IPPB5/423-290/14-4/JC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2014 r. (data wpływu 24 marca 2014 r.) uzupełnionym pismem z dnia 19 maja 2014 r. (data wpływu 26 maja 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie konsekwencji podatkowych przystąpienia Spółki do umowy cash poolingu, w tym:

* zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji - jest nieprawidłowe,

* obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie konsekwencji podatkowych przystąpienia Spółki do umowy cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej także jako: Spółka) zamierza zawrzeć z Bankiem Umowę Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków (dalej: Umowa). Pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem nie zachodzą powiązania, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 9a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.).

Stronami Umowy będą podmioty, które wraz ze Spółką wchodzą w skład jednej grupy kapitałowej (dalej: Uczestnicy Systemu). Uczestnicy Systemu są zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT, posiadającymi siedziby działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przyszłości nie można jednak wykluczyć, że stroną Umowy staną się również podmioty z siedzibą poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Pomiędzy Wnioskodawcą a pozostałymi Uczestnikami systemu cash poolingu występują powiązania, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 9a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.).

System Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków jest usługą oferowaną przez Bank, polegającą na udostępnieniu klientom wchodzącym w skład grup kapitałowych, efektywnego instrumentu: (i) zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi i limitami zadłużenia, (ii) efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników Systemu w zakresie kapitału obrotowego oraz (iii) poprawy płynności finansowej poszczególnych Uczestników Systemu, jak i całej grupy kapitałowej (dalej: System lub cash pooling).

1. Zasady ogólne funkcjonowania Systemu

Przed rozpoczęciem korzystania z usługi cash poolingu, Wnioskodawca, jak i pozostałe spółki z grupy kapitałowej zawrą z Bankiem umowy bieżących rachunków bankowych (dalej: Rachunki Główne).

Następnie, Spółka oraz pozostali Uczestnicy Systemu przystąpią wraz z Bankiem do analizowanej Umowy, na podstawie której Bank udostępni w Rachunkach Głównych dzienny limit zadłużenia wymagalny na koniec dnia, w którym został udzielony (dalej: Limit Zadłużenia). Tym samym poszczególni Uczestnicy Systemu (w tym Wnioskodawca) w ramach Rachunków Głównych będą mogli zadłużać się maksymalnie do kwoty ustanowionego Limitu Zadłużenia.

W ramach Umowy, jeden z Uczestników Systemu (inny niż Wnioskodawca) pełnić będzie dodatkowo funkcję tzw. Koordynującego, który posiadał będzie w Banku dwa rachunki rozliczeniowe. Jeden z rachunków prowadzony będzie dla Koordynującego w ramach grupy Rachunków Głównych (dalej: Grupa Rachunków) z udostępnionym Limitem Zadłużenia (dalej: Rachunek Główny Koordynującego), natomiast drugi z rachunków nie będzie objęty Grupą Rachunków (dalej: Rachunek Pomocniczy Koordynującego).

Każdy Uczestnik Systemu, będzie zobowiązany spłacić w całości Limit Zadłużenia, do końca dnia roboczego w którym zobowiązanie zaciągnął. Jeżeli do końca dnia roboczego Uczestnik Systemu nie spłaci wykorzystanego Limitu Zadłużenia, zapłaci on na rzecz Banku odsetki określone w załączniku 1 do Umowy. Do sytuacji takiej, co do zasady, nie powinno jednak dojść z uwagi na przewidziane Umową wstąpienie przez Uczestników Sytemu posiadających dodatnie salda w prawa zaspokojonego wierzyciela jakim będzie Bank w stosunku do Uczestników Systemu posiadających salda ujemne.

Wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela (Banku) odbywać się będzie, w wykonaniu przepisu art. 518 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - tj. każdy Uczestnik Systemu Wykorzystujący Limit Zadłużenia nieodwołalnie wyrazi zgodę na to aby, na koniec każdego dnia roboczego, Koordynujący, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystanego Limitu Zadłużenia, a Koordynujący nieodwołalnie wyrazi zgodę, aby na koniec każdego dnia roboczego, każdy inny Uczestnik Systemu, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przez Koordynującego.

Z drugiej strony każdy Uczestnik Systemu nieodwołalnie upoważni Bank do obciążania jego Rachunku Głównego, a Koordynujący nieodwołalnie upoważni Bank do obciążania Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego Koordynującego kwotami wykorzystanymi przez Uczestników Systemu w ramach Limitu Zadłużenia, które nie zostały spłacone Bankowi przez któregokolwiek z Uczestników Systemu wykorzystujących Limit Zadłużenia.

