IPPB5/4510-93/15-2/IŚ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 6 lutego 2015 r. (data wpływu 9 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zastosowania kursu hedgingowego dla ustalenia różnic kursowych w związku z uczestnictwem w systemie nettingowym (kompensata wzajemnych wierzytelności wyrażonych w walucie obcej po kursie nettingowym, a następnie wyrównanie jej wyniku do poziomu wg kursu hedgingowego) - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie określenia kursu waluty obowiązującego dla ustalenia różnic kursowych z tytułu kompensaty wzajemnych wierzytelności w systemie nettingowym.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej: Spółka) jest członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej (dalej: Grupa). W ramach prowadzonej działalności Spółka nabywa od podmiotów z Grupy towary i usługi oraz sprzedaje towary i usługi na rzecz tych samych podmiotów z Grupy. W wyniku ww. transakcji po stronie Spółki powstają zobowiązania wobec podmiotów z Grupy wyrażone w walutach obcych (innych niż PLN) oraz wierzytelności w stosunku do podmiotów z Grupy zarówno w walutach obcych jak i PLN.

Spółka przystąpiła do tzw. umowy nettingu mającej na celu uproszczenie i usprawnienie przepływów finansowych w Grupie. Pozwala ona na dokonywanie potrąceń wzajemnych należności z zobowiązaniami pomiędzy podmiotami z Grupy. W wyniku zawartej umowy nettingu następuje potrącenie zobowiązań Spółki wyrażonych w walutach obcych z jej wierzytelnościami wyrażonymi w walutach obcych i PLN.

Dla potrzeb dokonania kompensaty, zobowiązania i wierzytelności Spółki wyrażone w walutach obcych przeliczone są na PLN przy zastosowaniu Grupowego kursu nettingowego (dalej: GKN), który oparty jest o kursy publikowane przez Europejski Bank Centralny. Po przeliczeniu wierzytelności i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych na PLN według GKN, następuje wzajemne potrącenie przysługujących Spółce wierzytelności z zobowiązaniami Spółki wobec podmiotów z Grupy.

W stworzonym centrum rozliczeniowym (dalej: Centrum Nettingowe) odnotowywane będą wszystkie należności i zobowiązania spółek z Grupy. Dokonuje ono kompensaty zobowiązań i należności Spółki w walutach obcych. Ze względów technicznych system nettingowy na dzień kompensaty przelicza kwoty zobowiązań oraz kwoty należności na wspólną walutę, bowiem kompensata musi dotyczyć zobowiązań i należności wyrażonych w tej samej walucie.

Spółka, z tytułu sprzedaży towarów i usług w ramach Grupy wystawia na pozostałe podmioty faktury w walucie obcej. Jednocześnie, Spółka otrzymuje faktury dokumentujące jej zobowiązanie za zakup towarów i usług w obcych walutach. Kwota powstała w wyniku rozliczenia podawana jest przez Centrum Nettingowe w walucie krajowej, tj. PLN.

Dodatkowo, ponieważ GKN uzależniony jest od wahań kursów Europejskiego Banku Centralnego, Spółka, w celu zabezpieczenia się przed zmiennością kursów walutowych, przystąpiła również do systemu hedgingu. Na podstawie tych uzgodnień rozliczenia dokonywane w ramach umowy nettingu w zakresie zobowiązań i wierzytelności Spółki wyrażonych w walutach obcych zostaną efektywnie dokonane po kursie uzgodnionym w umowie hedgingowej.

W wyniku wykonania umowy hedgingowej, po dokonaniu potrącenia zobowiązań lub wierzytelności wyrażonych w walutach obcych przy zastosowaniu GKN, Spółka otrzymuje lub zobowiązana jest do zapłaty określonej kwoty wynikającej z różnicy pomiędzy GKN a kursem hedgingowym. W rezultacie, z ekonomicznego punktu widzenia, rozliczenie potrącenia zostaje dokonane wg kursu hedgingowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy dla potrzeb wyliczenia różnic kursowych, powstałych w wyniku kompensaty zobowiązań pomiędzy spółkami z Grupy, Spółka powinna przyjąć jako kurs faktycznie zastosowany kurs hedgingowy czy kurs GKN.

Stanowisko Spółki:

Zdaniem Spółki, kursem faktycznie zastosowanym dla obliczenia różnic kursowych powstałych na gruncie umowy nettingu powinien być kurs ustalony w umowie hedgingu.

