IPPB5/423-682/12-4/JC - Zastosowanie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawarciem umowy cash-poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 7 sierpnia 2012 r. (data wpływu 9 sierpnia 2012 r.) uzupełnionym pismem z dnia 29 października 2012 r. (data nadania 30 października 2012 r., data wpływu 5 listopada 2012 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie Nr IPPB5/423-682/12-2/JC z dnia 16 października 2012 r. (data doręczenia 23 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawarciem umowy cash-poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 9 sierpnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawarciem umowy cash-poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zamierza zawrzeć z B. S.A. umowę na świadczenie usług polegających na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej - Umowa o świadczenie usługi D. Ponadto, stroną Umowy będzie T S.A. - podmiot należący wraz ze Spółką do jednej grupy kapitałowej.

W celu rozpoczęcia korzystania z usługi D Uczestnicy Usługi zawrą z Bankiem odrębne umowy bieżących rachunków bankowych. Na prowadzonych na tej podstawie rachunkach Bank będzie przechowywał środki pieniężne spółek i dokonywał na ich zlecenie rozliczeń pieniężnych. Ponadto, Bank udostępni każdemu Uczestnikowi Usługi limit rozliczeniowy w kwotach określonych odrębnie dla każdego z Uczestników Usługi w załączniku nr 6 do Umowy, który może być wykorzystywany przez Uczestników Usługi w ramach zlecanych Bankowi rozliczeń pieniężnych, z tym zastrzeżeniem, że w żadnym momencie wykonanie rozliczeń pieniężnych zleconych przez Uczestników Usługi nie może doprowadzić do powstania salda ujemnego na poszczególnych Rachunkach Uczestników ani też łącznego salda ujemnego na Rachunkach Uczestników (tekst jedn.: salda obliczonego jako suma sald dodatnich Rachunków Uczestników pomniejszona o łączą kwotę sald ujemnych), które przewyższałyby kwotę Limitu Rozliczeniowego. Ponadto, każdego dnia roboczego, o określonej w Umowie godzinie, łączne saldo Rachunków Uczestników nie może być ujemne (tekst jedn.: nie może być niższe niż 0 PLN). W przeciwnym przypadku, Uczestnicy Usługi zobowiązani będą do zapłaty na rzecz Banku opłaty określonej w Umowie.

Dodatkowo, Bank oraz Spółka dopuszczają możliwość zawarcia odrębnej umowy warunkowego kredytu w rachunku bieżącym w wysokości określonej w Umowie. W takim przypadku, Uczestnicy Usługi zobowiązani będą do utrzymania łącznego salda na Rachunkach Uczestników w wysokości nie niższej niż kwota Kredytu w Rachunku Bieżącym. Oznacza to, iż o określonej godzinie lub później każdego dnia roboczego, łączne saldo ujemne Rachunków Uczestników nie będzie mogło być niższe niż kwota Kredytu w Rachunku Bieżącym. W przeciwnym razie, Uczestnicy Usługi będą zobowiązani do uiszczenia opłaty na rzecz Banku, w wysokości określonej w Umowie.

Stosownie do załącznika nr 1 do Umowy (stanowiącego integralną część Umowy), Uczestnicy Usługi udzielają Bankowi poręczenia na zasadzie odpowiedzialności solidarnej za spłatę wszelkich zobowiązań wynikających lub mogących wyniknąć z Umowy, jak również spłatę zadłużenia powstałego na którymkolwiek z osobna i na wszystkich razem Rachunkach Uczestników w wyniku wykorzystania kredytów (art. 518 Kodeksu cywilnego).

Umowa ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez Uczestników Usługi poprzez optymalizację kosztów zaciągniętych kredytów i odpowiednie wykorzystanie sumy dziennych sald na rachunkach bieżących Uczestników Usługi.

W ramach Umowy Spółka zostanie wybrana tzw. Pool Leaderem. W związku z tym, Spółka dla celów realizacji Umowy posiadać będzie w Banku - obok Rachunku Uczestnika - Rachunek Rozliczeniowy. Pool Leader sprawuje nadzór nad wzajemnymi rozliczeniami w ramach struktury oraz jest uprawniony do dokonywania lokat ze środków pieniężnych zgromadzonych na Rachunku Rozliczeniowym.

