IPPP1-443-1045/10-2/PR - Podstawa opodatkowania podatkiem VAT usług sprzedaży akcji i dłużnych papierów wartościowych, w sytuacji gdy sprzedaż jest dokonywana w celu wykonywania praw właścicielskich.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 4 października 2010 r. (data wpływu 8 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania dla usług finansowych polegających na sprzedaży akcji i dłużnych papierów wartościowych nabywanych w celach handlowych oraz w sytuacji gdy sprzedaż akcji i udziałów dokonywana jest w celu wykonywania praw właścicielskich - jest prawidłowe.

W dniu 8 października 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania dla usług finansowych polegających na sprzedaży akcji i dłużnych papierów wartościowych nabywanych w celach handlowych oraz w sytuacji gdy sprzedaż akcji i udziałów dokonywana jest w celu wykonywania praw właścicielskich.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Bank działając na podstawie stosownego zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego oraz zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo Bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm., zwanej dalej: "Prawo Bankowe"), świadczy za wynagrodzeniem szereg usług finansowych na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych.

W szczególności, Bank świadczy usługi, o których mowa w art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 6 ust. 1 Prawa Bankowego, tj. czynności bankowe sensu stricte oraz sensu largo (zwane dalej łącznie: "czynnościami bankowymi"). Czynności bankowe objęte są, co do zasady, zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT. Stąd, wykonując przedmiotowe czynności, w zdecydowanej większości przypadków BANK świadczy usługi zwolnione z VAT.

W ramach prowadzonej działalności Bank dokonuje transakcji kupna i sprzedaży akcji oraz innych papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. W wyniku wykonywanych czynności po stronie Banku występują m.in. następujące kategorie przychodów:

Papiery wartościowe kwalifikowane przez Bank jako przeznaczone do obrotu to papiery wartościowe, które Bank nabywa z zamiarem ich dalszej odsprzedaży, w celu uzyskania korzyści finansowych (m.in. w celu osiągnięcia odpowiedniego zwrotu kapitału ze środków pieniężnych ulokowanych w Banku przez klientów).

W ramach omawianych czynności Bank nabywa i zbywa papiery wartościowe emitowane przez instytucje rządowe, instytucje samorządowe, NBP, banki i oddziały instytucji kredytowych, jak również inne podmioty finansowe i przedsiębiorstwa, m.in.

W przypadku dłużnych papierów wartościowych z kuponem (tekst jedn. obligacji kuponowych), Bank może nabywać te papiery poniżej wartości nominalnej (z dyskontem) lub powyżej wartości nominalnej (z premią).

W przypadku zero-kuponowych dłużnych papierów wartościowych (np. bonów), z uwagi na brak kuponu (odsetek), w praktyce Bank nabywa te papiery poniżej wartości nominalnej (z dyskontem).

Z tytułu realizacji niniejszych transakcji Bank osiąga wynagrodzenie, na które mogą składać się następujące elementy:

Ad. I Zysk

W przypadku sprzedaży akcji zysk jest rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu, zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W przypadku sprzedaży dłużnych papierów wartościowych zysk jest rozumiany i ustalany zasadniczo jako element wynagrodzenia realizowanego przez Bank z tytułu przedmiotowych transakcji, który jest odrębny od wynagrodzenia realizowanego przez BANK w formie odsetek i dyskonta. Zysk w odniesieniu do transakcji sprzedaży dłużnych papierów wartościowych jest rozumiany jako dodatnia różnica pomiędzy wartością sprzedaży danych papierów a tzw. bieżącą wartością księgową tych papierów. Z punktu widzenia sposobu kalkulacji wartości zysku bieżąca wartość księgowa uwzględnia, poza wartością zakupu, także wartość dyskonta i odsetek naliczonych i zaliczonych w przychody Banku, zgodnie z zasadą memoriału (naliczona wartość odsetek i dyskonta jest faktycznie realizowana dopiero w wyniku transakcji sprzedaży). W konsekwencji, przy kalkulacji wartości zysku nie uwzględnia się odsetek i dyskonta, które stanowią dla Banku odrębny element wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu realizacji przedmiotowych transakcji.

Zysk ze sprzedaży papierów wartościowych z prawem do kapitału oraz zysk ze sprzedaży dłużnych papierów wartościowych zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez Bank w dniu rozliczenia transakcji sprzedaży (tekst jedn. rzeczywistej daty sprzedaży papierów wartościowych).

Ad. II i III Dyskonto i odsetki

W przypadku dłużnych papierów wartościowych na wynagrodzenie Banku składają się również zrealizowane odsetki oraz dyskonto.

W oparciu o zasady rachunkowości, dyskonto i odsetki są księgowane i uwzględniane w wyniku finansowym Banku, zgodnie z zasadą memoriału, tj. Bank rozlicza w swoje przychody dyskonto i odsetki przypadające proporcjonalnie na dany okres sprawozdawczy, nawet jeżeli nie zostały jeszcze zrealizowane (nie są wymagalne ani nie zostały zapłacone przez emitenta lub nabywcę papierów wartościowych). Niemniej jednak, odsetki i dyskonto stają się efektywnie wynagrodzeniem Banku z chwilą kiedy mogą zostać zrealizowane (tekst jedn. w dacie sprzedaży papierów wartościowych, bądź w terminie wykupu przez emitenta bądź w terminie wymagalności odsetek).

