IPPP1-443-1039/10-2/JL - Prawo do korekty deklaracji i odliczenia podatku VAT, wynikającego z faktury zaliczkowej wystawionej przed otrzymaniem zaliczki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 29 września 2010 r. (data wpływu 7 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do korekty deklaracji i odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury zaliczkowej wystawionej przed otrzymaniem zaliczki - jest prawidłowe.

W dniu 7 października 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do korekty deklaracji i odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury zaliczkowej wystawionej przed otrzymaniem zaliczki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka X (zwana dalej X) w kwietniu 2007 r. otrzymała fakturę VAT z dnia 20 kwietnia 2007 r. od Spółki Y (zwana dalej Y) z opisem "zaliczka na poczet wykonania umowy nr..." (umowa na zakup centrali telefonicznej). W fakturze tej podano termin płatności na dzień 20 kwietnia 2007 r. Faktura zaliczkowa została wystawiona przed zapłatą zaliczki tj. z dniem 20 kwietnia 2007 r., a zaliczkę w kwocie brutto 60.754,41 zł X zapłaciła dopiero w dniu 26 kwietnia 2007 r. Spółka X na podstawie omawianej faktury nie wystąpiła o zwrot podatku VAT i nie rozliczyła go w rejestrze zakupu ani w deklaracji VAT w ustawowym terminie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Spółce X przysługuje prawo do złożenia korekty deklaracji VAT-7 za kwiecień 2007 r. i odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury zaliczkowej nr 100/2007 z dnia 20 kwietnia 2007 r., która została wystawiona przez Y przed otrzymaniem zaliczki.

Zdaniem Wnioskodawcy, w oparciu o obowiązujące przepisy ustawy o VAT posiada on prawo do odliczenia podatku z wymienionej faktury w okresach przewidzianych w art. 86 ust. 10 i 11 ustawy o podatku VAT, traktując tę fakturę jako fakturę zaliczkową. W uzasadnieniu swojego stanowiska X uważa, że jeżeli omawiana faktura została zapłacona dostawcy, to Spółka ma prawo potraktować ją na zasadach właściwych dla faktur zaliczkowych i zastosować przepis art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy z 2004 r.

X stoi na stanowisku, że do uzyskania prawa do odliczenia podatku naliczonego przez odbiorcę faktury zaliczkowej, nie jest istotne zachowanie typowej kolejności: zapłacenie zaliczki - otrzymanie faktury. Spółka pragnie podkreślić, że w momencie dokonania zapłaty za omawianą fakturę, dysponuje dokumentami które dają pełne prawo do odliczenia podatku od towarów i usług, gdyż u otrzymującego zapłatę powstał obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zaliczki. Należy zwrócić uwagę na precyzyjny zapis art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy VAT, że kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego.

Zatem u dostawcy obowiązek podatkowy bezspornie powstał w kwietniu 2007 r., ponieważ Spółka X zapłaciła zaliczkę w dniu 26 kwietnia 2007 r.. Przepis art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy VAT jest jedynym przepisem prawa podatkowego, który traktuje o prawie do odliczenia podatku naliczonego przez dokonującego zapłaty zaliczki. Żaden przepis w ustawie o podatku od towarów i usług jak również przepisy rozporządzeń do tej ustawy nie uzależniają prawa do odliczenia podatku VAT od obowiązku zachowania jakiejkolwiek kolejności przy dokonywaniu czynności związanej z zapłatą zaliczki.

Również przepis art. 19 ust. 11 ustawy o VAT nie mówi o chronologii czynności związanych z wystawieniem faktury a wpływem zaliczki, stanowi tylko, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. A jak wspomniano powyżej obowiązek podatkowy dla podatku VAT powstał w kwietniu 2007 r., a na potwierdzenie tego faktu Y przed dostawą towarów wystawiła fakturę.

Brak jest, zatem podstaw do twierdzenia, że przedmiotowa faktura nie potwierdza dokonanej przez Spółkę zaliczki. Użyte w art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) przez ustawodawcę sformułowanie: "potwierdzających dokonanie przedpłaty" nie stanowi, że musi być zachowana chronologia co do dokonania przedpłaty (zaliczki) i otrzymania dopiero po tym fakcie faktury potwierdzającej dokonanie przedpłaty (zaliczki). Sformułowanie "potwierdzających dokonanie" nie oznacza w rozumieniu języka polskiego, że to potwierdzenie musi nastąpić po dokonaniu przedpłaty. Zdaniem Spółki X faktura wystawiona przed faktycznym dokonaniem zaliczki daje podstawę do odliczenia podatku VAT. Faktura będzie potwierdzać dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty) tylko wtedy, gdy to dokonanie przedpłaty nastąpiło. Innymi słowy faktura taka będzie stanowiła podstawę dla możliwości uwzględnienia podatku naliczonego, niezależnie od tego czy fakturę tę wystawiono przed czy po dokonaniu zaliczki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Natomiast zgodnie z uregulowaniami art. 86 ust. 2 pkt 1 cyt. ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:

Terminy, w których powstaje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego ustawodawca określił w art. 86 ust. 10-13 cyt. ustawy o VAT.

