IPPP1-443-380/10-4/MP

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 5 lipca 2010 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPP1-443-380/10-4/MP

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 1 kwietnia 2010 r. (data wpływu 6 kwietnia 2010 r.), uzupełnionego w dniu 26.05. 2010 r. na wezwanie tut. organu z dnia 19 maja 2010 r. (doręczone w dniu 24 maja 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności od banku - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 kwietnia 2010 r. do tut. Organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności od firmy leasingowej.

Przedmiotowy wniosek uzupełniony został w dniu 26 maja 2010 r. (data wpływu 28 maja 2010 r.)

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: Spółka") planuje zawrzeć umowę kupna wierzytelności od banku. Przedmiotem nabycia będzie portfel wierzytelności własnych banku powstałych z tytułu zawartych przez bank z klientami umów kredytu, kart kredytowych, pożyczek i innych produktów kredytowych (dalej". "wierzytelności). Warunki umowy będą następujące:

1.

Przedmiotem nabycia będą tzw. "dobre" wierzytelności, tj. oceniane jako pewne, spłacane na bieżąco przez dłużników. Spółka nie będzie nabywać tzw. "złych" wierzytelności;

2.

Powyższe wierzytelności będą nabywane za cenę odpowiadającą co do zasady ich wartości nominalnej (rozumianej jako kwota główna plus naliczone odsetki) w momencie nabycia; cena ta może również być określona w przypadku określonych grup wierzytelności jako nieznacznie wyższa lub nieznacznie niższa od ich wartości nominalnej, co może wynikać z wyceny wartości rynkowej tych wierzytelności na moment ich nabycia. W rezultacie cena za portfel wierzytelności będąca sumą matematyczną wyceny poszczególnych grup wierzytelności może nieznacznie odbiegać od wartości nominalnej portfela na moment nabycia;

3.

Nabywane wierzytelności będą oprocentowane, a zatem Spółka nabędzie zarówno wierzytelność o kwotę główną jak i o odsetki (wymagalne i niewymagalne);

4.

Kwoty główne wierzytelności oraz narastające odsetki z nich wynikające dłużnicy będą spłacać na rzecz Spółki, jako nowego wierzyciela. Spółka będzie otrzymywała te należności we własnym imieniu i na własną rzecz;

5.

Spółka - poza zapłatą ceny - nie będzie świadczyć żadnych dodatkowych czynności na rzecz banku; bank (lub inny podmiot trzeci) będzie natomiast odpłatnie wykonywał na rzecz Spółki usługę bieżącej obsługi nabytych wierzytelności (kontakty z klientami, obsługa i przekazywanie na rzecz Spółki spłat, monitorowanie spłat etc.);

6.

W przypadku wierzytelności, co do których zdolność dłużników do bieżącej i terminowej obsługi zostanie pogorszona, Spółka będzie miała prawo odstąpienia od umowy kupna wierzytelności w części dotyczącej tych wierzytelności. Na zasadzie art. 395 kodeksu cywilnego, w razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą. W konsekwencji bank będzie uważany za wierzyciela (tak jakby wierzytelności nigdy nie zbył), a jednocześnie będzie zobowiązany zwrócić Spółce uprzednio zapłaconą cenę za wierzytelność.

Z ekonomicznego punktu widzenia, celem Spółki nie jest generowanie zysku ze spłat kwot głównych wierzytelności, gdyż spłaty kwot głównych mają jedynie - co do zasady - równoważyć zapłaconą za nie na rzecz banku cenę. Korzyść ekonomiczna po stronie Spółki będzie natomiast wynikać ze spłaty przez dłużników odsetek, które narosną już po nabyciu wierzytelności. Nabycie wierzytelności Spółka będzie finansować długiem zaciągniętym w drodze (bezpośredniej lub pośredniej) emisji obligacji oraz częściowo długiem zaciągniętym w formie pożyczki (kredytu) od banku lub innego podmiotu trzeciego. W związku z taką formułą finansowania, Spółka będzie ponosić koszty finansowania - w założeniu Spółki, koszty finansowania mają być ustalone na takim poziomie, aby Spółka po ich spłaceniu oraz po wykupie obligacji osiągnęła zysk z zakupu (i spłaty) wierzytelności.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

* Czy nabycie portfela wierzytelności własnych od banku za cenę odpowiadającą ich wartości nominalnej w momencie nabycia (lub nieznacznie od niej wyższą lub niższą), w celu uzyskania zysku z ich spłaty, stanowi usługę w rozumieniu ustawy o VAT podlegającą zwolnieniu od podatku VAT jako usługa pośrednictwa finansowego.

