IPPP1-443-1247/08-4/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielni Mieszkaniowej, przedstawione we wniosku z dnia 25 czerwca 2008 r. (data wpływu 30 czerwca 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 6 sierpnia 208 r. (data wpływu 13 sierpnia 2008 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i wskazania podstawy opodatkowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 czerwca 2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i wskazania podstawy opodatkowania. Pismem z dnia 30 lipca 2008 r., znak IPPP1-443-1247/08-2/AK (odebranym przez Stronę w dniu 4 sierpnia 2008 r.) wezwano Wnioskodawcę o przedstawienie własnego stanowiska do pytań przedstawionych w niniejszym wniosku i odnoszącego się do wskazanego we wniosku stanu faktycznego. Spółdzielnia udzieliła odpowiedzi na powyższe wezwanie pismem nadanym w dniu 8 sierpnia 2008 r. (data wpływu 13 sierpnia 2008 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W roku 2008 Spółdzielnia ogłosiła przetarg na ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego. Lokal ten wcześniej został zdany do Spółdzielni po zgonie lokatora, który zasiedlił i zamieszkał go w 1977 r.. Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych Spółdzielnia wyłoniła nabywców przedmiotowego lokalu, którzy zaoferowali kwotę wyższą o 15.000 zł niż kwota na którą wycenił lokal rzeczoznawca majątkowy zgodnie z art. 150 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Spółdzielnia była zobowiązana do wypłacenia osobie uprawnionej tj. spadkobiercom zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego (np. zgromadzony zwaloryzowany - określony przez rzeczoznawcę wkład dla spadkobierców wynosi XXX.000 zł). Nabywca we wniesionej kwocie wniósł o 15.000 zł więcej niż wymagany wkład określony przez rzeczoznawcę.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego w drodze przetargu, jako że pierwsze zasiedlenie lokalu mieszkalnego i ustanowienie do tego lokalu prawa lokatorskiego miało miejsce przed 1 maja 2004 r. - nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług zgodnie z art. 153 ust. 2.

Ustanowienie po raz pierwszy lokatorskiego prawa do przedmiotowego lokalu mieszkalnego i jego zasiedlenie nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r. tj. w roku 1977. Zgodnie z art. 153 ust. 2 ustawy o podatku. od towarów i usług - przepisów ustawy nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 29 ust. 8, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r. Wobec powyższego ustanowienie w drodze przetargu dla tego lokalu prawa odrębnej własności wg stanowiska Spółdzielni nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 153 ust. 2.

W przypadku potraktowania ustanowienia i przeniesienia w drodze przetargu prawa odrębnej własności dla lokalu mieszkalnego jako sprzedaż zwolnioną na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10, zdaniem Spółdzielni podstawą opodatkowania byłaby różnica między wartością rynkową lokalu, a wartością wypłaconego zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, pomniejszona o kwotę podatku w trybie art. 29 ust. 8.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do dyspozycji art. 7 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy, przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego.

Z powyższego wynika, że ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego traktuje się jako dostawę towarów.

W myśl ogólnej zasady, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami niższymi od podstawowej, wskazanej w art. 41 ust. 1 cyt. ustawy, a także zwolnienie z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10 cyt. ustawy zwalnia się od podatku dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy; zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe. Z godnie z ust. 7 art. 43 cyt. ustawy, powyższe zwolnienie nie ma również zastosowania w przypadku, o którym mowa w art. 29 ust. 8 cyt. ustawy.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 cyt. ustawy przez pierwsze zasiedlenie rozumie się wydanie pierwszemu nabywcy lub pierwszemu użytkownikowi obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu.