Struktura cash poolingu będąca przedmiotem niniejszego wniosku będzie funkcjonowała w ten sposób, iż każdego dnia roboczego, o określonej godzinie, Bank ustalał będzie salda na Rachunkach Uczestników. W przypadku, gdy na rachunku któregoś z Uczestników Usługi wystąpi saldo ujemne, wierzytelność wobec Banku stanie się natychmiast wymagalna. W związku z powyższym Bank:

Powyższe oznacza, iż w ramach Umowy będzie dochodziło do faktycznych przepływów pieniężnych pomiędzy rachunkiem Pool Leadera (Rachunkiem Rozliczeniowym) a rachunkiem Uczestnika Usługi.

W przypadku, gdy po dokonaniu wyżej wskazanych przepływów, na Rachunku Rozliczeniowym Pool Leadera powstanie saldo dodatnie, Bank będzie naliczał odsetki od tego salda w określonej w Umowie wysokości za każdy dzień utrzymywania się tego salda. W ostatnim dniu ustalonego w Umowie okresu rozliczeniowego Bank uzna tymi odsetkami Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera. Dodatkowo, Bank uzna odsetkami Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera z tytułu lokat (o ile takowe wystąpią).

Jeżeli po dokonaniu wskazanych powyżej przepływów, na Rachunku Rozliczeniowym Pool Leadera, na koniec jakiegokolwiek dnia, powstanie saldo ujemne, wówczas na Rachunku Rozliczeniowym powstanie niedozwolone zadłużenie. W takim przypadku, Pool Leader zobowiązany będzie do spłaty Niedozwolonego Zadłużenia w terminie jednego dnia roboczego oraz zapłaty na rzecz Banku odsetek w wysokości określonej w Umowie, z tym zastrzeżeniem, że odsetki nie będą należne, w przypadku, gdy należną stanie się Opłata za Przekroczenie Salda lub Opłata za Przekroczenie Salda Kredytu w Rachunku Bieżącym.

W przypadku, gdy Bank i Spółka zawrą Umowę Kredytu w Rachunku Bieżącym, wówczas Niedozwolone Zadłużenie powstanie w sytuacji, gdy w wyniku przepływów, o których mowa powyżej, na Rachunku Rozliczeniowym jakiegokolwiek dnia wystąpi saldo ujemne w kwocie przekraczającej Kwotę Kredytu w Rachunku Bieżącym.

Jeżeli w okresie po ewentualnym zawarciu Umowy Kredytu w Rachunku Bieżącym, na Rachunku Rozliczeniowym Pool Leadera powstanie saldo ujemne, Bank będzie pobierał odsetki od tego salda w wysokości określonej w Umowie Kredytu w Rachunku Bieżącym. W ostatnim dniu Okresu Rozliczeniowego Bank obciąży tymi odsetkami Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera.

Dodatkowo, w ciągu 2 dni roboczych po zakończeniu Okresu Rozliczeniowego, Bank dokona rozliczenia odsetek pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami Usługi, tj. za każdy dzień utrzymywania się:

W tym celu:

Zgodnie z Umową, Bank będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi D, stanowiącej w swej istocie usługę cash poolingu.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 29 października 2012 r. Wnioskodawca doprecyzował zdarzenie przyszłe wskazując:

* Wnioskodawca zamierza przystąpić do umowy o świadczenie usług polegających na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej, dotyczącej cash-poolingu rzeczywistego (tekst jedn.: zero-balancing cash-pooling), opartego na poręczeniach udzielanych przez Uczestników systemu na rzecz Banku (Umowa o świadczenie usługi D Zero balancing).

* Pomiędzy Bankiem a Uczestnikami Umowy cash-poolingu (w tym Wnioskodawcą) nie występują powiązania, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy p.d.o.p. Powiązania te występują natomiast pomiędzy samymi Uczestnikami Umowy cash-poolingu, gdyż T S.A. posiada 100% udziałów w kapitale Wnioskodawcy.