Opodatkowaniu VAT podlega, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm., dalej". "ustawa o VAT"), m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Za świadczenie usług uznaje się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Zdaniem Spółki, zbycie portfela wierzytelności własnych przez bank nie jest czynnością objętą zakresem ustawy o VAT z perspektywy banku. Zbycie wierzytelności własnych stanowi bowiem - dla banku - wykonywanie swych praw przez właściciela wierzytelności. Argument ten został wielokrotnie potwierdzony w orzecznictwie sądów administracyjnych (wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 lutego 2007 r., sygn. akt III SAlWa 2869/06, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2007 r., sygn. akt I SA/Wr 69/07). Zbywane wierzytelności własne powstały w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej, tj. świadczenia przez bank usług finansowych. Zbycie wierzytelności własnych przez bank będzie jedynie czynnością wtórną w stosunku do działalności wykonywanej w ramach prowadzonej przez bank działalności. Zbycie wierzytelności nie będzie zatem celem samym w sobie, a jedynie środkiem dla realizacji pierwotnie zamierzonego celu. Celem banku będzie jedynie uzyskanie "zapłaty" za wcześniej wykonane świadczenie na rzecz dłużnika, tj. zapłaty, która mieściła się w wykonanych już usługach (tak też: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 4 czerwca 2008 r., znak IPPP1/443-608/08-4/SM). Zamiast oczekiwać na spłatę tych wierzytelności przez dłużników, bank będzie zbywać powstałe wierzytelności Spółce, dzięki czemu wcześniej otrzyma środki pieniężne odpowiadające wartości rynkowej wierzytelności. Skutek zbycia wierzytelności własnych będzie zatem tożsamy z ich zwykłą realizacją.

Uznanie zbycia wierzytelności własnych przez bank za świadczenie usługi prowadziłoby do podwójnego opodatkowania podatkiem VAT tej samej transakcji. Zbywane wierzytelności są bowiem następstwem wykonania przez bank usługi (kredytowej, pożyczkowej etc.) podlegającej VAT (z zastosowaniem zwolnienia od VAT). Jeżeliby przyjąć, że tak powstała wierzytelność miałaby być opodatkowana przy jej zbyciu, doszłoby, de facto, do podwójnego opodatkowania (tak np. WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 3 kwietnia 2007 r., sygn. akt I SA/Wr 89/07). Jest to sprzeczne z generalną zasadą opodatkowania "wartości dodanej", która w takiej sytuacji nie powstaje.

W opinii Spółki, to nabycie wierzytelności stanowić będzie świadczenie usługi przez Spółkę w rozumieniu ustawy o VAT. Działalność gospodarcza (w rozumieniu ustawy o VAT) może polegać na nabywaniu cudzych wierzytelności celem ich dalszego wykorzystania. Spółka nabędzie wierzytelności w ramach obrotu profesjonalnego, którego celem jest osiągnięcie zysku na odsetkach płaconych przez dłużników nabytych wierzytelności. Usługa obrotu wierzytelnościami składa się w tym przypadku z dwóch czynności: nabycia wierzytelności na własny rachunek i uzyskania ich spłaty od dłużników. Te dwie czynności składają się na czynność główną kwalifikowaną jako obrót wierzytelnościami. Słuszność takiego stanowiska potwierdziły sądy administracyjne: WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 17 maja 2007 r., sygn. akt I SA/Wr 213/07, a także NSA w wyroku z dnia 17 grudnia 2008 r., sygn. akt II FSK 1318/07. Samo nabycie wierzytelności, w tym od wierzyciela pierwotnego, jest jednym z elementów usługi obrotu wierzytelnościami.

Z gospodarczego punktu widzenia dominująca rola w planowanej transakcji przypada Spółce. Gdyby nie zamierzenia gospodarcze Spółki, tj. uzyskiwanie spłat wierzytelności od dłużników (taki bowiem jest ze swej istoty cel prowadzonych przedsięwzięć gospodarczych), kupno wierzytelności jako takie nie miałaby sensu (podobnie: WSA w Warszawie w wyroku z dnia 18 czerwca 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 696/09). Punkt ciężkości analizowanej operacji gospodarczej będzie leżał po stronie Spółki - to ona dokonując takiego nabycia wierzytelności wykonuje usługę. Beneficjentem usługi będzie natomiast bank, który dzięki zbyciu portfela własnych wierzytelności uzyskuje szybszą zapłatę za wykonane wcześniej usługi co zwiększa płynność finansową banku.