Zgodnie z art. 15a ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) dodatnie różnice kursowe powstają, m.in. jeżeli wartość:

Odpowiednio, zgodnie z art. 15a ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o CIT ujemne różnice kursowe powstają, m.in. jeżeli wartość:

Obowiązek odniesienia się do kursu faktycznie zastosowanego przy wyliczeniu różnic kursowych w przypadku otrzymywania należności i zapłaty zobowiązań wyrażonych w walutach obcych został wskazany w art. 15a ust. 4 ustawy o CIT, zgodnie z którym "Przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. (...)".

Zgodnie natomiast z art. 15a ust. 7 ustawy o CIT za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3 należy uznać dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, w ocenie Spółki, powinna ona dokonać obliczenia różnic kursowych zarówno w przypadku otrzymania spłaty przysługujących jej wierzytelności wyrażonych w walutach obcych jak i zapłaty zobowiązań powstałych w walutach obcych poprzez porównanie kursu po jakim został zarachowany przychód albo koszt (będzie to kurs średni NBP z dnia poprzedzającego poniesienie kosztu albo uzyskanie przychodu) z kursem faktycznie zastosowanym przy dokonaniu potrącenia. Innymi słowy, uregulowanie zobowiązania lub należności w jakiejkolwiek formie - także w drodze kompensaty - nie stanowi żadnej przeszkody do uznania, że w wyniku takiej transakcji doszło do powstania różnic kursowych. Oznacza to, że różnice kursowe powstają także w momencie, gdy nie dochodzi do faktycznego transferu pieniędzy.

Umowa nettingu nie została uregulowana w polskim systemie prawnym, wobec czego w rozumieniu prawa cywilnego jest tzw. umową nienazwaną. W podejściu organów do tego zagadnienia utrwalił się pogląd, zgodnie z którym faktycznym celem nettingu jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy w postaci wirtualnej, jak i rzeczywistej. Wirtualne przenoszenie środków pieniężnych pomiędzy rachunkami służy sumowaniu sald rachunków podmiotów biorących udział w systemie nettingu. Takie podejście zostało zaprezentowane m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2014 r. o sygn. IPPB5/423-52/14-5/JC.

W wyniku kompensat wzajemnych należności i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych powstaną różnice pomiędzy wartością należności (lub zobowiązania), przeliczonej odpowiednio na złote polskie, a wartością tej należności (lub zobowiązania) faktycznie otrzymaną przez Spółkę. Dzień przedmiotowej kompensaty, czyli spłaty wzajemnych zobowiązań posiadanych przez spółki z Grupy, należy uznać za moment, w którym zrealizują się podatkowe różnice kursowe, a więc będzie to moment ujęcia dodatnich lub ujemnych różnic w rachunku CIT.

Takie podejscie znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji podatkowej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 stycznia 2013 r. (sygn. IPPB5/423-1077/12-3/IŚ).

Spółka nie będzie natomiast uprawiona do ustalania różnic kursowych na okoliczność otrzymania zapłaty należności w walucie krajowej, gdyż w świetle art. 15a ust. 2 i ust. 3 ustawy o CIT, różnice kursowe powstają jedynie w sytuacji, gdy:

Jak wspomniano w opisie zdarzenia przyszłego, Spółka otrzymuje faktury dokumentujące jej zobowiązanie za zakup towarów i usług w obcych walutach. Kwota powstała w wyniku rozliczenia podawana jest przez Centrum Nettingowe w walucie krajowej, tj. PLN. Jak wynika m.in. z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 15 czerwca 2010 r. o sygnaturze IPPB5/423-170/10-3/IŚ, "w przypadku kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań wyrażonych w walucie obcej, gdy operacja zapłaty odbywa się bezgotówkowo należy uznać, że również zapłata nastąpiła w walucie obcej (art. 15a ust. 7 u.p.d.o.p.). W przypadku Spółki zobowiązania i należności, które podlegają kompensacie, są wyrażone w walucie. Spółka uważa, że samo przeliczenie na dzień kompensaty zobowiązań i należności na PLN nie powinno mieć znaczenia. Przeliczenie na PLN jest bowiem potrzebne wyłącznie ze względów technicznych".

