, wideogramem zaś jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego czy stanowi ono utwór audiowizualny (art. 94 ust. 2 u.p.a.p.p.)

Jak stanowi ust. 4 powołanego wyżej art. 94 u.p.a.p.p. producentowi fonogramu lub wideogramu - bez uszczerbku dla praw twórców lub artystów wykonawców, przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie:

W przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania wprowadzonego do obrotu fonogramu lub wideogramu, producentowi przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia (art. 94 ust. 5 u.p.a.p.p.).

Wnioskodawca produkuje fonogramy organizując nagrania z udziałem różnych artystów wykonawców na podstawie zawieranych z nimi umów. Wnioskodawca pokrywa koszty produkcji fonogramów (m.in. koszty wynajmu studia nagrań, realizatorów dźwięku, koszty wynajmu sprzętu nagraniowego, koszty zaangażowania artystów wykonawców, koszty techniczne miksowania nagranych ścieżek dźwiękowych, koszty wyrównania nagrań czyli tzw. koszty masteringu oraz inne koszty przygotowania fonogramów do eksploatacji). Gospodarczą istotą takiej działalności jest późniejsza eksploatacja fonogramów, udzielanie zezwoleń na taką eksploatację i czerpanie z nich korzyści. Takie fonogramy są przedmiotem późniejszej eksploatacji na polach eksploatacji wskazanych w powołanym wyżej art. 94 ust. 4 u.p.a.p.p. Prawo producenta fonogramu jest jednak prawem zupełnie odrębnym od praw artystów wykonawców oraz od praw autorskich twórców utrwalanych utworów.

Wnioskodawca produkuje także wideogramy w postaci teledysków zawierających wyprodukowane uprzednio fonogramy, które przeznaczone są do emisji w stacjach radiowych, telewizyjnych, do publicznego udostępniania w internecie oraz do zwielokrotniania i wprowadzania do obrotu na nośnikach audiowizualnych (DVD, Blue-ray itp.).

Wnioskodawca będąc producentem fonogramów i wideogramów stał się wyłącznym podmiotem praw pokrewnych o treści wskazanej w art. 94 ust. 4 u.p.a.p.p.

Wnioskodawca uzyskuje ponadto prawo do korzystania z fonogramów i wideogramów wyprodukowanych przez innych producentów na podstawie zawartych z nimi umów licencyjnych. Wnioskodawca na podstawie powyższych umów zobowiązany jest profesjonalnie i na swój koszt zarządzać tymi prawami w interesie własnym jak i producenta będącego licencjodawcą. Licencja nabywana przez Wnioskodawcę od innego producenta ma charakter licencji wyłącznej na terytorium Polski. Oznacza to, że na terytorium Polski tylko Wnioskodawca może korzystać z określonych fonogramów i wideogramów lub zezwalać innym osobom na korzystanie z nich. Czasami licencja ma charakter niewyłączny. Gospodarczą istotą takiej umowy licencyjnej jest procentowy podział tantiem, wynagrodzeń lub innych korzyści uzyskiwanych z eksploatacji fonogramów lub wideogramów objętych umową pomiędzy wydawcą udzielającym Wnioskodawcy licencji a Wnioskodawcą. Rozliczenie powyższych należności polega na tym, że część takich kwot Wnioskodawca zatrzymuje, zaś pozostałą część, zgodnie z ustalonym w umowie licencyjnej podziałem procentowym, przekazuje jako należności licencyjne do producenta, od którego uzyskał licencję.

Wnioskodawca nabywa prawa pokrewne producenta fonogramu lub wideogramu na ustawowy czas ich trwania (tekst jedn. zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 u.p.a.p.p. na okres pięćdziesięciu lat następujących po roku, w którym fonogram lub wideogram został sporządzony), co ma miejsce przede wszystkim w przypadku gdy jest on producentem fonogramu lub wideogramu, albo na czas nieokreślony z możliwością wypowiedzenia umowy licencyjnej, albo też na czas określony zgodnie z zawartą umową licencyjną.

Na terytorium Polski Wnioskodawca, jako podmiot praw producenta fonogramu lub wideogramu (zarówno na podstawie opisanego wyżej domniemania jak i na podstawie zawieranych umów licencyjnych) może udzielać zainteresowanym podmiotom (tzw. "użytkownikom") licencji do korzystania z fonogramów lub wideogramów na określonych polach eksploatacji oraz jest uprawniony do powierzenia określonych wyżej praw pokrewnych do zbiorowego zarządzania stowarzyszeniu pod nazwą Związek... (dalej "Z."), jako właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami producentów fonogramów i wideogramów.