W praktyce, usługa cash poolingu oferowana przez Bank opierać się będzie na bilansowaniu (tekst jedn.: zerowaniu) sald na prowadzonych przez Bank Rachunkach Głównych Uczestników Systemu (tekst jedn.: Grupie Rachunków), z wykorzystaniem Rachunku Głównego Koordynującego. Bilansowanie sald na Grupie Rachunków dokonywane będzie na koniec każdego dnia roboczego, z chwilą postawienia w wymagalność Limitów Zadłużenia udzielonych przez Bank Uczestnikom Systemu oraz Koordynującemu w Grupie Rachunków (w związku opisanym mechanizmem subrogacji odpowiednio Koordynujący dokonywał będzie spłaty wobec Banku długów wszystkich Uczestników Systemu z tytułu wykorzystania przez nich Limitu Zadłużenia, lub Uczestnicy Systemu spłacać będą długi Koordynującego wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przyznanego Koordynującemu).

W wyniku wskazanych czynności, odpowiednio Koordynujący, jaki i pozostali Uczestnicy Systemu nabywać będą roszczenia z tytułu dokonanych spłat (dalej: Roszczenia). Zgodnie z Umową, kwoty Roszczeń obciążone będą odsetkami, które należne byłyby Bankowi, gdyby nie nastąpiło nabycie Roszczenia przez Uczestnika Systemu. Oznacza to, że Roszczenia wzajemne między Uczestnikami Systemu będą oprocentowane zgodnie z ustaloną z Bankiem stopą procentową. Wysokość odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom Systemu z tytułu Roszczeń kalkulowana będzie przez Bank na bazie dziennej. Raz na miesiąc, w ustalonej dacie rozliczenia, Bank uzna lub odpowiednio obciąży Rachunki Główne poszczególnych Uczestników Systemu (w tym Koordynującego) kwotą naliczonych odsetek.

Umowa przewiduje automatyczne transfery zwrotne następnego dnia funkcjonowania Systemu, czyli powrót do stanu sald na Rachunkach Głównych z końca poprzedniego dnia funkcjonowania Systemu. Podstawą prawną zwrotnych transferów pomiędzy Rachunkami Głównymi, a Rachunkiem Głównym Koordynującego będzie rozliczenie Roszczeń pomiędzy Uczestnikami Systemu i Koordynującym.

Odsetki od salda na Rachunku Pomocniczym Koordynującego będą obliczane przez Bank na bazie dziennej. Raz na miesiąc, w ustalonej dacie rozliczenia, Bank będzie uznawał lub odpowiednio obciążał Rachunek Pomocniczy Koordynującego kwotą tak naliczonych odsetek.

W związku z uczestnictwem w Systemie, Wnioskodawca ponosić będzie na rzecz Banku określone w Umowie opłaty.

Na zakończenie należy stwierdzić, że omawiany System do którego zamierza przystąpić Wnioskodawca posiada cechy tzw. cash poolingu rzeczywistego tj: pomiędzy rachunkami bankowymi uczestników struktury a Rachunkiem Pomocniczym Koordynującego (tu: X. S.A.) dochodzi na koniec każdego dnia roboczego do realnego przekazania środków pieniężnych. Tytułem prawnym do przelewu środków pieniężnych jest instytucja wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela - art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego.

2. Rola Koordynującego w Systemie

Jak wskazano powyżej, każdy z Uczestników Systemu (w tym Koordynujący) dysponuje Rachunkiem Głównym. W Rachunku Głównym, Bank udziela każdemu uczestnikowi indywidualnego Limitu Zadłużenia. Jeśli na koniec dnia roboczego saldo Rachunku Głównego jest ujemne, posiadacz rachunku zobowiązany jest do zapłaty odsetek na rzecz Banku w wysokości określonej w załączniku do Umowy (wysokość odsetek przewidzianych Umową może być zmieniana przez Bank w porozumieniu z Koordynującym).

Ponadto, Wnioskodawca jako Koordynujący, dysponuje dodatkowym dedykowanym rachunkiem bankowym (Rachunek Pomocniczy Koordynującego), na którym to rachunku na koniec dnia roboczego dochodzić będzie do koncentracji środków pieniężnych (sald dodatnich) oraz zobowiązań (sald ujemnych) pozostałych Uczestników (proces konsolidacji sald).

Proces konsolidacji sald oparty jest o instytucję subrogacji przewidzianą art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego (wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela), i z punktu widzenia operacyjnego można podzielić go na dwa etapy.

W pierwszym etapie zgodnie z Umową każdy Uczestnik wykorzystujący Limit Zadłużenia nieodwołalnie wyraża zgodę na to, aby na koniec każdego dnia roboczego, Koordynujący, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystanego Limitu Zadłużenia, a Koordynujący nieodwołalnie wyraża zgodę, aby na koniec każdego dnia roboczego, każdy inny Uczestnik Systemu, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przez Koordynującego. Nabycie wierzytelności Banku w drodze subrogacji dotyczy zarówno kwoty głównej wierzytelności, jak i odsetek.