* W ramach Umowy cash-poolingu nie będzie dochodziło do zawarcia umów pożyczek, umów depozytu nieprawidłowego lub umów lokaty pomiędzy Pool Leaderem i Uczestnikami systemu zarządzania płynnością finansową. Podstawą transferów dokonywanych pomiędzy Uczestnikami systemu będzie Umowa cash-poolingu dotycząca tego systemu oraz poręczenia udzielane dla potrzeb wykonania tej umowy przez Uczestników systemu na rzecz Banku.

Jedynym rodzajem lokat, dokonywanych w ramach systemu zarządzania płynnością finansową, będą lokaty bankowe. Wnioskodawca, działając w roli Pool Leadera, uprawniony będzie bowiem do dokonywania lokat ze środków pieniężnych zgromadzonych na Rachunku Rozliczeniowym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w stanie faktycznym przedstawionym w niniejszym wniosku odsetki wypłacane w ramach Umowy nie będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.; dalej: ustawa p.d.o.p.).

Zdaniem Wnioskodawcy, stosunki pomiędzy Pool Leaderem oraz Uczestnikiem Usługi wynikające z Umowy nie powinny być kwalifikowane jako udzielenie pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b ustawy p.d.o.p. i tym samym odsetki wypłacane przez Spółkę nie powinny podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy p.d.o.p., przepisom o niedostatecznej kapitalizacji podlegają odsetki od pożyczek udzielonych pożyczkobiorcy przez następujących pożyczkodawców (tzw. "kwalifikowanych pożyczkodawców"):

* udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki;

* dwóch lub więcej udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki;

* spółkę siostrzaną, tzn. jeśli ten sam podmiot posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji) spółki udzielającej i otrzymującej pożyczkę (kredyt).

Zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy p.d.o.p. przez pożyczkę, o której mowa powyżej rozumiana jest każda umowa, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Dodatkowo, przez pożyczkę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy oraz lokatę.

W przekonaniu Spółki powyższy przepis oznacza, iż za udzielającego pożyczkę dla potrzeb przepisów o niedostatecznej kapitalizacji należy uznać taki podmiot, który w drodze jakiejkolwiek umowy zobowiązał się do przeniesienia na własność pożyczkobiorcy określoną kwotę pieniędzy.

Zdaniem Spółki Umowa, w stosunku pomiędzy Pool Leaderem a Uczestnikiem Usługi, nie będzie nosiła znamion umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy p.d.o.p. (przytoczonego powyżej), gdyż w chwili zawarcia Umowy zarówno Pool Leader jak i drugi Uczestnik Usługi nie zobowiąże się do przeniesienia na rzecz innego Uczestnika Usługi określonej kwoty pieniędzy. W momencie zawarcia Umowy żaden z Uczestników Usługi nie posiada informacji, czy i w jakiej wysokości pokryje dług innego Uczestnika Usługi/Pool Leadera wobec Banku).

Z drugiej strony, należy zauważyć, iż Bank udostępni każdemu z Uczestników Usługi Limit Rozliczeniowy, który - co do zasady mógłby być uznany za formę pożyczki dla celów przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Tym niemniej z uwagi na fakt, iż Bank nie jest kwalifikowanym pożyczkodawcą dla żadnego z Uczestników Usługi, ograniczenia wynikające z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 nie znajdą zastosowania.

