IPPP1-443-196/11-4/EK - Zużycie wewnętrzne członków wspólnoty mieszkaniowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wspólnoty, przedstawione we wniosku z dnia 24 stycznia 2011 r. (data wpływu 31 stycznia 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 5 kwietnia 2011 r. (data wpływu 8 kwietnia 2011 r.) w odpowiedzi na wezwanie tut. Organu z dnia 16 marca 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania opłat za media na rzecz członków Wspólnoty - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 stycznia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania opłat za media na rzecz członków Wspólnoty. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 5 kwietnia 2011 r. (data wpływu 8 kwietnia 2011 r.) w odpowiedzi na wezwanie tut. Organu z dnia 16 marca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wspólnota mieszkaniowa jest w około 90% wspólnotą lokali mieszkalnych, pozostałą część stanowią lokale użytkowe. Członkowie wspólnoty, właściciele lokali zarówno mieszkalnych jak i użytkowych wnoszą miesięczne zaliczki na utrzymanie części wspólnych zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali).

Jednocześnie zgodnie z art. 13 ww. ustawy każdy właściciel zobowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania swojego lokalu. Na koszty utrzymania odrębnych lokali składają się między innymi koszty dostarczanych mediów (centralnego ogrzewania, dostawy wody, odprowadzania ścieków i wywozu nieczystości) do poszczególnych lokali.

Z uwagi na regulacje prawne dotyczące obsługi budynków wielolokalowych, umowy na dostawę mediów do wyodrębnionych lokali nie są zawierane z poszczególnymi końcowymi odbiorcami - członkami wspólnoty, tylko z pośredniczącą w tym procesie Wspólnotą Mieszkaniową.

Umowy z dostawcami mediów dotyczą zarówno dostaw do części wspólnych jak i poszczególnych lokali.

Wspólnota mieszkaniowa jako strona tych umów jest zobowiązana do regulowania opłat za wszystkie dostarczane media dlatego zaliczki miesięczne wnoszone przez członków wspólnoty muszą obejmować również środki na pokrycie kosztów mediów wyodrębnionych lokali (chociaż one de facto nie stanowią zaliczki na utrzymanie części wspólnej). Wniesione środki są następnie rozliczane zgodnie ze wskazaniami liczników.

Wspólnota jest podatnikiem podatku VAT i na dzień dzisiejszy nie refakturuje żadnych kosztów dostarczanych mediów.

Wspólnota zapoznała się z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 05.O8.2010 r. sygn. I FSK 1343/09 (kopia w załączeniu) wydanym w związku ze skargą kasacyjną w innej sprawie indywidualnej dotyczącej możliwości refakturowania dostawy mediów do poszczególnych lokali w innej wspólnocie mieszkaniowej (z wyłączeniem dostaw związanych z utrzymaniem części wspólnej). W uzasadnieniu wyroku NSA przedstawił następujące stanowisko:

"W przypadku wydatków ponoszonych przez właściciela - związanych z utrzymaniem jego lokalu - najczęściej chodzić będzie o tzw. media (np. energia cieplna woda) Zarząd Wspólnoty a w niniejszej sprawie Zarządca Wspólnoty w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje w odmiennej roli, praktycznie jedynie jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali środki uiszczone z tytułu wpłat dokonanych przez właścicieli poszczególnych lokali na utrzymanie tych lokali (zapłata za media) nie są zaliczkami w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali. W tym znaczeniu wydatki ponoszone przez właścicieli lokali na zakup mediów do ich lokali nie są "partycypacją w kosztach Wspólnoty Mieszkaniowej przez jej członków". Decydującym kryterium dla takiego rozróżnienia jest odpowiedź na pytanie kto jest ostatecznym odbiorcą usług. Oczywistym jest, że nabywcą finalnym towarów i usług świadczonych przez podmioty np. dostarczające wodę czy odprowadzające ścieki i służących zaspokajaniu indywidualnych potrzeb każdego z członków wspólnoty jest nie wspólnota, a każdy z jej członków z osobna. Mamy tu do czynienia z sytuacją w jakiej wspólnota mieszkaniowa, od której jako od podatnika VAT dokonującego zakupu towarów i usług od podmiotu zewnętrznego (innego podatnika), każdy jej członek jako konsument nabywa towar i usługę. Zatem zakup przez wspólnotę usług odprowadzania nieczystości, wywozu śmieci czy dostarczania wody i służących zaspokajaniu indywidualnych potrzeb każdego z członków wspólnoty powinien być refakturowany na członków wspólnoty ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług."

