IPPP1/443-1779/11-2/AP - Odsetki karne od umowy faktoringowej a opodatkowanie VAT.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Banku, przedstawione we wniosku z dnia 19 grudnia 2011 r. (data wpływu 23 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania pobieranych odsetek karnych - jest prawidłowe.

W dniu 23 grudnia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania pobieranych odsetek karnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: Bank) prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której świadczy usługi faktoringu. Z tytułu udzielenia finansowania na podstawie umowy faktoringowej Bank pobiera wynagrodzenie od faktoranta w postaci umownych odsetek dyskontowych i umownych odsetek z okres dopuszczalnego opóźnienia. Ponadto Bank pobiera z tytułu świadczonych usług także wynagrodzenie w formie m.in.:

* prowizji z tytułu zawarcia umowy,

* prowizji z tytułu nabycia poszczególnych wierzytelności będących przedmiotem faktoringu,

* opłat za pisemne informacje dotyczące wpłat od dłużników.

W określonych w umowach faktoringowych przypadkach Bank pobiera odsetki karne. Odsetki te mogą być pobierane po upływie terminu zapłaty, bądź dopiero po upływie dopuszczalnego terminu opóźnienia, w zależności od brzmienia umowy. Bank może pobierać odsetki karne w przypadku niezapłacenia przez faktoranta w terminie określonym w umowie faktoringowej jakiejkolwiek kwoty należnej Bankowi zgodnie z ustaleniami umowy faktoringowej, przykładowo w przypadku niespłacenia w terminie przez faktoranta należności głównej, prowizji, opłat lub kosztów (tzw. zadłużenie przeterminowane). Odsetki karne mogą być pobierane zarówno w przypadku niespłacenia całości, jak i jedynie części przysługującej Bankowi wierzytelności.

Z tytułu otrzymania odsetek karnych Bank nie wykonuje na rzecz faktoranta żadnych dodatkowych czynności. Odsetki karne stanowią rekompensatę straty poniesionej przez Bank w wyniku nieotrzymania środków pieniężnych w czasie przewidzianym umową faktoringową.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odsetki karne podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, odsetki karne nie stanowią wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług ani wykonywania innej czynności opodatkowanej i tym samym nie są objęte zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: podatek VAT) podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Zdaniem Banku, kluczowe znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych na gruncie podatku VAT otrzymania przez Bank odsetek karnych ma fakt, iż nie stanowią one wynagrodzenia za usługę świadczoną na rzecz faktoranta. Z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy faktoringowej Bank pobiera bowiem wskazane w opisie zdarzenia przyszłego inne niż odsetki karne opłaty, to jest m.in. odsetki dyskontowe, prowizję z tytułu zawarcia umowy faktoringowej oraz prowizję z tytułu nabycia poszczególnych wierzytelności, a także opłaty za pisemne informacje dotyczące wpłat od dłużników.

Odsetki karne mają natomiast odmienny charakter niż wymienione wyżej opłaty z tytułu świadczenia usług. Z jednej strony mają one zrekompensować szkodę poniesioną przez Bank w związku nieotrzymaniem środków pieniężnych w czasie przewidzianym umową faktoringową, mają zatem charakter odszkodowawczy. Z drugiej zaś strony, stanowią sankcję nałożoną na faktoranta z tytułu niewykonania obowiązku nałożonego na niego przez umowę faktoringową. Należy podkreślić, iż odsetki karne są należne Bankowi niezależnie od wykonywania jakichkolwiek usług na rzecz faktoranta lub innego podmiotu.

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty, zdaniem Banku, należy uznać, iż odsetki karne nie stanowią wynagrodzenia z tytułu świadczenia usługi ani z tytułu żadnej innej czynności opodatkowanej i tym samym nie są objęte zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Pogląd, iż odsetki karne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) TSUE w wyroku w sprawie BAZ Bausystem AG z dnia 1 lipca 1982 r. sygn. C-222/81 uznał, iż odsetki karne tytułu nieterminowej płatności nie mogą zostać uznane za wynagrodzenie w rozumieniu przepisów o VAT i tym samym nie mogą stanowić podstawy opodatkowania tym podatkiem. W uzasadnieniu wyroku TSUE wskazał, iż wypłata odsetek karnych nie ma żadnego związku ze świadczeniem i konsumowaniem usługi, a kwota odsetek karnych nie stanowi wynagrodzenia świadczącego usługę lecz rekompensatę za opóźnioną płatność czy poniesioną szkodę.

Podobne stanowisko w kwestii opodatkowania odsetek karnych zajmują również organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 29 września 2009 r. sygn. IPPP1-443-708/09-2/JB uznał, iż "odsetki karne za opóźnienia w płatnościach przez faktoranta na rzecz Banku nie stanowią wypłaty wynagrodzenia za świadczenie usług faktoringu wykonane przez Wnioskodawcę, mają one bowiem charakter sankcyjny i jako takie nie mieszczą się w katalogu czynności określonych w art. 5 ustawy o VAT i nie podlegają przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. W związku z powyższym zapłata odsetek karnych nie będzie stanowiła elementu podstawy opodatkowania w świadczonej usłudze faktoringu".

Analogiczne stanowisko w kwestii opodatkowania odsetek karnych, choć już nie na gruncie umowy faktoringowej, zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 30 grudnia 2010 r. sygn. IPPP3/443-1032/10-4/MPe stwierdzając, iż w sytuacji gdy "w związku z nie wywiązywaniem się, bądź nieterminowym wywiązywaniem się z podjętych zobowiązań, Bank obciąża klientów określonymi opłatami o charakterze sankcyjnym i odszkodowawczym, do których zalicza się odsetki karne i ustawowe odsetki za opóźnienie (np. odsetki należne w związku z nieterminową spłatą przez klientów rat kredytowych) oraz inne opłaty karne (np. opłaty za upomnienia, monity itp.) (...) przedmiotowe odsetki i opłaty karne nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie przez Wnioskodawcę usług. Tym samym nie powinny być objęte zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług".

Podobny pogląd zaprezentował także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 23 marca 2010 r. sygn. IBPP2/443-251/10/BW i w interpretacji z dnia 11 stycznia 2010 r. sygn. IBPP2/443-11/10/BW oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 26 sierpnia 2010 r. sygn. ITPP2/443-472/10/EŁ.W związku z powyższym Bank wnosi o potwierdzenie prawidłowości jego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.Jednocześnie wskazać należy, iż w dniu 26 sierpnia 2011 r. opublikowany został tekst jednolity ustawy o podatku od towarów i usług - Dz. U. z 2011 r. Nr 177 poz. 1054.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a także zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.