W drugim etapie, ustalane jest saldo Rachunku Głównego Koordynującego (powstałe na skutek wzajemnych nabyć i sprzedaży wierzytelności), i saldem tym uznawany lub obciążany jest Rachunek Pomocniczy Koordynującego. Rachunek Pomocniczy Koordynującego jest jedynym rachunkiem funkcjonującym w ramach systemu, na którym występują dodatnie lub ujemne salda po zakończeniu dnia roboczego (stan Rachunków Głównych wynosi 0). Na początku kolejnego dnia roboczego dokonywane są transakcje odwrotne, tj. Uczestnicy odkupują wzajemne wierzytelności korzystając z odnowionych Limitów Zadłużenia.

Podsumowując, szczególną rolą Koordynującego jest udostępnianie należącego do niego Rachunku Pomocniczego w celu umożliwienia Bankowi efektywnej konsolidacji sald rachunków wszystkich Uczestników cash poola. Działania podejmowane przez Wnioskodawcę, jak i innych Uczestników (wzajemne nabywanie i zbywanie wierzytelności w drodze subrogacji), nie są celem samym w sobie, lecz elementem oferowanego przez Bank narzędzia / usługi cash poolingu, służącej elastycznemu zarządzaniu płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej.

Niezależnie od powyższego, Koordynujący reprezentuje Uczestników wobec Banku, zgodnie z udzielonymi mu pełnomocnictwami.

W opinii Wnioskodawcy, opisane wyżej czynności nie mogą być uznane za świadczenie usług. Wszelkie podejmowane przez Wnioskodawcę w ramach systemu cash poolingu czynności, w tym w szczególności spłata wierzytelności w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, nie stanowią samodzielnej usługi, ale służą wykonaniu usługi cash poolingu świadczonej przez Bank.

Wnioskodawca, jako Koordynujący, za czynności wykonywane w ramach systemu cash poolingu, nie otrzymuje od Uczestników jakiekolwiek wynagrodzenia.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 19 maja 2014 r. Wnioskodawca doprecyzowuje, że Wnioskodawca nie pełni funkcji Koordynującego w systemie cash poolingu. Koordynującym w systemie cash poolingu jest X. S.A. Zawarte we wniosku stwierdzenia "Wnioskodawca, jako Koordynujący" należy traktować jako omyłkę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w przypadku zajścia opisanego w niniejszym wniosku zdarzenia przyszłego odsetki wypłacane w ramach Systemu nie będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 CITU.

2. Czy w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w przedstawionym w niniejszym wniosku Systemie, na Spółce spoczywał będzie obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a CITU.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Pytanie 1

Stosunek prawny zachodzący pomiędzy "szeregowymi" Uczestnikami Systemu i Koordynującym wynikające z uczestnictwa w Systemie nie powinien być kwalifikowana jako udzielenie pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b CITU i tym samym odsetki wypłacane przez Wnioskodawcę nie powinny podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji (art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 CITU).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 CITU, przepisom o niedostatecznej kapitalizacji podlegają odsetki od pożyczek udzielonych pożyczkobiorcy przez następujących pożyczkodawców (tzw. "kwalifikowanych pożyczkodawców"):

* udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki;

* dwóch lub więcej udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki;

* spółkę siostrzaną, tzn. jeśli ten sam podmiot posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji) spółki udzielającej i otrzymującej pożyczkę (kredyt).

Zgodnie z art. 16 ust. 7b tej ustawy, przez pożyczkę, o której mowa powyżej rozumiana jest każda umowa, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Dodatkowo, przez pożyczkę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy oraz lokatę.

W przekonaniu Spółki powyższy przepis oznacza, że za udzielającego pożyczkę dla potrzeb przepisów o niedostatecznej kapitalizacji należy uznać taki podmiot, który w drodze jakiejkolwiek umowy zobowiązał się do przeniesienia na własność pożyczkobiorcy określoną kwotę pieniędzy.

Zdaniem Spółki stosunek prawny zachodzący pomiędzy Uczestnikami Systemu i Koordynującym, nie będzie nosił znamion umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b CITU, gdyż w chwili zawarcia Umowy (przystąpienia do Sytemu) żaden z Uczestników Systemu, a także Koordynujący nie zobowiąże się do przeniesienia na rzecz innego Uczestnika Systemu w związku ze spłatą jego długu wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia w Rachunku Głównym.

Z drugiej strony, należy zauważyć, że każdy z Uczestników Systemu zawrze z Bankiem umowę Limitu Zadłużenia w Rachunku Głównym, która - co do zasady - mogłaby być uznana za umowę pożyczki dla celów przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Tym niemniej z uwagi na fakt, że Bank nie jest kwalifikowanym pożyczkodawcą dla żadnego z Uczestników Systemu, ograniczenia wynikające z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 CITU nie znajdą zastosowania.

