IPPP1/443-1328/13-2/MPe

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 16 grudnia 2013 r. (data wpływu 19 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania dla usług pośrednictwa finansowego związanych z obrotem papierami wartościowymi - jest prawidłowe.

W dniu 19 grudnia 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania dla usług pośrednictwa finansowego związanych z obrotem papierami wartościowymi.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

X. jest podmiotem działającym w oparciu o przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. Nr 950; dalej jako: "ustawa o działalności ubezpieczeniowej"), prowadzącym działalność reasekuracyjną. W ramach prowadzonej działalności, Spółka zawiera i wykonuje m.in. umowy reasekuracji czynnej. Usługi reasekuracji czynnej świadczone przez X. objęte są zasadniczo zwolnieniem z opodatkowania VAT, uregulowanym w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.; dalej jako: "ustawa o VAT").

W ramach prowadzonej działalności, X. dokonuje m.in. transakcji kupna i sprzedaży akcji oraz innych papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. Wynagrodzeniem Spółki z tytułu realizacji niniejszych transakcji i w konsekwencji podstawą opodatkowania ustaloną na potrzeby podatku VAT jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji sprzedaży przedmiotowych papierów (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W przypadku papierów wartościowych z prawem do kapitału osiągnięty zysk zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez X. w dniu zawarcia transakcji sprzedaży papierów wartościowych lub rozliczenia transakcji sprzedaży takich papierów. W przypadku dłużnych papierów wartościowych zysk zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez X. w dacie rozliczenia transakcji sprzedaży lub wykupu danego papieru wartościowego przez emitenta.

Jednocześnie, w przypadku akcji i udziałów w innych jednostkach, które są nabywane i utrzymywane przez X. nie w celach handlowych, lecz w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających (np. akcje i udziały w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziały mniejszościowe klasyfikowane jako aktywa trwałe, zwane dalej łącznie: "papierami udziałowymi") obrót z tytułu ich sprzedaży nie jest uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT.

Poniższy wniosek Spółki dotyczy tylko papierów wartościowych, które są nabywane i utrzymywane przez X. w celach handlowych (tekst jedn.: nie dotyczy papierów udziałowych).

Spółka wskazuje, że otrzymała interpretację indywidualną z dnia 28 października 2011 r. (sygn. IPPP1-443-1168/11-2/EK), w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w imieniu Ministra Finansów uznał za prawidłowe stanowisko Spółki zgodnie z którym, podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez X. w celach handlowych jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji niniejszego typu (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Obecnie Spółka chciałaby potwierdzić, że powyższe stanowisko jest prawidłowe także w stanie prawnym jaki będzie obowiązywał od 1 stycznia 2014 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy, w świetle przepisów ustawy o VAT w brzmieniu, które obowiązywać będzie od 1 stycznia 2014 r., podstawą opodatkowania dla celów VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez X. w celach handlowych jest zysk osiągnięty z przeprowadzania poszczególnych transakcji niniejszego typu (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisami ustawy o VAT w brzmieniu jakie będzie obowiązywać od 1 stycznia 2014 r., w szczególności zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez X. w celach handlowych jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji niniejszego typu (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W konsekwencji stanowisko Spółki, którego prawidłowość w obecnym stanie prawnym została potwierdzona w otrzymanej przez Spółkę interpretacji indywidualnej z 28 października 2011 r. (sygn. IPPP1-443-1168/11-2/EK), powinno zostać uznane za prawidłowe również po wejściu w życie przepisu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

X. dysponuje środkami finansowymi, pochodzącymi głównie ze składek otrzymywanych z tytułu świadczonych usług reasekuracji czynnej. Zgromadzone środki finansowe są następnie przez Spółkę inwestowane zgodnie z obowiązującymi X. przepisami wykonawczymi oraz przyjętymi przez X. zasadami rachunkowości.

Jednym ze sposobów inwestowania środków pieniężnych zgromadzonych przez X. jest nabywanie przez Spółkę we własnym imieniu i na własny rachunek papierów wartościowych (w tym m.in. akcji oraz certyfikatów inwestycyjnych) w celach handlowych. Działalność ta ma na celu przede wszystkim osiągnięcie zysku.

Przepisy ustawy o VAT nie wskazują jednoznacznie sposobu traktowania dla celów podatku VAT działalności we wskazanym zakresie. W szczególności przepisy nie wskazują jednoznacznie sposobu określenia podstawy opodatkowania dla celów VAT w przypadku transakcji obrotu papierami wartościowymi. Powyższe kwestie nie zostały również jednoznacznie rozstrzygnięte na gruncie prawodawstwa europejskiego, w szczególności Dyrektywy 2006/112 Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Niemniej jednak, na podstawie tez przedstawianych w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: "TSUE"), można wnioskować, iż w sytuacji gdy wynik realizowany w zakresie transakcji finansowych jest traktowany jako bezpośrednia, stała i konieczna konsekwencja działalności podatnika, nosi wówczas znamiona prowadzenia działalności gospodarczej i dlatego należy transakcje te uwzględnić w wartości obrotu, a tym samym w wartości podstawy opodatkowania VAT (orzeczenie TSUE C-306/94 Regie Dauphinoise). Ponadto X. pragnie wskazać, iż również polskie sądy uznają, iż obrót papierami wartościowymi może zostać uznany za działalność gospodarczą, a w konsekwencji obrót wynikający z tej działalności powinien być uwzględniony w wartości podstawy opodatkowania.

W wyroku z dnia 12 stycznia 2000 r. Sąd Najwyższy (dalej: "SN") o sygn. III RN 124/991 uznał, że "Sprzedaż akcji może mieć charakter usługi pośrednictwa finansowego w pojęciu ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i tym samym może podlegać zwolnieniu od opłaty skarbowej na mocy art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej". Podobne stanowisko zostało zaprezentowane przez SN w orzeczeniu z dnia 5 stycznia 2001 r. o sygn. III RN 118/00.

Zdaniem Spółki, nie będzie miało znaczenia, że powyższe orzeczenia zapadły na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, gdyż w omawianym zakresie ustawa ta nie zawierała żadnych odrębności względem aktualnie obowiązującej ustawy o VAT.

W konsekwencji, zdaniem X., wskazane transakcje dotyczące operacji na papierach wartościowych nabywanych w celach handlowych, realizowane przez X. w ramach prowadzenia działalności gospodarczej powinny zostać uwzględnione w rozliczeniach podatku VAT.

Niemniej jednak, kwestią wymagającą dalszego rozstrzygnięcia pozostaje sposób określenia podstawy opodatkowania w odniesieniu do tego rodzaju transakcji w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r.

Zgodnie z brzmieniem art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. "podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika".

W przypadku, gdy X. nabywa akcje, udziały lub inne papiery wartościowe na własny rachunek w celu ich dalszej odsprzedaży, wynagrodzeniem (zapłatą) X. jest zysk zrealizowany na danej transakcji sprzedaży, czyli dodatnia różnica pomiędzy wartością zbycia papierów, a wartością ich zakupu.

Tym samym, zysk na poszczególnych transakcjach z zakresu obrotu papierami wartościowymi, zakupionymi w celach handlowych, a nie w celu wykonywania praw właścicielskich, stanowi łączną kwotę wynagrodzenia (zapłaty) należnego Spółce i jednocześnie podstawę opodatkowania VAT z tytułu transakcji obrotu papierami wartościowymi.

W związku z powyższym, w ocenie X., w przypadku transakcji nabywania i zbywania przez X. papierów wartościowych, podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT, także w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. będzie zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym, rozumiany jako dodatnia różnica pomiędzy wartością zbycia papierów, a wartością ich zakupu.

Ponadto, ze względu na specyfikę rynku papierów wartościowych, w niektórych sytuacjach X. dokonuje transakcji, przy których wartość sprzedaży danych papierów jest niższa lub równa ich wartości nabycia. Tym samym, w odniesieniu do tych transakcji, Spółka nie osiągnie zysku (poniesie stratę lub wynik zerowy) i w konsekwencji nie otrzyma wynagrodzenia (zapłaty) za wykonaną usługę, które to wynagrodzenie (zapłata) stanowiłoby podstawę opodatkowania VAT. Tym samym, ujemny wynik osiągnięty przez X. na realizacji takich transakcji nie będzie uwzględniany przy ustalaniu podstawy opodatkowania VAT.

Podobne stanowisko prezentują również organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 19 kwietnia 2013 r. (sygn. IPPP1/443-136/13-2/EK) uznał, że "w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania papierów w imieniu własnym i na własny rachunek podstawą opodatkowania (obrotem), o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług będą: suma odsetek, dyskonto oraz zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych papierów wartościowych, rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu". Podobnie uznał także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 15 marca 2011 r. (sygn. IPPP2-443-985/10-2/AK).