W ocenie Spółki, kursem faktycznie zastosowanym będzie kurs hedgingowy - czyli ten, wg którego dochodzi do faktycznego rozliczenia salda rachunku Spółki. W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym Spółka uczestniczy bowiem w systemie hedgingu by zagwarantować, iż rozliczenie należności i zobowiązań wyrażonych w walucie obcej, kompensowanych w ramach systemu nettingu, nastąpi po ustalonym wcześniej kursie, niezależnie od tego, jaki w danym momencie będzie GKN. W efekcie, z ekonomicznego punktu widzenia, dojdzie do zapłaty zobowiązań i należności w drodze kompensaty po określonym z góry kursie hedgingowym (dla poszczególnych walut obcych względem PLN).

Wprawdzie technicznie potrącenie w ramach systemu nettingu dokonywane jest po GKN, a następnie doprowadzane do ustalonego wcześniej kursu hedgingowego, jednak istotą mechanizmu hedgingu jest zabezpieczenie przed wahaniami kursów walut i docelowo ma on być wskaźnikiem, po jakim efektywnie następuje rozliczenie całej transakcji. Jest to więc w ocenie Spółki kurs faktycznie zastosowany dla spłaty zobowiązań lub otrzymania należności w rozumieniu art. 15a ustawy o CIT.

Dlatego też Spółka uważa, iż powinna zastosować kurs hedgingowy dla wyliczenia przedmiotowych różnic kursowych. Tym samym, dodatnia lub ujemna różnica pomiędzy faktycznie zastosowanym kursem hedgingowym a kursem NBP po jakim zarachowano przychody lub koszty wyrażone w walutach obcych, stanowić będzie różnice kursowe w rozumieniu art. 15a ustawy o CIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Jak wynika z opisu zdarzenia przedstawionego we wniosku, Spółka należy do międzynarodowej grupy kapitałowej, z którą związana jest umową nettingową. Wzajemne wierzytelności podmiotów z Grupy (należności/zobowiązania wyrażone w walutach obcych) rozliczane są przez tzw. Centrum Nettingowe w formie kompensaty, z zastosowaniem umownego kursu nettingowego (GKN) - opartego o kursy publikowane przez Europejski Bank Centralny.

Ze względów technicznych system nettingowy na dzień kompensaty przelicza kwoty zobowiązań oraz kwoty należności na wspólną walutę. Kwota powstała w wyniku rozliczenia podawana jest przez Centrum Nettingowe w walucie krajowej, tj. w przypadku Spółki w PLN.

Spółka przystąpiła równocześnie do funkcjonującego w Grupie systemu hedgingu, mającego na celu zabezpieczenia się przed zmiennością kursów walutowych.

W wyniku wykonania umowy hedgingowej, po dokonaniu potrącenia zobowiązań lub należności wyrażonych w walutach obcych przy zastosowaniu GKN, Spółka otrzymuje lub zobowiązana jest do zapłaty określonej kwoty wynikającej z różnicy pomiędzy GKN a kursem hedgingowym.

Na tle tego zdarzenia Spółka oczekuje potwierdzenia, że dla potrzeb wyliczenia podatkowych różnic kursowych, powstałych w wyniku kompensaty wzajemnych wierzytelności pomiędzy spółkami z Grupy, Spółka powinna przyjąć jako kurs faktycznie zastosowany kurs ustalony w umowie hedgingu, za czym przemawia ekonomiczna strona rozliczenia.

Ustosunkowując się do tej kwestii przede wszystkimi należy zauważyć, że z perspektywy podatku dochodowego od osób prawnych inne są zasady rozliczeń skutków uczestnictwa Spółki w kompensacie nettingowej od uczestnictwa w systemie hedgingu, który służy zabezpieczeniu kursu waluty. Są to dwie odrębne operacje, co prawda wpływające na wyniki ostatecznych rozliczeń, jednak każda z nich działa w odmienny sposób i ich należy ich łączyć przy ustalaniu różnic kursowych.

