IPPB4/4511-33/16-4/JK3 - Ustalenie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 stycznia 2016 r. (data wpływu 13 stycznia 2016 r.) uzupełniony pismem z dnia 17 lutego 2016 r. (data nadania 20 lutego 2016 r., data wpływu 23 lutego 2016 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie z dnia 12 lutego 2016 r. Nr IPPB4/4511-33/16-2/JK3, (data nadania 12 lutego 2016 r., data doręczenia 15 lutego 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 stycznia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/4511-33/16-2/JK3 z dnia 12 lutego 2016 r. (data nadania 12 lutego 2016 r., data doręczenia 15 lutego 2016 r.) tut. organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia przedmiotowego wniosku.

Pismem z dnia 17 lutego 2016 r. (data nadania 20 lutego 2016 r., data wpływu 23 lutego 2016 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Dnia 30 czerwca 2015 r. podczas przebywania na urlopie macierzyńskim Wnioskodawczyni otrzymała od pracodawcy - X. - pismo informujące o rozwiązaniu z Wnioskodawczynią bez wypowiedzenia z winy pracownika (dyscyplinarnie) umowę o pracę zawartą w dniu 1 stycznia 2010 r.

Następnie dnia 1 lipca 2015 r. Wnioskodawczyni otrzymała świadectwo pracy z rozwiązaniem umowy o pracę dyscyplinarnie art. 30 paragraf 1 pkt 3 w związku z art. 52 paragraf 1 pkt 1 i 3 ustawy - Kodeks pracy. Od powyższego Wnioskodawczyni złożyła pozew do Sądu Rejonowego w A. Na pierwszej rozprawie dnia 14 października 2015 przed Sądem Rejonowym w A., doszło do zawarcia ugody pomiędzy Wnioskodawczynią a X., w której to pracodawca zobowiązał się wydać nowe świadecwto, w którym to umowa o pracę uległa rozwiązaniu z dniem 30 czerwca 2015 r. na mocy porozumienia stron, a także, zapłacić na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 9228,00 zł brutto tytułem odszkodowania w terminie do dnia 31 grudnia 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności (całości treści ugody Wnioskodawczyni załączyła do niniejszego wniosku). Pracodawca wydał Wnioskodawczyni nowe świadectwo pracy zgodnie z treścią zawartej ugody oraz dnia 3 grudnia 2015 r. wypłacił kwotę 7567,00 zł tytułem "odszkodowanie ugoda sądowa". Pracodawca od kwoty zapisanej w ugodzie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 1.661,00 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy do odszkodowania zasądzonego na rzecz Wnioskodawczyni w ugodzie sądowej w kwocie 9.228,00 zł brutto ma zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, do odszkodowania zasądzonego w ugodzie sądowej na Jej rzecz - w kwocie 9.228,00 zł brutto - ma zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT - wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

* otrzymanych, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

* dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono.

Żaden z ww. wyjątków nie dotyczy sprawy Wnioskodawczyni, ponieważ odszkodowanie nie jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą ani nie dotyczy korzyści, jakie by osiągnęła, gdyby nie wyrządzono Jej szkody. W związku z powyższym, Wnioskodawczyni uważa, że to odszkodowanie, o którym mowa powinno być wolne od podatku dochodowego w związku z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast w myśl z art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Za przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, uważa się, w myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy, wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem jest również przedmiotowa kwota pieniężna wynikająca z ugody sądowej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że dnia 30 czerwca 2015 r. podczas przebywania na urlopie macierzyńskim Wnioskodawczyni otrzymała od pracodawcy pismo informujące o rozwiązaniu z Wnioskodawczynią bez wypowiedzenia z winy pracownika (dyscyplinarnie) umowę o pracę zawartą w dniu 1 stycznia 2010 r. Następnie dnia 1 lipca 2015 r. Wnioskodawczyni otrzymała świadectwo pracy z rozwiązaniem umowy o pracę dyscyplinarnie art. 30 § 1 pkt 3 w związku z art. 52 § 1 pkt 1 i 3 ustawy - Kodeks pracy. Od powyższego Wnioskodawczyni złożyła pozew do Sądu Rejonowego w A. Na pierwszej rozprawie dnia 14 października 2015 przed Sądem Rejonowym w A., doszło do zawarcia ugody pomiędzy Wnioskodawczynią a pracodawcą, w której to pracodawca zobowiązał się wydać nowe świadecwto, w którym to umowa o pracę uległa rozwiązaniu z dniem 30 czerwca 2015 r. na mocy porozumienia stron, a także, zapłacić na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 9228,00 zł brutto tytułem odszkodowania w terminie do dnia 31 grudnia 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności. Pracodawca wydał Wnioskodawczyni nowe świadectwo pracy zgodnie z treścią zawartej ugody oraz dnia 3 grudnia 2015 r. Wypłacił kwotę 7567,00 zł tytułem "odszkodowanie ugoda sądowa". Pracodawca od kwoty zapisanej w ugodzie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 1.661,00 zł.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Nowe brzmienie przepisu - zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g) tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Powyższe wskazuje, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Przepis art. 52 § 1 ustawy - Kodeks pracy stanowi, że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

Stosownie do treści art. 30 § 1 pkt 1 ww. ustawy, umowę o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron.

Jednakże należy zauważyć, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania. Wobec tego, zawarta między Wnioskodawczynią a byłym pracodawcą ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Zgodnie z art. 917 powołanej powyżej ustawy, strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W związku z tym należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie przyznane Wnioskodawczyni nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub inne zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegająca na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie ww. przepisu (art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) opodatkowaniu podatkiem dochodowym - jako wyłączone ze zwolnienia - podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody (ugody w rozumieniu art. 917 k.c.), której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Odszkodowanie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą Wnioskodawczyni). Odszkodowanie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki Wnioskodawczyni mogłaby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.

W związku z powyższym, należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie przyznane Wnioskodawczyni na zaspokojenie roszczeń wynikających z łączącego strony stosunku pracy nie może podlegać zwolnieniu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, bowiem wypłacone świadczenie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Tym samym wypłacona Wnioskodawczyni kwota stanowi przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym, od osób fizycznych. Kwotę tę Wnioskodawczyni powinna wykazać w zeznaniu podatkowym za 2015 r. i opodatkować łącznie z pozostałymi dochodami osiągniętymi w 2015 r.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. Nr 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.