Stąd, w celu ustalenia rzeczywistego wynagrodzenia Bank pomniejsza łączną wartość przychodu księgowego za dany okres o wartość dyskonta i odsetek dotychczas niezrealizowanych (naliczonych zgodnie z zasadą memoriału, a nie wymagalnych ani nie zapłaconych). Następnie, odpowiednie wartości dyskonta i odsetek są doliczone do przychodu księgowego za okres, w którym zostały zrealizowane. W tym zakresie Bank opiera się na odpowiednich saldach kont bilansowych.

Konsekwentnie, dyskonto, rozliczone w przychody księgowe Banku stanie się efektywnie wynagrodzeniem Banku w momencie jego realizacji, tj.:

* w przypadku wykupu papieru przez emitenta w ustalonym terminie - całe dyskonto - w terminie wymagalności danego instrumentu;

* w przypadku wcześniejszej sprzedaży papieru przez BANK - ta część dyskonta, która została rozliczona w przychody Banku proporcjonalnie do okresu do dnia sprzedaży papieru wartościowego - w dacie rozliczenia transakcji sprzedaży (rzeczywistej dacie sprzedaży papierów wartościowych).

Podobnie, odsetki od dłużnych papierów wartościowych staną się efektywnie wynagrodzeniem Banku w momencie ich realizacji, tj.:

* w okresach, za które odsetki są wymagalne od emitenta,

* w dacie rozliczenia transakcji sprzedaży (rzeczywistej dacie sprzedaży papierów wartościowych) - dotyczy to odsetek, które zostały rozliczone w przychody księgowe Banku proporcjonalnie do okresu do dnia sprzedaży papieru wartościowego, a są realizowane (wymagalne lub otrzymywane) dopiero przy transakcji sprzedaży.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku sprzedaży dłużnych papierów wartościowych, przy kalkulacji wynagrodzenia Banku dla celów ustalenia podstawy opodatkowania VAT, Bank zamierza uwzględniać:

* zrealizowane dyskonto i odsetki,

* zysk (tekst jedn. nadwyżkę wartości sprzedaży ponad wartość zakupu oraz wartość zrealizowanych odsetek i dyskonta).

Powyższe składniki wynagrodzenia Bank ujmie w wartości podstawy opodatkowania VAT w rzeczywistej dacie sprzedaży.

Poniżej Bank przedstawia przykład rozliczeń dla celów VAT, w sytuacji nabycia dłużnego papieru wartościowego z dyskontem:

Przykład 1

Na początku 2009 r. Bank nabył z dyskontem dwuletnią obligację kuponową z zamiarem dalszej odsprzedaży w celach uzyskania korzyści finansowych. W trakcie 2009 r. obligacja nie została jeszcze odsprzedana. Za 2009 r. Bank rozliczył w przychody księgowe odpowiednią kwotę odsetek i dyskonta przypadającą na ten rok, zgodnie z tzw. zasadą memoriału. W 2009 r. odsetki i dyskonto nie zostały zaliczone do obrotu dla celów VAT (tekst jedn. Bank pomniejszył łączną wartość przychodów księgowych o kwotę niezrealizowanych odsetek i dyskonta). Nie stanowiły one jeszcze bowiem wynagrodzenia Banku (nie były wymagalne, zapłacone, ani zrealizowane). Na początku 2010 r. Bank sprzedał obligację. Cena zapłacona przez nabywcę obligacji pozwoli na zrealizowanie wcześniej naliczonych odsetek i dyskonta, a ponadto na uzyskanie zysku. W rezultacie, jako swój przychód Bank zaksięguje zysk (różnicę pomiędzy wartością sprzedaży a bieżącą wartością księgową), tj. efektywnie nadwyżkę wartości sprzedaży ponad kwotę odsetek i dyskonta oraz cenę zakupu. Zysk zostanie doliczony do obrotu VAT. Jednocześnie do obrotu VAT Bank doliczy wartość odsetek i dyskonta zrealizowanych w dacie sprzedaży (zaewidencjonowanych na kontach przychodowych w poprzednich okresach sprawozdawczych zgodnie z zasadą memoriału, lecz doliczonych do obrotu VAT dopiero w dacie realizacji / rzeczywistej dacie sprzedaży).

Parametry papieru wartościowego:

* Wartość nominalna obligacji: 100 PLN

* Odsetki (kupon): 10 PLN (5 PLN rocznie)

* Cena zakupu w 2009 r.: 80 PLN (dyskonto 20 PLN)

* Cena sprzedaży w 2010 r: 97 PLN

Kalkulacja Banku dla celów VAT:

* Za 2009 r. (obligacja jeszcze nie została sprzedana):

- Kupon naliczony / zaksięgowany jako przychód księgowy za 2009 r.: 5 PLN (niezaliczony do obrotu VAT,)

- Dyskonto naliczone / zaksięgowane jako przychód księgowy za 2009 r.: 10 PLN (niezaliczone do obrotu VAT)

* Za 2010 r. (Bank sprzedał obligację):

- Bieżąca wartość księgowa = cena zakupu (80 PLN) + naliczony kupon (5 PLN) + naliczone dyskonto (10 PLN) = 95 PLN

- Zysk, zaewidencjonowany jako przychód Banku oraz zaliczony do obrotu VAT = wartość sprzedaży (97 PLN) - wartość księgowa (95 PLN) = 2 PLN.

- Dla celów VAT, do wartości przychodów za 2010 r. Bank dolicza zrealizowane odsetki: 5 PLN oraz zrealizowane dyskonto: 10 PLN (obrót VAT w dacie rozliczenia sprzedaży).

