IPPP1/443-265/10-2/AW - Zwolnienie od podatku VAT usług wspomagających ubezpieczenia oraz opodatkowanie podatkiem VAT czynności przekazywania składek ubezpieczeniowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2010 r. (data wpływu 8 marca 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług wspomagających ubezpieczenia oraz uznania, iż czynności przekazywania składek ubezpieczeniowych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT - jest prawidłowe.

W dniu 8 marca 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług wspomagających ubezpieczenia oraz uznania, iż czynności przekazywania składek ubezpieczeniowych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: "K" lub "Spółka"), w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, świadczy usługi leasingowe. Na podstawie zawieranych z podmiotami (dalej: "Korzystający") umów leasingu, Spółka przekazuje do używania i pobierania pożytków środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne ("przedmiot leasingu"). Przez okres trwania umowy leasingu, Korzystający jako podmiot używający przedmiot leasingu, jest odpowiedzialny za wykonywanie szeregu określonych czynności związanych z poprawieniem użytkowania przedmiotu leasingu oraz pobierania z tego tytułu korzyści w tym zakresie, Korzystający jest zobowiązany m.in. do ubezpieczenia przedmiotu leasingu.

Zgodnie z treścią ogólnych warunków leasingu, stanowiących integralną część zawieranych przez Spółkę umów leasingu, przez cały czas posiadania przedmiotu leasingu przez Korzystającego, Korzystający jest zobowiązany do ubezpieczenia przedmiotu leasingu we własnym imieniu i na własny koszt. Ubezpieczonym z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia jest w każdy przypadku K.

Jednocześnie K. zawarł z brokerem ubezpieczeniowym (dalej: "Broker") umowę świadczenia na rzecz Brokera usług pomocniczych do usług związanych z działalnością ubezpieczeniową. Przedmiotowe usługi polegają na pomocy w obsłudze programów ubezpieczeniowych prowadzonych przez towarzystwo ubezpieczeniowe i oferowanych przez Brokera.

Działalność Spółki w zakresie świadczenia usług pomocniczych związanych z ubezpieczeniami, ograniczona będzie jednak do wykonywania czynności pomocniczych do ubezpieczeniowych usług brokerskich w zakresie obsługi umów ubezpieczenia podmiotów leasingu, w których stroną będą Korzystający.

W szczególności Spółka planuje podejmować i wykonywać na rzecz Brokera czynności polegające na:

Umowa ubezpieczenia przedmiotu leasingu zawierana jest przez Korzystającego działającego osobiście albo przez pełnomocnika, którym jest Spółka. W tym zakresie, Korzystający udziela pełnomocnictwa Spółce do zawierania i podpisywania w jego imieniu i na jego rzecz umów ubezpieczenia dotyczących przedmiotu leasingu, a także do dokonywania przez Spółkę w imieniu i na rzecz Korzystającego płatności składek ubezpieczeniowych.

Spółka nie jest stroną umowy ubezpieczenia, pełni jedynie funkcję pełnomocnika reprezentującego Korzystającego. W związku z tym, Korzystający jako podmiot zawierający umowę ubezpieczenia jest zobowiązany do zapłaty na rzecz ubezpieczyciela wszelkich opłat i składek ubezpieczeniowych, należnych z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia. Jak wskazano wyżej, Spółka jest tylko pełnomocnikiem do dokonywania tych płatności w imieniu i na rzecz Korzystającego.

Zapłata składek ubezpieczeniowych odbywa się w taki sposób, że składki ubezpieczeniowe są przekazywane przez Korzystających do K. Spółka przekazuje zaś składki ubezpieczeniowe do Brokera / zakładu ubezpieczeń.

W zależności od ustaleń z konkretnym Korzystającym, kwota składki ubezpieczeniowej jest:

Oba powyższe warianty zwane są dalej łącznie "przekazaniem składki ubezpieczeniowej".

Kwotę (wartość) składki ubezpieczeniowej Korzystający przekazują do K na podstawie wystawianych przez Spółkę not obciążeniowych. Podkreślenia wymaga fakt, że Spółka nie dokonuje refakturowania składki ubezpieczeniowej.

Kwoty składek przekazane Spółce przez Korzystających oraz przekazane przez Spółkę Brokerowi/ zakładowi ubezpieczeń są księgowane w Spółce na kontach rozrachunkowych (tj. nie stanowią odpowiednio: przychodu, bądź kosztu Spółki).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Usługi świadczone przez spółkę na rzecz brokera podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług.

Zgodnie z brzmieniem art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku Nr 4 do ustawy. Wśród usług objętych zakresem zwolnienia znajdą się m.in. usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w sekcji J ex (65-67) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (Dz. U. z 1997 r. Nr 42 poz. 264 z późn. zm. - dalej "PKWiU z 1997 r."), z wyłączeniem niektórych kategorii usług wymienionych szczegółowo w poz. 3 załącznika Nr 4 do ustawy o VAT.

Tym samym, kluczowe dla określenia prawidłowego traktowania dla celów VAT usług, które Spółka będzie świadczyć na rzecz Brokera, jest właściwe ustalenie, do jakiego grupowania należy zaliczyć opisana wyżej usługę, zgodnie z zasadami metodycznymi PKWiU.

Zdaniem K, działalność w zakresie opisanym w polu 54 niniejszego wniosku, ma charakter kompleksowej usługi pomocniczej w stosunku do działalności ubezpieczeniowej. Większość czynności podejmowanych przez K jest realizowana w ścisłym związku z usługami pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonymi przez Brokera na rzecz towarzystwa ubezpieczeniowego. Usługi K mają na celu umożliwienie Brokerowi, a pośrednio także towarzystwu ubezpieczeniowemu świadczenie usług w sposób efektywny oraz oczekiwany przez klientów. W konsekwencji wszystkie czynności, które są wykonywane przez Spółkę są nierozerwalnie związane z usługami ubezpieczeniowymi. Czynności te łącznie stanowią świadczenie pomocnicze natury kompleksowej.

W ocenie K kompleksowa usługa świadczona przez Spółkę na rzecz Brokera to usługa mieszcząca się w grupowaniu PKWiU 66.29.19.0 "Pozostałe wspomagające ubezpieczenia i fundusze emerytalne, gdzie indziej niesklasyfikowane".

Ocena K odnośnie do klasyfikacji statystycznej omawianych usług, została formalnie potwierdzona przez Ośrodek Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi w piśmie z dnia 15 lutego 2010 r.

W powyższej opinii, Ośrodek Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi stwierdził, że przedstawiona powyżej usługa świadczona na rzecz Brokera, polegająca m.in. na informowaniu leasingobiorców o możliwości zawarcia i warunkach Umów Ubezpieczenia zawieranych za pośrednictwem brokera, obsłudze płatności składek, wykonywaniu innych czynności przygotowawczych zmierzających do Zawarcia Umowy Ubezpieczenia, itp. mieści się w grupowaniach PKWiU: 67.20.10-00 (według PKWiU z 1997 r.) "Usługi pomocnicze związane z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno - rentowymi bez obowiązkowych ubezpieczeń społecznych" oraz 66.29.19.0 (według rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług Dz. U. z 2006 r. Nr 207 poz. 1293, dalej: "PKWiU z 2008 r."> - "Pozostałe Usługi wspomagające ubezpieczenia i fundusze emerytalne, gdzie indziej niesklasyfikowane".

Usługi zaliczane do powyższego grupowania, zgodnie z treścią poz. 3 załącznika Nr 4 do ustawy o VAT, zostały objęte zakresem zwolnienia z VAT. We wskazanym przepisie, ustawodawca wyłączył z zakresu zwolnienia określone czynności, m.in. usługi doradztwa ubezpieczeniowego oraz usługi wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10- 00.20, 00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Niemniej jednak analizowana usługa nie stanowi czynności, która została wyłączona z zakresu zwolnienia.

Stąd, zdaniem Spółki, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z poz. 3 załącznika Nr 4 do tej ustawy, świadczenie powyższych usług przez K na rzecz Brokera jest czynnością podlegają zwolnieniu od opodatkowania VAT.

Powyższe stanowisko K znajduje oparcie m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 21 stycznia 2008 r. (sygn. IP-PP2-443-717/07-02/IB) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w imieniu Ministra Finansów, w stanie faktycznym zbliżonym do przedstawionego przez K.

W powyższej interpretacji podatnik wnosił o uznanie, iż jego działalność obejmująca:

* ma charakter kompleksowej usługi pomocniczej w stosunku do działalności ubezpieczeniowej, a więc usługi mieszczącej się w grupowaniu 67.20.10-00.90 PKWiU "Usługi pomocnicze związane z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno - rentowymi (bez obowiązkowych ubezpieczeń społecznych), pozostałe".

W konsekwencji, usługa ta podlega zwolnieniu od opodatkowania VAT, co zostało potwierdzone przez organ podatkowy.

Również inne organy podatkowe potwierdzają stanowisko tożsame z tym, które prezentuje K w niniejszym wniosku. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Jaśle, w postanowieniu z dnia 11 lipca 2005 r. (sygn. akt PP/443/28/05) potwierdził, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest działalność gospodarcza związana ze świadczeniem usług zakwalifikowanych do ugrupowania ex (65-67) sekcji J PKWiU oraz niewymieniona w wykazie wyłączeń zamieszczonych w poz. 3 załącznika Nr 4 do ustawy o VAT.

Analogiczne stanowisko prezentują również inne organy podatkowe, np.:

W konsekwencji uznania, że usługa świadczona przez K jest zwolniona z VAT, Spółka nie będzie uprawniona do odliczenia podatku VAT naliczonego, wynikającego z zakupów towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania omawianych usług zwolnionych z VAT.

Ad. 2

Wartość składki ubezpieczeniowej przekazywanej przez Spółkę do brokera/ubezpieczyciela w imieniu Korzystającego, nie stanowi wynagrodzenia Spółki z tytułu żadnej czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, a tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem po stronie K.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Dostawę towarów stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez świadczenie usług, w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się z kolei każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Dodatkowo, na podstawie art. 15 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Należy zauważyć, że zgodnie z przepisami ustawy o VAT aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynności podlegającej opodatkowaniu dokonał podatnik VAT, który dla tej właśnie czynności będzie działał w takim charakterze.

W związku z powyższym, aby uznać wartość przekazywanej składki ubezpieczeniowej za wynagrodzenie Spółki opodatkowane podatkiem VAT, konieczne jest rozstrzygnięcie czy wartość składki ubezpieczeniowej przekazywanej Spółce przez Korzystającego, stanowi wynagrodzenie K z tytułu jakiegokolwiek świadczenia (dostawy towarów bądź świadczenia usług) wykonywanego przez Spółkę na rzecz Korzystającego.

W tym kontekście, kluczowym dla rozstrzyganej sprawy jest fakt, że Spółka przekazuje jedynie składkę ubezpieczeniową do Brokera/ zakładu ubezpieczeń w imieniu i na rzecz Korzystającego, a zatem nie dokonuje refakturowania składki. Za wykonywanie tych czynności (czynności agencyjne, przekazu pieniężnego) Spółka otrzymuje wynagrodzenie od Brokera.

Zdaniem Spółki, przekazanie kwoty składki ubezpieczeniowej nie stanowi, w rozumieniu ustawy o VAT, dostawy towarów.

Dostawę towarów stanowi bowiem przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Poprzez towary ustawa o VAT, zgodnie z art. 2 ust. 6, nakazuje rozumieć rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu VAT, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

W przypadku przekazywania kwot składek ubezpieczeniowych, przekazywane są w rzeczywistości jednostki pieniężne. Należy zauważyć, iż jednostki pieniężne nie są uznawane za rzeczy ruchome. Pieniądze jako takie są uznawane za rzeczy ruchome oznaczone gatunkowo tylko w postaci znaków pieniężnych (banknotów i monet), a nie jednostek pieniężnych wyrażających abstrakcyjną jednostkę wartości.

Charakterem pieniądza jako środka płatniczego zajmował się Sąd Najwyższy, który w wyroku z 4 grudnia 1998 r., III CKN 49/98 stwierdził, za pieniądze jako środek płatniczy, zarówno banknoty, jak i bilon są wprawdzie rzeczami, ale są to tylko rzeczy "sui generis" ponieważ nie mają samoistnej wartości wynikającej z ich właściwości fizycznych, lecz z określonej gwarancji jaką daje im państwo. Z powyższego wyroku wynika, iż jednostki pieniężne nie mogą być uznane za rzeczy ruchome.

W świetle powyżej przytoczonej definicji towaru, nie ulega wątpliwości, że kwota (wartość) składki ubezpieczeniowej nie może być za niego uznana. W konsekwencji, czynność mająca na celu przekazanie kwot składek ubezpieczeniowych nie stanowi dostawy towarów w świetle ustawy o VAT.

Przez świadczenie usług, w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się z kolei każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Za wynagrodzenie Spółki nie można w żadnym razie uznać kwoty składki ubezpieczeniowej. Spółka nie refakturuje tej kwoty, przekazuje ją jedynie na zasadzie przekazu pieniężnego Kwota ta bowiem stanowi wypełnienie zobowiązania wynikającego z umowy z Brokerem, za co Spółka otrzymuje odrębne wynagrodzenie od Brokera. W związku z tym, kwota składki ubezpieczeniowej sama w sobie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie K.

Pobranie od Korzystających i przekazanie do Brokera / zakładu ubezpieczeń kwot składek ubezpieczeniowych stanowi jedną z czynności, do wypełnienia której Spółka jest zobowiązana na podstawie zawartej z Brokerem umowy świadczenia usług pomocniczych do usług związanych z działalnością ubezpieczeniową. Wartość (kwota) składki ubezpieczeniowej stanowi więc wypełnienie zobowiązania wynikającego z umowy, a tym samym nie podlega sama sobie opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ponadto, należy zauważyć, że to Korzystający, a nie Spółka jest podmiotem zobowiązanym do ubezpieczenia przedmiotu leasingu. Spółka nie dokonuje refekturowania kwoty składki ubezpieczeniowej. Co więcej, to Korzystający, a nie Spółka jest podmiotem będącym stroną umowy ubezpieczenia (zawiera z zakładem ubezpieczeń umowę ubezpieczeniową). Nie ma też wątpliwości, że kwota składki ubezpieczeniowej stanowi wynagrodzenie należne zakładowi ubezpieczeń od ubezpieczającego/strony umowy ubezpieczenia, czyli Korzystającego. Tym samym, to Korzystający (a nie Spółka) jest podmiotem zobowiązanym do zapłaty składki ubezpieczeniowej do zakładu ubezpieczeń.

W drodze analogi, przekazanie składki ubezpieczeniowej przez Spółkę do ubezpieczyciela w imieniu Korzystającego można porównać do sytuacji, gdy w supermarketach klienci opłacają określone rachunki, np. rachunki za energię elektryczną. W takim przypadki, pobierana przez supermarket kwota należności wynikającej z danego rachunku nie stanowi w żadnym przypadku wynagrodzenia supermarketu z tytułu jakiegokolwiek świadczenia na rzecz jego klienta. Supermarket jedynie przekazuje kwotę rachunku w imieniu klienta do sprzedawcy usługi, np. zakładu energetycznego. Wynagrodzeniem supermarketu w analizowanym przykładzie będzie co najwyżej wartość odrębnie określonego wynagrodzenia (prowizji) pobieranej z tytułu wykonanej usługi - wynagrodzeniem supermarketu nie będzie wartość pobranej płatności odpowiadającej należności z danego rachunki.

Powyższa stanowisko znajduje również oparcie w wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 1 grudnia 2009 r. (sygn. I SA/Kr 1462/09), w którym sąd stwierdził m.in. że "Jeżeli spółka nie była beneficjentem usługi, a jedynie pośredniczyła w regulowaniu płatności za tę usługę, to nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej przez usługodawcę. Nie powinna też dokumentować rozliczeń z rzeczywistym usługobiorcą za pomocą refaktury".

Należy zauważyć, iż w przypadku przekazywania przez Spółkę kwoty składki ubezpieczeniowej do zakładu ubezpieczeń, Spółka nie nabywa we własnym imieniu od zakładu ubezpieczeń usług ubezpieczeniowych dla swoich klientów (Korzystających), nie refakturuje tych usług. Spółka nie jest stroną umowy ubezpieczenia, ta zawarta jest pomiędzy zakładem ubezpieczeń a Korzystającym.

Wartość (kwota) składki ubezpieczeniowej jest zatem przedmiotem wykonywanych czynności przez Spółkę. W związku z powyższym, kwota składki ubezpieczeniowej sama w sobie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie K. Wartość składki ubezpieczeniowej w żadnym razie nie stanowi wynagrodzenia K.

Tym samym, wartość składki ubezpieczeniowej, przekazywanej przez Spółkę do ubezpieczyciela w imieniu Korzystającego, nie stanowi wynagrodzenia Spółki z tytułu jakiejkolwiek usługi i tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie Spółki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie informuje się, że Minister Finansów nie jest uprawniony do klasyfikacji towarów i usług. Należy zaznaczyć, iż zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania, informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1 poz. 11) zainteresowany podmiot sam klasyfikuje m.in. swoje produkty (wyroby i usługi), według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach, wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej i to jego obciążają ewentualne negatywne konsekwencje z tytułu błędnego zaklasyfikowania usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.