IPPP1/443-199/10-4/AW - Możliwość opodatkowania podatkiem VAT usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 15 lutego 2010 r. (data wpływu 19 lutego 2010 r.), uzupełnione pismem z dnia 12 marca 2010 r. (data wpływu 22 marca 2010 r.) nadesłanym w odpowiedzi na wezwanie z dnia 8 marca 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym - jest prawidłowe.

W dniu 19 lutego 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 2009 r. Spółka zawarła kilka umów pożyczek, na podstawie których pożyczyła pieniądze innym spółkom. Pożyczki zostały wypłacone pożyczkobiorcom na ich rachunki bankowe. Spółka dokonała czynności udzielenia pożyczek - na podstawie zawartych umów pożyczek na rzecz innych spółek, w których to umowach pożyczkobiorcy zobowiązali się zwrócić kwoty pożyczek wraz z odsetkami. Pożyczki były udzielone z środków własnych Spółki. Pożyczkodawca - Spółka była i jest nadal czynnym podatnikiem VAT. Pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcami istnieje powiązanie osobowe, brak jednak powiązań kapitałowych.

W nadesłanym uzupełnieniu z dnia 12 marca 2010 r. (data wpływu 22 marca 2010 r.) Spółka wyjaśniła, że kwalifikuje czynność udzielania pożyczki pod symbolem PKWiU 65.22 jako usługę udzielania pożyczki poza systemem bankowym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy czynność udzielania pożyczek podlega przepisom ustawy o VAT oraz jako usługa pośrednictwa finansowego korzysta ze zwolnienia od opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z pozycją 3 załącznika Nr 4 do ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Czynność udzielenia pożyczki jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT i w związku z tym podlega przepisom tej ustawy, a jako usługa pośrednictwa finansowego wymieniona w załączniku nr 4 do ustawy o VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy jest zwolniona z opodatkowania. Zdaniem Spółki nawet czynność jednorazowego udzielenia pożyczki na rzecz innej spółki będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT jako usługa pośrednictwa finansowego. Przemawiają za tym następujące argumenty:

Stosownie do art. 5 ust. 1 i art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług w Polsce, rozumiane jako każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 Kodeksu cywilnego. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Wobec powyższego, udzielenie pożyczki będzie spełniać definicję usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy VAT. W analizowanej sytuacji można przecież zidentyfikować beneficjenta świadczenia wykonanego przez Spółkę, którym będzie pożyczkobiorca mogący korzystać z kapitału udostępnionego mu przez Spółkę na określony czas. Jednocześnie Spółka zobowiązana będzie do udostępnienia kapitału. Ponadto, rozważana usługa będzie miała charakter odpłatny, z uwagi na fakt, iż Spółka pobierać będzie wynagrodzenie w postaci odsetek od udostępnionego kapitału. W świetle powyższego spełniony jest warunek, iż udzielanie przez Spółkę pożyczki ma charakter świadczenia wzajemnego, gdzie w ramach odpłatnej umowy zobowiązaniowej jedna ze stron jest bezpośrednim beneficjentem zobowiązania.

Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 3 Ustawy o VAT, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów i statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji z wyjątkiem usług elektronicznych. W kategorii 65.22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 89, poz. 844 z późn. zm.) wymieniono "Usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym". W związku z powyższym, skoro opisane wyżej czynność udzielania pożyczki została wymieniona w klasyfikacjach statystycznych jako usługa pośrednictwa finansowego nie mieści się w zakresie wyłączenia ze zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w załączniku Nr 4 do Ustawy o VAT, zdaniem Spółki będzie ona korzystała w całości ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT.

