IPPP1/443-1391/14-2/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 25 listopada 2014 r. (data wpływu 28 listopada 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i dokumentowania opłaty jednorazowej oraz momentu powstania obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 28 listopada 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i dokumentowania opłaty jednorazowej oraz momentu powstania obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka (dalej: "Spółka") prowadzi działalność polegającą na świadczeniu i korzystaniu z usług telekomunikacyjnych, dostarczaniu sieci telekomunikacyjnych, umożliwianiu dostępu telekomunikacyjnego, jak również świadczeniu usług towarzyszących w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800, z późn. zm.). W związku z powyższym, Spółka jest stroną: (i) stosunków umownych, takich jak umowa o dostępie telekomunikacyjnym, (ii) stosunków, które wynikają z decyzji wydanych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, jak również (iii) stosunków pozaumownych, związanych z wykonywaniem działalności telekomunikacyjnej, wynikających lub pozostających w związku z działalnością telekomunikacyjną. Ze względu na charakter tych usług oraz wymogi nakładane przepisami prawa w zakresie współdziałania z innymi operatorami telekomunikacyjnymi w zakresie ich realizacji, wzajemne stosunki stron cechują się znacznym stopniem skomplikowania. W konsekwencji pomiędzy Spółką a jednym z wiodących operatorów telekomunikacyjnych (dalej: Kontrahent) powstały spory dotyczące wzajemnych rozliczeń, skutkujące wystąpieniem przez nie w stosunku do siebie (w tym i na drodze postępowania sądowego) z roszczeniami pieniężnymi. Spółka i Kontrahent uznali też, że mogą im przysługiwać także dalsze wzajemne, dotychczas nie podniesione, roszczenia pieniężne i niepieniężne, w tym wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania umów.

Zmierzając do zakończenia ww. sporów i ostatecznego ustalenia stanu wzajemnych rozliczeń, Spółka i Kontrahent zawarli ugodę (dalej: Ugoda), czyniąc sobie wzajemne ustępstwa i zrzekając się wszystkich (z wyłączeniem wyjątków enumeratywnie wskazanych w Ugodzie) roszczeń i uprawnień, w tym: (1) roszczeń pieniężnych z jakiegokolwiek tytułu, (2) roszczeń niepieniężnych z tytułu odpowiedzialności deliktowej lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, (3) uprawnień o charakterze sankcyjnym (w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy) polegających na prawie do odstąpienia od umowy oraz na prawie do rozwiązania umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia.

Zgodnie z wyraźnym brzmieniem Ugody jej podpisanie nie stanowi przyznania przez żadnego z nich, że roszczenia drugiej strony rzeczywiście istnieją, są wykonalne, ani też uznania żadnego z tych roszczeń, ani przyznania którejkolwiek z okoliczności faktycznych. Mocą Ugody strony zrzekły się bezwarunkowo i nieodwołalnie ze wskazanych w niej wzajemnych roszczeń i zobowiązały się do podjęcia działań zmierzających do jej realizacji (w szczególności do cofnięcia złożonych w tym zakresie pozwów, wycofania uczestnictwa jako interwenient uboczny we wskazanych w Ugodzie postępowaniach oraz do nie wszczynania dalszych postępowań sądowych w celu dochodzenia ww. roszczeń, ani egzekucyjnych). Naruszenie zobowiązań przez którąkolwiek ze stron, skutkować może naliczeniem przez druga stronę kar umownych w wysokościach przewidzianych Ugodą. Biorąc pod uwagę to, że strony działają także jako wspólnicy innych spółek, również prowadzących działalność w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych, a kwestie sporne w zakresie wzajemnych obowiązków i rozliczeń występujące w przypadku stron, występują i mogą też występować pomiędzy spółkami należącymi do grupy kapitałowej jednej z nich a spółkami należącymi do grupy kapitałowej drugiej, do Ugody przystąpiły też spółki należące do grup kapitałowych obu Spółki i Kontrahenta. Wzajemne zrzeczenie się roszczeń objęło więc roszczenia przysługujące lub mogące przysługiwać wszystkim podmiotom należącym do grupy kapitałowej jednej strony wobec podmiotów należących do grupy kapitałowej drugiej strony.

Biorąc pod uwagę charakter roszczeń, których zrzeczenie się nastąpiło mocą Ugody oraz trudności z jednoznacznym ustaleniem dokładnej ich wartości, strony w drodze kompromisu ustaliły, że roszczenia przysługujące Spółce przekraczają roszczenia na rzecz Kontrahenta, Kontrahent uiści na rzecz Spółki wynagrodzenie z tytułu zrzeczenia się tych roszczeń. Wynagrodzenie obejmuje jednorazową opłatę, wymagalną po podpisaniu Ugody oraz wynagrodzenie dodatkowe, należne pod warunkiem spełnienia się dodatkowych przesłanek opisanych w Ugodzie (od spełnienia których zależne jest zarówno przysługiwanie Spółce dodatkowego wynagrodzenia, jak i jego wysokość).

Strony Ugody określiły też, że część ww. wynagrodzenia w postaci jednorazowej opłaty należna jest jednej ze spółek należących do grupy kapitałowej Spółki (dalej: Spółka z grupy X.), jako wynagrodzenie za zrzeczenie się przez nią roszczeń przysługujących jej wobec Kontrahenta.