Na podstawie decyzji Ministra Kultury z dnia 5 marca 2003 r., Z. posiada zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi do fonogramów i wideogramów, w tym do pobierania wynagrodzenia, na następujących polach eksploatacji:

Powyższa decyzja Ministra Kultury stanowi odnowienie wcześniejszych zezwoleń z roku 1995 oraz z roku 1998, dokonane z uwzględnieniem zmienionych przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Wnioskodawca powierzył część przysługujących mu, opisanych wyżej praw pokrewnych producenta fonogramów i praw producenta wideogramów, co do zasady prawa wymienione w pkt od 3) do 7) powyżej, do zbiorowego zarządzania wskazanemu wyżej Związkowi Z. z siedzibą w W. na podstawie umowy z dnia 10 lipca 1997 r. W zakresie, w którym obowiązujące prawo przewiduje lub będzie przewidywać w przyszłości w miejsce tych uprawnień jedynie prawo do wynagrodzenia, powierzenie niniejsze obejmuje odpowiednio to prawo. Umowa zawarta przez Wnioskodawcę ze Z. jest zgodna z treścią standardowej umowy, której kopia składana jest w załączeniu do niniejszego wniosku.

Umowa zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a Związkiem...Z. jest umową o powierzenie praw pokrewnych producenta fonogramów i wideogramów w zbiorowe zarządzanie, a powierzone Z. zbiorowe zarządzanie obejmuje w szczególności:

Z., działając na rzecz Wnioskodawcy, ale we własnym imieniu, udziela licencji na korzystanie z tych fonogramów i wideogramów osobom fizycznym i prawnym, pobierając od nich za to wynagrodzenie, tzw. tantiemy. Ponadto na mocy ww. umowy, a także na mocy art. 94 ust. 5 u.p.a.p.p. w przypadkach, gdy użytkownicy nie muszą uzyskiwać licencji do korzystania z fonogramów lub wideogramów czyli w przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania wprowadzonego do obrotu fonogramu lub wideogramu (licencja ustawowa) producentowi przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia.

Podmioty dokonujące eksploatacji fonogramów lub wideogramów w zależności od różnych okoliczności, przede wszystkim rodzaju ich działalności, a co za tym idzie - sposobu korzystania z utworów, płacą do Z. tantiemy w postaci: (1) stałych stawek ryczałtowych (np. za odtwarzanie fonogramów w szafach grających), (2) stałych stawek miesięcznych (np. odtwarzanie fonogramu z nośnika dźwięku lub z radia w sklepach, dyskotekach albo lokalach gastronomicznych), (3) określonej procentowo części przychodów netto ze swej działalności (np. niepubliczni nadawcy radiowi), bądź (4) ustalonych w jeszcze inny sposób. W każdym z tych przypadków stawki licencyjne lub wysokość należnych opłat określane są na podstawie tabel stawek, uchwalanych przez zarząd Z. albo są indywidualnie negocjowane przez Z. z korzystającymi z utworów. Związek Z. przy tym nie opodatkowuje podatkiem od towarów i usług tantiem pobieranych od licencjobiorców lub innych podmiotów korzystających z fonogramów lub wideogramów i nie wystawia im faktur VAT. Okresowo Z. dokonuje tzw. repartycji pobranych tantiem, tj. ich podziału i wypłaty producentom, potrącając swoją prowizję (zwaną "kosztami administracyjnymi" lub "kosztami inkasa"). Z. dokonuje tej repartycji według reguł określonych w uchwalonych przez zarząd regulaminach repartycji (dwa przykładowe regulaminy w załączeniu).

Kwoty uzyskane ze Z. w związku z repartycją wynagrodzeń z tytułu eksploatacji fonogramów i wideogramów Wnioskodawca zatrzymuje w części, pozostałą zaś część, zgodnie z ustalonym w umowie licencyjnej podziałem procentowym, przekazuje jako należności licencyjne podmiotowi, od którego uzyskał licencję.

Należy ponadto wskazać, że zgodnie z treścią art. 20 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych producenci i importerzy:

Z kwoty uzyskanej natomiast z tytułu opłat ze sprzedaży magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

Zgodnie z treścią przepisu art. 20 ust. 5. u.p.a.p.p. minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców, artystów wykonawców, organizacji producentów fonogramów, producentów wideogramów oraz wydawców, jak również organizacji producentów lub importerów urządzeń i czystych nośników wymienionych w ust. 1, określa, w drodze rozporządzenia: kategorie urządzeń i nośników oraz wysokość opłat, o których mowa w ust. 1 kierując się zdolnością urządzenia i nośnika do zwielokrotniania utworów, jak również ich przeznaczeniem do wykonywania innych funkcji niż zwielokrotnianie utworów, sposób pobierania i podziału opłat oraz organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do ich pobierania.