Spółka podkreśla, że tytułem prawnym powstania zobowiązania pomiędzy Uczestnikami Systemu a Koordynującym będzie konwersja długu (art. 518 § 1 pkt 3 ustawy - Kodeks cywilny) skutkująca subrogacją z art. 518 ustawy - Kodeks cywilny, tj. wstąpieniem w miejsce zaspokojonego wierzyciela. A zatem Spółka (jako Uczestnik Systemu) dokona jedynie za zgodą Koordynującego (lub vice versa) spłaty jego zadłużenia z tytułu wykorzystanego Limitu Zadłużenia w Rachunku Głównym Koordynującego (lub rachunku Głównym Spółki), natomiast to Bank udzieli każdemu z Uczestników Systemu (w tym Koordynującemu) Limitu Zadłużenia w Rachunku Głównym. Oznacza to, że to Bank będzie kredytodawcą.

Odzwierciedleniem tego faktu będzie również sposób naliczania odsetek z tytułu wierzytelności subrogacyjnych (Roszczeń) pomiędzy Uczestnikami Systemu i Koordynującym (powstałych na skutek spłaty zadłużenia wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia w Rachunku Głównym (w tym rachunku Głównym Koordynującego). Odsetki te będą miały charakter odsetek bankowych.

Podsumowując powyższe, zdaniem Spółki stosunki pomiędzy Uczestnikami Systemu oraz Koordynującym wynikające z Umowy nie powinny być kwalifikowane jako udzielenie pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b CITU i tym samym odsetki wypłacane przez Spółkę nie będą podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.

W tym miejscu Spółka wskazuje, że opisane wyżej stanowisko jest zgodne z poglądem prezentowanym przez Dyrektorów Izb Skarbowych, którzy działając w imieniu Ministra Finansów wydają interpretacje indywidualne prawa podatkowego dla podatników uczestniczących w strukturach typu cash pooling. Przykładowo w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 listopada 2011 r., nr IPPB5/423-877/11-3/JC, czytamy, co następuje:

"Zatem, nie można w rozważanym przypadku mówić o umowie pożyczki w rozumieniu przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, gdyż w ramach wielostronnej, kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, jaką jest przedmiotowa usługa cash poolingu, dochodzi do powstania wzajemnych wierzytelności/długu pomiędzy Uczestnikami w oparciu o nazwane w ustawie - Kodeks cywilny czynności (tekst jedn.: przelew wierzytelności lub przejęcia długu), inne niż umowa pożyczki. (...) W żadnym momencie nie dojdzie do bezpośredniego przepływu środków pomiędzy Uczestnikami cash poolingu, co oznacza, że Uczestnicy w ramach grupy kapitałowej nie dokonują pomiędzy sobą żadnych bezpośrednich transakcji. To Bank oblicza oprocentowanie od salda skonsolidowanego na Rachunku głównym i to Bank alokuje odsetki na odpowiednie rachunki bieżące Uczestników. Z kolei Bank oferujący przedmiotową usługę cash poolingu nie jest powiązany z innymi Uczestnikami systemu. W kontekście powyższego, odsetki płacone przez Spółkę w ramach umowy cash poolingu nie będą podlegały przepisom o niedostatecznej kapitalizacji, tj. art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji, w odniesieniu do odsetek, które będą płacone przez Spółkę na podstawie umowy o zarządzanie płynnością finansową w przypadku wystąpienia salda ujemnego na jej rachunku, nie znajdą zastosowania przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji. Odsetki te będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów na zasadach ogólnych".

Takie samo stanowisko znajdujemy również m.in. w następujących interpretacjach podatkowych: interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 9 lipca 2013 r. (nr ITPB3/423-158a/13/DK), interpretacjach indywidualnych Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 8 lipca 2013 r. (nr IPTPB3/423-141/13-4/MF, IPTPB3/423-141/13-6/MF, IPTPB3/423-140/13-3/MF), w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29 czerwca 2012 r. (nr IBPBI/2/423-336/12/AP) oraz w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 października 2011 r. (nr IPPB5/423-761/11-3/JC), oraz z dnia 4 października 2011 r. (nr IPPB5/423-755/11-2/JC).

Pytanie 2

W związku z uczestnictwem w Systemie Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do sporządzenia dokumentacji, o której mowa w art. 9a CITU.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ww. ustawy podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ww. ustawy - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji.

Mając na względzie powyższe zauważyć należy, że podatnik jest zobowiązany do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a CITU, w sytuacji gdy dwa następujące warunki są spełnione łącznie:

* mamy do czynienia z transakcją, oraz

* transakcja ma miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi.

W tym miejscu wskazać należy, że pojęcie "transakcji" nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego. Oznacza to, że można uznać, że nie posiada ono definicji legalnej i dla potrzeb interpretacji tego sformułowania należy posłużyć się znaczeniem słownikowym. Według internetowego Słownika Języka Polskiego "transakcja" to "operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług" lub "umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług; też zawarcie takiej umowy".