Z kolei, w postanowieniu z dnia 22 grudnia 2006 r. (sygn. akt 1471/NUR2/443- 371/06/JP) Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie stwierdził, iż "w przypadku świadczenia usługi pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania dłużnych papierów wartościowych podstawą opodatkowania (obrotem) w podatku od towarów i usług będzie zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych dłużnych papierów wartościowych rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży dłużnych papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu."

Również Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 6 sierpnia 2006 r. (sygn. akt 1472/RPP1/443-169/07/JLE) uznał, że "w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania dłużnych papierów wartościowych, podstawą opodatkowania (obrotem) w podatku od towarów i usług będą suma odsetek, dyskonto oraz zysk ze sprzedaży dłużnych papierów wartościowych, rozumiany jako dodatnia różnica między ceną zbycia a ceną zakupu dłużnego papieru wartościowego."

Powyższe interpretacje dotyczą zasadniczo zbywania dłużnych papierów wartościowych, ale rozwiązania zaproponowane przez organy podatkowe, zdaniem Spółki, mogą być stosowane równie skutecznie przy określaniu podstawy opodatkowania przy transakcjach zbywania papierów wartościowych innych niż dłużne, w tym akcji.

Zdaniem X., mimo, iż powyższe interpretacje zostały wydane w oparciu o dotychczasowy stan prawny, przedstawione w nich stanowisko organów podatkowych będzie aktualne również w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r., w tym także po wejściu w życie art. 29a ustawy o VAT.

W zakresie ustalania podstawy opodatkowania przy nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych, zdaniem X., niewątpliwie istotną wskazówką jest również orzecznictwo TSUE.

W orzeczeniu w orzeczeniu C-38/96 Glawe TSUE stwierdził, że podstawą opodatkowania w przypadku świadczenia usług w rozumieniu artykułu 11 (A) (1) (a) VI Dyrektywy (obecnie art. 73 Dyrektywy 112) stanowi zapłata faktycznie otrzymana za wyświadczoną usługę: "podstawą opodatkowania świadczenia usług w rozumieniu art. 11 część A pkt I lit. a) VI dyrektywy jest wynagrodzenie faktycznie otrzymane w zamian za świadczoną usługę. W przypadku automatów do gry, które wypłacają wygraną jako określony prawem procent wrzuconych stawek - wynagrodzenie faktycznie otrzymane przez usługodawcę umożliwiającego korzystanie z automatów do gry stanowi wyłącznie ta część stawki, którą może on zatrzymać dla siebie. Przepis ten należy zatem interpretować w taki sposób, aby podstawa opodatkowania nie obejmowała tej części całkowitej kwoty wrzuconych stawek która jest wypłacana jako wyprana osobom grającym."

Podobnie w orzeczeniu C-172/96 Comissioners of Customs Excise przeciwko First National Bank of Chicago TSUE uznał, że artykuł 11 (A) (1) (a) VI Dyrektywy (obecnie art. 73 Dyrektywy 112) należy interpretować w taki sposób, aby w transakcjach wymiany dewiz, za które nie zostały naliczone żadne opłaty ani prowizje w odniesieniu do określonych transakcji, podstawę opodatkowania stanowił ogólny wynik transakcji usługodawcy w danym okresie.

X. pragnie również wskazać, iż także sądy administracyjne, kierując się wykładnią dokonaną przez TSUE uznają, iż podstawą opodatkowania w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego (jaką zbywanie uprzednio nabytych w celach handlowych papierów wartościowych jest niewątpliwie), jest dodatni wynik tych transakcji (zysk). Stanowisko takie zaprezentowane zostało m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2010 r. (sygn. I FSK 1846/08), w którym sąd uznał, że "z wykładni art. 30 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) wynika, że w transakcjach obrotu walutami, w których żadne opłaty i prowizje nie są naliczane, podstawę opodatkowania stanowi zrealizowany wynik (zysk brutto), przy uwzględnieniu ceny nabycia walut przez podatnika od usługobiorcy w danym okresie".

Biorąc pod uwagę powyższe, zdaniem X., podstawą opodatkowania VAT jest zysk rozumiany jako dodatnia różnica wynikająca z transakcji. W konsekwencji, także w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r., w szczególności zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku transakcji będącej przedmiotem zapytania podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT będzie zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.