Zgodnie z treścią § 3 ust. 1 wydanego na tej podstawie Rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów (Dz. U. z dnia 17 czerwca 2003 r.) Związek Z. jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi uprawnioną do pobierania opłat od w.w. urządzeń i nośników na rzecz producentów fonogramów i wideogramów.

Na tej podstawie Związek realizując swoje ustawowe prawa i obowiązki pobiera opłaty od wskazanych wyżej producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników służących do utrwalania przy pomocy tych urządzeń fonogramów i wideogramów w zakresie własnego użytku osobistego. Wpływy inkasowane z tego tytułu przez Z. są następnie dzielone pomiędzy producentów fonogramów i wideogramów, po uprzednim potrąceniu kosztów administracyjnych Z. związanych z inkasem i repartycją. Repartycja takich wpływów dokonywana jest zgodnie z zasadami określonym w "Regulaminie repartycji wpływów z tytułu opłat na rzecz producentów fonogramów przez producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników służących do utrwalania przy pomocy tych urządzeń fonogramów i wideogramów w zakresie własnego użytku osobistego" oraz zgodnie z zasadami określonymi w "Regulaminie repartycji wpływów z tytułu opłat na rzecz producentów wideogramów muzycznych wnoszonych przez producentów i importerów magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników służących do utrwalania przy pomocy tych urządzeń wideogramów muzycznych w zakresie własnego użytku osobistego".

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy świadczenia pieniężne wypłacane Wnioskodawcy przez Z. z tytułu:

Zdaniem Wnioskodawcy wspomniane w głównym pytaniu świadczenia nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a zatem Wnioskodawca nie powinien wystawiać Związkowi Z. faktur VAT, ani rozliczać podatku należnego z tego tytułu.

Opodatkowanie tych świadczeń nie znajduje bowiem podstawy w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w przepisach określających przedmiot i zakres opodatkowania. W szczególności nie mamy tu do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług przez Wnioskodawcę na rzecz Z. (art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 i 2 ustawy). Wnioskodawca bowiem nie wykonuje żadnego świadczenia na rzecz Z. Wprawdzie zgodnie z treścią umowy pomiędzy Wnioskodawcą a Z., Wnioskodawca powierza Z. służące mu prawa pokrewne producenta do fonogramów i wideogramów (w zakresie zwielokrotniania określoną techniką wprowadzenia do obrotu, najmu oraz użyczanie egzemplarzy, odtwarzania, nadawania, reemitowania, publicznego udostępniania fonogramu lub wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym), nie można jednak tego traktować jako przeniesienia praw do wartości niematerialnych i prawnych, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy ani jako jakiegokolwiek innego świadczenia Wnioskodawcy na rzecz Z. Związek... Z. bowiem w wyniku tej czynności nie uzyskuje prawa do jakiegokolwiek korzystania z fonogramów i wideogramów lub praw do nich ani dysponowania nimi na własny rachunek. Nabywa jedynie określone uprawnienia do fonogramów i wideogramów na zasadzie powierniczej.

Umowa powierniczego przeniesienia własności lub praw (w tym wypadku praw) nie została, co prawda, stypizowana w przepisach kodeksu cywilnego i jest zaliczana do tzw. umów nienazwanych, jednakże jest ona szeroko opisywana w literaturze oraz judykaturze. Przedmiotem takiej umowy jest przeniesienie określonego prawa, którego przyczyną prawną jest umożliwienie wykonywania przez podmiot nabywający prawo (powiernika) określonych usług (świadczeń) na rzecz podmiotu zbywającego prawo (powierzającego je), do których należytego wykonania niezbędne jest, aby powiernik był podmiotem tych praw. Taki charakter umowy zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Z. wynika z jej zapisów (§ 2 załączonej do wniosku umowy - powierzenia praw) oraz ze sformułowań szeregu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a w szczególności z art. 104 ust. 1 in fine, art. 104 ust. 3 oraz art. 104 ust. 5 Ustawy oprawie autorskim i prawach pokrewnych w brzmieniu obowiązującym w chwili zawierania przedmiotowej umowy. Oznacza to, że uzyskane na mocy takiej umowy uprawnienia Z., jako organizacja zbiorowego zarządzania, powinien wykonywać w interesie osoby powierzającej. Jak wykazuje wybitny znawca tematyki organizacji zbiorowego zarządzania prof. Marian Kępiński (System Prawa Prywatnego, Prawo autorskie, Tom 13, Wydawnictwo C.H. BECK Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2003 str. 539) jest to umowa powiernicza typu zarządzającego. Zawierana jest ona zawsze i wyłącznie w interesie powierzającego, a powiernik nie może nawet realizować własnych interesów. Powiernik zobowiązany jest do zarządzania przeniesionymi na niego prawami lub wykonywać uprawnienia, do których otrzymał od powierzającego umocowanie. Powiernik zobowiązany jest wydać powierzającemu wszelkie uzyskane korzyści z tytułu eksploatacji powierzonych praw otrzymując w zamian za wykonywanie zarządu jedynie wynagrodzenie pokrywające jego koszty. Należy wskazać, że cechą przeniesienia powierniczego praw jest jego nieodpłatność. Nabywca prawa nie jest uprawniony do korzystania z niego lub jego przedmiotu we własnym interesie. Jest on zarazem zobowiązany wobec zbywcy prawa do wykonywania, w odniesieniu to nabytego prawa, wyłącznie określonych czynności w jego interesie i na jego rachunek, jak również do rozliczenia się z nim z wykonywanego zarządu i przedstawienia rachunków.

