IPPB4/4511-53/15-2/JK2

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2015 r. (data wpływu 15 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za szkody wyrządzone przez gatunki zwierząt chronionych - jest:

* prawidłowe - w odniesieniu do rolników indywidualnych, gdy otrzymane odszkodowanie stanowi przychód z działalności rolniczej,

* nieprawidłowe - w odniesieniu do rolników i osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, gdy otrzymane odszkodowanie nie stanowi przychód z działalności rolniczej.

W dniu 15 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za szkody wyrządzone przez gatunki zwierząt chronionych wypłacanego rolnikom indywidualnym oraz osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest państwową jednostką budżetową, działającą na podstawie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez gatunki zwierząt chronionych tj.:

* żubry - w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym;

* wilki i rysie - w pogłowiu zwierząt gospodarskich;

* niedźwiedzie - w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych;

* bobry - w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.

Odpowiedzialność, o której mowa powyżej nie obejmuje utraconych korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć gdyby szkoda nie została wyrządzona.

Do Wnioskodawcy wpływają wnioski o wypłatę odszkodowań od: osób prawnych, osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz od rolników indywidualnych. Na podstawie złożonych wniosków dokonuje się oględzin w terenie, szacowania wartości szkody oraz wypłaca odszkodowanie, jako rekompensatę za poniesione szkody wyrządzone w wyniku działania zwierząt prawnie chronionych.

Podstawą wypłaty odszkodowania jest protokół sporządzony z oględzin składający się z dwóch części. Pierwsza dotyczy danych osobowych poszkodowanego, identyfikacji przedmiotu szkody (nr działki, rodzaj uprawy, rodzaj drzewa, sprzętu, itp.), zwierzęcia i przyczyny, która spowodowała szkodę, uwag sporządzającego protokół oraz uwag poszkodowanego do ustaleń poczynionych podczas oględzin. Druga część protokołu zawiera kalkulację szkody ze wskazaniem podstaw jej szacowania. Na końcu poszkodowany wskazuje, w jakiej formie należy dokonać płatności oraz wypłata odszkodowania. Wysokość odszkodowania nie podlega negocjacji. W przypadku, gdy poszkodowany nie zgadza się z wyceną ma prawo dochodzić innej kwoty na drodze sądowej.

Przedmiot niniejszego wniosku jest zasadny w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lipca 2013 r. w sprawie niezgodności art. 126 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627 i 628) w zakresie, w jakim ogranicza odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez bobry wyłącznie do szkód powstałych w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim, z art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Powyższe rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego powoduje rozszerzenie kręgu potencjalnych osób i podmiotów uprawnionych do roszczeń z tytułu ww. szkód o osoby niebędące rolnikami czy prowadzącymi gospodarstwa rybackie lub leśne.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie za szkody wyrządzone przez gatunki zwierząt chronionych wypłacane rolnikom indywidualnym oraz osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej stanowią przychód opodatkowany i należy im wystawić PIT-8C.

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowania za szkody wyrządzone przez gatunki zwierząt chronionych wypłacane rolnikom indywidualnym i innym osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym nie należy ww. osobom wystawiać i przesyłać deklaracji PIT-8C.

W przypadku rolników indywidualnych wypłacane odszkodowania stanowią przychód z działalności rolniczej i w związku z tym na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlegają przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów enumeratywnie wymienionych przez ustawodawcę, jako zwolnione od podatku oraz dochody, od których Minister Finansów w drodze rozporządzenia, zaniechał poboru podatku. Katalog zwolnień przedmiotowych określony w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia (z nieistotnymi w omawianej sytuacji wyjątkami) z opodatkowania otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, pod warunkiem, że ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

W przypadku odszkodowań, o których mowa, zasady ustalania wynikają wprost z przepisów art. 126 ustawy o ochronie przyrody, a w szczególności z art. 126 ust. 3, który stanowi, że oględzin i szacowania szkód, a także ustalania wysokości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego dyrektor tego parku. W kolejnych zapisach ustawy określono zasady, jakie jest zobowiązany przestrzegać Wnioskodawca dokonując wypłaty odszkodowań, tj. zgodnie z art. 126 ust. 2 ww. ustawy wysokość ustalonego odszkodowania nie może uwzględniać utraconych korzyści. Natomiast art. 126 ust. 6 ww. ustawy określa sytuacje, kiedy odszkodowanie nie przysługuje, art. 126 ust. 10 - w sprawach spornych dotyczących wysokości odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzęta, o których mowa w ust. 1, orzekają sądy powszechne.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r., osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