Odnosząc powyższe do analizowanego stanu faktycznego zauważyć należy, że Wnioskodawca wraz z innymi spółkami należącymi do tej samej grupy kapitałowej zamierza zawrzeć z Bankiem umowę, na podstawie której przystąpi do Systemu. Na podstawie umowy Bank prowadził będzie obsługę Systemu poprzez dostarczenie infrastruktury w postaci Rachunków Głównych z udostępnionym Limitem Zadłużenia. Ponadto, Bank ustalał będzie salda na każdym Rachunku Głównym (w tym Rachunku Głównym Koordynującego) uczestniczącym w Systemie, prowadził będzie obsługę codziennych transferów, obciążał i uznawał rachunki oraz naliczał odsetki. Z tytułu wykonywania wskazanych czynności stanowiących w swej istocie usługę cash poolingu Bank uzyskiwał będzie wynagrodzenie.

Zdaniem Wnioskodawcy nie ulega wątpliwości, że usługę cash poolingu świadczoną przez Bank na rzecz Uczestników Systemu (w tym Wnioskodawcy) można określić mianem transakcji w rozumieniu art. 9a CITU. Niemniej, z uwagi na fakt, że Bank (będący stroną transakcji) nie jest powiązany ze Spółką (czyli drugą stroną transakcji) w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 CITU, nie zostanie spełniony drugi ze wskazanych powyżej warunków i tym samym obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej nie powstanie.

Powiązani w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 są natomiast Uczestnicy Systemu, gdyż są spółkami należącymi do jednej grupy kapitałowej. Niemniej w tym przypadku, w ocenie Wnioskodawcy nie sposób uznać wzajemnych relacji Uczestników Systemu wynikających z umowy za kupno lub sprzedaż towarów bądź usług, czyli zakwalifikować ich jako przeprowadzanie transakcji. Brak istnienia transakcji pomiędzy Uczestnikami Systemu (i Koordynującym) oznacza, że w analizowanym zdarzeniu przyszłym nie będzie spełniony pierwszy z dwóch wskazanych powyżej warunków, od których to zależy obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej. A zatem Spółka jako jeden z Uczestników Systemu nie będzie zobowiązana do sporządzenia dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a CITU.

W tym miejscu Wnioskodawca wskazuje, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego wydawanych przez Dyrektorów Izb Skarbowych działających z upoważnienia Ministra Finansów. Przykładowo, interpretacja indywidualna wydana w dniu 17 września 2013 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (nr IBPBI/2/423-708/13/PC) oraz interpretacja tegoż organu z 14 sierpnia 2013 r. (nr IBPBI/2/423-560/13/PC), interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 2 lipca 2013 r. (nr IPPB5/423-239/13-6/JC) oraz 12 kwietnia 2013 r. (nr IPPB5/423-658/11-6/JC, IPPB5/423-40/13-4/JC).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się w zakresie konsekwencji podatkowych przystąpienia Spółki do umowy cash poolingu, w tym:

* zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji - za nieprawidłowe,

* obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - za nieprawidłowe.

Stanowisko organu podatkowego odnośnie pytania oznaczonego we wniosku numerem 1.

Umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 60 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej wspólnika posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam wspólnik posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych wspólników oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Zatem ograniczeniom przewidzianym w powyższej regulacji podlegają odsetki od pożyczek udzielanych spółce (pożyczkobiorcy) przez określoną grupę podmiotów (pożyczkodawców), tj.:

W przypadku przekroczenia przez spółkę (pożyczkobiorcę) wskaźnika zadłużenia, ustalonego jako trzykrotność wartości jej kapitału zakładowego, odsetki od pożyczek zaciągniętych od podmiotów wskazanych powyżej nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów w części, w jakiej kwota pożyczki przekracza ten wskaźnik.

Wysokość zadłużenia, decydującą o wystąpieniu ograniczeń w zaliczeniu odsetek od pożyczki do kosztów uzyskania przychodów, ustala się natomiast biorąc pod uwagę:

* zadłużenie spółki wobec jej wspólników posiadających bezpośrednio co najmniej 25% udziałów spółki,

* zadłużenie spółki wobec podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych wspólników (tekst jedn.: pośrednich wspólników spółki).

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p., przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Powołany przepis art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p., definiuje pojęcie pożyczki, dla potrzeb stosowania normy wynikającej z brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, szerzej niż wynika to z definicji zawartej w Kodeksie cywilnym (art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza zawrzeć z Bankiem S.A. (dalej: Bank) Umowę Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków (dalej: Umowa). System Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków jest usługą oferowaną przez Bank, polegającą na udostępnieniu klientom wchodzącym w skład grup kapitałowych, efektywnego instrumentu: (i) zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi i limitami zadłużenia, (ii) efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników Systemu w zakresie kapitału obrotowego oraz (iii) poprawy płynności finansowej poszczególnych Uczestników Systemu, jak i całej grupy kapitałowej (dalej: System lub cash pooling).

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek.

Nawet zatem w przypadku, gdy umowa cash poolingu polega na konwersji długu pomiędzy podmiotami w niej uczestniczącymi czy subrogacji (jak ma to miejsce na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego), faktycznym jej celem jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek.