Związek udzielając osobom trzecim licencji na korzystanie z utworów lub dochodząc ochrony praw do nich działa całkowicie na rachunek powierzającego. Powierzenie praw następuje zatem wyłącznie w interesie Wnioskodawcy i jest połączone ze zleceniem należytego zarządzania nimi i chronienia oraz obowiązkiem rozliczenia się z tego zarządu z Wnioskodawcą i przekazania mu wszelkich uzyskanych pożytków z tych praw (tantiem), z prawem jedynie potrącenia prowizji Z. (tzw. "koszty administracyjne", por. 3 załączonego "Regulaminu repartycji wpływów z tytułu odtwarzania fonogramów i wideogramów muzycznych" oraz § 4 "Regulaminu repartycji wpływów od nadawców radiowych i telewizyjnych z tytułu emisji fonogramów i wideogramów muzycznych"), stanowiącej wynagrodzenie za to zarządzanie i ochronę. Zdaniem Wnioskodawcy powierzenie praw, do jakiego doszło pomiędzy Wnioskodawcą a Z. w zakresie praw pokrewnych do fonogramów i wideogramów wyprodukowanych przez Wnioskodawcę lub uzyskanych od innych producentów nie może być traktowane jako dokonane świadczenie Wnioskodawcy na rzecz Z. Istotą tej czynności jest jedynie umożliwienie Związkowi wykonywania usług zbiorowego zarządzania prawami autorskimi na rzecz producentów fonogramów i wideogramów, w tym dla Wnioskodawcy. W związku z powyższym przekazywane przez Z. producentom fonogramów i wideogramów (w tym Wnioskodawcy) tantiemy zainkasowane od użytkowników nie są zapłatą za dokonane powierzenie, lecz ich przekazywanie wynika ze świadczonych przez Z. na rzecz Wnioskodawcy usług zarządzania powierzonymi prawami pokrewnymi producenta fonogramów i wideogramów. Zatem w istocie to Z. jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi producenta fonogramu lub wideogramu świadczy usługi na rzecz Wnioskodawcy i innych producentów.

W związku z powyższym przekazywane przez Z. producentom fonogramów i wideogramów (w tym Wnioskodawcy) tantiemy zainkasowane od użytkowników nie są zapłatą za dokonane powierzenie praw, lecz ich przekazywanie wynika ze świadczonych przez Z. na rzecz Wnioskodawcy usług zarządzania powierzonymi prawami pokrewnymi. Zatem w istocie to Z. jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi świadczy usługi na rzecz Wnioskodawcy i innych producentów fonogramów i wideogramów.