- Łączny obrót VAT za 2010 r.: 2 (zysk zaewidencjonowany jako przychód) + 5 (zrealizowane odsetki) + 10 (zrealizowane dyskonto) = 17 PLN.

Ponadto, w przypadku nabycia przez Bank dłużnych papierów wartościowych z premią (tekst jedn. powyżej wartości nominalnej), na wynagrodzenie Banku mogą składać się:

* zysk osiągnięty z tytułu przeprowadzenia poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych,

* odsetki od dłużnych papierów wartościowych.

Natomiast, premię należy uznać za element ceny zakupu.

Z księgowego punktu widzenia Bank ewidencjonuje wartość premii jako koszt. Z drugiej strony premia obniża bieżącą wartość księgową, a tym samym podwyższa zysk rozliczany w przychody księgowe Banku. Tym samym, w celu poprawnego ustalenia rzeczywistego wynagrodzenia Banku, od zysku (przychodu księgowego, który jest podwyższony o wartość premii) należy odjąć wartość zrealizowanej premii (zaksięgowanej po stronie kosztowej). Poniżej Bank przedstawia przykład rozliczenia wynagrodzenia dla celów VAT, w sytuacji nabycia papieru z premią:

Przykład 2

Na początku 2009 r. Bank nabył z premią dwuletnią obligację kuponową z zamiarem dalszej odsprzedaży w celach uzyskania korzyści finansowych. W trakcie 2009 r. obligacja nie została jeszcze odsprzedana. Za 2009 r. Bank rozliczył odpowiednio w swoje przychody i koszty odpowiednią kwotę odsetek i premii przypadających na ten rok, zgodnie z zasadą memoriału. W 2009 r. odsetki nie zostały zaliczone do obrotu dla celów VAT (tekst jedn. Bank pomniejszył łączną wartość przychodów księgowych o kwotę niezrealizowanych odsetek). Nie stanowiły one jeszcze bowiem wynagrodzenia Banku (nie były wymagalne / zapłacone / zrealizowane). Premia nie była również uwzględniana na potrzeby VAT, ponieważ nie stanowiła ona przychodu po stronie Banku, a jedynie powiększyła cenę zakupu / koszt. Na początku 2010 r. Bank sprzedał obligację.

Parametry papieru wartościowego:

* Wartość nominalna obligacji: 100 PLN

* Odsetki (kupon): 10 PLN (5 PLN rocznie)

* Cena zakupu w 2009 r.: 102 PLN (premia 2 PLN)

* Cena sprzedaży w 2010 r: 108 PLN

Kalkulacja Banku dla celów VAT:

* Za 2009 r. (obligacja jeszcze nie została sprzedana):

- Kupon naliczony / zaksięgowany jako przychód księgowy za 2009 r.: 5 PLN (niezaliczony do obrotu VAT)

- Premia naliczona / zaksięgowana jako koszt księgowy za 2009 r.: 1 PLN (niezaliczona do obrotu VAT)

* Za 2010 r. (Bank sprzedał obligację):

- Bieżąca wartość księgowa = cena zakupu (102 PLN) + naliczony kupon (5 PLN) - naliczona w koszty premia (1 PLN) = 106 PLN

- Zysk, zaewidencjonowany jako przychód Banku = wartość sprzedaży (108 PLN) - wartość księgowa (106 PLN) = 2 PLN.

- Dla celów VAT, do wartości przychodów za 2010 r., Bank ujmie

- Łączny obrót VAT za 2010 r.: 2 (zysk) + 5 (odsetki) - 1 (premia) = 6 PLN

W praktyce obrót dla celów VAT będzie tożsamy z różnicą pomiędzy łączną wartością sprzedaży a wartością zakupu (108 PLN - 102 PLN = 6 PLN).

W ocenie Banku, powyższe usługi będące przedmiotem zapytania powinny być klasyfikowane według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (Dz. U. z 1997 r. Nr 42, poz. 264 z późn. zm.) w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 - "Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane".

Omawiana kategoria przychodów dotyczy akcji i udziałów w innych jednostkach, które są nabywane i utrzymywane przez Bank nie w celach handlowych, lecz w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających (np. akcje i udziały w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziały mniejszościowe klasyfikowane jako aktywa trwałe; zwane dalej łącznie: "papierami udziałowymi"). Obrót z tytułu ich sprzedaży nie jest uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT.

BANK nie wykonuje funkcji zarządczych w formie usług zarządczych w odniesieniu do podmiotów, które wyemitowały akcje lub inne papiery wartościowe będące przedmiotem przedstawionych w stanie faktycznym transakcji, poza ewentualnym wykonywaniem praw właścicielskich ucieleśnionych w danym papierze wartościowym. Powyższe odnosi się zarówno do

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Banku podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do operacji papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu, zgodnie z przedstawionymi we wniosku zasadami, jest:

W opinii Banku, w przypadku papierów udziałowych w innych jednostkach, które są nabywane i utrzymywane przez Bank nie w celach handlowych, lecz w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających (np. akcje i udziały w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziały mniejszościowe klasyfikowane jako aktywa trwałe) obrót z tytułu ich sprzedaży nie powinien być uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT.

Zdaniem Banku w przedmiocie pytania pierwszego:

* Uwzględnienie operacji papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu w rozliczeniach VAT

Bank, jako instytucja zajmująca się pośrednictwem finansowym, został utworzony w celu gromadzenia, komasowania określonych środków finansowych oraz ich dalszej dystrybucji poprzez system finansowy.