Stosownie do art. 8 ust. 3 ustawy o VAT, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji. W opinii Spółki obrót wierzytelnościami występujący w niniejszym stanie faktycznym mieści się w PKWIU z 1997 r. w grupowaniu 65.23.10-00.00 "Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane".

Planowane nabycie portfela wierzytelności stanowi element usługi obrotu wierzytelnościami. Nabycie to następuje w celu uzyskania od dłużników spłat nabywanych wierzytelności. Spółka zmierza do tego, aby w ostatecznym rozrachunku osiągnąć korzyść ekonomiczną wynikającą z gospodarowania nabywanymi wierzytelnościami w powiązaniu z odpowiednim ukształtowaniem kosztów finansowania, tj. odsetek od obligacji / pożyczek, wyemitowanych / zaciągniętych przez Spółkę. Spółka w momencie nabywania wierzytelności uiszcza ich cenę (która co do zasady odpowiada ich wartości nominalnej z nieznacznymi odchyleniami), a w zamian uzyskuje spłatę tych wierzytelności (wraz z odsetkami, które zostaną naliczone po dacie nabycia wierzytelności). W przedstawionym modelu działalności Spółka osiąga zatem zysk na prowadzonych operacjach o charakterze finansowym. Podstawą tej działalności jest na każdym etapie odpowiednie gospodarowanie środkami pieniężnymi.

Usługa Spółki ma charakter pośrednictwa finansowego. W wyniku nabycia wierzytelności Spółka wejdzie w miejsce poprzedniego wierzyciela (banku). Pierwotna relacja łącząca bank i dłużników nosi cechy pośrednictwa finansowego, a to z uwagi na istotę produktów bankowych, które są źródłem powstania wierzytelności. Bank pozyskuje środki pieniężne z jednych źródeł (np. depozytów), po czym przeznacza je na udzielenie kredytów a tym samym niewątpliwie pośredniczy w obrocie tymi środkami finansowymi. Fakt, że w następstwie opisywanej transakcji w relacji tej w miejsce banku pojawi się Spółka, powoduje, że również rola Spółki będzie miała charakter pośrednictwa o charakterze finansowym. Należy również zauważyć, że w wyniku nabycia wierzytelności przez Spółkę, Spółka będzie otrzymywać środki pieniężne ze spłaty odsetek od wierzytelności, po czym część z tych środków finansowych będzie przeznaczać na spłatę odsetek od obligacji / pożyczki. Również w tej płaszczyźnie widoczne jest, iż działania Spółki noszą charakter pośrednictwa finansowego.

Ustawa o VAT w art. 43 ust. 1 pkt 1 zwalnia od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W wykazie usług zwolnionych pod poz. 3 ustawodawca zamieścił usługi pośrednictwa finansowego (sekcja J, symbol PKWIU 65-67). Przewidziano jednocześnie wyjątki od tego zwolnienia, spośród których w kontekście przedstawionego stanu faktycznego rozważyć należy dwa: usługę ściągania długów oraz usługę factoringu.

Zdaniem Spółki w przedstawionym stanie faktycznym nie mamy do czynienia z usługą ściągania długów, ani z usługą factoringu. Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały wprawdzie zdefiniowane w polskich przepisach prawa (należą do tzw. umów nienazwanych), jednak w literaturze wyróżnia się ich cechy charakterystyczne, na podstawie których można stwierdzić, że planowana przez Spółkę działalność nie mieści się w pojęciu usług ściągania długów i factoringu.

W ramach usługi ściągania długów usługodawca zobowiązuje się do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie. Usługa ściągania długów obejmuje ogół czynności zmierzających do odzyskania (ściągnięcia) długu, czego efektem końcowym ma być wpływ środków pieniężnych od dłużnika na konto wierzyciela. Jednocześnie usługa ściągania długów zakłada działanie na zlecenie wierzyciela, a zatem obejmuje działanie na cudzy, nie zaś własny rachunek. Istotność tego kryterium potwierdził WSA w Łodzi w wyroku z dnia 27 lutego 2007 r., sygn. akt I SA/Łd 1239/2006. W niniejszej sprawie nie można mówić o usłudze ściągania długów, gdyż Spółka nabywając wierzytelności od banku za własne środki finansowe będzie wchodziła w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Spółka nie będzie działała ani na zlecenie, ani na rzecz banku, lecz będzie przyjmowała świadczenia od dłużników wyłącznie we własnym imieniu i na własną rzecz. Usługa ściągania długów zakłada ponadto egzekwowanie tzw. "złych" (przeterminowanych) wierzytelności, czyli takich, co do których termin płatności już upłynął, a należność nie została dobrowolnie uiszczona. Pojęcie to jest wyraźnie nacechowane negatywnie i z definicji przewiduje brak dobrowolności spłaty wierzytelności przez dłużnika. Tymczasem Spółka będzie nabywać wyłącznie tzw. "dobre" wierzytelności, pewne, spłacane na bieżąco przez dłużników. Spółka nie będzie korzystać z narzędzi windykacyjnych, lecz zakłada uzyskiwanie spłat wierzytelności w normalnym trybie, w terminie i przy dobrowolności dłużnika.