Podobne stanowisko zajął też Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 września 2009 r. (VIII SA/Wa 223/08, kopia w załączeniu), które dotyczy statusu innej co prawda niż Z. organizacji zbiorowego zarządzania tj. Stowarzyszenia Autorów Z. będącego organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi majątkowymi, jednakże rozważania Sądu w tejże sprawie mogą mieć - zastosowanie także do oceny istoty charakteru relacji Wnioskodawcy i Z. oraz zakresu obowiązków podatkowych Z. w podatku od towarów i usług. Głównym problemem, jaki rozważał sąd w powołanej wyżej sprawie, jest czy Z powinien naliczać podatek VAT licencjobiorcom i rozliczać go w urzędzie skarbowym jako należny od pobranych tantiem (jak to orzekł organ podatkowy I instancji i organ odwoławczy). Sąd doszedł do przekonania, iż organizacja ta nie ma takiego obowiązku, działając jako pośrednik, na cudzy rachunek, mimo że działa w stosunku do licencjobiorców w imieniu własnym. Sąd wyraził pogląd, iż istota działalności Stowarzyszenia Z polega na świadczeniu usług nie na rzecz licencjobiorców (gdyż w stosunku do nich działa na cudzy rachunek), lecz na rzecz autorów, tj. usług zarządzania powierzonymi majątkowymi prawami autorskimi (to samo zatem należy odnieść do wydawców muzycznych, powierzających Z, podobnie jak autorzy, przysługujące im majątkowe prawa autorskie). W związku z tym, zdaniem sądu, podstawę opodatkowania dla Z jako podatnika VAT stanowi kwota wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu świadczenia tych usług, tj. kwota pobranej prowizji (tzw. "koszty administracyjne"), zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy p.t.u. Wprawdzie w okresie, którego dotyczyła zaskarżona decyzja (a także w czasie, gdy toczyło się postępowanie podatkowe, a nawet w chwili wnoszenia skargi do sądu administracyjnego), nie obowiązywał jeszcze, a nawet nie był uchwalony, art. 30 ust. 3 ustawy p.t.u., stanowiący implementację art. 28 dyrektywy 2006/1 12/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, w związku z czym, jak to stwierdził sąd, nie miał on w rozstrzyganej sprawie zastosowania. Jednak sąd nie zajął jednoznacznego stanowiska w kwestii, czy gdyby stan taktyczny tamtej sprawy oceniać z punktu widzenia aktualnego stanu prawnego, a w szczególności z uwzględnieniem art. 30 ust. 3 ustawy p.t.u. (obowiązującego od 1 grudnia 2008 r.), to rozstrzygnięcie byłoby inne, tj. czy działalność Z-u obecnie, po uwzględnieniu wymienionego przepisu i dodanego odesłania do niego art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy, można uznać za odpłatne świadczenie usług (udzielanie licencji) na rzecz korzystających z utworów, podlegające opodatkowaniu VAT od podstawy opodatkowania określonej w art. 30 ust. 3 p.t.u., czy też raczej powinna ona nadal być traktowana, zgodnie z jej istotą (bez zastosowania fikcji prawnej z art. 28 ww. dyrektywy nr 2006/112 i, obecnie, art. 30 ust. 3 p.t.u.), jako świadczenie usług na rzecz autorów (i wydawców), opodatkowane na zasadzie art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy (od podstawy opodatkowania stanowiącej prowizję Z). Przy tym sąd zdaje się skłaniać ku tej ostatniej interpretacji, wskazując w szczególności, iż: "W sprawie nie ma zresztą mowy o < > usług. Z świadczy głównie na rzecz twórców usługi zarządzania prawami autorskimi i inkasuje na ich rzecz wynagrodzenie, pobierając z tego tytułu stosowną opłatę tytułem wynagrodzenia."

W ocenie Wnioskodawcy te same oceny i ustalenia pozostają aktualne także w odniesieniu do zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi producentów fonogramów wideogramów oraz charakteru wzajemnych relacji Wnioskodawcy (producenta fonogramów i wideogramów) oraz Związku Z. jako organizacji zbiorowego zarządzania takimi prawami.

Zdaniem Wnioskodawcy nie powinno budzić wątpliwości, w szczególności w świetle wykładni przepisów dokonanej w (załączonym) uzasadnieniu wskazanego powyżej wyroku WSA w Warszawie, że ani w aktualnym stanie prawnym, ani w jakimkolwiek okresie od wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, nie ma i nie było żadnych podstaw do traktowania działalności Z. jako odpłatnego świadczenia usług przez tę organizację zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do fonogramów i wideogramów na rzecz podmiotów korzystających z tych praw i mogła ona być traktowana jedynie jako odpłatne świadczenie usług na rzecz producentów takich fonogramów i wideogramów, opodatkowane na zasadzie art. 30 ust. 1 pkt 4 p.t.u. Zatem wykluczone było i jest również traktowanie Z. jako usługobiorcy w stosunku do producentów fonogramów i wideogramów powierzających mu w zarząd przysługujące im majątkowe prawa pokrewne do fonogramów i wideogramów.