I. Netting jest formą (systemem) rozliczania wzajemnych należności i zobowiązań pomiędzy dwoma lub większą liczbą kontrahentów, zwykle funkcjonujących w ramach jednej grupy kapitałowej. Opiera się na mechanizmie kompensowania wzajemnych rozrachunków w ramach tzw. sesji nettingowych. Fizyczne przepływy pieniężne dotyczą tylko nadwyżek rozrachunków pozostałych po kompensatach. O ile netting pomiędzy dwoma podmiotami jest konstrukcją prostą, tak netting obejmujący krąg wielu podmiotów jest bardziej złożony. Jeden z podmiotów występuje wówczas w roli organizatora nettingu (jest tzw. net leaderem), pozostali zaś są uczestnikami systemu. Okresowo, w uzgodnionym dniu, uczestnicy podają net leaderowi stan swoich należności i zobowiązań wobec pozostałych uczestników nettingu. Net leader w oparciu o te dane ustala, jaka jest pozycja finansowa każdego z uczestników. Następuje sesja nettingowa i wzajemne rozliczenie kompensacyjne rozrachunków (dzień nettingu). Po dokonaniu kompensat zostaje ustalona pozycja każdego uczestnika systemu, tzn. określane jest, czy po dokonaniu wszystkich kompensat dany podmiot powinien dopłacić różnicę (wówczas wpłaca ją na rachunek net leadera), czy też pozostaje na dodatniej pozycji finansowej netto z pozostałymi uczestnikami i może oczekiwać wpływu nadwyżki należności nad zobowiązaniami (otrzyma ją od net leadera). Charakterystyczne dla takiego systemu jest niewystępowanie fizycznych przepływów pieniężnych pomiędzy uczestnikami nettingu. Regulowanie rozrachunków ma charakter kompensat, a rozliczenia pieniężne pomiędzy stronami następują za pośrednictwem net leadera. Netting nie jest umową unormowaną w polskim prawodawstwie (tak cywilnym, jak i podatkowym). Jednak możliwość jego stosowania wynika z zasady swobody zawierania umów.

Wzajemna kompensata wierzytelności, polegająca na zaliczeniu jednej wierzytelności na poczet drugiej - zwana również potrąceniem jednej z drugiej, w obrocie prawnym występuje w dwóch postaciach.

Pierwsza - to kompensata, u której podstaw leży umowa pomiędzy zainteresowanymi stronami (tzw. kompensata umowna), natomiast druga - to kompensata ustawowa (potrącenie), oparta na przepisach art. 498-505 z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.; dalej Kodeks cywilny lub k.c.), dokonywana w drodze jednostronnej czynności prawnej przez jednego z wierzycieli i skuteczna o tyle, o ile zachowane zostaną przesłanki określone w tych przepisach.

Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem tej drugiej strony. Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Nie dochodzi do efektywnej zapłaty w pieniądzu. Pomimo, że potrącenie dotyczy zobowiązania do świadczeń tego samego rodzaju, nie prowadzi do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, co w rezultacie skutkuje zaspokojeniem wierzyciela i osiągnięciem przez to celu zobowiązania. Potrącenie wierzytelności jest więc jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami.

Zgodnie z art. 9b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.; dalej: u.p.d.o.p.), podatnicy mogą wybrać sposób rozliczania różnic kursowych albo według zasad określonych w art. 15a, albo według przepisów o rachunkowości. W sytuacji, gdy podatnik nie wybrał metody ustalania różnic kursowych zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, powinien stosować zasady określone w art. 15a u.p.d.o.p.

Spółka przedstawiła, że rozlicza różnice kursowe w oparciu o tzw. metodę podatkową, czyli na podstawie ww. art. 15a u.p.d.o.p. W myśl ust. 1 tego przepisu różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3".

Zgodnie z art. 15a ust. 2 u.p.d.o.p. dodatnie różnice kursowe powstają m.in., jeżeli wartość:

O ujemnych różnicach kursowych można mówić w analogicznych sytuacjach jak zostały opisane powyżej, ale gdy przy zastosowaniu tak zdefiniowanych metod podatnik poniesie stratę ekonomiczną (art. 15a ust. 3 u.p.d.o.p.).

Innymi słowy podatkowe różnice kursowe związane z przychodami bądź kosztami podatkowymi - do czego nawiązuje treść wniosku - powstają, gdy wartość pierwotnie zarachowanego przychodu należnego bądź pierwotnie zarachowanego kosztu w walucie obcej, przeliczona na złote według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania tego przychodu lub poniesienia kosztu, różni się od wartości tego przychodu bądź kosztu z dnia odpowiednio jego otrzymania bądź zapłaty, ustalonej przy użyciu faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia.

