IPPB4/4511-175/15-2/JK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 2 lutego 2015 r. (data wpływu 5 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 5 lutego 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Małżonkowie Bohdan i Janina T. zamieszkiwali wspólnie w mieszkaniu własnościowym, przy ul. O. w W. W dniu 27 stycznia 2012 r. zmarł Bohdan T. W wyniku postanowienia Sądu stwierdzającego nabycie spadku, spadek po zmarłym nabyli jego żona Janina T. oraz dzieci Irena J. (Wnioskodawczyni) i Dariusz T., w częściach równych, po 1/3 każde z nich, w tym m.in. prawo do nieruchomości w W. przy ul. O. W dniu 28 listopada 2014 r. zmarła Janina T. Spadek po niej dziedziczą w drodze ustawy jedyni spadkobiercy w częściach równych, tj. rodzeństwo: Irena J. (Wnioskodawczyni) i Dariusz T., po 1/2 każde z nich. W skład spadku po zmarłej Janinie T.ej wchodzi między innymi jej udział 1/3 we wzmiankowanej powyżej nieruchomości przy ulicy O. w W.

Obecnie spadkobiercy planują przeprowadzić następujące postępowania: o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej Janinie T.ej oraz o dział spadku po zmarłych Bohdanie T.m oraz Janinie T.ej i zniesienie współwłasności nieruchomości przy ul. O. i przekazanie całości nieruchomości Dariuszowi T.emu z obowiązkiem dokonania spłaty na rzecz Wnioskodawczyni. Spłata nie będzie przekraczała wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego dotyczącego tej nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym powyżej stanie faktycznym, tj. w przypadku spłaty Wnioskodawczyni przez Dariusza T.ego z tytułu nabycia przez niego na własność wzmiankowanej we wniosku nieruchomości przy ul. O. w W. (na skutek sądowego działu spadku i zniesienia współwłasności), otrzymana przez Wnioskodawczynię od drugiego ze spadkobierców - tytułem spłaty - kwota pieniężna, nieprzewyższająca jej udziału w masie spadkowej, będzie stanowić dochód i podlegać w związku z tym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy też nie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, na skutek spłaty od brata Dariusza T.ego tytułem nabycia przez niego na własność wzmiankowanej we wniosku nieruchomości (na skutek sądowego działu spadku i zniesienia współwłasności), nie uzyska ona żadnego przychodu, skoro nabyła już udział w spadku, a następnie - w drodze przeprowadzonego przed sądem postępowania o dział spadku - jedynie spienięży ten udział uzyskując od brata jego równowartość w złotych polskich, tytułem zniesienia współwłasności i spłaty. W jej ooenie, byłoby nie do przyjęcia objęcie opodatkowaniem - na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłata, w sytuacji, gdy spłata ta nie będzie przewyższać jej udziału w spadku.

Dziedziczenie, bez względu na to, czy następuje na podstawie ustawy, czy testamentu, należy rozumieć, jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz działu spadku stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności, lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Wnioskodawczyni wraz z bratem dokona działu spadku po rodzicach i na skutek tego działu spadku wzmiankowaną nieruchomość przy ulicy O. w W. nabędzie na własność brat Wnioskodawczyni, który na rzecz Wnioskodawczyni uiści tytułem spłaty kwotę, która nie przekroczy udziału Wnioskodawczyni w spadku. Ze względu na to, że otrzymana przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku kwota nie przekroczy jej udziału w spadku, nie spowoduje to powstania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w artykule 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350 z późn. zm.).

Powyższe stanowisko było już niejednokrotnie przedmiotem rozważań sądów i organów podatkowych, a jego potwierdzenie zostało wyrażone m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11, czy wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 marca 2013 r., sygn. akt I SA/Po 918/12, a także w wydanej w wyniku tego orzeczenia interpretacja indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 sierpnia 2013 r., Nr ILPB2/415-422/12/13-S/TR, jak również w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 stycznia 2014 r., Nr IPTB2/415-704/13-4/JR. Z przytoczonych powyżej wyroków i interpretacji indywidualnych jasno wynika, że spłata otrzymana przez jednego spadkobiercę od drugiego, przy dziale spadku, w części nie przekraczającej wartości udziału spadku, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako przychód z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości. Sądy zgodnie potwierdzają, że dział spadku mieści się w pojęciu dziedziczenia, które podlega opodatkowaniu podatkiem od darowizn i spadków.

Tym samym, sądy wyraźnie wykluczają możliwość opodatkowania tego samego przysporzenia zarówno podatkiem od darowizn i spadków, jak i podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Taki stan rzeczy byłby również nie do przyjęcia na gruncie Konstytucji RP, gdyż prowadziłoby do podwójnego opodatkowania tego samego przychodu, a tym samym byłby naruszeniem art. 84 Konstytucji RP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Podkreślić należy, że przepis cytowanego wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych, formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości bądź udziału w niej upłynęło 5 lat, sprzedaż nieruchomości nie podlega w ogóle opodatkowaniu. Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedna lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego - jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Jednak zgodnie z art. 1036 Kodeksu cywilnego, istnieje możliwość rozporządzenia przez spadkobierców prawem lub rzeczą należącą do spadku, mimo istnienia współwłasności, jeśli następuje to za zgodną wolą wszystkich spadkobierców.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

W myśl art. 211 i 212 ww. ustawy, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z treści wniosku wynika, że w wyniku spadkobrania po zmarłym w dniu 27 stycznia 2012 r. ojcu oraz po zmarłej 28 listopada 2014 r. matce Wnioskodawczyni wraz z bratem odziedziczyli nieruchomość w Warszawie. Obecnie spadkobiercy planują przeprowadzić dział spadku po zmarłych rodzicach i zniesienie współwłasności nieruchomości oraz przekazanie całości tej nieruchomości bratu z obowiązkiem dokonania spłaty na rzecz Wnioskodawczyni. Spłata nie będzie przekraczała wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego dotyczącego tej nieruchomości.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności kwoty nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego, a umowa zostanie zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W rezultacie na Wnioskodawczyni z tytułu otrzymania spłaty, nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Odnosząc się do powołanych we wniosku wyroków sądowych, należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację. Orzeczenia sądów administracyjnych nie stanowią wiążącej wykładni ani źródła prawa powszechnie obowiązującego, tym samym nie stanowią podstawy wydania interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.