W myśl art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.

Przepis art. 86 ust. 11 ww. ustawy stanowi, że jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Natomiast według art. 86 ust. 12 cytowanej ustawy w przypadku otrzymania faktury, o której mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a) lub lit. c), przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.

Z powyższych regulacji wynika, iż podstawową zasadą dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego, jest związek tego podatku z wykonywaniem czynności opodatkowanych przez podatnika tego podatku. Aby zatem podatnik miał prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z wystawionych faktur VAT, zakupy dokumentowane tymi fakturami muszą być związane (w sposób bezpośredni i bezsporny) z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych (czynności zwolnione od podatku VAT, czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT). Ustawodawca dopuszcza zatem możliwość obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego wyłącznie z transakcjami opodatkowanymi czyli takimi, w wyniku których następuje określenie podatku należnego.

Zgodnie z przywołanym powyżej art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) cyt. ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego.

W świetle art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) ustawy o VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności.

Przepis art. 19 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu, licząc od dnia wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do faktur za częściowe wykonanie usługi (art. 19 ust. 5).

Natomiast zgodnie z art. 19 ust. 11 cyt. ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Szczegółowe zasady regulujące kwestię wystawiania faktur, danych, które powinny zawierać, oraz sposobu i okresu przechowywania faktur VAT dokumentujących otrzymywanie zaliczek regulują przepisy Rozdziału 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. (w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.).

W myśl § 10 ust. 1 ww. rozporządzenia, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę), o czym stanowi § 10 ust. 3 cyt. wyżej rozporządzenia.

Zgodnie z § 10 ust. 4 ww. rozporządzenia faktura stwierdzająca otrzymanie części lub całości należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi powinna zawierać co najmniej:

ZB x SP

100 + SP

gdzie:

ZB - oznacza kwotę otrzymanej części lub całości należności brutto,

SP - oznacza stawkę podatku;

Jeżeli faktury, o których mowa w ust. 1-3, nie obejmują całej ceny brutto, sprzedawca po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi wystawia fakturę na zasadach określonych w § 5 i 7-9, z tym że sumę wartości towarów (usług) pomniejsza się o wartość otrzymanych części należności, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części należności; taka faktura powinna zawierać również numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi (§ 10 ust. 5 ww. rzporządzenia).

Jeżeli faktury, o których mowa w ust. 1-3, obejmują całą cenę brutto towaru lub usługi, sprzedawca po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi nie wystawia faktury w terminie określonym w § 9 (§ 10 ust. 6 ww. rozporządzenia).

Wykładnia systemowa i funkcjonalna przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje zatem, że samo wystawienie faktury przed wykonaniem świadczenia nie powinno rodzić obowiązku podatkowego w trybie art. 19 ust. 4 ustawy o VAT, co nie wyklucza powstania obowiązku zapłaty podatku przez sprzedawcę w trybie art. 108 ustawy o VAT. Wyjątkiem od tej zasady jest faktura potwierdzająca dokonanie przedpłaty, zaliczki. Taka faktura uprawnia do odliczenia podatku naliczonego na zasadach ogólnych.

Wobec tego bez wątpienia należy uznać ścisły związek prawa do odliczenia podatku naliczonego z powstaniem obowiązku podatkowego u dostawcy, którego moment powstania jest sprecyzowany w przepisach, co pozwala na konkretne określenie momentu powstania prawa do odliczenia podatku przez nabywcę.

Zatem bezsprzecznie należy stwierdzić, iż prawo do odliczenia powstaje wówczas, gdy powstaje obowiązek podatkowy dotyczący czynności, którą dokumentuje faktura.

Jednocześnie wskazać należy, że w myśl cyt. art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) ustawy o VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności. Zatem prawo do odliczenia może dotyczyć wyłącznie tych czynności, które faktycznie zostały dokonane - przysługuje ono tylko wówczas, gdy podatek naliczony związany jest z faktycznie dokonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Zgodnie z przywołanym już art. 19 ust. 11 cyt. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zaliczki bądź zadatku, w tej części. Cytowane przepisy rozporządzenia Ministra Finansów wskazują na obowiązek wystawienia faktury VAT dokumentującej otrzymanie zaliczki, w terminie 7 dni od dnia jej uzyskania tj. obowiązek ciążący na dostawcy towaru (bądź usługodawcy), który otrzyma zaliczkę przed dostawą towaru lub przed wykonaniem usługi oraz na zasadę, iż u nabywcy (usługobiorcy) prawo do odliczenia powstanie w momencie powstania obowiązku podatkowego u usługodawcy (z chwilą otrzymania zaliczki).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Spółka w kwietniu 2007 r. otrzymała fakturę VAT z dnia 20 kwietnia 2007 r. z opisem "zaliczka na poczet wykonania umowy (...)" (umowa na zakup centrali telefonicznej). W fakturze tej podano termin płatności na dzień 20 kwietnia 2007 r. Faktura zaliczkowa została wystawiona przed zapłatą zaliczki tj. z dniem 20 kwietnia 2007 r., a zaliczkę Spółka zapłaciła dopiero w dniu 26 kwietnia 2007 r. Spółka X na podstawie omawianej faktury nie wystąpiła o zwrot podatku VAT i nie rozliczyła go w rejestrze zakupu ani w deklaracji VAT w ustawowym terminie.