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w kontekście przywołanego stanowiska NSA w sprawie refakturowania mediów dostarczanych do poszczególnych lokali Wspólnota Mieszkaniowa może dokonywać refakturowania tych kosztów na poszczególnych członków wspólnoty (właścicieli lokali użytkowych, prowadzących działalność gospodarczą na własny rachunek, i pozostałych właścicieli lokali mieszkalnych).

Wspólnota Mieszkaniowa podziela stanowisko NSA z uzasadnienia przywołanego wyroku o możliwości refakturowania mediów stanowiących koszt utrzymania poszczególnych lokali. W tym przypadku właściciele lokali są faktycznymi końcowymi odbiorcami dostarczanych mediów, którzy mają prawo do otrzymania dokumentu zakupu tak jak każdy inny odbiorca tj. faktury VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast art. 8 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Przez sprzedaż natomiast, w myśl art. 2 pkt 22 cyt. ustawy, rozumieć należy odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Stosownie do art. 106 cyt. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Podstawę prawną funkcjonowania wspólnot stanowi ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.) Ustawa ta określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres działania zarządu nieruchomością wspólną.

Zgodnie z treścią art. 6 ww. ustawy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.

Jednostka powstała w oparciu o powyższy przepis, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy). Wymieniona ustawa określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną.

Z art. 13 powołanej ustawy wynika, że właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, przez którą rozumie się jedynie grunt oraz część budynku i urządzenia nie służące wyłącznie właścicielom lokali (np. klatki schodowe, parkingi, instalacje energetyczne itd.).

Natomiast art. 14 cyt. ustawy wskazuje, że na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się: wydatki na remonty i bieżącą konserwację, opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę, ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali, wydatki na utrzymanie porządku i czystości, wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.

Drugi rodzaj wydatków ponoszonych przez właścicieli lokali, to wydatki związane z utrzymaniem własnych lokali, np. koszty zużytej energii cieplnej, wody czy wywozu nieczystości. Wspólnota, a więc jej członkowie są nabywcami mediów, które pokrywane są z zaliczek pobieranych od członków wspólnoty zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali.

Należy podkreślić, że wspólnota, która nabywa media oraz inne usługi od dostawców, pobiera od właścicieli lokali będących członkami tej wspólnoty opłaty tytułem dostarczonych usług. Wpłaty te stanowią zatem, w ocenie tut. Organu, partycypację w kosztach wspólnoty przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali, a nie części wspólnej, poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za media. Stroną umowy o dostawę mediów co do zasady jest wspólnota mieszkaniowa, reprezentowana przez zarząd.

Z powyższego wynika, w ocenie tut. Organu, że wewnętrzne rozliczenia między wspólnotą, a jej członkami nie spełniają ani definicji dostawy towarów, ani definicji świadczenia usług, w związku z tym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji powyższego wspólnota mieszkaniowa w zakresie czynności pobierania zaliczek od członków wspólnoty z tytułu utrzymania poszczególnych lokali (tj. czynności mających charakter partycypacji w kosztach jednostki organizacyjnej wspólnoty mieszkaniowej) nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Natomiast czynności wykonywane przez wspólnotę, wykraczające poza zakres obowiązkowego zarządu określonego w ustawie o własności lokali, na podstawie odrębnych umów cywilnoprawnych, są dostawą towarów lub świadczeniem usług, w stosunku do których mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