Spółka podkreśla, iż tytułem prawnym powstania zobowiązania pomiędzy Pool Leaderem a Uczestnikiem Usługi są wzajemne poręczenia spłaty zobowiązań wynikających z Umowy wobec Banku (Bank udzieli każdemu z Uczestników Usługi Limitu Rozliczeniowego). Odzwierciedleniem tego faktu będzie sposób podziału odsetek pomiędzy Uczestnikiem Usługi oraz Pool Leaderem. Kwota odsetek, którymi Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera zostanie obciążony lub uznany, podlegać będzie podziałowi pomiędzy Uczestników Usługi odpowiednio poprzez uznanie lub obciążenie ich rachunków. Mając na względzie fakt, iż saldo na Rachunku Rozliczeniowym jest odzwierciedleniem sald Uczestników Usługi na ich Rachunkach Uczestników, kwota odsetek otrzymana/zapłacona przez każdego Uczestnika Usługi będzie odpowiadać proporcjonalnie odsetkom, które Uczestnik Usługi zapłaciłby na rzecz Banku. Niemniej z uwagi na fakt, iż w ramach Umowy wszelkie rozliczenia będą się dokonywały poprzez Rachunek Rozliczeniowy, pozwoli to Uczestnikom Usługi uzyskać korzystniejsze oprocentowanie ich dziennych sald na Rachunkach Uczestników. Fakt iż rozliczenia odsetkowe będą dokonywane przy wykorzystaniu Rachunku Rozliczeniowego nie zmienia faktu, iż odsetki płacone w ramach Umowy będą miały charakter odsetek bankowych (są efektem rozliczeń pomiędzy Bankiem a Uczestnikami Usługi).

Podsumowując powyższe, zdaniem Spółki stosunki pomiędzy Pool Leaderem oraz Uczestnikiem Usługi wynikające z Umowy nie powinny być kwalifikowane jako udzielenie pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b ustawy p.d.o.p. i tym samym odsetki wypłacane przez Spółkę nie będą podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.

W tym miejscu Spółka wskazuje, iż opisane wyżej stanowisko jest całkowicie zgodne z poglądem prezentowanym konsekwentnie i jednolicie przez Dyrektorów Izb Skarbowych, którzy działając w imieniu Ministra Finansów wydają interpretacje indywidualne prawa podatkowego dla podatników uczestniczących w strukturach typu cash pooling. Przykładowo w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 listopada 2011 r., Nr IPPB5/423-877/11-3/JC czytamy co następuje: "Zatem, nie można w rozważanym przypadku mówić o umowie pożyczki w rozumieniu przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, gdyż w ramach wielostronnej kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową jaką jest przedmiotowa usługa cash poolingu, dochodzi do powstania wzajemnych wierzytelności/długu pomiędzy Uczestnikami w oparciu o nazwane w Kodeksie cywilnym czynności (tekst jedn.: przelew wierzytelności lub przejęcia długu), inne niż umowa pożyczki. (...) W żadnym momencie nie dojdzie do bezpośredniego przepływu środków pomiędzy Uczestnikami cash poolingu, co oznacza, że Uczestnicy w ramach grupy kapitałowej nie dokonują pomiędzy sobą żadnych bezpośrednich transakcji. To Bank oblicza oprocentowanie od salda skonsolidowanego na Rachunku głównym i to Bank alokuje odsetki na odpowiednie rachunki bieżące Uczestników. Z kolei Bank oferujący przedmiotową usługę cash poolingu nie jest powiązany z innymi Uczestnikami systemu. W kontekście powyższego, odsetki płacone przez Spółkę w ramach umowy cash poolingu nie będą podlegały przepisom o niedostatecznej kapitalizacji, tj. art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji, w odniesieniu do odsetek, które będą płacone przez Spółkę na podstawie umowy o zarządzanie płynnością finansową w przypadku wystąpienia salda ujemnego na jej rachunku, nie znajdą zastosowania przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji. Odsetki te będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów na zasadach ogólnych".

Spółka podnosi, iż takie samo stanowisko znajdujemy również m.in. w następujących interpretacjach podatkowych: w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 października 2011 r. (Nr IPPB5/423-761/11-3/JC) oraz z dnia 4 października 2011 r. (Nr IPPB5/423-755/11-2/JC), w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 września 2011 r. (Nr ILPB3/423-286/11-6/JG) oraz w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 21 lipca 2011 r. (Nr ITPB3/423-214b/11/DK)

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Należy jednocześnie dodać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749). Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby pełną ocenę zawieranej umowy cash poolingu. Tym samym, jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.