IPPB4/4511-1362/15-4/JK3

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku (data wpływu 26 listopada 2015 r.), uzupełniony pismem z dnia 19 stycznia 2016 r. (data nadania 20 stycznia 2016 r., data wpływu 21 stycznia 2016 r.) na wezwanie z dnia 11 stycznia 2016 r. Nr IPPB4/4511-1362/15-2/JK3 (data nadania 12 stycznia 2016 r., data doręczenia 15 stycznia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 26 listopada 2015 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 11 stycznia 2016 r. Nr IPPB4/4511-1362/15-2/JK3, (data nadania 12 stycznia 2016 r., data doręczenia 15 stycznia 2016 r.) tutejszy Organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku.

Pismem z dnia 19 stycznia 2016 r. (data nadania 20 stycznia 2016 r., data wpływu 21 stycznia 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Dnia 11 grudnia 2012 r. na mocy aktu notarialnego została sporządzona umowa darowizny, dzięki której Wnioskodawca otrzymał działki o Nr 39/6 i Nr 39/7 położonych w miejscowości S., gm. P. Dnia 26 maja 2014 r. Wnioskodawca otrzymał od Wojewody zawiadomienie o wydaniu decyzji z dnia 22 maja 2014 r. na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych zbiornika wodnego w miejscowości J. na rzece W., gm. P. Z tej treści Wnioskodawca dowiedział się, że na ww. działkach będą prowadzone prace budowlane i od dnia ww. decyzji przechodzą one na Skarb Państwa ze skutkiem natychmiastowym. Dnia 3 lipca 2014 r. decyzja stała się ostateczna. Od tego momentu prowadzono negocjacje w sprawie odszkodowania za zabrane nieruchomości. Dnia 14 lipca 2014 r. w obecności Pani Anety M. oraz Pana Józefa K., którzy reprezentowali Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych odbyło się spotkanie, na którym zaproponowano Wnioskodawcy kwotę odszkodowania, którą odrzucił. Ze spotkania został sporządzony protokół. Przez kilka następnych miesięcy toczyło się postępowanie odszkodowawcze. Zawiadomieniem z dnia 11 marca 2015 r. Wnioskodawca został poinformowany o toku sprawy. Wraz z korespondencją otrzymał również wyciąg z operatu szacunkowego. Decyzjami z dnia 15 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca otrzymał ostateczną wycenę działek Nr 39/6 oraz Nr 39/7, a w dniach 28 maja 2015 r. i 1 czerwca 2015 r. zostały przelane na konto Wnioskodawcy pieniądze w wysokości 20.251 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z zaistniałą sytuacją Wnioskodawca musi zapłacić podatek dochodowy od otrzymanego odszkodowania.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Uważa, że powinien zostać zwolniony z płacenia podatku dochodowego od kwoty jaka otrzymał za działki, z których został wywłaszczony. Teren został odebrany Wnioskodawcy wbrew Jego woli dla dobra ogółu. Gdyby nie prowadzone prace budowlane, ww. działki byłyby nadal w posiadaniu Wnioskodawcy i chciał żeby tak było przez kolejne lata, tym bardziej, że grunty te zostały podarowane Wnioskodawcy przez rodziców, którzy byli w ich posiadaniu przez długie lata. Działki decyzją Wojewody stały się własnością Skarbu Państwa, a nie osoby prywatnej.

Ponadto otrzymane pieniądze nie pochodzą ze sprzedaży, ale są odszkodowaniem za poniesione przez Wnioskodawcę straty pod przedmiotową inwestycję celu publicznego jakim jest zbiornik przeciwpowodziowy, który podlegał tzw. "specustawie". Poza tym w obecnej chwili Wnioskodawca znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Jako jedyny żywiciel rodziny czteroosobowej byłoby mu ciężko zapłacić podatek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu zacytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest uzyskanie przychodu między innymi z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Z treści stanu faktycznego wynika, że dnia 11 grudnia 2012 r. na mocy aktu notarialnego została sporządzona umowa darowizny, dzięki której Wnioskodawca otrzymał działki o Nr 39/6 i Nr 39/7. Dnia 26 maja 2014 r. Wnioskodawca otrzymał od Wojewody zawiadomienie o wydaniu decyzji z dnia 22 maja 2014 r. na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych zbiornika wodnego. Z tej treści Wnioskodawca dowiedział się, że na ww. działkach będą prowadzone prace budowlane i od dnia ww. decyzji przechodzą one na Skarb Państwa ze skutkiem natychmiastowym. Dnia 3 lipca 2014 r. decyzja stała się ostateczna. Od tego momentu prowadzono negocjacje w sprawie odszkodowania za zabrane nieruchomości. Decyzjami z dnia 15 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca otrzymał ostateczną wycenę działek Nr 39/6 oraz Nr 39/7, a w dniach 28 maja 2015 r. i 1 czerwca 2015 r. zostały przelane na konto Wnioskodawcy pieniądze w wysokości 20.251 zł.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia, czy od uzyskanego odszkodowania Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy.

