IPPB5/423-245/10-4/PS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 13 kwietnia 2010 r. (data wpływu 15 kwietnia 2010 r.) uzupełnionego pismem z dnia 11 czerwca 2010 r. (data wpływu 16 czerwca 2010 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie z dnia 2 czerwca 2010 r. Nr IPPB5/423-245/10-2/PS (data nadania 3 czerwca 2010 r., data doręczenia 22 czerwca 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie art. 10 i 13 konwencji z dnia 13 lutego 2002 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz. U. z 2003 r. Nr 216, poz. 2120, dalej umowa polsko - holenderska) oraz przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - jest prawidłowe.

W dniu 15 kwietnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie art. 10 i 13 umowy polsko - holenderska oraz przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Fundusz jest funduszem inwestycyjnym zamkniętym działającym na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm., dalej "UFI" oraz Statutu. Uczestnikiem Funduszu jest spółka kapitałowa utworzona według prawa holenderskiego - (dalej Spółka"). Spółka posiada siedzibę na terytorium Holandii i tam też jest rezydentem podatkowym. Spółka nie posiada w Polsce zakładu w rozumieniu art. 5 UPO. Spółka oświadczyła Funduszowi, że ma zamiar wystąpić z żądaniem wykupienia części (w pełni opłaconych) certyfikatów inwestycyjnych przez Fundusz w celu ich umorzenia na zasadach określonych w statucie Funduszu i zgodnie z przepisami UFI. Statut Funduszu nie dopuszcza możliwości wypłaty uczestnikom dochodów bez konieczności wykupienia certyfikatów.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Stanowisko Spółki

Ad. 1.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 UFI fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Zamknięty fundusz inwestycyjny emituje publiczne lub niepubliczne certyfikaty inwestycyjne w zależności od szczegółowych regulacji statutu.

Zgodnie z art. 139 UFI fundusz inwestycyjny zamknięty może wykupywać certyfikaty inwestycyjne, które wyemitował, jeżeli statut funduszu tak stanowi, pod warunkiem że certyfikaty zostały w pełni opłacone. Z chwilą wykupienia przez fundusz certyfikaty są umarzane z mocy prawa, a fundusz (Fundusz) zgodnie z przepisami ustawowymi niezwłocznie dokonuje wypłaty ceny wykupu na rzecz uczestnika (Spółka).

Zdaniem Funduszu, nie jest możliwe zaliczenie kwot uzyskanych z tytułu wykupu certyfikatów inwestycyjnych przez Fundusz do kategorii przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych zgodnie z art. 10 u.p.d.o.p. Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 u.p.d.o.p. "dochodem (przychodem) z udziału w zyskach z osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4a i 4b, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji)." Zatem dla klasyfikacji danego przysporzenia jako dochodu z udziału w zyskach osób prawnych konieczne jest, aby dany dochód miał swoje źródło w fakcie lub był związany z faktem posiadania akcji lub udziałów. u.p.d.o.p. nie zawiera autonomicznej w stosunku do prawa handlowego definicji udziału lub akcji. Zgodnie z art. 152 kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 4, poz. 1037 z późn. zm., dalej "k.s.h.") kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej. Zgodnie z art. 302 k.s.h. kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Udziały i akcje stanowią więc odpowiednią cześć kapitału zakładowego handlowych spółek kapitałowych. Certyfikatów inwestycyjnych nie można utożsamiać z udziałami lub akcjami spółek kapitałowych, gdyż Fundusz nie jest spółką kapitałową lecz odrębna osobą prawną. Inna niż w przypadku akcji i udziałów jest również funkcja prawno - ekonomiczna, jaką pełnią certyfikaty inwestycyjne. Zgodnie z art. 6 ust. 2 UFI certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne zamknięte reprezentują określone, przewidziane UFI oraz statutem funduszu, prawa majątkowe uczestników do proporcjonalnego udziału w wartości aktywów netto funduszu. Certyfikaty inwestycyjne inkorporują wierzytelność pieniężną wobec funduszu inwestycyjnego (L. Sobolewski, Włodyka (red.), Prawo gospodarcze i handlowe, t. 4, Prawo papierów wartościowych, s. 780).

Treścią certyfikatu jest żądanie wypłaty przez fundusz osobie uprawnionej z certyfikatu kwoty pieniężnej w wysokości wartości aktywów netto funduszu, przypadającej na certyfikat inwestycyjny, według wyceny aktywów z dnia wykupu. Z chwilą wykupienia certyfikatów inwestycyjnych przez fundusz inwestycyjny zamknięty są one umarzane z mocy prawa. W odróżnieniu od akcji i udziałów certyfikaty inwestycyjne uprawniają więc uczestnika funduszu do otrzymania określonej kwoty będącej przypadającą na niego częścią majątku funduszu inwestycyjnego. Nie dają one natomiast uczestnikom prawa do bieżącej partycypacji w zyskach osiąganych z działalności funduszu jak to ma miejsce przypadku udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcji spółek akcyjnych.