Powyższe nie pozostaje w sprzeczności z opisem zdarzenia przyszłego, gdzie wskazano, że przed rozpoczęciem korzystania z usługi cash poolingu, Wnioskodawca, jak i pozostałe spółki z grupy kapitałowej zawrą z Bankiem umowy bieżących rachunków bankowych (dalej: Rachunki Główne). Następnie, Spółka oraz pozostali Uczestnicy Systemu przystąpią wraz z Bankiem do analizowanej Umowy, na podstawie której Bank udostępni w Rachunkach Głównych dzienny limit zadłużenia wymagalny na koniec dnia, w którym został udzielony (dalej: Limit Zadłużenia). Tym samym poszczególni Uczestnicy Systemu (w tym Wnioskodawca) w ramach Rachunków Głównych będą mogli zadłużać się maksymalnie do kwoty ustanowionego Limitu Zadłużenia. W ramach Umowy, jeden z Uczestników Systemu (inny niż Wnioskodawca) pełnić będzie dodatkowo funkcję tzw. Koordynującego, który posiadał będzie w Banku dwa rachunki rozliczeniowe. Jeden z rachunków prowadzony będzie dla Koordynującego w ramach grupy Rachunków Głównych (dalej: Grupa Rachunków) z udostępnionym Limitem Zadłużenia (dalej: Rachunek Główny Koordynującego), natomiast drugi z rachunków nie będzie objęty Grupą Rachunków (dalej: Rachunek Pomocniczy Koordynującego). Każdy Uczestnik Systemu, będzie zobowiązany spłacić w całości Limit Zadłużenia, do końca dnia roboczego w którym zobowiązanie zaciągnął. Jeżeli do końca dnia roboczego Uczestnik Systemu nie spłaci wykorzystanego Limitu Zadłużenia, zapłaci on na rzecz Banku odsetki określone w załączniku 1 do Umowy. Do sytuacji takiej, co do zasady, nie powinno jednak dojść z uwagi na przewidziane Umową wstąpienie przez Uczestników Sytemu posiadających dodatnie salda w prawa zaspokojonego wierzyciela jakim będzie Bank w stosunku do Uczestników Systemu posiadających salda ujemne. Wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela (Banku) odbywać się będzie, w wykonaniu przepisu art. 518 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - tj. każdy Uczestnik Systemu Wykorzystujący Limit Zadłużenia nieodwołalnie wyrazi zgodę na to aby, na koniec każdego dnia roboczego, Koordynujący, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystanego Limitu Zadłużenia, a Koordynujący nieodwołalnie wyrazi zgodę, aby na koniec każdego dnia roboczego, każdy inny Uczestnik Systemu, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przez Koordynującego. Z drugiej strony każdy Uczestnik Systemu nieodwołalnie upoważni Bank do obciążania jego Rachunku Głównego, a Koordynujący nieodwołalnie upoważni Bank do obciążania Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego Koordynującego kwotami wykorzystanymi przez Uczestników Systemu w ramach Limitu Zadłużenia, które nie zostały spłacone Bankowi przez któregokolwiek z Uczestników Systemu wykorzystujących Limit Zadłużenia. W praktyce, usługa cash poolingu oferowana przez Bank opierać się będzie na bilansowaniu (tekst jedn.: zerowaniu) sald na prowadzonych przez Bank Rachunkach Głównych Uczestników Systemu (tekst jedn.: Grupie Rachunków), z wykorzystaniem Rachunku Głównego Koordynującego. Bilansowanie sald na Grupie Rachunków dokonywane będzie na koniec każdego dnia roboczego, z chwilą postawienia w wymagalność Limitów Zadłużenia udzielonych przez Bank Uczestnikom Systemu oraz Koordynującemu w Grupie Rachunków (w związku opisanym mechanizmem subrogacji odpowiednio Koordynujący dokonywał będzie spłaty wobec Banku długów wszystkich Uczestników Systemu z tytułu wykorzystania przez nich Limitu Zadłużenia, lub Uczestnicy Systemu spłacać będą długi Koordynującego wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przyznanego Koordynującemu). W wyniku wskazanych czynności, odpowiednio Koordynujący, jaki i pozostali Uczestnicy Systemu nabywać będą roszczenia z tytułu dokonanych spłat (dalej: Roszczenia). Zgodnie z Umową, kwoty Roszczeń obciążone będą odsetkami, które należne byłyby Bankowi, gdyby nie nastąpiło nabycie Roszczenia przez Uczestnika Systemu. Oznacza to, że Roszczenia wzajemne między Uczestnikami Systemu będą oprocentowane zgodnie z ustaloną z Bankiem stopą procentową. Wysokość odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom Systemu z tytułu Roszczeń kalkulowana będzie przez Bank na bazie dziennej. Raz na miesiąc, w ustalonej dacie rozliczenia, Bank uzna lub odpowiednio obciąży Rachunki Główne poszczególnych Uczestników Systemu (w tym Koordynującego) kwotą naliczonych odsetek. Umowa przewiduje automatyczne transfery zwrotne następnego dnia funkcjonowania Systemu, czyli powrót do stanu sald na Rachunkach Głównych z końca poprzedniego dnia funkcjonowania Systemu. Podstawą prawną zwrotnych transferów pomiędzy Rachunkami Głównymi, a Rachunkiem Głównym Koordynującego będzie rozliczenie Roszczeń pomiędzy Uczestnikami Systemu i Koordynującym. Odsetki od salda na Rachunku Pomocniczym Koordynującego będą obliczane przez Bank na bazie dziennej. Raz na miesiąc, w ustalonej dacie rozliczenia, Bank będzie uznawał lub odpowiednio obciążał Rachunek Pomocniczy Koordynującego kwotą tak naliczonych odsetek.