Z kolei factoring polega na tym, że podmiot trudniący się zawodowo tego typu działalnością (faktor) nabywa od przedsiębiorcy (faktoranta) wierzytelności w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto (tak też: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 5 lutego 2009 r., znak ILPP1/443-1063/08-5/MK). W niniejszym stanie faktycznym dyskonto jednak nie charakteryzuje omawianej transakcji (cena nabycia poszczególnych grup wierzytelności w ramach nabywanego portfela może być równa ich wartości nominalnej, nieznacznie mniejsza ale również nieznacznie większa od wartości nominalnej). W przypadku factoringu, faktor ponosi ryzyko w związku z nabywaniem wierzytelności, gdyż niezależnie od tego, czy są to wierzytelności, które zostaną spłacone, czy też nie, faktor nie może ich zwrócić pierwotnemu wierzycielowi. Tymczasem w przedstawionym stanie faktycznym Spółka nie ponosi podobnego ryzyka w jakimkolwiek momencie, gdyż w przypadku, gdy ujawni się, że dana wierzytelność nie jest spłacana na bieżąco, Spółka będzie miała prawo jej zwrotnego przeniesienia na bank w wykonaniu umownego prawa odstąpienia. Tym samym Spółka nie będzie ponosiła ryzyka niewypłacalności dłużnika i nie ma uzasadnienia dla przyznawania jej dyskonta. Ponadto, usługami faktoringowymi są tylko te usługi obrotu wierzytelnościami, które wyróżniają się stałymi, ciągłymi powiązaniami prawnymi pomiędzy faktorantem a faktorem, co wynika z umów o charakterze długoterminowym pomiędzy tymi podmiotami. Wierzytelności są przejmowane przez faktora na bieżąco i co do zasady są usługami o charakterze ciągłym. Tymczasem w przedstawionej sprawie występuje nabywanie wierzytelności na podstawie pojedynczych umów, a nie zawieranie stałych umów, tak jak ma to miejsce w przypadku factoringu. Umowy factoringu charakteryzują się również tym, że nakładają na faktora dodatkowe obowiązki w stosunku do faktoranta, np. sporządzanie ogólnych statystyk obrotu, monitorowanie dłużników, wypłacanie zaliczek na poczet przyszłych należności. Istotą usług faktoringowych jest zatem wszechstronne "wyręczanie" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu, obejmujące szereg zadań. Tymczasem Spółka nie będzie wykonywała żadnych dodatkowych czynności na rzecz banku. Konieczność występowania w umowie faktoringu dodatkowych czynności wykonywanych przez faktora potwierdza pismo Ministerstwa Finansów z dnia 22 września 2005 r. znak PP3-0602-695/2005/AK/BM6/10856, będące odpowiedzią na interpelację poselską nr 10629. W związku z powyższym nabycie wierzytelności przez Spółkę nie będzie stanowiło ani świadczenia usług ściągania długów, ani faktoringu. Spółka będzie świadczyła usługi pośrednictwa finansowego, które będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1.

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2.

eksport towarów;

3.

import towarów;

4.

wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5.

wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Artykuł 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego sklasyfikowanych według PKWiU w sekcji J ex (65-67). W tak ujmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji), polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). W takim przypadku, nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy VAT (Sekcja J ex 65-67).

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 przedmiotowego załącznika, określono jako zwolnione usługi pośrednictwa finansowego Sekcja J ex (65-67), z wyłączeniem:

1.

działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,

2.

usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,

3.

usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),

4.

usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,

5.

usług ściągania długów oraz faktoringu,

6.

usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,

7.

usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,

8.

transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,

9.

transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Oznaczenie "ex" uprawnia do stosowania zwolnień w zakresie ściśle określonym w ustawie, z wyłączaniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tejże pozycji 3 ww. załącznika.