Bank dysponuje powierzonymi mu środkami finansowymi na z góry określony czas, po upływie zaś oznaczonego terminu zobowiązany jest do ich zwrotu. Szczególna konstrukcja umów bankowych (w szczególności umowy rachunku bankowego) powoduje, że Bank na czas dysponowania powierzonymi środkami pieniężnymi może swobodnie nimi obracać.

Zatem Bank może odpowiednio rozdysponować posiadane środki pomiędzy uczestników systemu finansowego (np. poprzez udzielenie finansowania w określonej formie) lub też może lokować je w inwestycje o zróżnicowanym poziomie ryzyka. Podkreślenia wymaga fakt, że w związku z wykonywaniem czynności określonych w Prawie bankowym, Bank wchodzi w posiadanie środków pieniężnych ulokowanych przez swoich klientów. Środki te muszą być przez Bank inwestowane, aby zapewnić właścicielom lokat/rachunków bankowych zwrot z powierzonego kapitału. Jednym ze sposobów inwestowania środków pieniężnych zgromadzonych przez Bank, jest nabywanie przez Bank we własnym imieniu i na własny rachunek papierów wartościowych. Działalność ta ma na celu wyłącznie osiągnięcie zysku.

Przepisy o podatku VAT nie wskazują jednoznacznie sposobu traktowania dla celów podatku VAT działalności we wskazanym zakresie. W szczególności, przepisy nie wskazują jednoznacznie na sposób określenia podstawy opodatkowania dla celów VAT w przypadku transakcji obrotu papierami wartościowymi.

Powyższe kwestie nie zostały również jednoznacznie rozstrzygnięte przez prawodawstwo europejskie, w szczególności Dyrektywę VAT Rady UE.

Niemniej jednak, na podstawie tez przedstawianych w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, można wnioskować, iż w sytuacji gdy wynik realizowany w zakresie transakcji finansowych jest traktowany jako bezpośrednia, stała i konieczna konsekwencja działalności podatnika, nosi wówczas znamiona prowadzenia działalności gospodarczej i dlatego należy transakcje te uwzględnić w wartości obrotu, a tym samym w wartości podstawy opodatkowania VAT.

W tym miejscu Bank pragnie wskazać, iż również polskie sądy uznają, iż obrót papierami wartościowymi może zostać uznany za działalność gospodarczą, a w konsekwencji obrót wynikający z tej działalności powinien być uwzględniony w wartości podstawy opodatkowania.

W wyroku z dnia 13 stycznia 2000 r. Sąd Najwyższy (dalej: "SN") uznał, że "Sprzedaż akcji może mieć charakter usługi pośrednictwa finansowego w pojęciu ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (...)." Podobne stanowisko zostało zaprezentowane przez SN w orzeczeniu z dnia 5 stycznia 2001 r.

Zdaniem Banku, nie będzie miało znaczenia, że powyższe orzeczenia zapadły na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, gdyż w omawianym zakresie ustawa ta nie zawierała innych przepisów niż aktualnie obowiązująca ustawa o VAT.

W konsekwencji, zdaniem Banku, wskazane transakcje dotyczące operacji na papierach wartościowych realizowane przez Bank w ramach prowadzenia działalności gospodarczej powinny zostać uwzględnione w rozliczeniach podatku VAT.

Niemniej jednak, kwestią wymagającą dalszego rozstrzygnięcia pozostaje sposób określenia podstawy opodatkowania w odniesieniu do tego rodzaju transakcji.

* Podstawa opodatkowania transakcji papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu w przypadku, gdy wynagrodzeniem Banku jest zysk

Zgodnie z regulacją art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy, pomniejszonego o kwotę należnego podatku.

W przypadku, gdy Bank nabywa akcje, udziały lub inne papiery wartościowe na własny rachunek w celu ich dalszej odsprzedaży, wynagrodzeniem Banku jest zysk zrealizowany na danej transakcji sprzedaży, czyli dodatnia różnica pomiędzy wartością na moment zbycia papierów, a ich wartością zakupu.

Tym samym, zysk na poszczególnych transakcjach z zakresu obrotu papierami wartościowymi, zakupionymi w celach handlowych, a nie w celu wykonywania praw właścicielskich, stanowi kwotę wynagrodzenia Banku i jednocześnie podstawę opodatkowania VAT z tytułu niniejszych transakcji w zakresie obrotu papierami wartościowymi. W związku z powyższym, w ocenie Banku, podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W zakresie ustalania podstawy opodatkowania przy nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych, zdaniem Banku, niewątpliwie istotną wskazówką jest również orzecznictwo ETS. Przykładowo, w orzeczeniu C-172/96 Trybunał uznał, że artykułu 11 (A) (1) (a) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby w transakcjach wymiany dewiz, za które nie zostały naliczone żadne opłaty ani prowizje w odniesieniu do określonych transakcji, podstawę opodatkowania stanowił ogólny wynik transakcji usługodawcy w danym okresie.

Powyższe spostrzeżenia, zdaniem Banku należy rozumieć w taki sposób, iż obrotem i, w konsekwencji podstawą opodatkowania VAT, jest zysk rozumiany jako dodatnia różnica wynikająca z transakcji.

Bank pragnie również wskazać, iż także polskie sądy, kierując się wykładnią dokonaną przez ETS uznają, iż podstawą opodatkowania w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego (jaką niewątpliwie jest zbywanie uprzednio nabytych w celach handlowych papierów wartościowych jest niewątpliwie), jest dodatni wynik tych transakcji (zysk).

