IPPB4/4511-432/15-2/JK - Ustalenie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2015 r. (data wpływu 7 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca był związany umową o pracę ze Spółką Akcyjną (zwana dalej Spółką). Spółka rozwiązała stosunek pracy z Wnioskodawcą. Wnioskodawca uznał, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem przepisów i złożył przeciwko Spółce pozew o zapłatę. W dniu 29 sierpnia 2013 r. Wnioskodawca oraz Spółka zawarli ugodę sądową na podstawie której:

* Spółka zobowiązała się zapłacić Wnioskodawcę z tytułu nienależnego rozwiązania umowę od pracę kwotę odszkodowania w wysokości 478.695,75 zł (zwaną dalej "kwotą odszkodowania"),

* Spółka zobowiązana została do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty odszkodowania w 12 miesięcznych ratach, przy czym zastrzeżono, że w sytuacji powstania opóźnienia w zapłacie jakiejkolwiek raty, spowoduje to natychmiastową wymagalność całej pozostałej do zapłaty kwoty odszkodowania.

* Spółka i Wnioskodawca ustalili, że zapłata kwoty odszkodowania wyczerpie wszelkie roszczenia pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą.

Wnioskodawca wskazał, że ani wysokość ani zasady ustalania opisanej kwoty odszkodowania nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, ale zostały ustalone przez obie strony (Wnioskodawcę i Spółkę) w trakcie posiedzenia sądowego w drodze negocjacji w celu ugodowego zakończenia sporu w ten sposób, że Spółka zapłaci Wnioskodawcy kwotę odszkodowania, która wyczerpie wszelkie roszczenia stron.

W związku z tym, że Spółka nie wywiązywała się z terminowej zapłaty poszczególnych rat kwoty odszkodowania, Wnioskodawca podjął wobec Spółki działania windykacyjne. W wyniku tych działań, w 2014 r. Wnioskodawca uzyskał jednorazowo zapłatę kwoty odszkodowania oraz uzyskał zapłatę odsetek za zwłokę. Spółka wypłacając na rzecz Wnioskodawcy kwotę odszkodowania, uznała że kwota odszkodowania podlega zwolnieniu od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie pobrała od wypłacanej kwoty odszkodowania w imieniu Wnioskodawcy zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych. Pobrana została zaliczka na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłacanej kwoty odsetek za zwłokę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wypłacona Wnioskodawcy kwota odszkodowania podlega zwolnieniu od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g) tego przepisu.

Należy zaznaczyć, że zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Zwolnieniu podlegają także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a-b). W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o p.d.o.f., wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Na mocy tegoż przepisu, wolne od podatku są inne odszkodowania niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wymienionymi powyżej. Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowej sprawie nie może mieć zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem wysokość lub zasady ustalania kwoty odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw.

W ocenie Wnioskodawcy wypłacona przez Spółkę kwota odszkodowania na mocy ugody sądowej, korzysta, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ze zwolnienia od opodatkowania w pełnej wysokości określonej w tej ugodzie, tj. w kwocie 478.695,75 zł. Zostały spełnione warunki warunkując zastosowanie zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, tj:

* kwota odszkodowania wynika tytułu zawartej ugody sądowej,

* kwota odszkodowania nie została uzyskana przez Wnioskodawcę z tytułu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej,

* kwota odszkodowania nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby uzyskać gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast w myśl z art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Za przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, uważa się, w myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy, wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem jest również przedmiotowa kwota pieniężna wynikająca z ugody sądowej.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Nowe brzmienie przepisu - zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g) tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Powyższe wskazuje, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

W związku z faktem, że jak sam Wnioskodawca wskazał ani wysokość ani zasady ustalania opisanej kwoty odszkodowania nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, ale zostały ustalone przez obie strony (Wnioskodawcę i Spółkę) w trakcie posiedzenia sądowego w drodze negocjacji, zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, nie ma zastosowania.

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub inne zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegająca na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie ww. przepisu (art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) opodatkowaniu podatkiem dochodowym - jako wyłączone ze zwolnienia - podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca był związany umową o pracę ze spółką B. Spółka Akcyjna. Spółka rozwiązała stosunek pracy z Wnioskodawcą. Wnioskodawca uznał, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem przepisów i złożył przeciwko Spółce pozew o zapłatę. W dniu 29 sierpnia 2013 r. Wnioskodawca oraz Spółka zawarli ugodę sądową na podstawie której: Spółka zobowiązała się zapłacić Wnioskodawcę z tytułu nienależnego rozwiązania umowę od pracę kwotę odszkodowania w wysokości 478.695,75 zł w 12 miesięcznych ratach, przy czym zastrzeżono, że w sytuacji powstania opóźnienia w zapłacie jakiejkolwiek raty, spowoduje to natychmiastową wymagalność całej pozostałej do zapłaty kwoty odszkodowania. Spółka i Wnioskodawca ustalili, że zapłata kwoty odszkodowania wyczerpie wszelkie roszczenia pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą. Wnioskodawca wskazał, że ani wysokość ani zasady ustalania opisanej kwoty odszkodowania nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, ale zostały ustalone przez obie strony (Wnioskodawcę i Spółkę) w trakcie posiedzenia sądowego w drodze negocjacji w celu ugodowego zakończenia sporu w ten sposób, że Spółka zapłaci Wnioskodawcy kwotę odszkodowania, która wyczerpie wszelkie roszczenia stron. W związku z tym, że Spółka nie wywiązywała się z terminowej zapłaty poszczególnych rat kwoty odszkodowania, Wnioskodawca podjął wobec Spółki działania windykacyjne. W wyniku tych działań, w 2014 r. Wnioskodawca uzyskał jednorazowo zapłatę kwoty odszkodowania oraz uzyskał zapłatę odsetek za zwłokę.

Wobec powyżej przedstawionego stanu faktycznego, należy wskazać, że zawarta między Wnioskodawcą, a pracodawcą ugoda stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Zgodnie z art. 917 ustawy - Kodeks cywilny, strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody, której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Odszkodowanie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą Wnioskodawcy). Odszkodowanie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki Wnioskodawca mógłby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.

W związku z powyższym, należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie przyznane Wnioskodawcy na zaspokojenie roszczeń wynikających z łączącego strony stosunku pracy nie może również podlegać zwolnieniu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, bowiem wypłacone świadczenie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Końcowo, podkreslić należy, że niniejsza interpretacja stanowi ocenę stanowiska Wnioskodawcy tylko wyłącznie adekwatnie do zadanego pytania (tylko odnośnie skutków podatkowych wypłaty kwoty odszkodowania). Tutejszy organ nie dokonywał oceny stanowiska Wnioskodawcy odnośnie skutków podatkowych wypłaty odsetek ustawowych, gdyż nie było to przedmiotem interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. Nr 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.