Cytowane wyżej uregulowania wskazują, iż w sytuacji, gdy sprzedawca wystawi fakturę zaliczkową przed powstaniem obowiązku podatkowego, co do zasady faktura taka nie uprawnia do odliczenia podatku naliczonego, dopóki u sprzedawcy nie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu transakcji, której dotyczy faktura. Innymi słowy prawo do odliczenia będzie zawieszone do czasu, gdy u sprzedawcy powstanie obowiązek podatkowy dotyczący czynności wykazanej na fakturze, który powstanie z chwilą dokonania zapłaty zaliczki przez przyszłego nabywcę (na co wskazuje przepis art. 19 ust. 11 ustawy). Jeżeli faktury zostały wystawione przed otrzymaniem zaliczki przez kontrahenta, w momencie ich wystawienia nie dokumentowały żadnej czynności gospodarczej, ani nie potwierdzały otrzymania zaliczki. Tym samym nie mogły stanowić podstawy do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w miesiącu ich otrzymania przez nabywcę. Jednakże z chwilą otrzymania zaliczki (przedpłaty, zadatku, raty), u sprzedawcy powstaje obowiązek podatkowy z tytułu czynności określonych w tych fakturach, a zatem w tym momencie nabywca nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż nabywcy nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur wystawionych przez kontrahenta do czasu uiszczenia kwot wynikających z tych faktur.

W związku z powyższym, w odniesieniu do sytuacji opisanej przez Spółkę należy stwierdzić, iż wcześniejsze wystawienie faktury zaliczkowej, tj. przed zapłatą zaliczki nie wywołało skutku określonego w art. 19 ust. 4 ustawy, a mianowicie powstania obowiązku podatkowego z chwilą wystawienia tej faktury. Dlatego też w okolicznościach wskazanych przez Wnioskodawcę zastosowanie znajdzie przepis art. 19 ust. 11 cyt. ustawy, co oznacza, że obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zaliczki na zakup centrali telefonicznej powstał z chwilą otrzymania przez dostawcę tej zaliczki, a więc w dniu 26 kwietnia 2007 r. W świetle przepisów ustawy o podatku do towarów i usług oraz w oparciu o uregulowania cyt. rozporządzenia Ministra Finansów, w okolicznościach przedstawionych przez Wnioskodawcę, należy stwierdzić, iż wystawianie faktur VAT zaliczkowych przed zapłatą zaliczki jest niedopuszczalne i faktury takie nie wywołają u nabywców żadnych skutków prawnych. Natomiast obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanej przez dostawcę zaliczki, zgodnie z art. 19 ust. 11 cyt. ustawy, powstał w dacie jej otrzymania, a nie w terminie w jakim została wystawiona w sposób nieprawidłowy faktura zaliczkowa. W przypadku, gdy podatek wynika jedynie z faktury, która nie dokumentuje faktycznego zdarzenia rodzącego obowiązek podatkowy u jej wystawcy, faktura taka nie daje uprawnienia do odliczenia wykazanego w niej podatku. Dysponowanie w tym przypadku przez nabywcę fakturą wystawioną przez zbywcę stanowi jedynie formalny warunek skorzystania z tego uprawnienia, który nie stanowi uprawnienia do odliczenia podatku jeżeli nie towarzyszy mu spełnienie warunku w postaci zaistnienia rzeczywistej (materialnej) czynności rodzącej u wystawcy faktury obowiązek podatkowy (w tym przypadku w postaci otrzymania zaliczki). Dopiero zatem ziszczenie się tegoż warunku materialnoprawnego, który skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego, czyli w omawianej sprawie dokonanie zapłaty zaliczki, powoduje, że wystawiona wcześniej faktura może zostać uwzględniona jako dokument dający prawo do odliczenia wykazanego w niej podatku, jednak w rozliczeniu za okres nie wcześniejszy niż okres ziszczenia się tegoż materialnego warunku, jakim jest powstanie obowiązku podatkowego (w tej sprawie - kwiecień 2007 r.).

Podsumowując zatem, należy stwierdzić, że Spółce przysługuje prawo do złożenia korekty deklaracji VAT-7 i odliczenia podatku naliczonego wynikającego z omawianej faktury, w zakresie, w jakim zakupiona centrala telefoniczna związana jest z działalnością opodatkowaną Spółki, w rozliczeniu za okres, w którym Spółka dokonała wpłaty zaliczki (kwiecień 2007 r.) lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ustawy).

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, ma on prawo do odliczenia podatku naliczonego z omawianej faktury zaliczkowej - należało uznać za prawidłowe.

Na marginesie należy zauważyć, iż tut. organ podatkowy nie ingeruje w swobodę kontraktacji miedzy stronami umów, jednakże postanowienia umowne nie mogą naruszać obowiązujących przepisów prawa, w tym również prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.