Analogiczne stanowisko w powyższym zakresie przedstawił również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2010 r. oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach indywidualnych z dnia 30 czerwca 2009 r. oraz z dnia 4 czerwca 2009 r.

Podobne stanowisko w powyższym zakresie przedstawił również Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 22 grudnia 2006 r. (sygn. akt 1471/NUR2/443-371/06/JP). Organ podatkowy w powyższym postanowieniu stwierdził, iż "w przypadku świadczenia usługi pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania dłużnych papierów wartościowych podstawą opodatkowania (obrotem) w podatku od towarów i usług będzie zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych dłużnych papierów wartościowych rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży dłużnych papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu."

Również Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 6 sierpnia 2006 r. (sygn. akt 1472/RPP1/443-169/07/JLE) uznał, że "w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania dłużnych papierów wartościowych, podstawą opodatkowania (obrotem) w podatku od towarów i usług będą suma odsetek, dyskonto oraz zysk ze sprzedaży dłużnych papierów wartościowych, rozumiany jako dodatnia różnica między ceną zbycia a ceną zakupu dłużnego papieru wartościowego".

* Podstawa opodatkowania transakcji obejmujących dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu, w przypadku których wynagrodzeniem Banku jest dyskonto i/bądź odsetki.

Zgodnie z powołanym art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy, pomniejszonego o kwotę należnego podatku.

Kwotą należną dla Banku z tytułu świadczenia usług pośrednictwa finansowego w omawianym zakresie jest w szczególności dyskonto, jak i odsetki od dłużnych papierów wartościowych. Kwoty z tytułu dyskonta lub odsetek stanowią bowiem wynagrodzenie należne od nabywcy usługi, którym w tym przypadku może być emitent dłużnych papierów wartościowych.

W przypadku niektórych dłużnych papierów wartościowych (np. obligacji kuponowych) Bank otrzymuje wynagrodzenie w formie odsetek naliczonych za okres, w którym BANK posiadał dany papier wartościowy. W powyższych przypadkach odsetki stanowią wynagrodzenie Banku za udostępnienie kapitału emitentowi danego instrumentu dłużnego za czas, w którym papier wartościowy był w posiadaniu Banku i jako takie powinny być ujmowane w wartości podstawy opodatkowania VAT, tak jak odsetki od kredytów i pożyczek.

W odniesieniu do transakcji dłużnymi papierami wartościowymi, gdzie Bank otrzymuje wynagrodzenie w formie dyskonta, Bank pragnie podkreślić, że istotą usług wykorzystujących instrumenty dyskontowe jest czasowe udostępnienie kapitału wystawcy danego instrumentu (np. bonu skarbowego, pieniężnego, papierów komercyjnych, bądź certyfikatów depozytowych), które odbywa się w drodze nabycia tego instrumentu przez Bank po cenie niższej niż cena nominalna. Następnie, w terminie wymagalności danego instrumentu, bądź ewentualnie w terminie jego wcześniejszej sprzedaży, Bank realizuje określone przychody równe odpowiednio wartości nominalnej lub cenie sprzedaży danego instrumentu dyskontowego.

W przypadku utrzymania danego instrumentu do terminu wymagalności, dyskonto zrealizowane to różnica pomiędzy wartością nominalną a ceną jego nabycia przez Bank, natomiast w przypadku wcześniejszej sprzedaży danego instrumentu, dyskonto zrealizowane to wyłącznie ta część dyskonta, która została rozliczona w przychody Banku do dnia sprzedaży instrumentu. Dyskonto, w ocenie Banku - stanowi jego wynagrodzenie za udostępnienie kapitału kontrahentowi. Z kolei ta część uzyskanej przez Bank ceny sprzedaży, która stanowi udostępniony wcześniej kapitał, nie może zostać uznana za element podstawy opodatkowania ustalanej dla celów podatku VAT.

Zdaniem BANKU, wykładnia art. 29 ust. 1 Ustawy o VAT wskazuje, że instrumenty dyskontowe spełniają dla emitenta funkcję analogiczną jak otrzymana pożyczka. Dla Banku, który nabył takie instrumenty stanowią one natomiast formę udostępnienia kapitału, w zamian za którą otrzyma on w przyszłości wynagrodzenie w postaci dyskonta (podobnie jak odsetki kapitałowe otrzymywane w przypadku "standardowych" pożyczek / kredytów).

Jak wskazano powyżej, tego rodzaju usługa pośrednictwa finansowego świadczona przez Bank polega zatem na czasowym udostępnieniu innemu podmiotowi, za wynagrodzeniem, określonej ilości środków pieniężnych. Realizacja prawa z instrumentu dyskontowego poprzez wykup lub sprzedaż instrumentu na rynku wtórnym są jedynie formami rozliczenia stron transakcji po zakończeniu świadczenia usługi przez bank, w celu zapewnienia mu

Bank podkreśla, iż podobnie jak w przypadku udzielanych kredytów / pożyczek, również w przypadku instrumentów dyskontowych w rozumieniu prawa cywilnego kwota należna Bankowi z tytułu sprzedaży / realizacji tego instrumentu zbudowana jest z dwóch składowych, mianowicie:

* kwoty stanowiącej zwrot zaangażowanego przez Bank kapitału oraz

* ceny za możliwość korzystania z udostępnionego kapitału (równej kwocie uzyskanego przez Bank dyskonta).