Z perspektywy uczestnika, fundusz inwestycyjny jest formą zbiorowego lokowania środków pieniężnych, co odpowiada statutowemu i ustawowemu celowi funduszu - celowi inwestycyjnemu. Natomiast w praktyce obrotu najczęstszym celem uczestnictwa w spółkach kapitałowych jest podjęcie i prowadzenie wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego. W przeciwieństwie do spółek kapitałowych fundusze inwestycyjne nie mogą prowadzić innej działalności niż inwestycyjna. Fundusz inwestycyjny stanowi formę pośredniego uczestnictwa inwestorów w operacjach na rynku finansowym (G. Kościelniak, Fundusze powiernicze, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 1998, s. 21.) i jest to jego jedyna funkcja.

Odmienność celu, w jakim nabywa się certyfikaty inwestycyjne, od celu nabycia akcji i udziałów znajduje również odzwierciedlenie w znacznie silniejszym powiązaniu posiadacza udziałów lub akcji ze spółką niż posiadacza certyfikatów inwestycyjnych z funduszem. Z udziałami i akcjami nie tylko powiązane jest prawo do dywidendy, udziału w kwocie likwidacyjnej oraz dalsze prawa o charakterze czysto majątkowym, lecz także szereg praw korporacyjnych służących ochronie interesów majątkowych udziałowców i akcjonariuszy, w tym przykładowo prawo głosu na zgromadzeniu akcjonariuszy, prawo do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników, prawo do zaskarżania uchwał, uprawnienia kontrolne. Z uczestnictwem w spółce kapitałowej wiążą się też pewne obowiązki na rzecz spółki (np. wynikający z umowy spółki obowiązek świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki lub obowiązek dopłat proporcjonalnie do posiadanych już udziałów). Substrat osobowy odgrywa doniosłą rolę w strukturze spółek kapitałowych. Szerokie uprawnienia o charakterze korporacyjnym umożliwiają udziałowcom i akcjonariuszom aktywny wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki.

W funduszach inwestycyjnych pierwszoplanową rolę odgrywa zgromadzona masa majątkowa zaś stosunkiem prawnym, który dominuje w relacjach uczestnik funduszu - fundusz jest stosunek zobowiązaniowy, a nie stosunek korporacyjny. Uczestnik udostępnia funduszowi własne środki finansowe celem podjęcia zbiorowej inwestycji, a w zamian nabywa wierzytelność pieniężną wobec funduszu w postaci prawa do udziału w majątku netto funduszu. W skład tego udziału wchodzi przyrost majątku funduszu w czasie, uzyskany w wyniku prowadzenia działalności inwestycyjnej. Uczestnik funduszu nie ma wpływu na bieżące zarządzanie funduszem i prowadzoną przez niego politykę inwestycyjną. Wyjątkowo statut funduszu inwestycyjnego zamkniętego może przewidywać powołanie rady inwestorów lub zgromadzenia inwestorów, którym nadawane są korporacyjne ściśle sprecyzowane uprawnienia kontrolne wobec funduszu.

Należy podkreślić, że w przypadku wykupu certyfikatów na podstawie art. 139 UFI następuje redystrybucja majątku, a nie dochodu funduszu. W sytuacji modelowej pierwsze i jedyne przysporzenie majątkowe na rzecz uczestników funduszu następuje w wyniku podziału majątku funduszu netto i transferu jego odpowiedniej części w chwili wykupu certyfikatów na rzecz uczestnika. Z chwilą wykupu, certyfikaty funduszu są umarzane z mocy prawa i tym samym uczestnictwo w funduszu i wszelkie roszczenia majątkowe posiadaczy certyfikatów wobec funduszu ustają. Wypłata w wyniku wykupu certyfikatów nie jest zatem podziałem zysku, lecz podziałem majątku funduszu, niezależnie od jego kondycji finansowej (zyskowności) w danym momencie. Modelowym przysporzeniem majątkowym w przypadku wspólników spółek kapitałowych jest natomiast redystrybucja zysku w postaci dywidendy. Może ona mieć jedynie miejsce, jeżeli spółka w sprawozdaniu finansowym wykaże zysk. Natomiast wypłaty dokonywane przez fundusz w związku z wykupem certyfikatów inwestycyjnych dokonywane są niezależnie od faktu osiągnięcia przez fundusz zysku na żądanie uczestnika i zgodnie z procedurą i zasadami statutu funduszu i UFI.

Należy więc przyjąć, że przychód z tytułu wypłat, który powstanie po stronie Spółki w związku z wykupieniem certyfikatów inwestycyjnych przez Fundusz powinien zostać zakwalifikowany na zasadach ogólnych zgodnie z art. 12 ust. pkt 1 u.p.d.o.p. jako majątek otrzymany w postaci pieniężnej.

Stanowisko Funduszu w pełni potwierdzają interpretacje indywidualne i postanowienia wydawane przez organy podatkowe, w tym:

Ad. 2.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 p.d.o.p. podatnicy, którzy nie maja na terytorium Polski siedziby ani zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Polski. W stanie faktycznym opisanym w niniejszym wniosku, Spółka będąca rezydentem podatkowym Holandii osiągnie przychody z tytułu uczestnictwa w zamkniętym funduszu inwestycyjnym, którego siedziba mieści się w Polsce. Tym samym Polska stanowić będzie państwo źródła dla dochodów z Funduszu osiąganych przez Spółkę.