W analizowanej sprawie bardzo istotne znaczenie ma również art. 15a ust. 7 u.p.d.o.p., który stanowi, że za koszt poniesiony, o którym mowa w ust. 2 i 3 art. 15a, uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), a za dzień zapłaty - dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności. Rezultatem takiego unormowania jest to, że podatkowe różnice kursowe należy rozpoznawać również w przypadkach rozliczeń bezgotówkowych, także kompensacyjnych. Różnice te wpływają na podstawę opodatkowania. Należy jednak mieć na względzie, że w wyniku kompensaty podatkowe różnice kursowe wystąpią tylko wówczas, gdy rozliczane są przychody bądź koszty wyrażone w walutach obcych - a ten warunek będzie spełniony w analizowanej sprawie Spółki (Spółka wystawia/otrzymuje faktury dokumentujące sprzedaż/zakup towarów i usług w walucie obcej).

Z analizy przepisów art. 15a ust. 2 i ust. 3 u.p.d.o.p. wynika, różnice kursowe dla celów podatku dochodowego od osób prawnych ustala się,co do zasady, wg kursu faktycznie zastosowanego.

Z kolei art. 15a ust. 4 u.p.d.o.p. stanowi, że przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień".

W świetle powyższego podatnik do ustalenia różnic kursowych na dzień nettingu zasadniczo powinien przyjąć kurs faktycznie zastosowany. W przypadku nettingu będzie nim kurs przyjęty do rozliczeń przez Centrum Nettingowe bądź z nim uzgodniony. Tu jednak należy wspomnieć o regulacji zawartej w art. 15a ust. 5 u.p.d.o.p., w świetle której w sytuacjach, gdy faktycznie zastosowany kurs waluty jest wyższy lub niższy odpowiednio o więcej niż powiększona lub pomniejszona o 5% wartość kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty. W razie niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs opierając się na kursach walut ogłaszanych przez NBP.

Jeśli nie jest możliwe przyjęcie kursu faktycznie zastosowanego (np. brak wiążącego uzgodnienia), wówczas do rozliczenia kompensat zastosowanie znajduje kurs średni ogłoszony przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień nettingu. Takie zasady wynikają wprost z art. 15a ust. 4 zdanie drugie u.p.d.o.p.

A zatem przy ustalaniu różnic kursowych z tytułu kompensaty wzajemnych wierzytelności w ramach systemu nettingu Spółka winna stosować zasady, w tym kursy waluty przedstawione powyżej.

II. Spółka przedstawiła we wniosku, że Spółka oprócz uczestnictwa w systemie nettingowym będzie również uczestniczyć razem z innymi podmiotami z Grupy w systemie hedgingu.

W ogólnym znaczeniu pod pojęciem hedgingu rozumieć można działania asekuracyjne (jako strategię inwestowania) podejmowane na rynku instrumentów pochodnych, które mają na celu zmniejszenie do minimum strat inwestora i neutralizowanie ryzyka zmian kursów (ceny) instrumentów finansowych lub towarów. Hedging zwykle odnosi się do kontraktów towarowych, dewizowych i finansowych.

Działania podejmowane w ramach operacji asekuracyjnych (inaczej transakcje hedgingowe), można podzielić na trzy grupy:

Jak z powyższego wynika, rozliczenia z tytułu umowy hedgingowej w celu zabezpieczenia się przed zmiennością kursów walutowych są rodzajem finansowych instrumentów pochodnych, ponieważ ich cena (wartość) jest uzależniona od kształtowania się ceny instrumentu, na który opiewają. Cechą konstytutywną pochodnych instrumentów finansowych jest natomiast ich oparcie na tzw. instrumentach bazowych, w tym walutach obcych. Są to instrumenty dające prawo, możliwość lub powodujące zobowiązanie do zawarcia określonych transakcji walutowych w przyszłości.

Walutowe transakcje terminowe, a więc i transakcje typu hedgingowego, mieszą się w definicji pochodnych instrumentów finansowych, zawartej w art. 4a pkt 22 u.p.d.o.p., zgodnie z którą pod tym pojęciem rozumie instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Z kolei, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94, z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne.

Skutki transakcji terminowych są efektywne podatkowo. Z uwagi na to, że celem tych transakcji (poza transakcjami o charakterze spekulacyjnym) jest zabezpieczenie się przed wahaniami kursów walut, tj. przed ryzykiem kursowym, a zatem zabezpieczenie źródła przychodów - to należy uznać, że w tym przypadku realizowana jest podstawowa przesłanka kosztu podatkowego.

