IPPP1/443-1196/09-4/IG - Uznanie za podatnika podatku od towarów i usług. Obowiązek wystawiania faktur VAT oraz zastosowanie zwolnienia od podatku na odsetki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 21 listopada 2009 r. (data wpływu 23 listopada 2009 r.), uzupełnionego na wezwanie tut. Organu pismem z dnia 13 stycznia 2010 r. (data wpływu 18 stycznia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji zakresie podatku od towarów i usług dotyczącej uznania Strony za podatnika podatku od towarów i usług z tytułu udzielanych pożyczek oraz obowiązku wystawiania faktur VAT i zastosowania zwolnienia od podatku na odsetki - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 listopada 2009 r. do tut. Organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie w zakresie podatku od towarów i usług dotyczącej uznania Strony za podatnika podatku od towarów i usług z tytułu udzielanych pożyczek oraz opodatkowania odsetek.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka zamierza rozpocząć prowadzenie działalności, w następujących dwóch przypadkach:

W związku u powyższym zadano następujące pytania:

Stanowisko podatnika w zakresie pytania 1:

Spółka ma zamiar udzielania pożyczek w sposób częstotliwy, w zależności od aktualnej sytuacji rynkowej, i tym samym spełnia definicję podatnika określoną w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei, zgodnie przepisem art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Mając na uwadze powyższe definicje (podatnika i działalności gospodarczej) należy uznać, iż Spółka będzie prowadzić działalność gospodarczą polegającą na pośrednictwie finansowym w zakresie udzielania pożyczek. Będzie działać bowiem w tym zakresie jako usługodawca i ma zamiar wykonywania takich usług w sposób częstotliwy.

Podsumowując należy uznać, iż Spółka będzie podatnikiem podatku VAT w zakresie udzielanych pożyczek, gdyż prowadzić będzie w tym zakresie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, w sposób samodzielny, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Stanowisko Podatnika w zakresie pytania 2:

Ponieważ Spółka w zakresie udzielanych pożyczek będzie działać w charakterze podatnika VAT, będzie zobowiązana do wystawiania faktur VAT ze stawką "zwolniona" na odsetki, które będzie pobierać od pożyczkobiorców.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej: ustawą, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ze złożonego wniosku wynika, iż Strona zamierza podjąć działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek.

Istota umowy pożyczki została wskazana w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do ich zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

W świetle powyższego uznać należy Spółkę za usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 gdyż będzie Ona samodzielnie i w sposób częstotliwy, w ramach prowadzonej działalności świadczyć usługi pośrednictwa finansowego, a tym samym w zakresie wykonywanych czynności występować będzie jako podatnik podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów - stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy - rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Według art. 8 ust. 3 ustawy, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Z okoliczności sprawy wynika, iż Spółka udzielać będzie pożyczek, za które otrzymywać będzie odsetki, a zatem uznać należy, iż będzie świadczyć odpłatą usługę, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy wyżej wskazanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Dla niektórych czynności ustawodawca przewidział jednak zwolnienie z podatku od towarów i usług.

I tak na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji 3 ww. załącznika wymieniono usługi mieszczące się w grupowaniu o symbolu PKWiU w Sekcji J - ex (65-67), tj. usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

W objaśnieniach do ww. załącznika ustawodawca wskazał ponadto, że "ex" dotyczy tylko danej usługi z danego grupowania.

Wśród usług pośrednictwa finansowego, o których mowa w wyżej powołanej poz. 3 załącznika, w grupowaniu PKWiU 65.22.1 mieszczą się usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym.

Reasumując, usługa udzielania pożyczek świadczona poza systemem bankowym, zaklasyfikowana do grupowania o symbolu PKWiU 65.22.1, za którą podatnik pobiera odpłatność w postaci odsetek, podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług i korzysta ze zwolnienia od tego podatku.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W przypadku usług polegających na udzielaniu pożyczek obrotem, w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, są odsetki od udzielonej pożyczki.

Ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje nie tylko zwolnienia od podatku dla niektórych towarów i usług (zwolnienia przedmiotowe), ale także zwalnia z tego podatku pewien krąg podatników (zwolnienia podmiotowe).

W myśl art. 113 ust. 1 (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2010 r.) zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 100.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się podatku.

Zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Podatnicy, o których mowa w ust. 1 i 9, mogą zrezygnować ze zwolnienia określonego w ust. 1 i 9, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, z tym że w przypadku, o którym mowa w ust. 9, zawiadomienie musi nastąpić przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 - ust. 4 art. 113.

