IPPP1/443-1346/11-3/MP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 1 września 2011 r. (data wpływu 5 września 2011 r.) - uzupełnionym poprzez uiszczenie brakującej opłaty w dniu 7 listopada 2011 r. - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług cash - poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 5 września 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług cash - poolingu.

Przedmiotowy wniosek uzupełniony został w dniu 7 listopada 2011 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

P. sp. z o.o. zamierza przystąpić do struktury cash poolingu rzeczywistego w roli Uczestnika (dalej również jako "Spółka", "Wnioskodawca", "Uczestnik"). Jeden z Uczestników, niebędący Wnioskodawcą, będzie pełnił rolę Pool Leadera, a jego rachunek bankowy będzie rachunkiem rozliczeniowym w strukturze Cash poolingu. Cash pooling stanowi system kompleksowego zarządzania płynnością finansową pozwalający na zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez spółki, pomiędzy którymi występują powiązania kapitałowe, polegający na konsolidacji sald ich rachunków bankowych w celu uzyskania silniejszej pozycji negocjacyjnej, wyższej wiarygodności kredytowej oraz podniesienia efektywności wykorzystania środków pieniężnych przy jednoczesnej optymalizacji kosztów pozyskania środków finansowych, przy czym cash pooling rzeczywisty polega na fizycznym transferze środków pomiędzy rachunkami Uczestników i głównym rachunkiem rozliczeniowym Pool Leadera.

Uczestnicy struktury są polskimi rezydentami podatkowymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm., dalej również jako CITU). Ponadto pomiędzy uczestnikami struktury oraz Wnioskodawcą występują powiązania kapitałowe, jednakże uczestnicy oraz Wnioskodawca nie wchodzą w skład podatkowej grupy kapitałowej w rozumieniu art. 1a CITU (dalej łącznie jako: "Uczestnicy"). Zaletą przedmiotowej struktury jest umożliwienie kompensowania przejściowych nadwyżek wykazywanych przez niektórych Uczestników z przejściowymi niedoborami wykazywanymi przez pozostałych Uczestników.

Zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez Uczestników nastąpi poprzez wdrożenie systemu zarządzania środkami pieniężnymi posiadanymi na rachunkach bankowych Uczestników oraz powstałym na tych rachunkach zadłużeniem, poprzez optymalne wykorzystanie sumy dziennych sald na rachunkach bankowych wszystkich Uczestników oraz zmniejszenie obciążeń z tytułu odsetek od wierzytelności Banku wobec tych Uczestników. W wyniku zawarcia umowy cash poolingu dojdzie przede wszystkim do wykorzystania różnic w oprocentowaniu sald dodatnich i sald ujemnych na rachunkach Uczestników, co poprzez efekt synergii pozwoli na uzyskanie przez poszczególnych członków grupy kapitałowej maksymalnych korzyści finansowych. Jednocześnie podmiot posiadający nadwyżkę środków finansowych uzyska co najmniej takie ich oprocentowanie jakie uzyskałby gdyby nie był uczestnikiem cash poolingu, zaś podmiot który posiada niedobory środków finansowych poniesie koszty pozyskania środków co najwyżej na takim poziomie jaki poniósłby gdyby nie był uczestnikiem cash poolingu. Mechanizm prawny systemu cash poolingu będzie składał się z następujących elementów:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Spółka w ramach opisanego mechanizmu cash poolingu będzie świadczyć usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej również jako "VAT"), czy też jedynym podmiotem świadczącym usługi pośrednictwa finansowego zwolnione z opodatkowania VAT będzie Bank.

Stanowisko Wnioskodawcy

Spółka w ramach opisanego mechanizmu cash poolingu nie będzie świadczyć usług podlegających opodatkowaniu VAT, ponieważ jedynym podmiotem świadczącym usługi pośrednictwa finansowego zwolnione z opodatkowania VAT będzie Bank.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535. dalej również jako "VATU") opodatkowaniu VAT podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 VATU przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...)". Natomiast zgodnie z dyspozycją art. 8 ust. 1 VATU przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU, "rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...)".

Umowa cash poolingu stanowi nienazwaną umowę prawa cywilnego, zbliżoną w swojej konstrukcji do umowy pożyczki, która jednak pomimo zawierania w sobie pewnych elementów tej umowy nie wyczerpuje istotnych jej znamion, co Spółka wykazała w sposób wyczerpujący w uzasadnieniu swojego stanowiska odnośnie Pytania 1 (dot. podatku dochodowego).