W konsekwencji nie jest możliwe uznanie, iż producenci fonogramów i wideogramów, a w szczególności Wnioskodawca, świadczyli w tamtym okresie na rzecz Z. jakiekolwiek usługi. Ponadto niezależnie od powyższego, należy stwierdzić, iż gdyby nawet uznać, że Wnioskodawca jako producent fonogramów i wideogramów spełnia jakiekolwiek świadczenie (świadczy usługę) na rzecz Z., to byłoby to świadczenie nieodpłatne, a zatem niepodlegające opodatkowaniu VAT. Przekazywane Wnioskodawcy (a także innym producentom fonogramów i wideogramów) przez Z. kwoty pieniężne w ramach opisanych wyżej repartycji wpływów nie stanowią bowiem zapłaty za jakiekolwiek świadczenie Wnioskodawcy na rzecz Z. Powierzenie praw do danego fonogramu lub wideogramu Z. następuje jednorazowo i nieodpłatnie, w interesie powierzającego. Natomiast tantiemy wypłacane przez Z. producentom fonogramów i wideogramów, w szczególności ich wysokość, bądź ich brak, są uzależnione wyłącznie od późniejszego każdorazowego wykorzystywania tego fonogramu lub wideogramu w określony sposób i w określonym zakresie, bądź braku takiego wykorzystania, przez określonych licencjobiorców Z. lub inne podmioty korzystające z fonogramu lub wideogramu i zobowiązane do zapłaty z tego tytułu wynagrodzenia i nie pozostają w żadnym związku z samą czynnością powierzenia praw w zarząd, a w szczególności nie stanowią za to zapłaty (wynagrodzenia) ani ekwiwalentu. Nie zachodzą natomiast oczywiście jakiekolwiek okoliczności, o których mowa w art. 8 ust. 2 p.t.u., które uzasadniałyby tu opodatkowanie podatkiem VAT nieodpłatnego świadczenia. W szczególności w przypadku producentom fonogramów i wideogramów, w tym Wnioskodawcy, powierzenie przysługujących im praw pokrewnych w zarząd Z. następuje bowiem oczywiście w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, odpowiedź na zadane pytanie jest negatywna, a zatem ani świadczenia pieniężne wypłacane Wnioskodawcy przez Z. z tytułu repartycji wynagrodzeń z tytułu korzystania z fonogramów i wideogramów, ani świadczenia pieniężne wypłacane Wnioskodawcy przez Z. z tytułu repartycji wpływów z tytułu opłat wnoszonych zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych przez producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników służących do utrwalania przy pomocy tych urządzeń fonogramów wideogramów w zakresie własnego użytku osobistego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w związku z tym Wnioskodawca nie powinien wystawiać Z. faktur VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenia usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 cyt. ustawy. Art. 7 ust. 1 cyt. ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w rozumieniu art. 7, w tym również:

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Otrzymana zapłata zatem powinna być konsekwencją wykonanego świadczenia

Jak stanowi art. 106 ust. 1 ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Warto w tym miejscu wskazać na uregulowania ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz. U. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.), które znajdują zastosowanie w przedmiotowej sprawie, gdzie zgodnie z treścią art. 94 ust. 1, fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych, natomiast wideogramem jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny (ust. 2).

W myśl art. 94 ust. 4 ww. ustawy, bez uszczerbku dla praw twórców lub artystów wykonawców, producentowi fonogramu lub wideogramu przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie:

W przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania wprowadzonego do obrotu fonogramu lub wideogramu, producentowi przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia (ust. 5).

Stosownie natomiast do art. 20 ust. 1 ustawy, producenci i importerzy magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń, kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu, czystych nośników służących do utrwalania, w zakresie własnego użytku osobistego, utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, przy użyciu urządzeń wymienionych wyżej, są obowiązani do uiszczania, określonym zgodnie z ust. 5, organizacjom zbiorowego zarządzania, działającym na rzecz twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców, opłat w wysokości nieprzekraczającej 3% kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i nośników.

W trybie ustawowej delegacji przewidzianej w art. 20 ust. 5, Minister Kultury w § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów (Dz. U. Nr 105, poz. 991ze zm.) zaznaczył, iż organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnioną do pobierania opłat na rzecz producentów fonogramów i wideogramów od urządzeń i nośników, o których mowa w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, jest Związek Z.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) wynika, iż Wnioskodawca jest producentem fonogramów i wideogramów zawierających utrwalenia artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych dokonanych przez artystów wykonawców na podstawie zawieranych z nimi umów. Wnioskodawca produkuje fonogramy organizując nagrania z udziałem różnych artystów wykonawców na podstawie zawieranych z nimi umów. Wnioskodawca pokrywa koszty produkcji fonogramów (m.in. koszty wynajmu studia nagrań, realizatorów dźwięku, koszty wynajmu sprzętu nagraniowego, koszty zaangażowania artystów wykonawców, koszty techniczne miksowania nagranych ścieżek dźwiękowych, koszty wyrównania nagrań czyli tzw. koszty masteringu oraz inne koszty przygotowania fonogramów do eksploatacji). Gospodarczą istotą takiej działalności jest późniejsza eksploatacja fonogramów, udzielanie zezwoleń na taką eksploatację i czerpanie z nich korzyści. Takie fonogramy są przedmiotem późniejszej eksploatacji na polach eksploatacji. Spółka zastrzega jednak, iż prawo producenta fonogramu jest jednak prawem zupełnie odrębnym od praw artystów wykonawców oraz od praw autorskich twórców utrwalanych utworów. Wnioskodawca produkuje także wideogramy w postaci teledysków zawierających wyprodukowane uprzednio fonogramy, które przeznaczone są do emisji w stacjach radiowych, telewizyjnych, do publicznego udostępniania w internecie oraz do zwielokrotniania i wprowadzania do obrotu na nośnikach audiowizualnych (DVD, Blue-ray itp.). Wnioskodawca będąc producentem fonogramów i wideogramów staje się wyłącznym podmiotem praw pokrewnych, o treści wskazanej w art. 94 ust. 4 u.p.a.p.p.

