IPPB4/4511-159/16-4/MS - Określenie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 29 stycznia 2016 r. (data wpływu 11 lutego 2016 r.) uzupełnione pismem z dnia 29 marca 2016 r. (data nadania 29 marca 2016 r., data wpływu 4 kwietnia 2016 r.) na wezwanie Nr IPPB4/415-159/16-2/MS z dnia 14 marca 2016 r. (data nadania 14 marca 2016 r., data doręczenia 21 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/4511-159/16-2/MS z dnia 14 marca 2016 r. (data nadania 14 marca 2016 r., data doręczenia 21 marca 2016 r.) tut. organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku o doprecyzowanie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego.

Pismem z dnia 29 marca 2016 r. (data nadania 29 marca 2016 r., data wpływu 4 kwietnia 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca był zatrudniony w S. Sp. z o.o. w okresie od dnia 2 maja 2011 r. do dnia 28 lutego 2015 r. na stanowisku dyrektora ds. eksploatacji składowiska. Stosunek pracy ustał na skutek wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Od przedmiotowego wypowiedzenia Wnioskodawca wniósł odwołanie do Sądu Pracy - Sądu Rejonowego, VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (domagając zasądzenia na Jego rzecz odszkodowania w wysokości 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia umowy o pracę w związku z nieuzasadnionym w Jego ocenie wypowiedzeniem umowy o pracę przez S. Sp. z o.o. Na rozprawie w dniu 27 października 2015 r. Strony zawarły ugodę sądową na mocy której pozwana - S. Sp. z o.o. zobowiązała się wypłacić na rzecz Wnioskodawcy kwotę 15.000,00 zł brutto tytułem "wcześniejszego rozstrzygnięcia sporu bez rozstrzygania o zasadności roszczenia". Kwota została Wnioskodawcy wypłacona w wysokości pomniejszonej o zaliczkę na podatek dochodowy oraz składki ZUS.

W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca doprecyzował, że odszkodowanie na rzecz Wnioskodawcy nie zostało przyznane i wypłacone na podstawie konkretnego przepisu powszechnie obowiązującego prawa. W ocenie Wnioskodawcy jednakże nie zmienia to faktu, że świadczenie wypłacone na jego rzecz miało charakter stricte odszkodowawczy, zostało Mu przyznane na podstawie ugody zawartej przed Sądem Pracy i z tych przyczyn winno podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi bowiem "inne odszkodowanie", o którym mowa w powyższym przepisie i zostało otrzymane na podstawie ugody sądowej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy S. Sp. z o.o. zasadnie odprowadziła zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od ww. świadczenia.

2. Czy wypłacona tytułem zawartej w dniu 27 października 2015 r. ugody sądowej opisanej w pkt 80 podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Świadczenie wypłacone na rzecz Wnioskodawcy na podstawie zawartej w dniu 27 października 2015 r. ugody, pomimo jej literalnego brzmienia, miało charakter stricte odszkodowawczy mieszczący się w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na tej podstawie winno podlegać w całości zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym. Na powyższe wskazuje w pierwszej kolejności, że Wnioskodawca domagał się w postępowaniu przed Sądem Pracy odszkodowania, o którym mowa w art. 45 k.p. w zw. z art. 47^1, k.p. w wysokości 39.000,00 zł. Co za tym idzie określona w ugodzie kwota nie przekracza wysokości odszkodowania wynikającej z przepisów prawa. Dodatkowo okoliczność sprawy wskazują w sposób jednoznaczny, że wypłacone na rzecz Wnioskodawcy świadczenie stanowiło rekompensatę za rozwiązanie z Nim umowy o pracę i z tego względu w ocenie Wnioskodawcy stanowi "inne odszkodowanie otrzymane na podstawie ugody sądowej", o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast na podstawie art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502), z wyjątkiem:

Nowe brzmienie przepisu - zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. #8722; Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Nadmienić należy, jeśli chodzi o pkt 3b omawianego przepisu, że na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie "inne" rozumie się odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne odszkodowania lub zadośćuczynienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, a także, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy. Jednakże koniecznym jest, aby te inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane były na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Dla ustalenia, czy określone świadczenie jest w rzeczywistości odszkodowaniem, istotne jest zbadanie jego charakteru, przy czym bez znaczenia jest okoliczność, czy zostało ono w ugodzie sądowej nazwane odszkodowaniem czy też nie.

Zakres zwolnienia wynikający z brzmienia tegoż przepisu obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści. Ustawodawca w tym przepisie wyraźnie wyłączył odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści z zakresu wymienionego powyżej zwolnienia. Tym samym, wypłaty w zakresie utraconych korzyści podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie jest racjonalne. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie podatnik, który korzyść utracił, znalazłby się w sytuacji korzystniejszej niż podatnik, który korzyść osiągnął.

Natomiast stratą jest niewątpliwie pomniejszenie majątku poszkodowanego. Polega ona na uszczupleniu aktywów, albo na przybyciu pasywów. Odszkodowanie za stratę ma na celu wyrównanie uszczerbku w majątku na skutek zdarzeń, za które inna osoba ponosi odpowiedzialność.

Jak już wyjaśniono, zakres zwolnienia wynikający z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca był zatrudniony w S. Sp. z o.o. w okresie od dnia 2 maja 2011 r. do dnia 28 lutego 2015 r. na stanowisku dyrektora ds. eksploatacji składowiska. Stosunek pracy ustał na skutek wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Od przedmiotowego wypowiedzenia Wnioskodawca wniósł odwołanie do Sądu domagając zasądzenia na Jego rzecz odszkodowania w wysokości 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia umowy o pracę w związku z nieuzasadnionym w Jego ocenie wypowiedzeniem umowy o pracę. Na rozprawie w dniu 27 października 2015 r. Strony zawarły ugodę sądową, na mocy której pozwany zobowiązał się wypłacić na rzecz Wnioskodawcy kwotę 15.000,00 zł brutto tytułem "wcześniejszego rozstrzygnięcia sporu bez rozstrzygania o zasadności roszczenia". Kwota została Wnioskodawcy wypłacona w wysokości pomniejszonej o zaliczkę na podatek dochodowy oraz składki ZUS. Odszkodowanie na rzecz Wnioskodawcy nie zostało przyznane i wypłacone na podstawie konkretnego przepisu powszechnie obowiązującego prawa.

Wskazać należy, że w myśl art. 50 § 3 Kodeksu pracy, jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie.

Odszkodowanie, o którym mowa w § 3, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące (art. 50 § 4 ww. Kodeksu).

Z uwagi na fakt zawarcia w niniejszej sprawie ugody wskazać należy, że jest ona jako jeden z typów umowy - uregulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.). Zgodnie z art. 917 tego Kodeksu, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron.

Zauważyć należy, że zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b, bowiem wypłacona kwota ma zrekompensować Wnioskodawcy utracone korzyści (utracone dochody) jakie mógłby osiągnąć, gdyby nadal był zatrudniony. Zakres zwolnienia wynikający z brzmienia tegoż przepisu obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że kwota odszkodowania wypłacona Wnioskodawcy, na mocy zawartej ugody sądowej - na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych #8722; stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem pracodawca prawidłowo pobrał i wpłacił do właściwego urzędu skarbowego podatek dochodowy od osób fizycznych od wypłaconego odszkodowania.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.