W katalogu usług, w odniesieniu, do których nie stosuje się zwolnienia od podatku wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Usługi ściągania długów i faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odsprzedaży. Usługa tego typu, polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W pojęciu tym mieszczą się też usługi windykacji, które co do zasady zmierzają wprost do odzyskania długu.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz faktoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów. W każdym przypadku, gdy celem działania usługodawcy jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować, także wówczas, gdy środkiem do tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że Wnioskodawca planuje zawrzeć umowę kupna wierzytelności własnych banku, powstałych z tytułu zawartych przez bank z klientami umów kredytu, kart kredytowych, pożyczek i innych produktów kredytowych. Przedmiotem nabycia będą tzw. "dobre" wierzytelności, tj. oceniane jako pewne. Powyższe wierzytelności będą nabywane za cenę odpowiadającą co do zasady ich wartości nominalnej w momencie nabycia (lub nieznacznie od niej wyższą lub niższą). Nabywane wierzytelności będą obejmować zarówno kwotę główną jak i tzw. część odsetkową (wymagalną i niewymagalną). Kwoty główne wierzytelności oraz narastające odsetki z nich wynikające dłużnicy będą spłacać na rzecz Wnioskodawcy, jako nowego wierzyciela. Wnioskodawca będzie otrzymywał te należności we własnym imieniu i na własną rzecz. Wnioskodawca - poza zapłatą ceny - nie będzie świadczyć żadnych dodatkowych czynności na rzecz banku. Wierzytelności nabywane będą w celu uzyskania zysku z ich spłaty, przy czym, celem Wnioskodawcy nie jest odnoszenie zysku ze spłat kwot głównych wierzytelności, lecz ze spłaty przez dłużników odsetek, które narosną już po nabyciu wierzytelności.

W przypadku wierzytelności, co do których zdolność dłużników do bieżącej i terminowej obsługi zostanie pogorszona, Wnioskodawca będzie miał prawo odstąpienia od umowy kupna wierzytelności. W konsekwencji bank będzie uważany za wierzyciela (tak jakby wierzytelności nigdy nie zbył), a jednocześnie zobowiązany będzie zwrócić Spółce uprzednio zapłaconą cenę za wierzytelność.

Transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polega na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu. Niewątpliwie tego typu transakcja powoduje "uwolnienie" przedsiębiorcy (cedenta) od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy od sposobu, w jaki odzyskiwanie to się odbywa. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej. Z tych też względów stwierdzić należy, iż celem (zamiarem) dokonanej transakcji nabycia wierzytelności jest właśnie ściągnięcie długów, pomimo iż Wnioskodawca czynności tych nie uznaje za ściąganie długów.

Usługi wymienione pod poz. 3 (pkt 5) załącznika nr 4 do ustawy, tj. usługi faktoringu w każdej postaci łącznie z usługami nabywania wierzytelności innych podmiotów, niemające charakteru usług faktoringu, lecz realizowane w celu ściągania długów (niezależnie od stopnia przejętego ryzyka wypłacalności dłużnika) - podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według podstawowej 22% stawki podatku od towarów i usług.

Reasumując, Wnioskodawca jako nabywca wierzytelności, świadczy usługę na rzecz banku polegającą na uwolnieniu go od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu, która to usługa jest wyłączona ze zwolnienia zgodnie z załącznikiem nr 4 do ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w wysokości 22%, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy, iż usługa nabycia wierzytelności jest usługą pośrednictwa finansowego, korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, należało uznać za nieprawidłowe.

We wniosku Spółka wskazała i wybiórczo przytoczyła wyroki sądów administracyjnych, na których opiera swoje stanowisko, w szczególności: wyrok WSA w Warszawie z dnia 05.02. 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 2869/06, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 17 maja 2007 r. sygn. akt I SA/Wr 213/07, wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2008 r. sygn. akt II FSK 1318/07, wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 czerwca 2009 r. sygn. akt III SA/Wa 696/09 oraz wyrok WSA w Łodzi z dnia 27 lutego 2007 r. sygn. akt I SA/Łd 1239/2006.

Należy wskazać, iż powołane przez Stronę wyroki w pełni uzasadniają stanowisko Wnioskodawcy, iż nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Organ podatkowy informuje ponadto, iż w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych sprawa zostanie rozpatrzona odrębnie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl