IPPP1/443-245/14-2/IGo

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku, który wpłynął do tut. Organu 3 marca 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania dla transakcji na papierach wartościowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 marca 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania dla transakcji na papierach wartościowych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

X. (dalej: X., Spółka) w ramach prowadzonej działalności zawiera m.in. transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych, które są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie działając na rynku regulowanym jako inwestor lub jako tzw. animator.

W przypadku działania jako inwestor X. dokonuje transakcji nabycia lub sprzedaży papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. Opisywane transakcje, wykonywane przez Spółkę jako inwestora, są realizowane przez Spółkę w celu osiągnięcia zysku, rozumianego jako dodatnia różnica pomiędzy wartością sprzedaży danych papierów wartościowych a ceną ich zakupu.

W przypadku działania jako animator Spółka realizuje transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych również we własnym imieniu, ale na podstawie umowy wiążącej ją z podmiotem zlecającym wykonywanie tego typu czynności. Dokonywanie transakcji w ramach funkcji animatora charakteryzuje się tym, że Spółka jest zazwyczaj zobowiązana do wystawiania na własny rachunek odpowiedniego wolumenu zleceń kupna i sprzedaży papierów wartościowych. W związku z wystawianiem przez X. zleceń we własnym imieniu i na własnych rachunek, zysk zrealizowany z tytułu transakcji zawieranych w ramach pełnienia funkcji animatora stanowi również dochód Spółki.

Spółka występowała jako strona opisanych powyżej transakcji w 2013 r. i wcześniej. Jednocześnie transakcje te będą realizowane przez Spółkę również w przyszłości.

W związku z przedstawionym opisem stanu taktycznego oraz zdarzenia przyszłego X. pragnie potwierdzić, czy w odniesieniu do opisanych transakcji na papierach wartościowych, podstawą opodatkowania VAT, a jednocześnie wartością, którą należy uwzględnić przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT, jest łączny wynik na transakcjach zrealizowanych w danym okresie rozliczeniowym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy na gruncie przepisów ustawy o VAT obowiązujących do 31 grudnia 2013 r., w odniesieniu do opisanych transakcji, podstawą opodatkowania VAT (obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 1 oraz art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT), a jednocześnie wartością, którą należy uwzględnić przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT, jest łączny wynik na transakcjach zrealizowanych w danym okresie rozliczeniowym.

2. Czy w świetle aktualnie obowiązujących przepisów ustawy o VAT, w odniesieniu do opisanych transakcji, podstawą opodatkowania VAT w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, a jednocześnie wartością, którą należy uwzględnić przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT, jest łączny wynik na transakcjach zrealizowanych w danym okresie rozliczeniowym.

Zdaniem Spółki, zarówno na gruncie przepisów ustawy o VAT obowiązujących do 31 grudnia 2013 r., jak i na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów tej ustawy, w odniesieniu do realizowanych przez X. transakcji kupna i sprzedaży akcji notowanych na rynku regulowanym, podstawą opodatkowania VAT, a jednocześnie wartością, którą należy uwzględnić przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT, jest łączny wynik na transakcjach zrealizowanych w danym okresie rozliczeniowym.

Stosownie do treści art. 29 ust. 1 ustawy o VAT (przepis obowiązujący do 31 grudnia 2013 r.), podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Ponadto w art. 30 ust. 1 pkl 4 ustawy o VAT (również przepis obowiązujący do 31 grudnia 2013 r.) ustawodawca postanowił, iż podstawą opodatkowania czynności maklerskich, czynności wynikających z zarządzania funduszami inwestycyjnymi, czynności wynikających z umowy agencyjnej lub zlecenia, pośrednictwa, umowy komisu lub innych usług o podobnym charakterze stanowi dla prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, agenta, zleceniobiorcy lub innej osoby świadczącej usługi o podobnym charakterze - kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie usługi, pomniejszona o kwotę podatku (...).

Z kolei w myśl przepisu art. 29a ustawy o VAT, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2014 r., podstawa opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. "Zapłata" w rozumieniu nowych przepisów nie odbiega od pojęcia "wynagrodzenia" określonego w przepisach obowiązujących do końca 2013 r. Jak wskazuje Słownik Języka Polskiego PWN (http://doroszewski.pwn.pl), wynagrodzenie to zapłata, odszkodowanie, nagroda, forma rzeczownikowa czasownika "wynagrodzić". Czasownik "wynagrodzić" jest definiowany jako "dać nagrodę, zapłatę za coś".

Jednocześnie regulacje ustawy o VAT w aktualnym brzmieniu, jak również w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. nie zawierają szczególnego przepisu, który określałby wprost podstawę opodatkowania dla usług polegających na obrocie instrumentami finansowymi takimi jak np. akcje. Brak jest również szczególnej regulacji w tym zakresie w prawie unijnym (por. art. 73 i następne Dyrektywy 2006/112 WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, Dz.U.UE. L 2006.347.1 z późn. zm.).

W takiej sytuacji, w ocenie Spółki należy uwzględnić zatem specyfikę prowadzonej przez X. działalności (działalność maklerska określona w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, obejmująca nabywanie lub zbywanie na własny rachunek instrumentów finansowych). Przedmiotem działalności Spółki jest obrót papierami wartościowymi, czyli w przypadku opisanym we wniosku kupno i sprzedaż tych papierów przez X. działającą we własnym imieniu. Wynagrodzeniem i równocześnie zapłatą uzyskiwaną przez Spółkę z tytułu tej działalności jest wynik uzyskiwany na transakcjach dotyczących papierów wartościowych. W konsekwencji, nie powinno ulegać wątpliwości, iż efektywnym wynagrodzeniem Spółki w przypadku operacji dotyczących instrumentów finansowych jest łączny wynik uzyskiwany na tych operacjach, rozumiany jako różnica pomiędzy dodatnimi i ujemnymi strumieniami przepływów finansowych w odniesieniu do poszczególnych typów instrumentów finansowych.

W konsekwencji, podstawą opodatkowania (zarówno w rozumieniu art. 29 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, jak i w rozumieniu aktualnie obowiązującego przepisu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT) jest łączne wynagrodzenie (zysk) z tytułu zrealizowanych transakcji, uzyskiwane przez X. w danym okresie rozliczeniowym. Podstawą tą nie jest cała wartość otrzymana ze sprzedaży papierów wartościowych, ponieważ nie jest ona zapłatą za wykonywane przez Spółkę usługi finansowe. Zapłatą jest wyłącznie różnica pomiędzy wydatkowaną a otrzymaną kwotą, czyli wynik (wynagrodzenie, zysk). Należy tutaj odróżnić płatność za papiery wartościowe (otrzymywaną z tytułu ich zbycia) od zapłaty za usługę finansową (zysku z tytułu różnicy pomiędzy ceną zbycia i ceną zakupu). VAT podlega jedynie zapłata za usługę finansową, a nie płatność za papiery wartościowe, które same w sobie nie stanowią ani towaru ani usługi podlegającej VAT.

Zgodnie z treścią art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 (ust. 2). Proporcję, o których mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (ust. 3).

W konsekwencji, obrót roczny wyliczony do współczynnika proporcji VAT, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy, powinien być również ustalany jako łączne wynagrodzenie (zysk) uzyskiwane przez X. z poszczególnych transakcji na instrumentach finansowych w danym okresie rozliczeniowym.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE lub Trybunał), w orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych, jak również w poglądach prezentowanych przez organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych.

W pierwszej kolejności należy przywołać stanowisko zaprezentowane przez TSUE w orzeczeniu z 14 lipca 1998 r. w sprawie C-172/96 (First National Bank of Chicago). W orzeczeniu tym TSUE wskazał, że w przypadku transakcji finansowych, od których nie jest pobierana prowizja lub nie są naliczane opłaty, wynagrodzenie podatnika stanowi ogólny wynik na transakcjach określonego rodzaju zawieranych w danym okresie czasu (por. w szczególności pkt 47 i 50 uzasadnienia tego orzeczenia). Jak wskazuje się w komentarzach do tego wyroku, "zasada sformułowana przez TS, że wynagrodzeniem dla VAT jest wynik netto na transakcji, może mieć zastosowanie również do innych usług finansowych niż sprzedaż walut. (...) Wyrok w sprawie First Nationat Bank of Chicago (...) nakazuje uwzględniać w rozliczeniach VAT obrót z tytułu wymiany walut, czy w drodze analogii również usług finansowych, dla których wynagrodzenie nie zostało ustalone bezpośrednio w postaci ceny lub prowizji. Oznacza to, że obrót ten wpłynie na wysokość współczynnika VAT, decydującego o poziomie odliczenia podatku naliczonego, niezależnie od ewentualnych trudności kalkulacyjnych" (Glosa do wyroku TS z dnia 14 lipca 1998 r., C-172/96, LEX/el. 2009).

Mimo, iż orzeczenie to nie zapadło w identycznym stanie faktycznym do stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę w niniejszym wniosku, jednak podobieństwa stanów faktycznych tych spraw są znaczące. Wyrok w sprawie C-172/96 dotyczył transakcji finansowych dokonywanych przez bank, polegających na kupnie i sprzedaży waluty. Z tytułu dokonywania wymienionych transakcji, bank nie pobierał opłat ani prowizji, ale zysk banku stanowił dodatni wynik finansowy osiągany na wszystkich transakcjach zawieranych w danym okresie rozliczeniowym. Tezy sformułowane przez TSUE w powyższym wyroku C-172/96 mają więc odpowiednie zastosowanie do obrotu papierami wartościowymi.

Tym samym, w oparciu o stanowisko TSUE zaprezentowane w wyroku w sprawie C-172/96, wynagrodzenie Spółki powinno być ustalane jako wynik obliczony na podstawie wyników wszystkich transakcji sprzedaży akcji dokonanych w danym okresie rozliczeniowym.

Prawidłowość stanowiska zaprezentowanego przez X. potwierdza również orzeczenie TSUE w wyroku z 5 maja 1994 r. w sprawie C-38/93 (Glawe). Wymieniony wyrok dotyczył określenia obrotu (podstawy opodatkowania) wynikającego ze świadczenia usług w zakresie gier na automatach. We wspomnianym wyroku TSUE uznał, że podstawę opodatkowania przy udostępnianiu automatów do gier stanowi różnica między wpłatami graczy a wypłaconymi wygranymi. Trybunał potwierdził więc, że podstawą opodatkowania w usługach, dla których możliwe jest zarówno osiąganie zysków, jak i ponoszenie strat na danych transakcjach, jest łączny wynik netto.

Do pewnego stopnia podobne zagadnienie było rozpatrywane przez Trybunał w sprawie GFKL (C-93/10, wyrok z 27 października 2011 r.). Sprawa dotyczyła opodatkowania spółki zajmującej się nabywaniem wierzytelności. Rzecznik Generalny Trybunału w opinii sporządzonej do sprawy uznał wprost, że podstawę opodatkowania stanowi kwota, którą spółka rzeczywiście otrzymała w związku ze swoją działalnością, czyli różnica między kwotą, która ostatecznie zostanie odzyskana przez spółkę od dłużników, których długi należą do portfela wierzytelności, a ceną zakupu, za którą spółka ta nabyła portfel wierzytelności. Rzecznik powtórzył w ślad za Trybunałem, że w transakcjach, w których nie nalicza się żadnych opłat lub prowizji od pewnych określonych transakcji, podstawą opodatkowania jest wynik netto transakcji zrealizowanych przez usługodawcę w danym czasie.

Stanowisko Trybunału w opisanych powyżej sprawach C-172/96 (First National Bank of Chicago), C-38/93 (Glawe) oraz C-93/10 (GFKL) podzielają również krajowe sądy administracyjne.

Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 10 maja 2013 r. (sygn. III SA/Wa 2991/12), powołując się na opisane powyżej orzeczenia Trybunału wskazał, iż mając na uwadze opisaną powyżej specyfikę transakcji dotyczących instrumentów pochodnych, należy uznać, że podstawą opodatkowania (obrotem) z tytułu tych transakcji jest wynagrodzenie uzyskiwane przez Skarżącą w danym okresie rozliczeniowym, rozumiane jako różnica między sumą dodatnich wyników (zysków) i sumą ujemnych wyników (strat) na transakcjach zrealizowanych w danym okresie rozliczeniowym, czyli okresie, za który Skarżąca jest obowiązana do złożenia deklaracji VAT.

Podobne stanowisko WSA w Warszawie zaprezentował również w wyroku z 21 listopada 2006 r. (sygn. III SA/Wa 1471/08), w którym stwierdził: "W ocenie Sądu na powyższe pytanie odpowiedzieć należy, że podstawą opodatkowania jest w tych wszystkich wypadkach kwota rzeczywistego wyniku finansowego zrealizowanego przez Bank w przyjętych okresach rozliczeniowych, według przedstawionych we wniosku reguł". Ponadto w wymienionym wyroku WSA w Warszawie uzasadniając swoje rozstrzygnięcie powołał się na dotychczasowe orzecznictwo TSUE: "Zasadnie ponadto wskazuje Bank na orzecznictwo ETS zapadłe w sprawach dotyczących opodatkowania usług finansowych. Jako w pełni przydatne w niniejszej sprawie ocenić należy orzeczenie w sprawie First Nationat Bank of Chicago. Jego przydatność polega na tym, że w orzeczeniu tym ETS wyraził generalną zasadę, iż przy tego typu usługach podstawą opodatkowania jest kwota wyniku w danym okresie rozliczeniowym. Prawdą oczywiście jest, że orzeczenie to nie zapadło w identycznym stanie faktycznym, ale te odrębności nie przekreślają znaczenia wyroku w niniejszej sprawie, bowiem zasadnicza jego teza stanowi precyzyjną odpowiedź na pytania Banku zawarte we wnioskach o udzielenie interpretacji. Także inne orzeczenia ETS (sprawa C-38/93 oraz C-305/01), oraz wyrok X.A i uchwała Sądu Najwyższego przywołane przez Bank (I SA/Wr 1676/96 oraz III AZP/95) potwierdzają prawidłowość argumentacji Banku".

Pogląd, zgodnie z którym podstawą opodatkowania w przypadku instrumentów finansowych jest wynik zrealizowany na transakcjach danego rodzaju znajduje potwierdzenie m.in. w następujących interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe:

* interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 13 października 2011 r. (nr IPPP1/443-1397/11-2/AW) oraz z 29 grudnia 2011 r. (sygn. IPPP2/443-442/09-2/SAP),

* interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 11 stycznia 2010 r. (sygn. IBPP2/443-827/09/ICz).

Warto przytoczyć także stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 lipca 2012 r. (sygn. IPPP1/443-372/12-2/JL), który wskazał że "Zdaniem tut. Organu w przedmiotowej sprawie właściwe jest zdefiniowanie pojęcia "wynagrodzenie" jako dodatnia różnica (zysk) pomiędzy ceną sprzedaży akcji a ceną ich zakupu. Zatem w przypadku transakcji dotyczących kupna i sprzedaży akcji, realizowanych przez Spółkę, jej wynagrodzeniem jest zysk osiągnięty na danej transakcji. Wówczas tak wyliczone wynagrodzenie, pomniejszone o kwotę podatku należnego stanowi obrót i winno zostać wykazane w podstawie opodatkowania".

Reasumując, w świetle powyższych uwag, a w szczególności poglądów zaprezentowanych przez Trybunał, w odniesieniu do transakcji dokonywanych na akcjach notowanych na rynku regulowanym, za wynagrodzenie (podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. oraz art. 29a ust. 1 aktualnie obowiązującej ustawy o VAT) należy uznać wynik uzyskany na transakcjach dokonanych w danym okresie rozliczeniowym, czyli różnicę pomiędzy ceną sprzedaży papierów wartościowych a ceną ich zakupu. W konsekwencji, wartością, którą należy uwzględnić przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT, jest łączny wynik na transakcjach zrealizowanych przez Spółkę w danym okresie rozliczeniowym - zarówno w odniesieniu do roku 2014, jak i lat wcześniejszych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

W myśl natomiast art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Z kolei w art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy - obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. - ustawodawca postanowił, że podstawą opodatkowania czynności maklerskich, czynności wynikających z zarządzania funduszami inwestycyjnymi, czynności wynikających z umowy agencyjnej lub zlecenia, pośrednictwa, umowy komisu lub innych usług o podobnym charakterze stanowi dla prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, agenta, zleceniobiorcy lub innej osoby świadczącej usługi o podobnym charakterze - kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie usługi, pomniejszona o kwotę podatku (...).

Z dniem 1 stycznia 2014 r. weszły w życie przepisy dotyczące m.in. podstawy opodatkowania wprowadzone ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35).

I tak, stosownie do obowiązującego od dnia 1 stycznia art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Stosownie do art. 29a ust. 6 ustawy podstawa opodatkowania obejmuje:

W myśl przywołanej w art. 29a ust. 1 ustawy zasady ogólnej, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności zawiera m.in. transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych, które są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych działając na rynku regulowanym jako inwestor lub jako tzw. animator. W przypadku działania jako inwestor X. dokonuje transakcji nabycia lub sprzedaży papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. Opisywane transakcje, wykonywane przez Spółkę jako inwestora, są realizowane przez Spółkę w celu osiągnięcia zysku, rozumianego jako dodatnia różnica pomiędzy wartością sprzedaży danych papierów wartościowych a ceną ich zakupu. W przypadku działania jako animator Spółka realizuje transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych również we własnym imieniu, ale na podstawie umowy wiążącej ją z podmiotem zlecającym wykonywanie tego typu czynności.

W związku z przedstawionym opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego X. pragnie potwierdzić, czy w odniesieniu do opisanych transakcji na papierach wartościowych, podstawą opodatkowania VAT, a jednocześnie wartością, którą należy uwzględnić przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT, jest łączny wynik na transakcjach zrealizowanych w danym okresie rozliczeniowym.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera szczególnego przepisu, który określałby wprost podstawę opodatkowania dla usług polegających na obrocie instrumentami finansowymi takimi jak papiery wartościowe.

W myśl art. 73 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L 2006.347.1 z późn. zm.), podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Powyższy przepis Dyrektywy wskazuje, że jako podstawę opodatkowania przyjąć należy otrzymaną przez usługodawcę zapłatę, wynagrodzenie, za świadczone usługi.

Zatem w przypadku operacji na jakichkolwiek instrumentach finansowych podstawę opodatkowania określa się według zasad ogólnych i stanowi ją kwota należna z tytułu danej czynności pośrednictwa finansowego. Należność ta winna wynikać z umów zawieranych z kontrahentami, z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 z późn. zm.).

W przedmiotowej sprawie właściwe jest zdefiniowanie pojęcia "wynagrodzenie" jako dodatnia różnica (zysk) pomiędzy ceną sprzedaży papierów wartościowych a ceną ich zakupu. Zatem w przypadku transakcji dotyczących kupna i sprzedaży papierów wartościowych, realizowanych przez Spółkę, jej wynagrodzeniem jest zysk osiągnięty na danej transakcji.

Wówczas tak wyliczone wynagrodzenie, pomniejszone o kwotę podatku należnego stanowi obrót i winno zostać wykazane w podstawie opodatkowania. Należy również stwierdzić, że do prawidłowego wyliczenia wynagrodzenia pod uwagę należy brać - wbrew stanowisku Spółki - tylko te transakcje, na których osiągnięto zysk - otrzymano wynagrodzenie.

Należy przy tym podkreślić, że kwota tak wyliczonego wynagrodzenia w danym okresie rozliczeniowym powinna być liczona dla każdej transakcji oddzielnie, zaś dla celów rozliczenia podatku od towarów i usług w każdym okresie rozliczeniowym Wnioskodawca powinien wykazać sumę kwot otrzymanego wynagrodzenia. Nieprawidłowe jest zatem ustalanie wynagrodzenia (obrotu) jako łączny wynik wszystkich transakcji dokonanych w danym okresie - co sugeruje Spółka.

Wskazane wyżej rozwiązanie ma szczególne znaczenie w przypadku, gdy w danym okresie ma miejsce strata. Gdyby przyjąć sposób ustalania podstawy opodatkowania przyjęty przez Spółkę, mogłoby to prowadzić do sytuacji, w której Spółka ponosząc w ujęciu ogólnym danego miesiąca - stratę (zgodnie z przyjętym sposobem wyliczania wyniku) nie osiągnęłaby żadnego wynagrodzenia, zatem teoretycznie w danym okresie rozliczeniowym nie byłaby zobligowana do wykazywania żadnego obrotu z tytułu transakcji kupna i sprzedaży akcji. Może bowiem wystąpić sytuacja, gdy w danym okresie rozliczeniowym część transakcji przyniesie Spółce zysk (obrót), a część - stratę, przy czym okaże się, że w ogólnym rozrachunku z danego okresu, Spółka osiągnęła stratę na dokonywanych transakcjach dotyczących papierów wartościowych. Należy jednocześnie w tym miejscu podkreślić, że Spółka ma możliwość ustalenia faktycznego obrotu (zysku) uzyskanego z każdej pojedynczej transakcji. Zatem w przedstawionej sytuacji należy stwierdzić, że przyjmując metodę liczenia obrotu proponowaną przez Spółkę, nie wykazałaby ona w danym okresie rozliczeniowym żadnego obrotu, gdyż łączny wynik uzyskany na dokonanych transakcjach jest stratą dla Spółki, gdy tymczasem z części zawartych transakcji Spółka w rzeczywistości osiągnęła zysk (obrót).

Z powyższego wynika wprost, że proponowana przez Spółkę metoda liczenia obrotu jest niewłaściwa i może powodować zniekształcenia rzeczywistej kwoty obrotu osiągniętego w danym okresie rozliczeniowym.

Z uwagi na opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie, skoro w myśl art. 29 ust. 1 cyt. ustawy, obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, to w przypadku transakcji kupna-sprzedaży akcji notowanych na rynku regulowanym, podstawę opodatkowania podatkiem VAT (obrót) stanowić będzie kwota należna (zysk) z tytułu zrealizowania danej transakcji, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Również, skoro w myśl art. 29a ust. 1 cyt. ustawy, podstawą opodatkowania jest wszystko co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymuje z tytułu świadczenia usług, to w przypadku transakcji na papierach wartościowych, podstawę opodatkowania podatkiem VAT stanowić będzie kwota należna (zysk) z tytułu zrealizowania danej transakcji, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Tym samym w analizowanym przypadku, w ujęciu miesięcznym podstawą opodatkowania z tytułu realizowanych przez Wnioskodawcę transakcji kupna i sprzedaży papierów wartościowych notowanych na rynku regulowanym jest suma kwot należnych z pojedynczych transakcji zrealizowanych w danym miesiącu pomniejszonych o kwotę należnego podatku.

Artykuł 86 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z treści cytowanego wyżej przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia dokonuje czynny podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, przy nabyciu których podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających temu podatkowi.

W myśl art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 (ust. 2).

Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (ust. 3).

Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej (ust. 4).

Należy zatem wskazać, że w przypadku, gdy dla danych wydatków nie jest możliwe wyodrębnienie kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami dającymi prawo do odliczenia, przy ustalaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT, Wnioskodawca powinien uwzględniać sumę kwot należnych (zysków) z poszczególnych transakcji zrealizowanych w danym miesiącu, pomniejszonych o kwotę należnego podatku.

Tym samym obrót roczny wyliczony dla współczynnika proporcji VAT powinien być ustalany jako suma miesięcznych zysków z tytułu zrealizowanych transakcji pomniejszonych o kwotę należnego podatku.

Stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku należało zatem uznać za nieprawidłowe.

W złożonym wniosku Spółka na poparcie własnego stanowiska powołała interpretacje indywidualne. Organ wyjaśnia, że w identycznym stanie prawnym i identycznym stanie faktycznym rozstrzygnięcia powinny być tożsame. Cel ten osiągany jest poprzez zastosowanie właściwych przepisów Ordynacji podatkowej. Interpretacje rozbieżne bądź wątpliwe mogą być poddane weryfikacji w trybie art. 14e § 1 tej ustawy, zgodnie z którym "Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość (...)". Oznacza to, że interpretacje indywidualne wydawane przez upoważnione do tego organy każdorazowo podlegają analizie i weryfikacji, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, Minister Finansów może zmienić nieprawidłową interpretację indywidualną.

Ponadto, w interpretacji IPPP1/443-372/12-2/JL stwierdzono, że w sprawie, skoro w myśl art. 29 ust. 1 cyt. ustawy, obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, to w przypadku transakcji kupna-sprzedaży akcji notowanych na rynku regulowanym, podstawę opodatkowania podatkiem VAT (obrót) stanowić będzie kwota należna (zysk) z tytułu zrealizowania danej transakcji, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Tym samym w analizowanym przypadku, w ujęciu miesięcznym podstawą opodatkowania z tytułu realizowanych przez Wnioskodawcę transakcji kupna i sprzedaży akcji notowanych na rynku regulowanym jest suma kwot należnych z pojedynczych transakcji zrealizowanych w danym miesiącu pomniejszonych o kwotę należnego podatku.

Tym samym powyższa interpretacja potwierdza stanowisko zaprezentowane przez Organ w niniejszej sprawie.

W odniesieniu do przywołanych przez Spółkę we własnym stanowisku wyroków sądowych należy zauważyć, że organ podatkowy nie neguje stanowiska, prezentowanego w orzeczeniu III SA/Wa 1471/08 z dnia 21 listopada 2008, że efektywnym wynagrodzeniem Banku w przypadku operacji dotyczących pochodnych instrumentów finansowych jest wynik rozumiany jako różnica pomiędzy dodatnimi i ujemnymi strumieniami przepływów finansowych w odniesieniu do poszczególnych typów instrumentów pochodnych, wskazuje jedynie, że wynik ten powinien być kalkulowany do każdego kontraktu oddzielnie.

W zakresie zacytowanego wyroku WSA w Warszawie z dnia 10 maja 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 2991/12 należy zauważyć, że przedmiotowe orzeczenie jest nieprawomocne, zatem tezy płynące z tego orzeczenia mogą zostać uchylone na etapie badania przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyniku złożenia skargi kasacyjnej przez Strony.

Wnioskodawca powołał się również na orzeczenie TSUE w sprawie C-172/96 Commissioners of Customs Excise v First National Bank of Chicago, zgodnie z którym w odniesieniu do transakcji polegających na obrocie walutami podstawą opodatkowania jest wynik zrealizowany w danym okresie. Zdaniem tut. Organu ww. wyrok dotyczy innego stanu faktycznego i nie będzie mieć zastosowania w przedmiotowej sprawie. W szczególności zwrócić należy uwagę, że transakcje wymiany walut są transakcjami na pieniądzach, czyli rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku, realizowanymi z wieloma podmiotami jednocześnie, co oznacza, że w sytuacji gdy w danym okresie dokonywane są setki podobnych transakcji, nie sposób ustalić, po jakiej cenie został zakupiony dany pieniądz i czy jego sprzedaż przyniosła zysk czy stratę. W takim przypadku rozwiązanie przyjęte przez TSUE jest jedynym logicznym sposobem pozwalającym na określenie wielkości osiągniętego obrotu.

W nawiązaniu do orzeczenia TSUE w sprawie GFKL Financial Services C-93/10, powołanego przez Wnioskodawcę, należy zauważyć że wskazany wyrok nie odnosi się do sytuacji opisanej we wniosku, bowiem wyrok ten dotyczy tzw. trudnych wierzytelności tj. takich co do których istnieją poważne wątpliwości ich zaspokojenia.

Warto zaznaczyć, że w całkowicie odmiennej kwestii TSUE wypowiedział się w wyroku z dnia 5 maja 1994 r. w sprawie C-38/93 H.J. Glawe Spiel, w którym uznał, że w przypadku gier na automatach podstawą opodatkowania jest wynik zrealizowany z tytułu świadczenia danych usług.

Tym samym konsekwencje wynikające z powołanych orzeczeń nie wpływają na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie, gdyż dotyczą innych kwestii.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.