IPPB4/4511-507/15-2/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 21 kwietnia 2015 r. (data wpływu 23 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 2014 r. Wnioskodawczyni samotnie, bez udziału innych osób wychowywała małoletnie dziecko (syna Juliusz Z., lat 9), mając dochód z pracy najemnej, opodatkowany na zasadach ogólnych (PIT-37).

W styczniu 2014 r. Wnioskodawczyni zamieszkała wraz z ww. synem w mieszkaniu będącym od roku 2006 Jej własnością, wyprowadzając się od męża (Konrad Robert Z. - będący także ojcem wymienionego Juliusza Z.).

Fakt zamieszkania tylko i wyłącznie z synem od początku 2014 r. zostało poświadczone przez Wspólnotę Mieszkaniową pismem z dnia 20 marca 2015 r.

Z mężem od 2006 r. Wnioskodawczyni miała rozdzielność majątkową (akt notarialny Repozytorium A).

Od stycznia 2014 r. Wnioskodawczyni faktycznie sama zajmuje się wychowaniem syna, nie prowadząc z drugim rodzicem wspólnego gospodarstwa domowego.

Ojciec w praktyce nie podejmował żadnego wysiłku wychowawczego - zasądzone alimenty były i są płacone nieregularnie i w niepełnej zasądzonej wysokości. Dziecko spędzało czas z ojcem maksymalnie 3 dni w miesiącu.

W czerwcu 2014 r. Wnioskodawczyni złożyła pozew do Sądu o alimenty, które w wysokości 700 zł (poczynając od czerwca 2014 r. wraz z ustawowymi odsetkami) zostały Wnioskodawczyni przyznane wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 14 października 2014 r.

Z powództwa Wnioskodawczyni, w marcu 2015 r. Wnioskodawczyni wniosła pozew do Sądu o rozwód. Na wezwanie Sądu Wnioskodawczyni wypracowała z ojcem dziecka porozumienie dotyczące sprawowania opieki nad małoletnim synem i oczekują na rozprawę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy biorąc pod uwagę fakt faktycznego samodzielnego wychowywania dziecka w 2014 r., opisany w pkt 68 Wnioskodawczyni może rozliczyć się z dochodu uzyskanego w 2014 r. na zasadach obowiązujących osoby samotnie wychowujące dziecko.

Zdaniem Wnioskodawczyni.

W ocenie ww. faktów życie małoletniego syna podatnika koncentrowało się i koncentruje w miejscu zamieszkania matki (zaświadczenie ze Wspólnoty mieszkaniowej), cały ciężar systematycznej, codziennej opieki, dbałości o rozwój i zdrowie dziecka oraz odpowiedzialność za jego wychowanie spoczywa tylko i wyłącznie na Wnioskodawczyni od 2014 r., mimo zasądzenia i (sporadycznego) wypłacania alimentów w 2014 przez ojca dziecka. Ponieważ inne warunki pozwalające rozliczać się z dochodu na zasadach obowiązujących osoby samotnie wychowujące dziecko są również spełnione (to jest małoletniość oraz brak dochodów opodatkowanych na zasadach specjalnych), Wnioskodawczyni uważa, że jest uprawniona do rozliczenia się z podatku dochodowego za 2014 na tych zasadach.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 i 9 powołanej ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (za wyjątkiem odnoszącym się do przychodów dotyczących tzw. najmu prywatnego) lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1. Dodatkowo należy zauważyć, że termin do złożenia wniosku o zastosowanie preferencyjnej formy opodatkowania dochodów, o której mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - a wynikający z art. 45 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 10 tej ustawy - jest terminem materialno-prawnym i nie podlega przywróceniu, co z kolei oznacza, że po jego upływie podatnik traci prawo do skorzystania z tego uprawnienia.

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia. W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnego sposobu opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci po spełnieniu łącznie następujących warunków:

Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.

Jak z powyższego wynika, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy.

Aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4, należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dziecko.

Osobami samotnie wychowującymi dziecko są przede wszystkim ci rodzice (przysposabiający) lub opiekunowie, którzy pozostają w stanie wolnym. Dotyczy to zarówno osób, które nigdy nie zawierały związku małżeńskiego (panna, kawaler), osób, których związek małżeński ustał wskutek śmierci współmałżonka (wdowa, wdowiec) - z wyjątkiem roku podatkowego, w którym zdarzenie to nastąpiło - jak i osób, których związek małżeński został rozwiązany poprzez orzeczenie rozwodu (rozwódka, rozwodnik). W tym ostatnim przypadku należy uznać, że status osoby rozwiedzionej nabywa się dopiero poprzez prawomocne orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa. Uzyskanie w danym roku podatkowym jedynie nieprawomocnego orzeczenia o rozwodzie, nie pozwala na uznanie danej osoby za samotnie wychowującą dziecko.

Problemem przy ustaleniu statusu osoby samotnie wychowującej dziecko jest to, że w niektórych przypadkach pozostaje dwoje rodziców czy też opiekunów. Istotne jest wówczas, którą z tych osób należy uznać za "osobę samotnie wychowującą dziecko". Z pewnością bowiem tylko jedna osoba (spośród obydwu rodziców) może być uznana za samotnie wychowująca dziecko w danym czasie. W doktrynie i w praktyce przeważa stanowisko, zgodnie z którym decydujące znaczenie ma tutaj kryterium formalne, jakim jest orzeczenie sądu o powierzeniu władzy rodzicielskiej. Osobami samotnie wychowującymi dzieci mogą być również, wyjątkowo, niektóre osoby pozostające w związku małżeńskim.

Dotyczy to osób, wobec których orzeczono separację. Nabycie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko wymaga prawomocnego orzeczenia o separacji małżonków. Uzyskanie w danym roku nieprawomocnego orzeczenia w tym względzie nie pozwala na wspólne rozliczenie się z wychowywanym dzieckiem.

Dotyczy to również osób, których małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich. Skutek taki następuje na mocy orzeczenia sądowego. Podobnie jak w przypadku orzeczeń rozwodowych, także i w tym przypadku nabycie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko następuje dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądowego w tej kwestii. W przypadku, gdy dana osoba po orzeczeniu rozwodu i pozbawieniu poprzedniego współmałżonka władzy rodzicielskiej, zawrze kolejny związek małżeński, nie jest ona uznawana za osobę samotnie wychowującą dziecko. Władza rodzicielska musi być bowiem wyłączona zarówno w stosunku do poprzedniego współmałżonka jak i względem obecnego (aktualnego) małżonka podatnika, aby mógł on być uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Osobami samotnie wychowującym dziecko mogą być również te osoby, których małżonek odbywa karę pozbawienia wolności. Dotyczy to przypadków faktycznego wykonywana tej kary, tzn. sytuacji, w której małżonek tej osoby nie przebywa na wolności.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawczyni nie można uznać za "osobę samotnie wychowującą dziecko", bowiem jak wskazano we wniosku, cyt.: "w marcu 2015 r. Wnioskodawczyni wniosła pozew do Sądu o rozwód". Z powyższego wynika, że Wnioskodawczyni w 2014 r. pozostawała w związku małżeńskim, nie posiadała prawomocnego orzeczenia o separacji małżonków i obecnie jest w trakcie postępowania rozwodowego.

Zatem Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2014 według zasad określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.