Z zapisu art. 153 ust. 2 cyt. ustawy wynika, iż przepisów ustawy nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 29 ust. 8, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed 1 maja 2004 r. Jak wskazują uregulowania art. 29 ust. 8 cyt. ustawy, ustawodawca postanowił, że jeżeli w okresie 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego jest zawierana umowa o przekształcenie przysługującego członkowi prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością rynkową lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, pomniejszona o kwotę podatku. Z powyższego wynika zatem, iż wyłączeniu spod ustawy o podatku od towarów i usług na mocy art. 153 ust. 2 cyt. ustawy, podlegają czynności przekształcenia lub ustanowienia odrębnej własności lokalu, w przypadku, gdy ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r. Celem tego przepisu jest wyłączenie spod ustawy przekształcenia przysługującego członkowi spółdzielni spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienia w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, w odniesieniu do tych lokali, do których spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu zostało ustanowione po raz pierwszy przed dniem 1 maja 2004 r. i zostały one zasiedlone przed tą datą. Ustanowienie po tej dacie ponownie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego objęte jest zakresem art. 43 ust. 1 pkt 10 cyt. ustawy. Do przekształcenia zaś tego prawa lokatorskiego w prawo własności będzie miał zastosowanie przepis art. 153 ust. 2 cyt. ustawy, gdyż pierwsze zasiedlenie lokalu mieszkalnego i ustanowienie do tego lokalu prawa lokatorskiego miało miejsce jednak przed 1 maja 2004 r.

Z przedstawionych przez Wnioskodawcę okoliczności wynika, iż ustanowienie po raz pierwszy lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz jego zasiedlenie nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., tj. w 1977 r. Po zgonie lokatora lokal ten został zdany do Spółdzielni. Spółdzielnia ogłosiła przetarg na ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego. W wyniku przetargu na przedmiotowy lokal zostało ustanowione i przeniesione prawo odrębnej własności.

Zatem w przedstawionym stanie faktycznym dotyczącym ustanowienia odrębnej własności, przepisy ustawy o podatku od towarów i usług znajdą zastosowanie. Bowiem ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego będzie, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy, czynnością opodatkowaną. Jednakże z uwagi na fakt, iż pierwsze zasiedlenie tego lokalu nastąpiło w 1977 r., czynność ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokalu będzie zwolniona z podatku od towarów i usług, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 2 pkt 14 cyt. ustawy.

Zgodnie z art. 150 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. z 2004 r. Dz. U. Nr 261, poz. 2603) w wyniku wyceny nieruchomości dokonuje się określenia wartości rynkowej. Ust. 2 art. 150 ww. ustawy stanowi, iż wartość rynkową określa się dla nieruchomości, które są lub mogą być przedmiotem obrotu.

Na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. z 2003 r. Dz. U. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu. Ust. 21 art. 11 ww. ustawy wskazuje, iż w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu.

W myśl art. 19 ust. 13 pkt 10 lit. a) cyt. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, lub ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub wydania albo przeniesienia własności lokalu lub własności domów jednorodzinnych w przypadku czynności ustanowienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Stosownie zaś do art. 29 ust. 6 cyt. ustawy, w przypadku czynności, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 10, jako kwotę należną, o której mowa w ust. 1, przyjmuje się wartość należnego wkładu budowlanego albo wkładu mieszkaniowego, pomniejszoną o kwotę należnego podatku. Do wniesienia wkładu w formie innej niż pieniężna przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio. W przypadku gdy część wkładu budowlanego lub mieszkaniowego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię mieszkaniową kredytu na sfinansowanie kosztów budowy, podstawę opodatkowania powiększa się o kwotę kredytu, w części przypadającej na dany lokal. Natomiast art. 29 ust. 7 cyt. ustawy stanowi, iż do podstawy opodatkowania, o której mowa w ust. 6, wlicza się również inne opłaty wnoszone przez członków spółdzielni, które nie są wkładami budowlanymi lub mieszkaniowymi, wynikające z uczestniczenia członków spółdzielni w zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową lub wynikające z ostatecznego rozliczenia kosztów budowy - zgodnie z postanowieniami statutu.

Ponadto z art. 153 ust. 1 cyt. ustawy wynika, iż do podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29 ust. 6 i 7, nie wlicza się wartości wkładów i opłat, o których mowa w tym przepisie, oraz części tych wkładów i opłat, wniesionych przed dniem 1 maja 2004 r.