Sposób określenia wynagrodzenia dla celów podatku VAT w przypadku usług dotyczących instrumentów dyskontowych jest zatem, zdaniem Banku, tożsamy z tym, który stosuje się w odniesieniu do pożyczek i kredytów, gdzie obrotem (kwotą należną) z tytułu tych usług jest wyłącznie suma odsetek, a nie zwracany pożyczkodawcy (kredytodawcy) kapitał.

Z tego względu, tylko druga część należnej Bankowi kwoty powinna stanowić obrót (wynagrodzenie) z tytułu świadczenia usługi finansowej dla celów podatku VAT. Dyskonto jest bowiem jedną z form wynagrodzenia za odpłatne udostępnienie kapitału, zatem jego funkcja jest taka sama jak funkcja odsetek kapitałowych. Fakt ten potwierdził Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w jednym z postanowień w sprawie interpretacji prawa podatkowego, w którym stwierdził, "że dyskonto odpowiada w swej istocie odsetkom od zobowiązań". Przytoczone postanowienie dotyczy wprawdzie interpretacji przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, jednak przedstawione w nim rozumienie pojęcia dyskonta jest istotne również z punktu widzenia podatku VAT.

Analogiczne traktowanie podatkowe odsetek i dyskonta znajduje ponadto bezpośrednie odzwierciedlenie w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 1 pkt 3 tej ustawy "za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się (...) odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych".

Powyższego charakteru instrumentów dyskontowych nie zmienia fakt, iż Bank może swobodnie dysponować posiadanym instrumentem, tj. może w dniu wykupu zrealizować wynikające z niego prawa po cenie nominalnej (odzyskując tym samym udostępnione emitentowi środki pieniężne wraz z nadwyżką, będącą wynagrodzeniem w postaci dyskonta) bądź też, nie czekając do dnia wykupu, sprzedać instrument dyskontowy na rynku wtórnym, po cenie zaakceptowanej przez kontrahenta. Z punktu widzenia Banku kwestia, od kogo otrzyma zwrot zaangażowanego kapitału jest bowiem nieistotna - liczy się jedynie to, że Bank wyświadczył usługę w postaci udostępnienia kapitału, w zamian za którą w ostatecznym rozrachunku otrzymał wynagrodzenie.

Prawidłowość ustalania podstawy opodatkowania w zakresie transakcji obejmujących dłużne papiery wartościowe przeznaczonych do obrotu (w przypadku których wynagrodzeniem Banku jest dyskonto i/bądź odsetki) potwierdzają również powołane wyżej indywidualne interpretacje prawa podatkowego - interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w z dnia 11 stycznia 2010 r. oraz interpretacje Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 czerwca 2009 r. oraz z dnia 4 czerwca 2009 r.

* Strata z operacji na papierach wartościowych

Ponadto, ze względu na specyfikę rynku papierów wartościowych, w niektórych sytuacjach Bank dokonuje transakcji, przy których osiąga wynik ujemny z tytułu sprzedaży danych papierów (tekst jedn. wartość sprzedaży danych papierów jest niższa niż bieżąca wartość księgowa tych papierów). W takim przypadku Bank księguje koszty z tytułu straty na sprzedaży danych papierów wartościowych. (. Tym samym, Bank nie osiągnie zysku (traktowanego jako wynagrodzenie za wykonaną usługę). Stąd, strata księgowana w koszty Banku nie będzie uwzględniana przy ustalaniu podstawy opodatkowania VAT (tekst jedn. nie będzie pomniejszać łącznego obrotu dla celów VAT z tytułu operacji na papierach wartościowych przeznaczonych do obrotu, na który składać się będą zysk, dyskonto i odsetki).

W związku z powyższym, zdaniem Banku, jako obrót dla podatku VAT w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania przez Bank papierów wartościowych i papierów udziałowych uznać należy sumę wymagalnych odsetek, jak również dyskonta oraz zysku z operacji papierami wartościowymi zrealizowanego w danym okresie rozliczeniowym (np. miesiącu).

Zdaniem Banku w przedmiocie pytania drugiego:

W przypadku sprzedaży papierów udziałowych w innych jednostkach, które są nabywane i utrzymywane przez Bank nie w celach handlowych, lecz w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających (np. akcje i udziały w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziały mniejszościowe klasyfikowana jako aktywa trwałe) Bank nie wykonuje działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku VAT (nie jest to działalność w celu osiągnięcia z niej bezpośrednio zysku z tytułu wzrostu wartości tych papierów). Tym samym, obrót realizowany z tytułu sprzedaży przedmiotowych papierów udziałowych nie powinien być uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT dokonywanych przez Bank.

Kwestia, czy zbywanie papierów udziałowych można uznać za prowadzenie działalności gospodarczej była przedmiotem zainteresowania ETS.

W orzeczeniu C-186/89, Trybunał stwierdził, że art. 4 VI Dyrektywy określa bardzo szeroki zakres zastosowania podatku od wartości dodanej. Określenie "wykorzystywanie" zawarte w ust. 2 omawianego artykułu, odnosi się, zgodnie z wymaganiami zasady neutralności systemu podatku od wartości dodanej, do wszystkich transakcji, bez względu na ich formę prawną, które mają na celu uzyskanie przychodu z omawianych dóbr mającego charakter ciągły.

Jednakże, zgodnie ze zdaniem ETS, wyrażonym w orzeczeniu C-60/90, z wyroku C-186/89 nie wynika, że "samo nabycie i posiadanie udziałów w spółce ma być uważane za działalność gospodarczą w rozumieniu VI Dyrektywy, nadając posiadaczowi status podatnika. W rezultacie zwykły udział finansowy w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystywania dóbr materialnych lub niematerialnych w sposób ciągły w celu uzyskania przychodu, ponieważ każda dywidenda uzyskana przez taki udział jest jedynie wynikiem własności aktywów."