W toku wykupu certyfikatów inwestycyjnych przez Fundusz dochodzi de facto do ich zbycia, a celem Spółki jest "wyjście z inwestycji" tzn. wyzbycie się posiadanych certyfikatów inwestycyjnych w zamian za ekwiwalent pieniężny. Spółka dokonuje zamiany aktywów tzn. w zamian za certyfikat inwestycyjny otrzymuje określoną wartość środków pieniężnych. Ponadto - jak wykazano w pkt 1 powyżej - osiągany przez Spółkę przychód z tytułu wypłat stanowi w świetle u.p.d.o.p. przychód podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Zysk osiągnięty zatem z tego typu operacji należy kwalifikować jako zysk z przeniesienia własności majątku zgodnie z art. 13 UPO. Zgodnie z art. 13 ust. 4 UPO "zyski z przeniesienia własności jakiegokolwiek majątku niewymienionego w ustępach 1, 2 i 3 podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przenoszący własność ma miejsce zamieszkania lub siedzibę". W konsekwencji, zyski osiągnięte przez Spółkę z tytułu wypłat dokonywanych przez Fundusz jako wykup certyfikatów inwestycyjnych celem ich umorzenia nie będą podlegać opodatkowaniu w Polsce, gdyż zgodnie z treścią powyższych przepisów mogą być opodatkowane jedynie w Holandii (państwo rezydencji podatkowej Spółki).

Zdaniem Funduszu, dochodom uzyskiwanym przez Spółkę nie jest możliwe przypisanie kwalifikacji dywidendy w świetle art. 10 ust. 1 i 2 UPO. Zgodnie z art. 10 ust. 5 UPO określenie dywidendy użyte w tym artykule oznacza dochód z akcji, akcji gratisowych lub praw do udziału w zyskach, akcji w górnictwie, akcji członków założycieli lub innych praw do udziału w zyskach, jak również dochód z wierzytelności dających prawo uczestniczenia z zyskach oraz dochód z innych praw w spółce, który według prawa Państwa, w którym spółka wypłacająca dywidendy ma siedzibę, jest pod względem podatkowym traktowany jako dochód z akcji. W Komentarzu do Modelowej Konwencji OECD w sprawie podatku od dochodu i majątku (dalej MK), na którym wzorowana jest UPO, w punkcie 28 Komentarza do art. 10 ust. 3 (którego odpowiednikiem jest art. 10 ust. 5 UPO) przyjęto stanowisko, że "za dywidendy uważa się nie tylko podział zysków uchwalany każdego roku przez walne zgromadzenie akcjonariuszy lecz inne zyski wyrażone w pieniądzu, takie jak premie, zyski ze sprzedaży i ukryty podział zysków. Przewidziane w artykule ulgi mają zastosowanie o tyle, o ile państwo, w którym spółka wypłacająca ma siedzibę, opodatkowuje wymienione świadczenia jako dywidendy".

Z brzmienia art. 10 ust. 5 UPO i Komentarza OECD do art. 10 ust. 3 MK wynika, że art. 10 UPO mógłby znaleźć zastosowanie w stanie faktycznym będącym przedmiotem niniejszego wniosku jedynie pod warunkiem, że przychód uzyskiwany przez Spółkę w związku z wykupem certyfikatów inwestycyjnych był traktowany na gruncie polskiego prawa podatkowego jako dywidendy. Jak dowiedziono w uzasadnieniu do stanowiska Funduszu w sprawie pytania 1 niniejszego wniosku interpretacyjnego, przychód uzyskiwany przez Spółkę w związku z wykupem certyfikatów inwestycyjnych nie stanowi przychodu (dochodu) z udziału w zyskach osób prawnych i będzie opodatkowany na zasadach ogólnych zgodnie z art. 12 u.p.d.o.p. W związku z tym, zdaniem Funduszu, uzyskany przez Spółkę przychód, nie może być kwalifikowany jako przychód z art. 10 ust. 5 UPO.

Stanowisko Funduszu w pełni potwierdzają interpretacje indywidualne, w tym:

Ad. 3

Zgodnie z art. 26 u.p.d.o.p. obowiązki płatnika powstają wobec osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej oraz będących przedsiębiorcami osób fizycznych, które dokonują wypłaty przychodu (dochodu) kwalifikowanego jako dywidendy oraz innego przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Polski. Biorąc pod uwagę, że - jak dowiedziono w uzasadnieniu do pytania 1 niniejszego wniosku - wypłaty z tytułu odkupienia certyfikatów inwestycyjnych należy zakwalifikować jako przychody ze przeniesienia własności majątku na podstawie art. 12 u.p.d.o.p., wobec Funduszu nie powstaną obowiązki płatnika z art. 26 u.p.d.o.p.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono w tym zakresie od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.