Stosownie do zapisu ust. 5, jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę. Za zgodą naczelnika urzędu skarbowego podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z dokumentów celnych oraz o kwotę podatku zapłaconą od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia, pod warunkiem:

Zgodnie z ust. 9 podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

W myśl ust. 10, jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1, zwolnienie określone w ust. 9 traci moc z momentem przekroczenia tej kwoty. Opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad wartość określoną w zdaniu pierwszym, a obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej wartości. Przepis ust. 5 zdanie trzecie stosuje się odpowiednio.

Jednocześnie w ust. 13 art. 113 wskazano, iż zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz podatników:

Ponadto rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.) w § 26 stanowi, iż określa się listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9, stanowiącą załącznik do rozporządzenia.

W myśl art. 96 ust. 1 ww. ustawy podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Stosownie do zapisu ust. 3 powyższego artykułu podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 i art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

Zgodnie z ust. 4 art. 96 naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako "podatnika VAT czynnego" lub w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 - jako "podatnika VAT zwolnionego".

Zgodnie z ust. 5 powyższego artykułu, jeżeli podmioty, o których mowa w ust. 3, rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminach:

Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.

Ze złożonego wniosku wynika, iż Strona rozważa, iż będzie prowadziła działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie udzielanych pożyczek bądź też wykonywać będzie, oprócz tych usług, także inne czynności podlegające opodatkowaniu.

Zatem w sytuacji, gdy Strona, rozpocznie prowadzenie działalności wyłącznie w zakresie udzielania pożyczek pieniężnych, czyli rozpocznie działalność podlegającą zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie wyżej powołanego art. 43 ust. 1 może złożyć do urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne. Naczelnik urzędu skarbowego zarejestruje jednak Stronę jako "podatnika VAT zwolnionego".

W sytuacji natomiast, gdy Strona poza działalnością w zakresie udzielania pożyczek będzie wykonywać inne czynności podlegające opodatkowaniu i zrezygnuje ze zwolnienia z podatku od towarów i usług bądź utraci prawo do tego zwolnienia obowiązana jest złożyć do urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne dla celów podatku od towarów i usług. W przypadku takim naczelnik urzędu skarbowego potwierdzi zarejestrowanie Strony jako "podatnika VAT czynnego".

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzająca w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkowa bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. W myśl ust. 2 tego artykułu przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do dostawy towarów lub świadczenia usług, dokonywanych przez podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni, jeżeli miejscem opodatkowania tych czynności jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego i dla tych czynności podatnicy ci nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub - w przypadku terytorium państwa trzeciego - podatku o podobnym charakterze.

Natomiast zgodnie z ust. 8 minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia:

Na mocy powyższego umocowania Minister Finansów wydał w dniu 28 listopada 2008 r. rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.).

Zgodnie z § 4 ust. 1 tego rozporządzenia zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT".

Z powyższego wynika zatem, iż tylko podatnicy zarejestrowani przez naczelnika urzędu skarbowego jako "podatnicy VAT czynni" wystawiają faktury VAT.

W świetle powyższego zgodzić należy się z Wnioskodawcą, iż udzielając pożyczek działa On w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Uznać należy także za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy, iż w sytuacji prowadzenia przez Stronę, poza usługami w zakresie udzielania pożyczek, innych czynności podlegających opodatkowaniu, pod warunkiem posiadania statusu podatnika VAT czynnego, Strona obowiązana jest przedmiotowe usługi dokumentować fakturami VAT.

Nie można zgodzić się jednak ze stanowiskiem, iż Strona zobowiązana będzie do dokumentowania świadczonych usług fakturami VAT, w sytuacji gdy będzie świadczyć usługi wyłącznie w zakresie udzielania pożyczek gdyż faktury tak oznaczone obowiązani są wystawiać tylko podatnicy VAT czynni. Strona natomiast, jako wykonująca czynności zwolnione przedmiotowo z podatku od towarów i usług może zarejestrować się jako "podatnik VAT zwolniony".

Z uwagi na to, iż Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w wydawanej interpretacji jest zobowiązany do oceny stanowiska Wnioskodawcy w pełnym zakresie, należało uznać, iż przedstawione przez Stronę stanowisko w przedmiotowym wniosku jest nieprawidłowe.

Jednocześnie tut. Organ zauważa, że nie jest organem uprawnionym do klasyfikowania danych usług lub towarów do odpowiednich symboli PKWiU. Zgodnie z zasadami metodycznymi klasyfikacji statystycznych - na podstawie Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje prowadzoną działalność, swoje produkty (wyroby i usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach, wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydawania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.