W świetle art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. z 2003 r. Nr 119 poz. 1116 z późn. zm.) członek spółdzielni wnosi wkład budowlany według zasad określonych w statucie i w umowie, o której mowa w ust. 1, w wysokości odpowiadającej całości kosztów budowy przypadających na jego lokal. Jeżeli część wkładu budowlanego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu, członek jest obowiązany do spłaty tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jego lokal.

Jak stanowi art. 10 ust. 2 ww. ustawy, członek spółdzielni wnosi wkład mieszkaniowy według zasad określonych w statucie w wysokości odpowiadającej różnicy między kosztem budowy przypadającym na jego lokal a uzyskaną przez spółdzielnię pomocą ze środków publicznych lub z innych środków uzyskanych na sfinansowanie kosztów budowy lokalu. Jeżeli część wkładu mieszkaniowego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu, członek jest obowiązany uczestniczyć w spłacie tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jego lokal.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług w przypadku praw spółdzielczych określa się wyłącznie w oparciu o wysokość poniesionych kosztów budowy danego lokalu - stanowiących bądź to wartość należnego wkładu mieszkaniowego/budowlanego, bądź to inne opłaty lecz wyłącznie związane z budową lub rozliczeniem kosztów budowy.

Z informacji przedstawionych w niniejszym wniosku wynika, iż Spółdzielnia ogłosiła przetarg na ustanowienie odrębnej własności lokalu. Nabywca lokalu mieszkalnego zakupionego w wyniku przetargu wpłacił do Spółdzielni kwotę o 15.000 zł niż kwota na którą wycenił lokal rzeczoznawca majątkowy. Wnioskodawca był zobowiązany do wypłacenia osobie uprawnionej, tj. spadkobiercom zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, który w opinii rzeczoznawcy wyniósł XXX.000 zł.

Zatem od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu, Spółdzielnia uzyskała kwotę wyższą od wartości rynkowej lokalu. W wyniku rozliczenia powstała nadwyżka środków.

Z uwagi na przywołane powyżej przepisy prawa w przedstawionym stanie faktycznym należy stwierdzić, iż podstawą opodatkowania przy dostawie towarów - ustanowienia na rzecz członka Spółdzielni odrębnej własności lokalu jest wyłącznie wysokość należnego wkładu budowlanego/mieszkaniowego (bądź inne opłaty lecz wyłącznie związane z budową lub rozliczeniem kosztów budowy). W okolicznościach przedstawionych przez Wnioskodawcę zwaloryzowany wkład mieszkaniowy stanowi wartość ustaloną przez rzeczoznawcę; natomiast różnica pomiędzy wartością jaką zapłacił nabywca lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego nie zwiększa wartości wymaganego wkładu. Zatem kwota w wysokości 15.000 zł stanowiąca różnicę pomiędzy wartością na którą wycenił rzeczoznawca zwaloryzowany wkład mieszkaniowy a wartością jaką Spółdzielnia uzyskała w wyniku ustanowienia odrębnej własności lokalu nie zwiększa podstawy opodatkowania przy dostawie towarów, a tym samym nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług. Natomiast konsekwencją tego, iż kwota w wysokości 15.000 zł nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług to zwolnieniem objęta jest tylko wartość rynkowa lokalu mieszkalnego czyli wartość ustalona przez rzeczoznawcę majątkowego tj. XXX.000 zł.

Reasumując w oparciu o przepisy prawa, w przedstawionym stanie faktycznym, ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego, zrównane z dostawą przedmiotowego lokalu, gdy lokal został zasiedlony po raz pierwszy w 1977 r., będzie zwolnione z podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 cyt. ustawy, a obrót zwolniony od opodatkowania będzie stanowiła kwota należna Spółdzielni od nabywcy lokalu, o której mowa w art. 29 ust. 6 cyt. ustawy, tj. kwota należnego wkładu mieszkaniowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.