W zakresie podatku dochodowego Spółka wskazała, iż "w omawianej strukturze cash poolingu występują co najmniej trzy podmioty, a mianowicie podmiot posiadający wolne środki finansowe, podmiot posiadający niedobór tych środków oraz występujący w roli pośrednika bank działający we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w transakcjach cash poolingowych dla każdego z podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, co jednak nie prowadzi do zawarcia umowy pożyczki. Każdy z Uczestników będzie uprawniony w ramach systemu cash poolingu do uzyskania z Rachunku głównego, bądź zobowiązany do wpłaty na Rachunek główny za pośrednictwem Banku proporcjonalnej części odsetek, w zależności od salda na własnym rachunku bieżącym. W szczególności żaden z Uczestników cash poolingu nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność innego Uczestnika określonej ilości pieniędzy, a także żaden z Uczestników nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Wszystkie transfery środków będą wykonywane na podstawie przelewu wierzytelności lub przejęcia długu w sposób automatyczny. Uczestnicy dysponujący saldem dodatnim nie mają wiedzy odnośnie tego, jaka część zgromadzonych na ich rachunkach bieżących nadwyżek przetransferowana na Rachunek główny zostaje wykorzystana przez pozostałych Uczestników. W związku z powyższym nie można wskazać, który z Uczestników pełniłby funkcję dającego pożyczkę, a który biorącego pożyczkę. Także przedmiot pożyczki pozostaje nieokreślony, ponieważ zasilenie rachunku bieżącego Uczestnika o niedoborze finansowym następuje z Rachunku głównego, za pośrednictwem wewnętrznego rachunku Banku, a nie ze środków zgromadzonych na rachunku Uczestnika dysponującego nadwyżką. W żadnym momencie nie dojdzie do bezpośredniego przepływu środków pomiędzy Uczestnikami cash poolingu, co oznacza że Uczestnicy w ramach grupy kapitałowej nie dokonują pomiędzy sobą żadnych bezpośrednich transakcji. To Bank oblicza oprocentowanie od salda skonsolidowanego na Rachunku głównym i to Bank alokuje odsetki na odpowiednie rachunki bieżące Uczestników."

Na podstawie zawartej umowy cash poolingu Bank będzie odpowiedzialny za całościową obsługę systemu zarządzania płynnością finansową, a w szczególności będzie prowadził rachunki bieżące Uczestników, a w stosunku do Pool Leadera obok rachunku bieżącego także dodatkowy Rachunek główny. Będzie także dokonywał przeksięgowań wierzytelności i długów oraz ustalał saldo na Rachunku głównym, będzie naliczał odsetki od salda dodatniego na Rachunku głównym lub pobierał odsetki od salda ujemnego na Rachunku głównym, jak również alokował odsetki na koniec każdego miesiąca zgodnie z uzgodnionym w umowie cash poolingu kluczem alokacji. Za usługi świadczone w ramach struktury cash poolingu Bank będzie pobierał miesięczne wynagrodzenie od każdego Uczestnika. Spółka w sposób wyczerpujący przedstawiła szczegóły świadczonych przez Bank usług w ramach systemu cash poolingu.

Wobec powyższego w ocenie Spółki cechą umowy cash poolingu jest świadczenie przez Bank usług pośrednictwa finansowego, a dokładniej usługi pośrednictwa w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli, tj. usług wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 40 VATU. Stanowisko to potwierdza interpretacja indywidualna wydana dla Banku przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 listopada 2009 r. (Sygn. IPPP1/443-830/09-4/BS), w której organ podatkowy, w szczególności, wskazał że: "Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca (tj. Bank) w ramach swojej działalności bankowej oferuje swoim klientom (podmiotom z jednej grupy kapitałowej) produkt bankowy typu cash pooling. (...) Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika zatem, iż w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy występuje Bank, który w oparciu o zawartą umowę, wykonywał będzie wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi cash poolingu. Za wyświadczoną usługę Wnioskodawca (tj. Bank) otrzyma wynagrodzenie".

W przedmiotowym stanie faktycznym oraz w świetle powyższej interpretacji należy uznać, iż żaden z Uczestników struktury cash poolingu, w tym Wnioskodawca, nie świadczy na rzecz pozostałych Uczestników żadnych usług, ponieważ jedynym podmiotem odpowiedzialnym za obsługę systemu jest wyspecjalizowany podmiot - Bank. W szczególności wszystkie dokonywane w ramach systemu transfery finansowe nacelowane na realizację celu cash poolingu dokonywane są za pośrednictwem wewnętrznego rachunku Banku.

W konsekwencji, to usługi świadczone przez Bank na podstawie umowy cash poolingu należy uznać za kompleksowe usługi pośrednictwa finansowego o wysoce wyspecjalizowanym charakterze. Reasumując, w ocenie Spółki jedynie usługi świadczone przez Bank w ramach struktury cash poolingu należy uznać za usługi pośrednictwa finansowego zwolnione z podatku od towarów i usług jako usługi wyczerpujące dyspozycję art. 43 ust. 1 pkt 40 VATU.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), - zwana dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Jak wynika z powołanych przepisów dostawa towarów oraz świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Przy czym odpłatność ma miejsce w przypadku każdego wynagrodzenia za świadczenie wzajemne. Jednocześnie dostawa towarów lub świadczenie usług pod tytułem odpłatnym mogą zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich odbiorcą istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza zdefiniowana została w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT i obejmuje ona wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka wraz z innymi uczestnikami, zamierza skorzystać z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash pooling), obsługiwanej przez Bank. Jeden z uczestników struktury cash - poolingu (niebędący Wnioskodawcą) będzie pełnił rolę Pool Leadera, a jego rachunek bankowy będzie rachunkiem rozliczeniowym w strukturze cash poolingu.