W myśl art. 42a ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Z opisu problemu zawartego we wniosku wynika, że zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.), Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez gatunki zwierząt chronionych takie jak żubry, wilki,wilki, rysie, niedźwiedzie, bobry. Odpowiedzialność Skarbu Państwa nie obejmuje korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć gdyby szkoda nie została wyrządzona. Oględzin i szacowania szkód, a także ustalania wysokości odszkodowania i jego wypłaty dokonuje regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego, dyrektor tego parku. Podstawą wypłaty odszkodowania jest protokół sporządzony z oględzin składający się z dwóch części. Pierwsza część dotyczy danych osobowych poszkodowanego, identyfikacji przedmiotu szkody (nr działki, rodzaj uprawy, rodzaj drzewa, sprzętu, itp.), zwierzęcia i przyczyny, która spowodowała szkodę, uwag sporządzającego protokół oraz uwag poszkodowanego do ustaleń poczynionych podczas oględzin. Druga część protokołu zawiera kalkulację ze wskazaniem podstaw jej szacowania. Wysokość odszkodowania nie podlega negocjacji. W przypadku gdy poszkodowany nie zgadza się z wyceną ma prawo dochodzić innej kwoty na drodze sądowej.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia, czy odszkodowanie za szkody wyrządzone przez gatunki zwierząt chronionych wypłacane rolnikom indywidualnym oraz osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej stanowią przychód opodatkowany i należy im wystawić PIT-8C.

Na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 przytoczonej ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, działalnością rolniczą, w rozumieniu ust. 1 pkt 1, jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:

- licząc od dnia nabycia.

Stosownie zaś do art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 4 października 2014 r., wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Nowe brzmienie przepisu - zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Nie ulega zatem wątpliwości, że szkody wyrządzone przez zwierzęta, o których mowa w przepisach o ochronie przyrody, wpływają na zmniejszenie przychodów z działalności rolniczej. Odszkodowanie ma na celu rekompensatę tych strat. Odszkodowanie to powoduje, że osoba je otrzymująca ma możliwość uzyskania przychodów z działalności rolniczej w takiej wysokości, w jakiej uzyskałaby te przychody, gdyby zwierzęta szkody nie wyrządziły. W takim przypadku odszkodowanie to należy uznać za przychód z działalności rolniczej, który nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym, Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawienia informacji PIT-8C dla tych osób.

Jeżeli natomiast otrzymane przez rolnika lub osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej odszkodowanie nie stanowi przychodu z działalności rolniczej to podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej. W takim przypadku odszkodowanie, o którym mowa w art. 126 ustawy o ochronie przyrody, stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na podmiocie dokonującym wypłaty odszkodowania ciąży obowiązek wystawienia informacji PIT-8C zgodnie z dyspozycją art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.), Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez:

* żubry - w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym;

* wilki i rysie - w pogłowiu zwierząt gospodarskich;

* niedźwiedzie - w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych;

* bobry - w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.

Odpowiedzialność, o której mowa w ust. 1, nie obejmuje utraconych korzyści (art. 126 ust. 2 ww. ustawy).

Natomiast z art. 126 ust. 3 ww. ustawy wynika, że oględzin i szacowania szkód, o których mowa w ust. 1, a także ustalania wysokości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego dyrektor tego parku.

W myśl zaś art. 126 ust. 11 cytowanej ustawy, minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa i ministrem właściwym do spraw rybołówstwa określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania przy szacowaniu szkód oraz sposób wypłaty odszkodowań za szkody, o których mowa w ust. 1, a także wzory dokumentów dotyczących szacowania szkód i wyliczania odszkodowań oraz terminy zgłoszenia i szacowania szkody, kierując się potrzebą dokonywania oceny rzeczywistej szkody oraz przyjęcia wysokości wyceny szkody według cen rynkowych.

W odniesieniu do przedmiotowego odszkodowania nie znajduje zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z literalnego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika bowiem, że aby zwolnienie mogło mieć zastosowanie zasady lub wysokość odszkodowania winny wynikać wprost z przepisów ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że przepisy prawa (ustawy lub akty wykonawcze) winny w sposób jednoznaczny określać bądź wysokość odszkodowania bądź zasady, których zastosowanie pozwoli w sposób jednoznaczny określić wysokość odszkodowania.

Powołany przepis art. 126 ustawy o ochronie przyrody, będący podstawą do wypłaty przez regionalnych dyrektorów ochrony środowiska lub dyrektorów parków narodowych odszkodowań za szkody wyrządzone przez ww. gatunki zwierząt chronionych, nie spełnia powyższych warunków, bowiem wysokość kwoty wypłacanego odszkodowania wynika z protokołu z oględzin.

Zatem, Wnioskodawca, jako płatnik, zobowiązany jest wypełnić obowiązek nałożony przez art. 42a powołanej ustawy w stosunku do osób, dla których odszkodowanie nie stanowi przychodu z działalności rolniczej, czyli wystawić informacje PIT-8C, w których należy wykazać wartość przekazanych odszkodowań tym osobom jako przychód z innych źródeł.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2w. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.