IPPP1-443-1260/10-2/AS - Opodatkowanie podatkiem VAT nieodpłatnej pomocy prawnej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 20 października 2010 r. (data wpływu 25 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnej pomocy prawnej - jest prawidłowe.

W dniu 25 października 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnej pomocy prawnej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Kancelaria (dalej "Kancelaria" lub "Wnioskodawca") jest jedną z największych, niezależnych polskich firm prawniczych. Kancelaria świadczy swoim klientom szeroki zakres usług prawniczych.

Zgodnie z przyjętymi założeniami rozwoju obszarów praktyki, Kancelaria - kierując się troską o dobro publiczne oraz chęcią podjęcia faktycznych działań na rzecz społeczeństwa obywatelskiego - zamierza, w ramach swojej działalności świadczyć usługi o charakterze "pro bono". Działania "pro bono" będą polegały na udzielaniu bezpłatnej pomocy osobom, w stosunku do których naruszono podstawowe prawa podmiotowe. W tym zakresie Kancelaria będzie współpracować m.in. z Helsińską Fundacją Praw Człowieka. Zorganizowane również zostaną tzw. "weekendy prawnicze", w ramach których prawnicy zatrudnieni w Kancelarii będą udzielać bezpłatnych porad prawnych wszystkim zainteresowanym osobom.

Działalność Kancelarii o charakterze "pro bono" stanowić będzie także element budowy wizerunku wśród obecnych oraz potencjalnych klientów. Kancelaria zamierza zwracać się z prośbą do podmiotów, na rzecz których będzie świadczyła usługi o charakterze "pro bono" o tzw. rekomendacje, które będą wykorzystywane m.in. w kontaktach z mediami i klientami. Informacje o podjętych przedsięwzięciach "pro bono" będą również zamieszczane na stronie internetowej Kancelarii.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Mając powyższe na uwadze powstaje pytanie, czy świadczenie przez Kancelarię nieodpłatnej pomocy prawnej na rzecz m.in. osób fizycznych, organizacji społecznych, fundacji będzie stanowić nieodpłatne świadczenie usług na cele związane z prowadzonym przez nią przedsiębiorstwem, a tym samym nie będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

W ocenie Kancelarii, świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej na rzecz m.in. osób fizycznych, organizacji społecznych, fundacji będzie stanowić nieodpłatne świadczenie usług na cele związane z prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem, a tym samym nie będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.; dalej "ustawa o VAT") opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zatem zasadą jest opodatkowanie odpłatnego świadczenia usług. Poprzez unormowanie w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT nastąpiło zrównanie w zakresie opodatkowania usług nieodpłatnych z odpłatnymi. Ma to miejsce w odniesieniu do nieodpłatnych usług, jeżeli spełnione są łącznie dwie przesłanki:

Zdaniem Kancelarii, dla uznania nieodpłatnej usługi za usługę zrównaną z usługą o charakterze odpłatnym, a więc podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, konieczne jest łączne spełnienie dwóch wskazanych powyższej przesłanek.

W ocenie Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym, nieodpłatne usługi będą miały związek z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a zatem nie zostanie spełniona pierwsza ze wspomnianych powyżej przesłanek, zakładająca brak takiego związku.

W uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy należy przywołać również wyrok z dnia 23 marca 2010 r. (I FSK 326/09) Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym sąd stwierdził, że usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to takie usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W szczególności NSA uznał, że "w sytuacji takiej jak podana we wniosku, czyli uczestniczenia w przedsięwzięciach prestiżowych, o charakterze budzącym pozytywne emocje i oceny, jak chodzi o odbiór społeczny, z uwagi na bezpłatność czynności, uzasadnione jest twierdzenie co do zasady, że działania te, oprócz oczywiście tego, że przynoszą korzyści usługobiorcy, mają wpływ na pozytywne postrzeganie podmiotu na rynku gospodarczym jako podmiotu np. o statusie materialnym pozwalającym na takie darmowe działania, o określonym, znaczącym poziomie wiedzy, jak też o zacięciu społecznikowskim. Taki sposób prezentowania się podmiotu winien zapewnić mu, jak to zresztą podano we wniosku, obok prestiżu także pozyskanie nowych klientów."

W przedmiotowym wyroku, dotyczącym też kancelarii prawnej, uznano działalność o charakterze "pro bono" za usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Jeżeli więc działania o charakterze "pro bono" są również usługami związanymi z prowadzeniem przedsiębiorstwa to nie podlegają one podatkowi VAT, gdyż nie spełniają przesłanek określonych w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Powyższe stanowisko zostało również potwierdzone w przywołanym wyroku, gdzie NSA stwierdził "a więc wyżej wskazane cele podjętych przez Spółkę działań w sensie gospodarczym przemawiają za tym, że działania te, jako przynoszące korzyści prowadzonej działalności gospodarczej, tym samym są związane z jej prowadzeniem, a więc, jak to określa art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa Spółki." W konkluzji NSA stwierdza "wobec tego stanowisko zawarte we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji, że nieodpłatne usługi świadczone w realiach podanych przez Spółkę nie będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług należy uznać za prawidłowe. Zatem wydaną przez organ interpretację należało uchylić, co też uczynił Sąd pierwszej instancji".

W świetle przedstawionych argumentów oraz orzecznictwa sądów administracyjnych należy więc przyjąć, że działalność o charakterze "pro bono" stanowi usługę związaną z prowadzeniem przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, a w związku z tym nie spełnia przesłanki wskazanej w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, która zakłada brak takiego związku, wskutek czego usługi te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczenie usług, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów - w art. 7 ust. 2 ustawy oraz - w przypadku świadczenia usług - w art. 8 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy, nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jako odpłatne świadczenie usług.

Z powyższego wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług muszą być spełnione łącznie dwa warunki, a mianowicie:

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż w ramach swojej podstawowej działalności Spółka zamierza świadczyć usługi o charakterze "pro bono", tj. udzielać bezpłatnej pomocy osobom, w stosunku do których naruszono podstawowe prawa podmiotowe. W tym zakresie Kancelaria będzie współpracować m.in. z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, ponadto zorganizuje tzw. "weekendy prawnicze", w ramach których prawnicy Kancelarii będą udzielać bezpłatnych porad prawnych zainteresowanym osobom.

Zdaniem Wnioskodawcy działalność o charakterze "pro bono" stanowić będzie element budowy pozytywnego wizerunku wśród obecnych oraz potencjalnych klientów.

Przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć, że są one wykonywane w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. Z opisu sprawy wynika, iż uczestnictwo w przedsięwzięciach prestiżowych, o charakterze budzącym pozytywne emocje, przynosi korzyści Wnioskodawcy, poprzez wpływ na pozytywne postrzeganie podmiotu na rynku gospodarczym. Taki sposób prezentowania się podmiotu zapewnia mu prestiż i pozyskanie nowych klientów.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie, świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej na rzecz m.in. osób fizycznych, organizacji społecznych, fundacji, mające na celu budowanie pozytywnego wizerunku Kancelarii, jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Zatem, przedmiotowe świadczenie - jako niespełniające dyspozycji art. 8 ust. 2 ustawy - nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.