Z punktu widzenia przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wspólnota jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej mogącą posiadać podmiotowość podatkową, natomiast obciążanie kosztami mediów osób niebędących członkami wspólnoty stanowi czynność wykraczającą poza zakres obowiązkowego zarządu określonego w ustawie o własności lokali, należącymi do kategorii czynności opodatkowanych w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. A zatem podejmując te czynności wspólnota działa w tym zakresie w charakterze podatnika podatku od towarów i usług i czynności te podlegają opodatkowaniu wg stawek właściwych dla danego towaru lub usługi.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wspólnota w około 90% wspólnotą lokali mieszkalnych, pozostałą część stanowią lokale użytkowe. Członkowie wspólnoty, właściciele lokali zarówno mieszkalnych jak i użytkowych wnoszą miesięczne zaliczki na utrzymanie części wspólnych Jednocześnie, każdy właściciel zobowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania swojego lokalu. Na koszty utrzymania odrębnych lokali składają się między innymi koszty dostarczanych mediów (centralnego ogrzewania, dostawy wody, odprowadzania ścieków i wywozu nieczystości) do poszczególnych lokali. Umowy na dostawę mediów zawarte są ze Wspólnotą Mieszkaniową i dotyczą zarówno dostaw do części wspólnych jak i poszczególnych lokali. Wspólnota mieszkaniowa jako strona tych umów jest zobowiązana do regulowania opłat za wszystkie dostarczane media dlatego zaliczki miesięczne wnoszone przez członków wspólnoty muszą obejmować również środki na pokrycie kosztów mediów wyodrębnionych lokali (chociaż one de facto nie stanowią zaliczki na utrzymanie części wspólnej). Wniesione środki są następnie rozliczane zgodnie ze wskazaniami liczników. Wspólnota jest czynnym podatnikiem VAT.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz przywołane przepisy wskazać należy, że Wspólnota, a więc jej członkowie nie dokonują sprzedaży w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług na rzecz samych siebie. Zatem w zakresie obciążania wyłącznie swoich członków dostarczaniem mediów do poszczególnych lokali, Wspólnota nie działa w tym zakresie w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, tym samym nie dokonuje odpłatnej dostawy towarów, ani też odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wspólnota nie wykonuje bowiem czynności na rzecz osób trzecich, lecz dla samej siebie - jest to tzw. zużycie wewnętrzne członków Wspólnoty. W związku z powyższym brak jest uzasadnienia dla opodatkowania tych czynności podatkiem od towarów i usług.

Dla rozliczeń między Wspólnotą a jej członkami, w odniesieniu do zaliczek na pokrycie kosztów mediów wyodrębnionych lokali, nie znajdzie także zastosowania przepis art. 30 ust. 3 ustawy o VAT, który stanowi, iż w sytuacji gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku.

Jak dowiedziono bowiem wyżej, oraz jak wskazał sam Wnioskodawca, nabywcą mediów od zewnętrznych dostawców jest Wspólnota, w której skład - z mocy ustawy o własności lokali - wchodzą poszczególni właściciele lokali tworzący tę Wspólnotę. Wykonując czynności na rzecz swoich członków Wspólnota nie dokonuje dostawy towarów zdefiniowanej w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, nie świadczy także usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ww. ustawy. Wspólnota nie wykonuje bowiem usług dla osób trzecich, lecz dla samej siebie - jest to tzw. zużycie wewnętrzne członków wspólnoty. Zatem Wspólnota w odniesieniu do zaliczek na pokrycie kosztów mediów wyodrębnionych lokali nie powinna wystawiać faktur VAT na rzecz członków Wspólnoty, niezależnie od tego jaki jest ich status podatkowy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku NSA sygn. akt. I FSK 1343/09, którego stanowisko podziela Wnioskodawca, stwierdzić należy, iż nie negując orzecznictwa sądowego jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane.

Jednocześni tut. Organ informuje, iż analiza załączników dołączonych do wniosku nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z powyższym Minister Finansów nie jest uprawniony do oceny prawnej załączników dołączonych przez Wnioskodawcę.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.