Odnosząc powołane wcześniej normy prawne do przedstawionego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że uprawnienie Spółki do korzystania ze środków finansowych w ramach opisanej struktury cash poolingu upoważnia do stwierdzenia, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym będziemy mieli do czynienia z pożyczką w rozumieniu definicji zawartej w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Co także istotne, umowa cash poolingu, do której zamierza przystąpić Wnioskodawca jest umową cash poolingu rzeczywistego, czyli dochodzi do rzeczywistych transferów środków pomiędzy uczestnikami tej umowy.

Opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej - wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową - konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek.

Tym samym, w sytuacji gdy Spółka będzie wykazywała saldo debetowe, a także łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przekroczy trzykrotność wartości kapitału zakładowego Spółki, wówczas w odniesieniu do odsetek płaconych w związku z uczestnictwem w strukturze cash poolingu znajdą zastosowania ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji.

Jeżeli natomiast w momencie zapłaty odsetek Spółka będzie wykazywała saldo dodatnie (kredytowe) oraz nie będzie zadłużona - powyżej określonego w ww. przepisach pułapu - wobec podmiotów powiązanych, bowiem zadłużenie wobec tych podmiotów już spłaciła, przepisy o niedostatecznej kapitalizacji nie będą miały zastosowania.

Mając na względzie treść stanowiska Wnioskodawcy zawartego we wniosku należy stwierdzić, że jest ono nieprawidłowe, gdyż w kontekście przedstawionej struktury cash poolingu, nie można wykluczyć okoliczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p., z uwagi na brzmienie art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.

Stanowisko organu podatkowego odnośnie pytania oznaczonego we wniosku numerem 2.

Umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

Powyższy obowiązek, na podstawie art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p., obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

Definicja podmiotów powiązanych została umieszczona w art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. I tak, jeżeli:

- i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Z ww. przepisów wyraźnie wynika, że aby mógł powstać wymóg sporządzania wspomnianej dokumentacji podatkowej, konieczne jest jednoczesne ziszczenie się dwóch warunków: musimy mieć do czynienia z transakcją oraz taka transakcja musi mieć miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Pojęcie "transakcja" nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego, zatem można uznać, że nie posiada ono definicji legalnej. W takim przypadku należy posłużyć się znaczeniem słownikowym, w myśl którego (według internetowego Słownika Języka Polskiego - http://sjp.pwn.pl) transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług, też zawarcie takiej umowy.

W omawianym zdarzeniu przyszłym, z pewnością mianem transakcji określić można usługę świadczoną Uczestnikom Systemu (w tym Wnioskodawcy) przez Bank. Jednak ponieważ Bank (będący stroną transakcji) nie jest powiązany w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z Wnioskodawcą (czyli z drugą stroną transakcji), nie zostanie spełniony drugi z dwóch wspomnianych wyżej warunków, od których spełnienia zależy obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej.

Zauważyć przy tym należy, że przepis art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wyłącza obowiązku dokumentowania transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, dokonywanych w ramach cash poolingu.

Umowa cash poolingu to forma zarządzania finansami, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy. Celem tego typu narzędzia finansowego jest minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy.

Umowa cash poolingu nie została uregulowana w polskim systemie prawnym, jest zatem tzw. umową nienazwaną w rozumieniu prawa cywilnego. Jednakże, biorąc pod uwagę charakter tej umowy i jej cele, stwierdzić należy, że ma ona cechy zbliżone do umowy pożyczki (udostępnianie określonej kwoty pieniędzy w zamian za odpowiednie wynagrodzenie - odsetki). Zatem faktycznym jej celem (również, gdy umowa cash poolingu polega na konwersji długu pomiędzy podmiotami w niej uczestniczącymi czy subrogacji) jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek. Jest to zatem rodzaj pożyczek udzielanych pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w tym Systemie.

