IPPP1/443-1387/11-2/AS - Możliwość zastosowania zwolnienia dla usług pośrednictwa finansowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 8 września 2011 r. (data wpływu 13 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zastosowania zwolnienia dla świadczonych usług - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 września 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zastosowania zwolnienia dla świadczonych usług.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Firma B. zajmuje się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami, a także pośrednictwem finansowym. Z tytułu pośrednictwa w obrocie nieruchomościami wystawia Klientom faktury VAT (za pośrednictwo w sprzedaży / wynajmie nieruchomości) ze stawką VAT 23%. W ramach usługi zajmuje się kompleksową obsługą prawną i organizacyjną transakcji. Ponadto na życzenie konkretnego Klienta, w przypadku transakcji kupna-sprzedaży lokali mieszkalnych z udziałem kredytu mieszkaniowego, firma B. zajmuje się pośrednictwem finansowym, współpracując z firmą zajmującą się pośrednictwem w udzielaniu kredytów. W ramach takiej współpracy czynności wykonywane na rzecz danego kredytobiorcy, związane z szeroko rozumianą obsługą kredytu, zostały podzielone na dwie części: czynności związane z analizą konkretnego produktu kredytowego, a także z realizacją samego wniosku kredytowego w konkretnym banku (tym zajmuje się firma współpracująca), natomiast czynnościami związanymi z analizą organizacyjno-prawną całej procedury udzielania, załatwiania i wypłaty kredytu zajmuje się firma B.

W ramach takiej współpracy wykonuje następujące czynności:

* wyjaśnia kredytobiorcom zasady udzielania kredytów mieszkaniowych w Polsce w odniesieniu do transakcji kupna-sprzedaży kredytowanej nieruchomości, w szczególności omawia znaczenie takich dokumentów jak: promesa kredytowa, decyzja kredytowa czy umowa kredytowa,

* wyjaśnia kredytobiorcom zasady określania przez banki kredytujące zdolności kredytowej w relacji z ceną transakcyjną nieruchomości oraz maksymalną kwotą udzielanego kredytu,

* wyjaśnia kredytobiorcom zasady wypłaty kredytu zależnie od stanu prawnego kredytowanej nieruchomości, szczególnie w przypadku kredytowania nieruchomości zadłużonej w innym banku,

* analizuje dokumenty związane z kredytowaną nieruchomością pod względem możliwości udzielenia kredytu na jej zakup, w tym zbiera informacje dotyczące nieruchomości na prośbę banku kredytującego (w spółdzielni mieszkaniowej, w zasobach sądu wieczysto-księgowego, itp.),

* kompletuje niezbędne dokumenty dotyczące kredytowanej nieruchomości, wymagane przez bank do złożenia wniosku kredytowego,

* ustala harmonogram wypłaty kredytu zależnie od stanu zadłużenia kredytowanej nieruchomości,

* wyjaśnia skutki prawne zawieranych umów przedwstępnych oraz umów przenoszących własność nieruchomości pod kątem nabywania nieruchomości z udziałem kredytu,

* dokonuje obsługi prawnej związanej z ustanowieniem hipotek, związanych z udzielonym kredytem, w tym w niektórych przypadkach przygotowuje i składa wnioski do sądu wieczysto-księgowego o ustanowienie hipotek, związanych z udzielonym kredytem oraz wniosku o wykreślenie spłaconych hipotek na kredytowanej nieruchomości.

W przypadku podpisania umowy kredytowej przez Klienta za pośrednictwem firmy współpracującej, firma B. otrzymuje prowizję od firmy współpracującej.

Z tego tytułu wystawiana jest faktura VAT za pośrednictwo finansowe (tj. zgodnie z art. 43.1.38) ze stawką zwolnioną z podatku VAT. Natomiast dla Klienta za pośrednictwo w sprzedaży/kupnie nieruchomości wystawia fakturę VAT ze stawką 23%.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej prawidłowo jest stosowana stawka zwolniona na usługi pośrednictwa finansowego.

W świetle powołanych przepisów oraz opisanej sytuacji zdaniem Wnioskodawcy, do powyższego zagadnienia należy stosować stawkę zwolnioną na usługi pośrednictwa finansowego, ponieważ spełnia warunki zawarte w art. 43.1.38 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Co do zasady stosownie do art. 41 ust. 1 ww. ustawy stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Należy zaznaczyć, że zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług jak i w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy ustawodawca przewidział możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku oraz zwolnień od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy o VAT).

Natomiast w myśl art. 43 ust. 14 ustawy o VAT, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie zaś z ust. 15 art. 43 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Z brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, stanowiących implementację regulacji unijnych w tym zakresie wyraźnie wynika, iż intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych, zarówno tych wykonywanych przez banki, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu. Wymienione zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi, cechy które ją rozróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianego zwolnienia wyłącznie do określonej grupy podmiotów.

Pogląd taki potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), gdzie Trybunał stwierdził iż "zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem". Konkludując można stwierdzić, że wg TSUE usługa finansowa świadczona przez podmiot trzeci nie traci w przedmiotowej sytuacji przymiotu takiej usługi.

Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN przez pośrednictwo rozumie się "działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy". W konsekwencji pośrednictwo obejmuje czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie w imieniu oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.