Zgodnie z Ugodą ww. opłaty powiększane są o podatek VAT, udokumentowane fakturami VAT wystawionymi przez Spółkę oraz jedną ze spółek należących do grupy kapitałowej Spółki. Opłata jednorazowa płatna jest na rachunek bankowy Spółki. Jednocześnie Spółka informuje, iż Kontrahent oraz spółka z grupy odrębnie wystąpili z wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnych w oparciu o wyżej przedstawiony stan faktyczny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w świetle opisanego wyżej stanu faktycznego Spółka prawidłowo przyjęła, że opłata jednorazowa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej w związku z czym, wynagrodzenie to powinno zostać udokumentowane wystawionymi przez Spółkę na rzecz Kontrahenta fakturami VAT, w których Spółka powinna wykazać podatek VAT należny, przy czym obowiązek podatkowy dla opłaty jednorazowej powstaje z chwilą złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się roszczeń.

Zdaniem Wnioskodawcy:

W ocenie Spółki wypłacane wynagrodzenie za świadczenie usługi w postaci zrzeczenia się roszczeń, wypełnia wskazaną przesłankę uznania tej czynności za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, w konsekwencji będzie ono podlegało opodatkowaniu podstawową stawką VAT, a obowiązek podatkowy powstanie w momencie złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się roszczeń.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Jak stanowi zaś art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Przy czym należy zwrócić uwagę w szczególności na przepis art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy, który przez świadczenie usług nakazuje rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym uznać należy, że pojęcie świadczenia składającego się na istotę usługi należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem.

Przy definiowaniu "świadczenia" należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego. W myśl art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) lub na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji).

Co do zasady każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu lub na zaniechaniu stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Jednocześnie należy podkreślić, że czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Otrzymane wynagrodzenie za świadczenie wzajemne jest zapłatą. Zapłata ta stanowi kwotę należną od nabywcy z tytułu świadczenia, która to kwota pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT stanowi podstawę opodatkowania.

Jak wskazano w stanie faktycznym zmierzając do zakończenia sporów i ostatecznego ustalenia stanu wzajemnych rozliczeń, Spółka z Kontrahentem zawarła Ugodę w której uzgodniły warunki polubownego zakończenia sporu, na podstawie art. 508 i 917 k.c.

Jak wynika z treści art. 508 k.c. zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Natomiast art. 917 k.c. stanowi, iż przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Tak więc istotą ugody jest czynienie sobie wzajemnie ustępstw w zakresie oczekiwanych rezultatów stosunku prawnego, które należy zaliczyć do przedmiotowo istotnych elementów ugody (wyrok SN z 24 lipca 2002 r., I CKN 915/00, LEX nr 56895).

W związku z omówionym wyżej pojęciem "świadczenia", oraz ugody w przedstawionym stanie faktycznym, konieczne jest przeprowadzenie osobnej analizy w stosunku do wynagrodzenia otrzymanego na podstawie zawartej Ugody.

Działanie Spółki polegające na złożeniu oświadczenia (dokonanie czynności prawnej) o zrzeczeniu się bezwarunkowo i nieodwołalnie wszystkich roszczeń zgłoszonych przez Spółkę wobec Kontrahenta na skutek zwartej Ugody wypełnia wskazaną przesłankę uznania tej czynności za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zauważyć bowiem należy, iż zrzeczenie się roszczeń wobec Kontrahenta jest zaniechaniem działania, a więc w istocie zobowiązaniem się do powstrzymania się od dokonania czynności jak również dokonaniem faktycznych czynności na skutek złożonego oświadczenia o zrzeczeniu się roszczeń polegających np. na wycofaniu pozwów z sądów, wycofaniu swojego uczestnictwa jako interwenienta w postępowaniach sądowych, do nie wszczynania dalszych postępowań sądowych w celu dochodzenia ww. roszczeń, ani egzekucyjnych. Beneficjentem tej usługi, odnoszącym wymierną korzyść polegającą na braku obowiązku zapłaty jakiejkolwiek kwoty z tytułu roszczeń Spółki jest Kontrahent. Za powstrzymanie się od działań (zrzeczenie się roszczeń) Ugoda przewiduje wypłatę przez Kontrahenta wynagrodzenia. Zatem Ugoda łącząca Strony ma niewątpliwie charakter zobowiązaniowy - Spółka zobowiązuje się bowiem do zrzeczenia możliwości dochodzenia swoich praw i roszczeń za odpłatnością.

W konsekwencji stwierdzić należy, że przedmiotowe Wynagrodzenie wypłacane Spółce stanowi wynagrodzenie za konkretne świadczenie usługi w postaci zobowiązania do powstrzymania się od dokonania czynności, które podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Stanowisko analogiczne do zaprezentowanego przez Spółkę zostało wyrażone m.in. w: interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 20 września 2013 r. IPPP2/443610/13-2/KOM.

Odnośnie momentu powstania obowiązku podatkowego należy podkreślić, iż zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W świetle wyżej cytowanego przepisu obowiązek podatkowy powstanie w momencie złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się roszczeń, tj, w momencie podpisania ugody. W tym bowiem momencie Spółka definitywnie zrezygnowała z przysługujących jej roszczeń, a w konsekwencji nastąpiło wykonanie usługi.

Podsumowując, w ocenie spółki działanie spółki polegające na złożeniu oświadczenia (dokonanie czynności prawnej) o zrzeczeniu się bezwarunkowo i nieodwołalnie wszystkich roszczeń zgłoszonych przez Spółkę wobec Kontrahenta na skutek zwartej Ugody wypełnia wskazaną przesłankę uznania tej czynności za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Usługa winna być opodatkowana podstawową stawką VAT zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT.

Obowiązek podatkowy powstaje na podstawie art. 19a ust. 1 ustawy o VAT z chwilą wykonania usługi tj. w momencie złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się roszczeń, tj. w momencie podpisania ugody. Wykonanie usługi winno być udokumentowane fakturą VAT zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.