Zgodnie natomiast z wyrokiem C-155/94 z 20 czerwca 1996 r. czerpanie korzyści z posiadanego prawa własności nie może samo w sobie być traktowane jako działalność gospodarcza. Jeżeli samo posiadanie takich udziałów nie stanowi działalności gospodarczej, to także ich sprzedaż nie będzie działalnością gospodarczą.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w wyroku C-77/01, zgodnie z którym samo nabycie udziałów w spółce nie może być uznane za działalność gospodarczą w rozumieniu Dyrektywy VAT, zaś samo nabycie udziałów w innym przedsiębiorstwie nie może być uznane za czerpanie korzyści z własności dla celów zarobkowych w sposób częstotliwy. Dywidendy uzyskiwane przez posiadacza udziałów są tylko wynikiem posiadania tych udziałów i nie stanowią zapłaty za wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy VAT. Jeśli działalność taka nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy VAT, to nie jest nią także sprzedaż takich udziałów.

Także w wyroku C-465/03 z 26 maja 2005 r. ETS wskazał, że w myśl utrwalonego orzecznictwa samo nabycie akcji nie może być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu Dyrektywy VAT. W istocie samo nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystywania dobra w celach zarobkowych w sposób ciągły, jako że ewentualna dywidenda, stanowiąca pożytek tego wkładu, wynika z prawa własności dobra, a nie jest świadczeniem wzajemnym z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy VAT. Skoro zatem nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi samo w sobie działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy VAT, to nie są nią tym samym transakcje polegające na zbyciu tego rodzaju wkładów.

Od tej zasady w orzecznictwie ETS przewidziano jednak pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT. Dotyczy to sytuacji gdy:

* posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,

* sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

* posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Również w Polsce pod wpływem acquis communautaire wykształciła się praktyka, zgodnie z którą zbywanie w określonych okolicznościach papierów udziałowych może zostać uznana za usługę pośrednictwa finansowego. Przy uznaniu jej za taką istotne znaczenie ma cel w jakim podatnik nabył te akcje i udziały - w celu sprawowania uprawnień właścicielskich, czy też w celach spekulacyjnych (licząc na wzrost ich wartości). W tym drugim przypadku, jeżeli dojdzie do zbycia takich papierów, mamy do czynienia z usługami pośrednictwa finansowego.

Zbywanie papierów udziałowych nabytych w celu wykonywania praw właścicielskich nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż sam fakt posiadania tych papierów nie stanowi działalności gospodarczej, która skutkowałaby uznaniem udziałowca za podatnika. Również sprzedaż tych papierów nie jest działalnością gospodarczą, która podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż głównym celem dokonywania obrotu papierami udziałowymi w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziałami mniejszościowymi klasyfikowanymi jako aktywa trwałe nie jest osiągnięcie zysku, lecz optymalizacja działalności grupy kapitałowej.

Podobne stanowisko, do prezentowanego przez Bank przedstawił NSA w wyroku z dnia 10 kwietnia 2003 r. (sygn. akt III SA 2382/01) uznając, że "w celu ustalenia, czy sprzedaż udziału w spółce z o.o. podlega opłacie skarbowej, istotne znaczenie ma fakt, czy podatnik nabył udziały w celu sprawowania uprawnień właścicielskich, czy upatruje jedynie korzyści finansowych i nabywa udziały w celach spekulacyjnych (licząc na wzrost ich wartości). W tym drugim wypadku, jeżeli dojdzie do sprzedaży takich udziałów, będziemy mieli do czynienia z usługami pośrednictwa finansowego, zwolnionymi z VAT-u, a tym samym z opłaty skarbowej."

Powyższe orzeczenie, zdaniem Banku, należy rozumieć w ten sposób, iż jeżeli papiery udziałowe nie są nabywane w celach handlowych, lecz w celu wykonywania uprawnień właścicielskich, nie należy tych transakcji uznawać za usługi pośrednictwa finansowego. W konsekwencji, obrót z ich tytułu nie powinien być uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT. W szczególności przy kalkulacji współczynnika struktury sprzedaży.

Podobne stanowisko w tym zakresie przedstawił również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działając z upoważnienia Ministra Finansów, w interpretacji indywidualnej z dnia 4 czerwca 2009 r., stwierdzając, że "sprzedaż akcji i udziałów nabytych w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających w jednostkach zależnych, współzależnych i stowarzyszonych nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż sam fakt posiadania udziałów i akcji nie stanowi działalności gospodarczej, która skutkowałaby uznaniem udziałowca za podatnika. również sprzedaż tych udziałów i akcji nie jest działalnością gospodarczą, która podlega opodatkowaniu podatkiem VAT (...)"

Analogiczne stanowisko w omawianym zakresie zajął również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2010 r.

Bank pragnie wskazać również, iż analogiczne stanowisko w tym zakresie prezentuje również ETS.

W wyroku C-8/03 ETS stwierdził, iż "samo nabywanie i dzierżenie akcji spółek nie powinno być uznawane za działalność gospodarczą w rozumieniu Szóstej dyrektywy powodującą, że wykonujący ją uzyskują przymiot podatnika. W konsekwencji samo trzymanie tytułów uczestnictwa innych przedsiębiorstw nie stanowi wykorzystywania dóbr w sposób ciągły do celów zarobkowych, ponieważ ewentualna dywidenda będąca owocem tego uczestnictwa skutkuje prostym nabyciem własności dóbr i nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu tej dyrektywy (...) Podobnie też, samo nabywanie i sama sprzedaż innych zbywalnych papierów wartościowych nie stanowi wykorzystywania dóbr w sposób ciągły do celów zarobkowych, ponieważ jedyną korzyścią z tych operacji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tych papierów (...)".