W celu rozstrzygnięcia co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem "pośrednictwa" warto w tym celu odnieść się do wyroku w sprawie sygn. C-453/05, gdzie TSUE stwierdził, że "pośrednictwo" stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową."

Natomiast w sprawie C-235/00 TSUE wskazał, że znaczenia słowa "negocjacje", w kontekście art. 13B (d) (5), "odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy, nie jest zatem pośrednikiem".

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zajmuje się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami. Ponadto na życzenie konkretnego klienta, w przypadku transakcji kupna-sprzedaży lokali mieszkalnych z udziałem kredytu mieszkaniowego, Wnioskodawca zajmuje się pośrednictwem finansowym, współpracując z firmą zajmującą się pośrednictwem w udzielaniu kredytów. Firma współpracująca zajmuje się czynnościami związanymi z analizą konkretnego produktu kredytowego, a także realizacją samego wniosku kredytowego w konkretnym banku, natomiast Wnioskodawca zajmuje się czynnościami związanymi z analizą organizacyjno-prawną procedury udzielania, załatwiania i wypłaty kredytu. W szczególności Wnioskodawca wykonuje następujące czynności:

* wyjaśnia kredytobiorcom zasady udzielania kredytów mieszkaniowych w Polsce w odniesieniu do transakcji kupna-sprzedaży kredytowanej nieruchomości, w szczególności omawia znaczenie takich dokumentów jak: promesa kredytowa, decyzja kredytowa czy umowa kredytowa,

* wyjaśnia kredytobiorcom zasady określania przez banki kredytujące zdolności kredytowej w relacji z ceną transakcyjną nieruchomości oraz maksymalną kwotą udzielanego kredytu,

* wyjaśnia kredytobiorcom zasady wypłaty kredytu zależnie od stanu prawnego kredytowanej nieruchomości, szczególnie w przypadku kredytowania nieruchomości zadłużonej w innym banku,

* analizuje dokumenty związane z kredytowaną nieruchomością pod względem możliwości udzielenia kredytu na jej zakup, w tym zbiera informacje dotyczące nieruchomości na prośbę banku kredytującego (w spółdzielni mieszkaniowej, w zasobach sądu wieczysto-księgowego, itp.),

* kompletuje niezbędne dokumenty dotyczące kredytowanej nieruchomości, wymagane przez bank do złożenia wniosku kredytowego,

* ustala harmonogram wypłaty kredytu zależnie od stanu zadłużenia kredytowanej nieruchomości,

* wyjaśnia skutki prawne zawieranych umów przedwstępnych oraz umów przenoszących własność nieruchomości pod kątem nabywania nieruchomości z udziałem kredytu,

* dokonuje obsługi prawnej związanej z ustanowieniem hipotek, związanych z udzielonym kredytem, w tym w niektórych przypadkach przygotowuje i składa wnioski do sądu wieczysto-księgowego o ustanowienie hipotek, związanych z udzielonym kredytem oraz wniosku o wykreślenie spłaconych hipotek na kredytowanej nieruchomości.

Wątpliwości Wnioskodawcy odnoszą się do kwestii możliwości zastosowania zwolnienia dla ww. usług.

Należy zauważyć, iż w sytuacji, gdy jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie, czy przyjmowanie i przetwarzanie wniosków itp., podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy. Aby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z niżej wymienionych:

* wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy,

* uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,

* prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,

* nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Powyższe oczywiście nie oznacza, iż pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności jednakże, aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest aby wywoływały lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności odnalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że wykonywane przez Wnioskodawcę usługi obejmują obsługę pewnych procesów związanych ze świadczeniem przez firmę pośredniczącą usług pośrednictwa, jednak same w sobie takimi usługami nie są. W celu umożliwienia klientom podjęcia decyzji, powinni oni otrzymać przed zawarciem umowy o kredyt lub pożyczkę odpowiednie informacje na temat warunków i kosztów kredytu oraz swoich zobowiązań. Temu służą działania Wnioskodawcy polegające na wyjaśnianiu i udzielaniu informacji. Niektóre czynności, świadczone przez Wnioskodawcę mają charakter czynności techniczno-administracyjnych i polegają na wykonywaniu działań uzupełniających w stosunku do czynności zasadniczych, np. analiza dokumentów związanych z kredytowaną nieruchomością, kompletowanie dokumentacji dotyczącej kredytowanej nieruchomości.

W ocenie tut. organu Wnioskodawca działa jako podwykonawca firmy zajmującej się pośrednictwem w udzielaniu kredytów, wykonując część formalności administracyjnych związanych z umową kredytową. Działalności takiej nie można uznać za pośrednictwo, stanowią one jej element, poboczny względem usługi pośrednictwa.

Reasumując, ww. usługi wymienione we wniosku, wykonywane przez Wnioskodawcę, nie stanowią usług pośrednictwa finansowego, które na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy zostały objęte zwolnieniem, bowiem same w sobie nie są czynnościami oddającymi istotę "pośrednictwa" - nie zmierzają do zawarcia umowy kredytowej, lecz stanowią jej odrębny element, poboczny względem usługi pośrednictwa, tym samym zastosowanie znajduje art. 43 ust. 14 ustawy.

Zatem ww. czynności, nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, wobec czego będą opodatkowane podatkiem VAT przy zastosowaniu stawki podstawowej - 23%.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.