Wnioskodawca uzyskuje ponadto prawo do korzystania z fonogramów i wideogramów wyprodukowanych przez innych producentów na podstawie zawartych z nimi umów licencyjnych. Wnioskodawca na podstawie powyższych umów zobowiązany jest profesjonalnie i na swój koszt zarządzać tymi prawami w interesie własnym jak i producenta będącego licencjodawcą. Licencja nabywana przez Wnioskodawcę od innego producenta ma charakter licencji wyłącznej na terytorium Polski. Oznacza to, że na terytorium Polski tylko Wnioskodawca może korzystać z określonych fonogramów i wideogramów lub zezwalać innym osobom na korzystanie z nich. Czasami licencja ma charakter niewyłączny. Gospodarczą istotą takiej umowy licencyjnej jest procentowy podział tantiem, wynagrodzeń lub innych korzyści uzyskiwanych z eksploatacji fonogramów lub wideogramów objętych umową pomiędzy wydawcą udzielającym Wnioskodawcy licencji a Wnioskodawcą. Rozliczenie powyższych należności polega na tym, że część takich kwot Wnioskodawca zatrzymuje, zaś pozostałą część, zgodnie z ustalonym w umowie licencyjnej podziałem procentowym, przekazuje jako należności licencyjne do producenta, od którego uzyskał licencję. Wnioskodawca nabywa prawa pokrewne producenta fonogramu lub wideogramu na ustawowy czas ich trwania, co ma miejsce przede wszystkim w przypadku gdy jest on producentem fonogramu lub wideogramu, albo na czas nieokreślony z możliwością wypowiedzenia umowy licencyjnej, albo też na czas określony zgodnie z zawartą umowa licencyjną.

Na terytorium Polski Wnioskodawca, jako podmiot praw producenta fonogramu lub wideogramu (zarówno na podstawie opisanego wyżej domniemania jak i na podstawie zawieranych umów licencyjnych) może udzielać zainteresowanym podmiotom (tzw. "użytkownikom") licencji do korzystania z fonogramów lub wideogramów na określonych polach eksploatacji oraz jest uprawniony do powierzenia określonych wyżej praw pokrewnych do zbiorowego zarządzania stowarzyszeniu pod nazwą Związek Z. jako właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami producentów fonogramów i wideogramów.

Wnioskodawca powierza na podstawie umowy o powierzenie w części przysługujących mu praw pokrewnych producenta fonogramów i praw producenta wideogramów do zbiorowego zarządzania Związkowi. Z., działając na rzecz Wnioskodawcy, ale we własnym imieniu, udziela licencji na korzystanie z tych fonogramów i wideogramów osobom fizycznym i prawnym, pobierając od nich za to wynagrodzenie, tzw. tantiemy, uzależniając jego wysokość przede wszystkim rodzaju ich działalności oraz sposobu korzystania z utworów.

Okresowo Z. dokonuje tzw. repartycji pobranych tantiem, tj. ich podziału i wypłaty producentom, potrącając swoją prowizję. Z. dokonuje tej repartycji według reguł określonych w uchwalonych przez zarząd regulaminach repartycji. Kwoty uzyskane ze Z. w związku z repartycją wynagrodzeń z tytułu eksploatacji fonogramów i wideogramów Wnioskodawca zatrzymuje w części, pozostałą zaś część, zgodnie z ustalonym w umowie licencyjnej podziałem procentowym, przekazuje jako należności licencyjne podmiotowi, od którego uzyskał licencję.

Podobny schemat rozliczeń funkcjonuje w odniesieniu do realizacji ustawowych praw i obowiązków względem producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników służących do utrwalania przy pomocy tych urządzeń fonogramów i wideogramów w zakresie własnego użytku osobistego. Wpływy inkasowane z tego tytułu przez Z. są następnie dzielone pomiędzy producentów fonogramów i wideogramów, po uprzednim potrąceniu kosztów administracyjnych Z. związanych z inkasem i repartycją.

Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do kwestii opodatkowania wynagrodzenia wypłacanego przez organizację zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi w ramach powierniczej umowy producentowi fonogramów i wideogramów zawierających utrwalenia artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych dokonanych przez artystów wykonawców na podstawie zawieranych z nimi umów licencyjnych (oraz z licencjodawcami), a także wpływów z repartycji opłat pobieranych przez Z. od producentów i importerów urządzeń i maszyn wymienionych w rozporządzeniu Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów.

Jak wynika z przedstawionego opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), umowa łącząca Wnioskodawcę i organizację zbiorowego zarządzania prawami producentów fonogramów i wideogramów zakłada powiernicze przeniesienie praw pokrewnych przysługujących Wnioskodawcy, które ma na celu umożliwienie wykonywania przez podmiot nabywający to prawo tj. powiernika, określonych usług na rzecz podmiotu powierzającego je. W przedmiotowych okolicznościach powiernik (Z.) podejmuje się zarządzania określonym majątkiem na rzecz powierzającego go Wnioskodawcy, w tym także dokonywanie z osobami trzecimi w imieniu własnym, lecz na rzecz (rachunek) powierzającego czynności prawnych dotyczących powierzonych praw. Powiernik (Z.) z tytułu wykonywania określonych umową czynności potrąca sobie prowizję, stanowiącą jego wynagrodzenie.

Zatem, z charakteru przedstawionych w stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) umów powierniczych wynika, iż to organizacja zbiorowego zarządzania jest podmiotem świadczącym usługę zarządzania powierzonymi jej prawami pokrewnymi na rzecz Wnioskodawcy, działającego z kolei na rzecz artystów wykonawców (bądź innych producentów). Z. bowiem zobowiązany jest wobec producenta fonogramów i wideogramów zawierających utrwalenia artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych dokonanych przez artystów wykonawców do wykonywania w odniesieniu do nabytego prawa wyłącznie określonych czynności w jego interesie i na jego rachunek, tj. udzielania licencji na korzystanie z utworów podmiotom z nich korzystającym, pobrania należnego z tego tytułu wynagrodzenia (tantiem) oraz podziału (repartycji) należnych tantiem między podmioty uprawnione.

Konfrontując powyższe ustalenia z treścią przywołanych przepisów należy stwierdzić, iż w świetle art. 8 ust. 1 ustawy, nie można traktować powierniczego przeniesienia majątkowych praw autorskich, jakie ma miejsce pomiędzy Wnioskodawcą a Z., jako świadczenia usług Wnioskodawcy na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami producentów fonogramów i wideogramów. Zauważyć należy, iż w istocie owe powiernicze przeniesienie praw pokrewnych jest czynnością nieodpłatną, natomiast otrzymywane przez producenta tantiemy, pozyskane przez Z. od licencjobiorców, nie stanowią ekwiwalentnego wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenie Wnioskodawcy na rzecz Z. Ich przekazywanie wynika ze świadczonych przez Z. na rzecz Spółki usług zarządzania powierzonymi prawami pokrewnymi - pośrednictwa w udzielaniu licencji na korzystanie z tych praw oraz pobierania z tego tytułu wynagrodzeń w postaci tantiem, honorariów. W związku z tym, nie zachodzą przesłanki pozwalające uznać niniejsze przeniesienie za świadczenie usług, a świadczeń pieniężnych Z. wypłacanych Wnioskodawcy z tytułu repartycji (podziału) wynagrodzeń nie można uznać za wynagrodzenie za świadczenie usług przez Wnioskodawcę. Tak więc zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, Wnioskodawca nie ma obowiązku dokumentować tej czynności fakturą VAT.

Analogiczne wnioski do powyższych należy wyciągnąć także w stosunku do wynagrodzenia otrzymywanego przez Wnioskodawcę z tytułu repartycji wpływów z tytułu opłat wnoszonych przez producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników służących do utrwalania przy pomocy tych urządzeń fonogramów i wideogramów w zakresie własnego użytku osobistego. W tym przypadku także nie mamy do czynienia z jakąkolwiek usługą w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Z., natomiast to Z. realizując swoje ustawowe prawa i obowiązki pobiera opłaty od producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników służących do utrwalania przy pomocy tych urządzeń fonogramów i wideogramów w zakresie własnego użytku osobistego, świadczy usługę na rzecz Spółki, z racji czego zatrzymuje część pobieranego wynagrodzenia, stanowiącego tzw. "koszty administracyjne", przekazywanego następnie producentowi.

Ponadto w przedmiotowej sprawie należy zwrócić uwagę, iż analiza załączników dołączonych do wniosku nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z powyższym Minister Finansów nie jest uprawniony do oceny prawnej załączników dołączonych przez Wnioskodawcę. Zaznaczyć należy, iż zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej wyczerpujący opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z załączonych do niego dokumentów w związku z czym nie były one przedmiotem merytorycznej analizy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.