Różnice wynikające z wyceny instrumentu bazowego pomiędzy wartością przewidzianą w kontrakcie i wartością w dniu jego realizacji mogą stanowić zysk będący przychodem podatkowym lub stratę zaliczaną do kosztów podatkowych.

Kontrakty walutowe są jednak rozliczane w specyficzny sposób. Konsekwencje podatkowe (sposób i moment ujęcia w przychodach i kosztach) zależą przede wszystkim od tego czy transakcja ma charakter rzeczywisty, czy też nierzeczywisty - a mianowicie syntetycznie rzecz ujmując:

* przy kontraktach rzeczywistych dochodzi do zamiany aktywów (złotych na walutę lub odwrotnie), a rzeczywisty przepływ środków pieniężnych nie spowoduje powstania ani przychodu, ani kosztu podatkowego. Wypływ waluty - któremu towarzyszy przeniesienie prawa własności - spowoduje obowiązek wyliczenia podatkowych różnic kursowych wynikających z kontraktu, które w rachunku podatkowym ustalane są jako przychód lub koszt;

* przy kontraktach nierzeczywistych, tj. gdy nie ma miejsca dostawa instrumentu bazowego, różnice z wyceny instrumentu bazowego lub inaczej kwota rozliczenia (wartość z kontraktu i wartość z dnia realizacji) może być ujęta w przychodach podatkowych (zysk) lub w kosztach uzyskania przychodów (strata).

We wniosku przedstawiono, że w wyniku wykonania umowy hedgingowej, po dokonaniu potrącenia zobowiązań lub należności wyrażonych w walutach obcych przy zastosowaniu GKN, Spółka otrzyma lub zobowiązana będzie do zapłaty określonej kwoty wynikającej z różnicy pomiędzy GKN a kursem hedgingowym.

Z tego wynika zatem, że wspomniana transakcja hedgingowa ma charakter nierzeczywisty, a zatem w podatku dochodowym nie może być uwzględniona poprzez różnice kursowe. Należy tu wyraźnie zaznaczyć, że różnice walutowe, które wynikają z różnicy kursu terminowego (hedgingowego) i kursu bankowego z dnia transakcji (bieżącego) - w sytuacji opisanej we wniosku kursu KGN, określane jako różnice "na hedgingu", w przypadku gdy kurs kupna (sprzedaży) waluty w dniu realizacji transakcji jest inny niż obowiązujący w tym dniu kurs bankowy (KGN) kupna/sprzedaży, nie stanowią podatkowych różnic kursowych zaliczanych do przychodów lub kosztów podatkowych, bo nie są to faktycznie zrealizowane różnice kursowe, określone w przepisach art. 15a u.p.d.o.p. W konsekwencji przy ustalaniu różnic kursowych z tytułu kompensaty nettingowej Spółka nie będzie uprawniona do posługiwania się kursem hedgingowygm i nie ma tu nic do rzeczy ekonomiczna strona rozliczenia. Jak wspomiano na wstępie i co wykazano powyżej kompensata nettingowa i rozliczenie transakcji hedgingowej stanowią operacje oceniane z perspektywy podatku dochodowego odrębnie.

Podsumowując należy w odpowiedzi na postawione przez Spółkę pytanie wprost stwierdzić, że dla potrzeb wyliczenia różnic kursowych, powstałych w wyniku kompensaty zobowiązań pomiędzy spółkami z Grupy, Spółka powinna przyjąć jako kurs faktycznie zastosowany kurs GKN, z uwzględnieniem obwarowań z art. 15a ust. 5 u.p.d.o.p.

Oznacza to tym samym, że stanowisko Spółki co do możliwości zastosowania w okolicznościach niniejszej sprawy kursu hedgingowego jest nieprawidłowe.

Końcowo, w odniesieniu jeszcze do powołanych przez Spółkę interpretacji podkreślenia wymaga, że zostały one wydane w innych indywidualnych sprawach. Nie są one wiążące dla tutejszego organu chociażby z tej prostej przyczyny, że nie stanowią one źródła powszechnie obowiązującego prawa i co do zasady wiążą strony w konkretnej sprawie.

Podstawą interpretacji jest sam przepis prawa (co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.