Zasady ograniczania i pozbawiania praw do nieruchomości oraz przekazywania nieruchomości na cele publiczne zostały uregulowane w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami celami publicznymi są budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania.

Zgodnie zaś z art. 6 pkt 4 ww. ustawy celami tymi są także budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl natomiast art. 112 ust. 1 ww. ustawy przepisy rozdziału 4 tej ustawy (wywłaszczanie nieruchomości) stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy (art. 112. ust. 3 ww. ustawy). Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3, należy poprzedzić rokowaniami o nabycie w drodze umowy praw określonych w art. 112 ust. 3, przeprowadzonymi między starostą, wykonującym zadanie z zakresu administracji rządowej, a właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a także osobą, której przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. W trakcie prowadzenia rokowań może być zaoferowana nieruchomość zamienna (art. 114 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

W myśl art. 114 ust. 2 ww. ustawy, w przypadku wywłaszczania nieruchomości na wniosek jednostki samorządu terytorialnego rokowania, o których mowa w ust. 1, przeprowadzają ich organy wykonawcze.

Jak wynika z powyższego, w przypadku nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo dla których wydano decyzję o istnieniu lokalizacji inwestycji celu publicznego może zostać wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane w przypadku, gdy cele publiczne nie mogą być osiągnięte w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.

Jednak przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego powinny zostać podjęte próby nabycia nieruchomości w drodze umowy, przez przeprowadzenie rokowań z podmiotem, któremu przysługuje prawo do nieruchomości niezbędnej dla osiągnięcia celu publicznego.

Jak wynika z art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami jednym z celów publicznych w rozumieniu tej ustawy jest ochrona przed powodzią i budowa zbiorników przeciwpowodziowych.

Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr 143, poz. 963, z późn. zm.) - zgodnie z jej art. 1 - określa szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych, zwanej dalej "inwestycją", oraz organy właściwe w tych sprawach. Przepis art. 3 tejże ustawy stanowi z kolei, że inwestycja jest celem publicznym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 i Nr 106, poz. 675).

W myśl art. 19 ust. 4 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 9 pkt 5 lit. a, stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego z dniem, w którym decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji stała się ostateczna.

Na podstawie zaś art. 20 ust. 1 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych, z tytułu przeniesienia na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego własności nieruchomości, o których mowa w art. 9 pkt 5 lit. a, właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu tej nieruchomości przysługuje odszkodowanie, w wysokości uzgodnionej między inwestorem, a dotychczasowym właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub osobą, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości, od odpowiednio Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego. Uzgodnienia dokonuje się w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Stosownie natomiast do art. 20 ust. 1 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych, do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 21.

W świetle zacytowanych wyżej przepisów należy uznać, że opisane we wniosku odszkodowanie zostało przyznane (wypłacone) stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami. Tym samym rozważyć należy, czy będzie miało do niego zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaznaczyć należy, że zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

* nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,

* cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Zatem w przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków albo żaden z nich, wówczas uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

W analizowanym stanie faktycznym nie zachodzą przesłanki wykluczające zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ Wnioskodawca stał się wyłącznym właścicielem działek w drodze darowizny, czyli w sposób nieodpłatny. Tym samym nie można ustalić ceny tego nabycia.

Skoro w omawianej sprawie brak jest ceny przy nabyciu działki, to niezależnie od tego, czy do wywłaszczenia doszło przed czy po upływie 2 lat od daty nabycia działki, to i tak nie będzie spełniony drugi warunek wyłączający przedmiotowe zwolnienie.

Stosownie do art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Reasumując - na gruncie przedmiotowej sprawy - odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami jest wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.