Również w orzeczeniu C-80/95 ETS uznał, że "samo nabycie własności oraz samo posiadanie obligacji, czynności które nie służą żadnej innej działalności przedsiębiorstwa, a także osiąganie dochodów z tego tytułu nie są uważane za działalność gospodarczą nadającą danej osobie status podatnika".

Mając na uwadze powyższe, Bank wnosi o potwierdzenie stanowiska, iż podstawą opodatkowania dla potrzeb podatku VAT jest zysk, dyskonto i odsetki od papierów wartościowych rozliczane na zasadach opisanych w niniejszym wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W odpowiedzi na pytanie nr 1 przedstawione przez Wnioskodawcę należy przywołać treść art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, zgodnie z którym czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług jest m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym w myśl art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Natomiast przez świadczenie usług, rozumie się w myśl art. 8 ust. 1 ustawy każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemąjącej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT (...).

W myśl art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Powyższy przepis dotyczy również usług pośrednictwa finansowego w zakresie operacji papierami wartościowymi. Wskazać należy, że decydujące znaczenie w sprawie ma charakter przedmiotowych usług kwalifikowanych jako usługi pośrednictwa finansowego, które niewątpliwie stanowią formę finansowania.

Ze złożonego wniosku wynika, iż ramach prowadzonej działalności, Bank dokonuje m.in. transakcji kupna i sprzedaży akcji oraz innych papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. Wynagrodzeniem Banku z tytułu realizacji niniejszych transakcji i w konsekwencji podstawą opodatkowania ustaloną na potrzeby podatku VAT jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji sprzedaży przedmiotowych papierów (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W ocenie Banku, w przypadku transakcji nabywania i zbywania przez Bank papierów wartościowych, podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Ponadto, ze względu na specyfikę rynku papierów wartościowych, w niektórych sytuacjach Bank dokonuje transakcji, przy których wartość sprzedaży danych papierów jest niższa lub równa ich wartości nabycia. Tym samym, w odniesieniu do tych transakcji, Bank nie osiągnie zysku (poniesie stratę lub wynik zerowy) i w konsekwencji nie otrzyma wynagrodzenia za wykonaną usługę, które to wynagrodzenie stanowiłoby podstawę opodatkowania VAT. Tym samym, ujemny wynik osiągnięty przez Bank na realizacji takich transakcji nie będzie uwzględniany przy ustalaniu podstawy opodatkowania VAT.

Mając na uwadze przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) stwierdzić należy, iż w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania papierów wartościowych w imieniu własnym i na własny rachunek podstawą opodatkowania (obrotem), o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT będą: suma odsetek, dyskonto oraz zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych papierów wartościowych, rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu.

Odnosząc się z kolei do pytania nr 2 postawionego we wniosku należy podkreślić, iż czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego jednoznacznie wynika, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez "podatników" w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Tak więc, nie każda czynność dokonana przez podmiot, mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status bycia podatnikiem podatku VAT nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku VAT, należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem. Od tej zasady orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Dotyczy to sytuacji gdy:

* posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,

* sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

* posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Zatem o ile nie zachodzi jedna z powyżej wskazanych sytuacji, to transakcje te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) wynika, iż w przypadku akcji i udziałów w innych jednostkach, które są nabywane i utrzymywane przez Bank nie w celach handlowych, lecz w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających (np. akcje i udziały w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziały mniejszościowe klasyfikowane jako aktywa trwałe, zwane dalej łącznie: papierami udziałowymi) obrót z tytułu ich sprzedaży nie jest uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT. Bank nie wykonuje funkcji zarządczych w formie usług w odniesieniu do podmiotów, które wyemitowały akcje lub inne papiery wartościowe będące przedmiotem przedstawionych w stanie faktycznym transakcji, poza ewentualnym wykonywaniem praw właścicielskich ucieleśnionych w danym papierze wartościowym.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny należy stwierdzić, iż sprzedaż akcji i udziałów nabytych w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających w jednostkach zależnych, współzależnych i stowarzyszonych nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż sam fakt posiadania udziałów i akcji nie stanowi działalności gospodarczej, która skutkowałaby uznaniem udziałowca za podatnika. Również sprzedaż tych udziałów i akcji nie jest działalnością gospodarczą, która podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż głównym celem dokonywania obrotu akcjami i udziałami w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziałami mniejszościowymi klasyfikowanymi jako aktywa trwałe nie jest osiągnięcie zysku, lecz optymalizacja zarządzania powiązanymi i zależnymi podmiotami gospodarczymi. Ponadto Bank nie uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada. Zatem przychód wynikający ze sprzedaży tych papierów nie może być traktowany jako wynagrodzenie z tytułu wykonywania usługi finansowej.

Reasumując, skoro wykonywane przez Wnioskodawcę czynności w zakresie sprzedaży udziałów lub akcji jednostek zależnych, współzależnych, stowarzyszonych nie są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT, zatem wielkość obrotu uzyskanego z tytułu sprzedaży tych udziałów i akcji nie należy uwzględniać w rozliczeniach podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.