Udzielenie pożyczki powinno zatem podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, nawet w przypadku gdy czynność ta jest wykonywana sporadycznie. Potwierdzeniem powyższego jest chociażby fakt, iż zgodnie z art. 90 ust. 6 ustawy o VAT sporadyczne transakcje w zakresie pośrednictwa finansowego mogą zostać pominięte przy obliczaniu obrotu podatnika dla proporcji rozliczenia podatku naliczonego. Oznacza to, iż również czynności sporadyczne (w tym dokonywane jednorazowo) podlegają opodatkowaniu VAT. Gdyby czynności sporadycznie wykonywane przez podatnika VAT nie podlegały opodatkowaniu VAT, wówczas ustawodawca nie wprowadzałby dodatkowego zastrzeżenia, iż tego rodzaju czynności mogą zostać pominięte przy liczeniu proporcji VAT. Przyjęcie odmiennej tezy oznaczałoby, iż wyłączona spod opodatkowania byłaby każda czynność wykonywana raz na kilka lat, czy też jednorazowo. W praktyce mogłoby to doprowadzić do naruszenia zasady neutralności podatku VAT. Wyżej przedstawione stanowisko znajduje również potwierdzenie w poglądach reprezentowanych przez doktrynę prawa podatkowego np. przez Janusza Zubrzyckiego w "Leksykonie VAT" (Wyd. Unimex, Wrocław 2008 r., str. 732-734).

Bez znaczenia jest, zdaniem Spółki okoliczność, iż Spółka nie ma wpisanego takiego rodzaju działalności do umowy Spółki oraz ujawnionego w KRS. Zakres działalności wymieniony w KRS, nie powinien wpływać na zakres, w którym działa ona w charakterze podatnika VAT. Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy VAT, czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Zatem dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonej czynności nie ma znaczenia czy jej rodzaj został wymieniony w umowie Spółki w ramach jej zakresu przedmiotowego. Status podatnika VAT jest kategorią obiektywną niezależną od tego jak sformułowana jest umowa spółki. Potwierdzają to liczne interpretacje organów podatkowych, a także stanowisko doktryny prawa podatkowego.

Wobec powyższego Spółka uważa, że nawet czynność jednorazowego udzielenia pożyczki podlega opodatkowaniu VAT jako usługa pośrednictwa finansowego, z tym, że usługa ta korzysta ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT w związku z pozycją 3 załącznika nr 4 do Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - zwanej dalej: ustawą), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w rozumieniu art. 7 cyt. ustawy (...).

Z art. 8 ust. 3 powołanej ustawy wynika, że usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Działalność gospodarcza, stosownie do art. 15 ust. 2 cyt. ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22 %, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, tj. 7 %, 3 % i 0 % lub zwolnienie od podatku. I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. Stosownie do poz. 3 wskazanego załącznika, zawierającego wykaz usług zwolnionych od podatku, zwolnione od podatku są usługi pośrednictwa finansowego, sklasyfikowane w grupowaniu PKWiU - sekcja J ex (65-67), z wyłączeniem:

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż Spółka będąca podatnikiem podatku od towarów i usług, zawarła kilka umów pożyczek. Na podstawie zawartych umów Spółka pożyczyła z własnych środków pieniądze innym spółkom, które zobowiązały się zwrócić kwoty pożyczek wraz z odsetkami. Działalność w zakresie udzielenia pożyczek, nie jest wpisana do umowy Spółki oraz nie jest wykazana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Usługi udzielenia pożyczek Spółka sklasyfikowała według PKWiU do grupowania 65.22 "usługi udzielenia pożyczek świadczone poza systemem bankowym".

Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Bowiem udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie były wpisane do umowy Spółki oraz nie były wykazane w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych świadczone poza systemem bankowym, jak słusznie wskazała Spółka, zaliczane do grupy usług pośrednictwa finansowego, sklasyfikowanych w sekcji J. dział 65 PKWiU, mieszczą się w definicji działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 powołanej ustawy. Wobec powyższego udzielanie pożyczek podlega regulacjom zawartym w ustawie o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że usługa udzielenia pożyczki sklasyfikowana przez Spółkę według PKWiU do grupowania 65.22, stanowi czynność podlegającą - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 oraz art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, przy czym, jako nie objęta żadnym z wyłączeń wskazanych w poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy, korzysta ze zwolnienia od podatku, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednocześnie informuje się, że Minister Finansów nie jest uprawniony do klasyfikacji usług, w związku z tym niniejszą interpretacje wydano wyłącznie w oparciu o wskazane przez Wnioskodawcę grupowanie statystyczne. Należy zaznaczyć, iż zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania, informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) zainteresowany podmiot sam klasyfikuje m.in. swoje produkty (wyroby i usługi), według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach, wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej i to jego obciążają ewentualne negatywne konsekwencje z tytułu błędnego zaklasyfikowania usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydana odrębna interpretacja.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.