Mechanizm działania systemu cash poolingu będzie przebiegał następująco:

* na koniec każdego dnia roboczego pomiędzy Bankiem a Pool Leaderem będzie dochodziło do przelewu (cesji) wierzytelności i przejęcia długu, w zależności od tego, czy stan rachunku danego Uczestnika będzie wykazywał saldo dodatnie, czy ujemne. W odniesieniu do Uczestników, na których rachunkach zostanie odnotowane saldo ujemne, dojdzie do przelewu wierzytelności Banku na rzecz Pool Leadera według ich wartości nominalnej, w wyniku którego Pool Leader zapłaci Bankowi cenę w wysokości równej wartości nominalnej przelanych wierzytelności (w konsekwencji Bank obciąży Rachunek Pool Lidera kwotą równą nominałowi, przelanych wierzytelności). W odniesieniu do Uczestników, na których rachunkach zostanie odnotowane saldo dodatnie dojdzie do przejęcia przez Pool Leadera od Banku zobowiązań Banku według ich wartości nominalnej, w wyniku, którego Bank zapłaci Pool Leaderowi wynagrodzenie w wysokości równej wartości nominalnej przejętych zobowiązań (w konsekwencji Bank uzna Rachunek główny kwotą równą nominałowi przejętych zobowiązań). W wyniku powyższych czynności zostanie ustalone saldo netto na Rachunku głównym tj. zostanie osiągnięty efekt konsolidacji na tym rachunku.

Następnego dnia rano przeprowadzane będą transakcje odwrotne: zwrotnego przeniesienia wierzytelności na rzecz Banku, w wyniku, którego Bank zapłaci Pool Leaderowi cenę w wysokości równej ich wartości nominalnej oraz zwrotnego przejęcia przez Bank od Pool Leadera zobowiązań w wyniku, którego Pool Leader zapłaci na rzecz Banku wynagrodzenie w wysokości równej ich wartości nominalnej. W wyniku powyższych operacji na Rachunku głównym zostanie ustalone saldo, od którego Bank będzie naliczał odsetki (w przypadku salda dodatniego) według stopy procentowej stosowanej przez Bank dla depozytów w wysokości wynikającej z umowy cash poolingu lub, od którego Bank będzie pobierał odsetki (w przypadku salda ujemnego) również według stopy procentowej stosowanej przez Bank dla kredytów w wysokości wynikającej z umowy cash poolingu.

Następnie odsetki będą rozdzielane i dystrybuowane pomiędzy Uczestników według ustalonego w umowie cash poolingu klucza alokacji, na koniec każdego miesiąca i zgodnie z raportem dotyczącym podziału odsetek sporządzonym przez Bank i przeanalizowanym przez Pool Leadera. W szczególności, odsetki będą podlegały podziałowi pomiędzy Uczestników poprzez, odpowiednio, uznanie lub obciążenie ich rachunków bieżących. Każdy z uczestników będzie uprawniony do uzyskania od Pool Leadera, bądź do zapłaty na rzecz Pool Leadera proporcjonalnej części odsetek w zależności od salda na własnym rachunku bieżącym. W szczególności zgodnie z zapisami umowy cash poolingu transfery będą realizowane poprzez rachunek wewnętrzny Banku, tzn. nie będzie dochodziło do transferów rzeczywistych pomiędzy rachunkami Uczestników. Za wykonywane usługi Bank będzie pobierał wynagrodzenie.

Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash-poolingu należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy będzie występował Bank, który wykonywał będzie wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej, jaką jest cash pooling i z tytułu wykonywania tej usługi będzie otrzymywał wynagrodzenie.

Spółka jako uczestnik sytemu cash poolingu, nie będzie wykonać jakichkolwiek czynności, które można byłoby uznać za świadczenie usług.

Czynności wykonywane przez uczestników Systemu, w tym czynności podejmowane przez Spółkę, co do zasady będą sprowadzały się do udostępniania swoich rachunków Bankowi i będą one miały charakter jedynie pomocniczy, a ich celem będzie umożliwienie Bankowi wyświadczenie jego usług związanych z zarządzaniem płynnością finansową.

Reasumując, w związku z przystąpieniem do systemu i partycypowaniem w usłudze cash-poolingu, Spółka nie będzie podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, odpłatnie świadczącym usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 tej ustawy.

Zauważyć jednak należy, iż zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Wniosek o interpretację indywidualną może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 14b § 2 ustawa - Ordynacja podatkowa). A zatem wniosek o wydanie interpretacji może być złożony tylko w indywidualnej sprawie zainteresowanego, nie zaś grupy osób. Z tych też względów - z uwagi na indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego - zaznacza się, iż niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy jedynie Spółki, nie zaś wszystkich uczestników transakcji cash poolingu. Uwzględniając powyższe wskazać zatem należy, iż interpretacja nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych uczestników struktury cash poolingu.

W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne interpretacje.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.