Biorąc pod uwagę powyższe, niezależnie od sytuacji, gdy Pool leaderem (tu: Koordynującym) jest bank czy też podmiot powiązany, transfery środków dokonywane są między Uczestnikami Systemu, są oni ich odbiorcami oraz odbiorcami należnych odsetek. Nawet zatem w sytuacji, gdy warunki umowy, np. wysokość oprocentowania odsetek ustała niepowiązany z Uczestnikami Systemu bank, transfery środków pomiędzy Uczestnikami Systemu mogą nie odzwierciedlać warunków rynkowych, (por. wyrok I SA/Kr 540/07). Przez warunki podlegające badaniu należy rozumieć zarówno wysokość odsetek, jak i poziom zadłużenia.

Jak już wskazano wyżej, celem umowy cash poolingu jest ograniczenie - u podmiotów uczestniczących w takim porozumieniu - kosztów związanych z finansowaniem prowadzonej przez nie działalności. Jeżeli dzięki tej umowie u każdego z Uczestników Systemu (w tym Wnioskodawcy) saldo odsetek otrzymanych nad odsetkami zapłaconymi jest wyższe od analogicznego salda, jakie podmiot taki zrealizowałby, gdyby w umowie nie uczestniczył, lecz pożyczał środki finansowe na prowadzoną działalność i jednocześnie lokował swoje środki, dokonując tych czynności z podmiotami niepowiązanymi według zasad rynkowych, to przyjąć należy, że dzięki tej umowie wyżej wspomniany cel jest zrealizowany. Jednakże w każdym indywidualnym przypadku wymagałoby oceny to (co zrealizować można tylko w postępowaniu podatkowym lub kontrolnym), czy stopień korzyści w postaci oszczędności związanych z uczestniczeniem przez podmioty w tej umowie jest adekwatny do angażowanych przez podmioty środków finansowych.

Stwierdzenie czy postanowienia danej umowy odbiegają od warunków rynkowych, może wymagać w konkretnym przypadku porównania treści swobodnie zawartych umów ze standardowymi warunkami, określonymi w ofercie bankowej. W szczególności prawdopodobieństwo, że umowne uregulowania mogą odbiegać od rynkowych istnieje, kiedy administratorem rozliczeń staje się podmiot z grupy, natomiast konstrukcja i warunki funkcjonowania cash poolingu zostają określone w umowie zawartej przez podmioty przystępujące do tego porozumienia i będące podmiotami powiązanymi. Warunki ustalania wynagrodzenia dla Uczestnika Systemu (podmiotu powiązanego z pozostałymi Uczestnikami), pełniącego jednocześnie funkcje Koordynującego, powinny odzwierciedlać warunki ustalane w porównywalnych okolicznościach przez podmioty niezależne. Kwestia ta powinna również podlegać badaniu przez organy podatkowe/organy kontroli skarbowej oraz znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji podatkowej.

Odnośnie zastosowania przepisu art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do omawianej struktury cash poolingu, należy raz jeszcze podnieść, że przepis ten nie wyłącza obowiązku dokumentowania transakcji między podmiotami powiązanymi dokonywanych w ramach cash poolingu. Dokumentacja taka powinna zawierać te informacje, które będą niezbędne do oceny, że warunki określone w ramach umowy odzwierciedlają warunki ustalane w porównywalnych okolicznościach przez podmioty niezależne. Ponadto powinna wskazywać na ekonomiczną zasadność korzystania przez podatnika z umowy cash pooling tj. że podatnik uczestniczący w takiej umowie (tu: Spółka) osiąga wyższe korzyści (np. w postaci niższych kosztów), niż gdyby lokował i pożyczał środki finansowe od podmiotów z nim niepowiązanych. Zarazem z dokumentacji tej wynikać powinien ekwiwalentny charakter takiej umowy.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że w przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego zostaną spełnione przesłanki wynikające z art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w związku z czym Spółka będzie zobowiązana do sporządzania dokumentacji podatkowej, o ile nastąpi wypełnienie przesłanki dotyczącej przekroczenia rocznej wartości zawieranych transakcji, o której mowa w art. 9a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podsumowując, w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego strukturze cash poolingu na Spółce spoczywał będzie obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a u.p.d.o.p., jeżeli transakcje między Uczestnikami cash poolingu przekroczą w danym roku podatkowym wartości określone w art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie braku obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w związku z uczestnictwem Spółki w strukturze cash poolingu, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, stwierdzić należy, że jednolitość orzecznictwa chociaż jest cechą pożądaną nie stanowi wartości samej w sobie. Organ wydający interpretację indywidualną jest nią związany tylko w skonkretyzowanej, indywidualnej sprawie, co oznacza, że jego poglądy mogą ewoluować np. pod wpływem orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Zmiana stanowiska w konkretnych sprawach została przewidziana przez ustawodawcę, co znalazło wyraz w treści art. 14e Ordynacji podatkowej, a skorzystanie z tej instytucji służy w istocie realizacji zasady jednolitości interpretacji. Przyjęcie odmiennej koncepcji powodowałoby, że jednostkowe zajęcie stanowiska przez organ podatkowy skutkowałoby zawsze obowiązkiem powielenia tego stanowiska przez wszystkie inne organy bez względu na to czy stanowisko to byłoby słuszne, czy nie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.